Het verduurzamen van maatschappelijk vastgoed m.b.v. ESCO s. Hans Hörter, Commercieel Adviseur DWA installatie- en energieadvies

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Het verduurzamen van maatschappelijk vastgoed m.b.v. ESCO s. Hans Hörter, Commercieel Adviseur DWA installatie- en energieadvies"

Transcriptie

1

2 Het verduurzamen van maatschappelijk vastgoed m.b.v. ESCO s Hans Hörter, Commercieel Adviseur DWA installatie- en energieadvies

3 Onderwerpen Achtergrond: waarom gebeurt er zo weinig? Wat is een ESCO?/Wanneer een ESCO? Financierbaarheid van ESCO s Een eigen ESCO of uitbesteden? 3

4 Achtergrond (1) Investeringen m.b.t. verduurzaming van onroerend goed komen moeizaam van de grond, waarom? Circle of blame Split incentives Veelal investeringen met een lange horizon: lange terugverdientijden => financieringsvoorwaarden passen hier vaak niet bij Focus op terugverdientijden i.p.v. totale exploitatie (total cost of ownership/tco) Waardeontwikkeling onroerend goed wordt niet meegenomen Verlaging ziekteverzuim/verhoging arbeidsproductiviteit wordt niet meegenomen 4

5 Het minimaliseren van budgetten zonder de samenhang te bekijken is nadelig voor de som van beide budgetten

6 Total Cost of Ownership Voorwaarden: - Flexibiliteit in investerings- en exploitatiebudget - Expertise in exploitatie van duurzame energie en energiebesparing Flexibiliteit in investerings- en exploitatiebudget Expertise in exploitatie Exploitatie van duurzame energie en energiebesparing Investering Investering Exploitatie Voordeel!

7 Achtergrond (2) (Energie)prestaties worden vaak niet waar gemaakt, hoe komt dat? - Technisch ontwerp - Kwaliteit van de uitvoering - Beheer en onderhoud - Wie is waar verantwoordelijk voor? 7

8 Wat is een ESCO? A natural or legal person that delivers energy services and/or other energy efficiency improvement measures in a user s facility or premises, and accepts some degree of financial risk in so doing. The payment for the services delivered is based (either wholly or in part) on the achievement of energy efficiency improvements and on the meeting of the other agreed performance criteria (bron: Energy Service Companies Market in Europe - Status Report EUR EN ) 8

9 Op welke vraag, is ESCO het antwoord? Split incentive problematiek Wie is waar verantwoordelijk voor => - Organisatie - Garanderen energieprestatie Business case baseren op TCO Focus op financierbaarheid, minder op rentabiliteit 9

10 En verder? Techniek, organisatie en financiën bijeenbrengen - Concept moet kloppen - Juiste incentives en risico s bij leverende en installerende marktpartijen - Financieel optimaal gebruikmaken van fiscale en andere voordelen In te zetten om ambities waar te maken - Combinatie van energie efficiency en comfort - Niet alleen de meest rendabele maatregelen, maar totaalpakket aan maatregelen 10

11 Financierbaarheid ESCO (1) Risico/rendement Hoe meer risico, hoe hoger het geëiste rendement door de eigen vermogen verstrekker Optimalisatie door risico s te verlagen door het bij de juiste partij neer te leggen Hoe meer zekerheden, hoe lager de rente Hier kunnen garantiefondsen/participatiefondsen dus een belangrijke rol spelen 11

12 Financierbaarheid ESCO (2) Eigen vermogen - Overheid - Bedrijfsleven - Particulieren Vreemd vermogen/leningen - banken => projectfinanciering debt service coverage ratio, oftewel: is er voldoende geld beschikbaar om rente en aflossing te kunnen betalen - Overheid - Bedrijfsleven - Particulieren Subsidies, garanties - Overheid 12

13 Hoe te organiseren? 1. Alles zelf doen => vergt organisatie en geen oplossing van het split-incentive probleem 2. Alles laten lopen via een ESCO, 2 mogelijkheden: - een eigen ESCO - uitbesteden aan een ESCO 13

14 Een eigen ESCO of uitbesteden? (1) Wat moet er gebeuren om tot een ESCO te komen? - Oprichten BV (meestal) - Contractvorming binnen consortium - Contractvorming met afnemers 14

15 Een eigen ESCO of uitbesteden? (2) Wat moet er allemaal gebeuren tijdens de exploitatiefase? - Levering elektriciteit/warmte/koude - Onderhoud - Inkoop energie - Meteropname - Tariefstelling warmte - Indexatie - Administratie - Communicatie - Bedrijfsadministratie 15

16 Voor- en nadelen eigen ESCO + _ Investeringen zijn terug te verdienen: voordelen voor gemeente EIA-aftrek/btw-verrekening te benutten (EIA alleen indien winstgevend) Bestaande structuren kunnen worden gebruikt ESCO kan vervreemd worden Risico s zijn voor de ESCO Druk op de organisatie Opstartkosten De ESCO zal (zeker in het begin) niet met de efficiëntie van marktpartijen met ervaring opereren

17 Voor- en nadelen uitbesteden + _ Risico s liggen bij energie-exploitant/na aanbesteden is duidelijk wat de kosten zijn. Ontlasten en ontzorgen gemeente Aanvangsinvestering lager Gebruikmaken van de kracht van de markt Combinatie van aansluitbijdrage en jaarlijkse lasten is hoger dan bij eigen beheer Langlopende contracten Gebruikers kloppen wellicht toch aan bij de gemeente Weinig leereffecten gemeente

18 Activiteiten DWA in dit ESCO-traject Voorlichten/vraagbaak-functie Financierbare business case bouwen, gebaseerd op technische, organisatorische en financiële kennis en ervaring 18

19 VRAGEN? Dank u voor uw aandacht! Hans Hörter,

Financieren van duurzaamheid. Servicepunt Duurzame Energie

Financieren van duurzaamheid. Servicepunt Duurzame Energie Financieren van duurzaamheid Peter Borghstijn BNG Bank Hans Hörter Servicepunt Duurzame Energie Inhoud BNG Bank Verduurzaming Financiering verduurzaming Geschiedenis 1914 Instituut voor de Rijksverrekening

Nadere informatie

Een comfortabel en duurzaam gebouw, gegarandeerd

Een comfortabel en duurzaam gebouw, gegarandeerd Een comfortabel en duurzaam gebouw, gegarandeerd Ministerie van Financiën, Den Haag Manesco helpt gebouweigenaren met comfortverbetering, energiebesparing én, tegen lagere exploitatiekosten. Manesco is

Nadere informatie

Een comfortabel en duurzaam gebouw, gegarandeerd

Een comfortabel en duurzaam gebouw, gegarandeerd Een comfortabel en duurzaam gebouw, gegarandeerd Ministerie van Financiën, Den Haag Manesco helpt gebouweigenaren met comfortverbetering, energiebesparing én, tegen lagere exploitatiekosten. Manesco is

Nadere informatie

Energy Service Company: een kans voor u?

Energy Service Company: een kans voor u? 1 Energy Service Company: een kans voor u? Stand van zaken provinciale pilot & Kansen voor de installatiebranche Hans van der Heide Pilot provincie Friesland (1) Doel: Ervaring opdoen met het opzetten

Nadere informatie

Slim aanbesteden en financiering

Slim aanbesteden en financiering Caspar Boendermaker BNG Advies, oktober 2013 Onderwerpen: BNG en duurzaamheid Valkuilen bij verduurzaming Financiering verduurzaming corporatiewoningen; 2 Onze missie: Lage financieringskosten voor maatschappelijke

Nadere informatie

EPC ESCO VME. Sven Wuyts Factor4

EPC ESCO VME. Sven Wuyts Factor4 EPC ESCO VME Sven Wuyts Factor4 Energie Prestatie Contract Energy Service COmpany Vereniging van MedeEigenaars Sven Wuyts Factor4 Factor4: Antwerpen en Amsterdam Ingenieurs en financieel experts Energiebesparingsprojecten

Nadere informatie

Building4life. Wilt u weten hoe? Building4life. Jan van Polanenkade 26B1 4811 KM Breda Postbus 1069 4801 BB Breda

Building4life. Wilt u weten hoe? Building4life. Jan van Polanenkade 26B1 4811 KM Breda Postbus 1069 4801 BB Breda Wilt u weten hoe? Ga stap voor stap door onze aanpak: - Kennismaking Building4life - De Building4life werkwijze - Uitgewerkte case Amarant Tilburg Building4life Jan van Polanenkade 26B1 4811 KM Breda Postbus

Nadere informatie

Financiering van Openbare Duurzame Verlichting voor Gemeenten

Financiering van Openbare Duurzame Verlichting voor Gemeenten Financiering van Openbare Duurzame Verlichting voor Gemeenten Den Haag 9 september 2015 Intoductie BNG Bank Leo Valkenburg & Pieter Oppermann 2 Duurzame verlichting voor gemeenten Pieter Oppermann 01/03/2012

Nadere informatie

EPC/ECSo gemeente Zutphen en Van Dorp Installaties: beheer en onderhoudsuitdagingen. Hedwig Tummers, mei 2013 senior adviseur aanbesteden & bouw

EPC/ECSo gemeente Zutphen en Van Dorp Installaties: beheer en onderhoudsuitdagingen. Hedwig Tummers, mei 2013 senior adviseur aanbesteden & bouw EPC/ECSo gemeente Zutphen en Van Dorp Installaties: beheer en onderhoudsuitdagingen Hedwig Tummers, mei 2013 senior adviseur aanbesteden & bouw Wat wil ik met u bespreken? Casus Zutphen Strategie en uitgangspunten

Nadere informatie

Prestatiecontracten voor bestaand maatschappelijk vastgoed: slim besparen én verduurzamen

Prestatiecontracten voor bestaand maatschappelijk vastgoed: slim besparen én verduurzamen Prestatiecontracten voor bestaand maatschappelijk vastgoed: slim besparen én verduurzamen 6 december 2011 Albert Hulshoff Ede 22 maart 2012 Prestatiecontracten - Prestatiecontracten - ESCo-eigenschappen

Nadere informatie

Provinsje Fryslan Leeuwarden, 25 maart 2014. Frans van Wieren. duurzaam ondernemen en toch geld verdienen Presentatie Financiering Esco s

Provinsje Fryslan Leeuwarden, 25 maart 2014. Frans van Wieren. duurzaam ondernemen en toch geld verdienen Presentatie Financiering Esco s Provinsje Fryslan Leeuwarden, 25 maart 2014 Frans van Wieren duurzaam ondernemen en toch geld verdienen Presentatie Financiering Esco s Financiering Esco s Terugverdientijd Vormen van financiering Esco

Nadere informatie

Financiering verduurzaming bedrijventerreinen GebiedsESCo, hoe pak je dat aan? 12 juni 2014

Financiering verduurzaming bedrijventerreinen GebiedsESCo, hoe pak je dat aan? 12 juni 2014 #gebiedsesco Financiering verduurzaming bedrijventerreinen GebiedsESCo, hoe pak je dat aan? 12 juni 2014 #gebiedsesco Programma Gijs Schuurhuis (De Urbanisator Plaspoelpolder) Welkomstwoord Hans Korbee

Nadere informatie

Hellebrekers Technieken is een multidisciplinair bedrijf op het gebied van gebouwinstallaties en procesinstallaties

Hellebrekers Technieken is een multidisciplinair bedrijf op het gebied van gebouwinstallaties en procesinstallaties Hellebrekers Technieken is een multidisciplinair bedrijf op het gebied van gebouwinstallaties en procesinstallaties Familiebedrijf, opgericht in 1971 (40-jarig jubileum) Specialist in de waterbehandelingstechniek

Nadere informatie

Gemeentelijk Vastgoed Dag

Gemeentelijk Vastgoed Dag Gemeentelijk Vastgoed Dag OnOnderwerpenderwerpen Stand van zaken op diverse niveau s Doelstelling en uitvoeringsprogamma Breda Welke methodiek: Breaam, EPA-U etc.? Kosteneffectieve Aanpak Businesscase

Nadere informatie

Verkoopbaarheid en verhuurbaarheid van vastgoed verhogen door Duurzame Energieopwekking

Verkoopbaarheid en verhuurbaarheid van vastgoed verhogen door Duurzame Energieopwekking Verkoopbaarheid en verhuurbaarheid van vastgoed verhogen door Duurzame Energieopwekking Erik van der Steen HYS legal 1 HYS Legal Inleiding Triodos Bank: Waarom we graag duurzaam vastgoed financieren Jones

Nadere informatie

Technologische invulling energie strategie Sciencepark. Jan-Maarten Elias

Technologische invulling energie strategie Sciencepark. Jan-Maarten Elias Technologische invulling energie strategie Sciencepark Jan-Maarten Elias Smartgrid warmte/koude Parkeren Sporthal Matrix IC gebouwen Lab HIER BENT U NU WKO Kantoren FNWI-fac. Kantoren Kassen Datacenter

Nadere informatie

Markt functioneert nu mondjesmaat, er is meer potentieel dan nu wordt gerealiseerd, want:

Markt functioneert nu mondjesmaat, er is meer potentieel dan nu wordt gerealiseerd, want: Marktanalyse Markt functioneert nu mondjesmaat, er is meer potentieel dan nu wordt gerealiseerd, want: Onbekendheid gebouweigenaren & gebruikers met de mogelijkheden en winst die te behalen valt Ondoorzichtige

Nadere informatie

ESCo voor wederzijds voordeel en gratis energiebesparing

ESCo voor wederzijds voordeel en gratis energiebesparing ESCo voor wederzijds voordeel en gratis energiebesparing Inclusief vijf cases en experttips Case 4: Renovatie Alliander te Duiven Voorwoord Gratis energiebesparing; het lijkt te mooi om waar te zijn. Energy

Nadere informatie

Energiebesparing voor vastgoedmanagers in de Zorg

Energiebesparing voor vastgoedmanagers in de Zorg Energiebesparing voor vastgoedmanagers in de Zorg Hoe kan ik energiebesparing realiseren en financieren? George Müller 06-34855943 george.muller@energymatters.nl www.energymatters.nl Voorstellen: George

Nadere informatie

INTEGRALE PLANVORMING VOOR GEZOND, DUURZAAM EN TOEKOMSTBESTENDIG ONDERWIJS

INTEGRALE PLANVORMING VOOR GEZOND, DUURZAAM EN TOEKOMSTBESTENDIG ONDERWIJS Kerngedachte van de business case Uitgangspunt is gezamenlijke belangen onderwijs behoeften / wensen (leerlingen/leraren), gemeenten én private consortium partijen. Samenwerking model voor lange termijn

Nadere informatie

Wij maken uw energieambities waar! Verduurzaming middels zonnepanelen

Wij maken uw energieambities waar! Verduurzaming middels zonnepanelen Wij maken uw energieambities waar! Verduurzaming middels zonnepanelen 1 2 missie en doel Onze missie: Klanten ontzorgen en leveren van energiebesparing Ons doel: Kostenverlaging Comfort verbetering Waardestijging

Nadere informatie

BNG Bank Betrokken partner voor een duurzamer Nederland. BNG Bank en Geothermie Bob Schrama, Leo Valkenburg Rotterdam, 28 maart 2019

BNG Bank Betrokken partner voor een duurzamer Nederland. BNG Bank en Geothermie Bob Schrama, Leo Valkenburg Rotterdam, 28 maart 2019 en Geothermie Bob Schrama, Leo Valkenburg Rotterdam, 28 maart 2019 BNG BANK: Eigendom - 50% Nederlandse Staat - 50% Nederlandse Gemeenten en Provincies. Missie is betrokken partner voor een duurzamer Nederland.

Nadere informatie

Slimmer met vastgoed - innovatief aanbesteden. Een interactieve kennismaking met DBFMOcontracten

Slimmer met vastgoed - innovatief aanbesteden. Een interactieve kennismaking met DBFMOcontracten Slimmer met vastgoed - innovatief aanbesteden van Vliet Een interactieve kennismaking met DBFMOcontracten April 2011 7 april 2009 2 April 2011 - Slimmer met vastgoed - innovatief aanbesteden 3 April 2011

Nadere informatie

Circulair geld verdienen

Circulair geld verdienen Circulair geld verdienen Strategische aanpak en bedrijfseconomisch verdienmodel voor met name producenten MiddagSymposium Circulaire Economie vraagt procesveranderingen 19 februari 2014 Advies Programma-

Nadere informatie

ENERGIECONCEPTEN. Advies op maat. vandorp.eu

ENERGIECONCEPTEN. Advies op maat. vandorp.eu ENERGIECONCEPTEN Advies op maat ENERGIE- KOSTEN Stelt u zich eens voor dat u 1,- per m 2 aan energiekosten kunt besparen in een pand van 5.000 m 2. In een tijd van stijgende energiekosten zal dit in 10

Nadere informatie

Financieringsoplossingen voor duurzame ambities. Caspar Boendermaker, 22 april 2014, Breukelen

Financieringsoplossingen voor duurzame ambities. Caspar Boendermaker, 22 april 2014, Breukelen Financieringsoplossingen voor duurzame ambities Caspar Boendermaker, 22 april 2014, Breukelen Opbouw Financiering corporatie sector Verduurzaming Financiering verduurzaming Geschiedenis Gemeentelijke Credietbank

Nadere informatie

Participatiemodellen duurzame energievoorziening. Josefien van de Ven 30 maart 2012

Participatiemodellen duurzame energievoorziening. Josefien van de Ven 30 maart 2012 Participatiemodellen duurzame energievoorziening Josefien van de Ven 30 maart 2012 Opbouw Uitgangspunten duurzame energievoorziening Integrale aanpak Centrale organisatie Betrokkenheid stakeholders Nieuwe

Nadere informatie

MKB Energie Coöperatief West - Friesland. Ing. John Braakman MBA Directeur ZON Energie Groep Funding partner ECWF

MKB Energie Coöperatief West - Friesland. Ing. John Braakman MBA Directeur ZON Energie Groep Funding partner ECWF MKB Energie Coöperatief West - Friesland Ing. John Braakman MBA Directeur ZON Energie Groep Funding partner ECWF Inhoud 1. ZON Energie Groep 2. Wie wat en waar is het ECWF 3. Status tot op heden 4. Exploitatie

Nadere informatie

AT OSBORNE. Practice what you preach: Hoofdkantoor AT Osborne 3 jaar later. 19 september 2012. Gerhard Jacobs Directeur Huisvesting & Vastgoed

AT OSBORNE. Practice what you preach: Hoofdkantoor AT Osborne 3 jaar later. 19 september 2012. Gerhard Jacobs Directeur Huisvesting & Vastgoed AT OSBORNE www.atosborne.nl Practice what you preach: Hoofdkantoor AT Osborne 3 jaar later Gerhard Jacobs Directeur Huisvesting & Vastgoed 19 september 2012 AT Osborne Huisvesting en Vastgoed Infrastructuur

Nadere informatie

ZWEMBADEN. Zorgeloos waterplezier. vandorp.eu

ZWEMBADEN. Zorgeloos waterplezier. vandorp.eu ZWEMBADEN Zorgeloos waterplezier DUURZAME KWALITEIT Van Dorp is al meer dan 35 jaar specialist op het gebied van o.a. zwembaden, sauna s, stoomcabines en waterattracties. Onze activiteiten zijn ontwerpen,

Nadere informatie

ENERGIE. besparen. vandorp.eu

ENERGIE. besparen. vandorp.eu ENERGIE besparen ENERGIE- KOSTEN Stelt u zich eens voor dat u 1,- per m 2 aan energiekosten kunt besparen in een pand van 5.000 m 2. In een tijd van stijgende energieprijzen zal dit in 10 jaar al gauw

Nadere informatie

ESCo s en EPC, Ook voor Openbare besturen en KMO s? ECONEXT, Antwerpen, 18 April 2013 Factor4, C-H Bourgois

ESCo s en EPC, Ook voor Openbare besturen en KMO s? ECONEXT, Antwerpen, 18 April 2013 Factor4, C-H Bourgois ESCo s en EPC, Ook voor Openbare besturen en KMO s? ECONEXT, Antwerpen, 18 April 2013 Factor4, C-H Bourgois Agenda ESCO s en EPC, definitie Minimale project criteria Openbare besturen KMO s Conclusies

Nadere informatie

Verduurzamen van commercieel vastgoed juridische aspecten

Verduurzamen van commercieel vastgoed juridische aspecten Verduurzamen van commercieel vastgoed juridische aspecten 19 juni 2014 Inleiding Rollen en partijen Verschillende typen vastgoed met een eigen regime Woningen, winkels en overige bedrijfsruimte De split

Nadere informatie

Bezwaren en oplossingen analyse van de denktanksessies installatiebranche

Bezwaren en oplossingen analyse van de denktanksessies installatiebranche Bezwaren en oplossingen analyse van de denktanksessies installatiebranche Bezwaren / Opmerkingen uit de Yellow paper sessie van 25-06-2014 Omvang 1. Alleen voor grote bedrijven met grote projecten 2. Te

Nadere informatie

Naar een duurzame school - een stappenplan - Kennis en regie schoolbesturen sleutelfactoren

Naar een duurzame school - een stappenplan - Kennis en regie schoolbesturen sleutelfactoren White Paper Naar een duurzame school - een stappenplan - Kennis en regie schoolbesturen sleutelfactoren Door: Jeroen Nollet Escoplan Barrel Ripper Matrix Onderwijshuisvesting Wim Fieggen Instituut Voor

Nadere informatie

Bepaal je bestemming vóórdat je vertrekt! Kennisdag Grip op Kwaliteit, 10 november 2015

Bepaal je bestemming vóórdat je vertrekt! Kennisdag Grip op Kwaliteit, 10 november 2015 Bepaal je bestemming vóórdat je vertrekt! Kennisdag Grip op Kwaliteit, 10 november 2015 Introductie Bernd Karstenberg, LCC adviseur André van den Hoek, Projectmanager onderwijshuisvesting (o.a. voor Lucas

Nadere informatie

Ondanks een aantrekkelijke waarde wordt onvoldoende bestaand vastgoed verduurzaamd

Ondanks een aantrekkelijke waarde wordt onvoldoende bestaand vastgoed verduurzaamd Duurzaamheid loont Bestaande gebouwen zijn de grootste veroorzakers van CO 2 -uitstoot in Nederland Ondanks een aantrekkelijke waarde wordt onvoldoende bestaand vastgoed verduurzaamd Knelpunten in de keten

Nadere informatie

Gratis OVL-verlichting

Gratis OVL-verlichting Gratis OVL-verlichting Contact: info@volgroen.nl / 085-3032817 Wie is Volgroen? Volgroen is de specialist in financiering van kleinschalige schone energie-projecten Opgericht door Emiel van Sambeek en

Nadere informatie

Status Onderhandelingen. Aanbod Ennatuurlijk Onderzoek derden

Status Onderhandelingen. Aanbod Ennatuurlijk Onderzoek derden ALV 21 juni 2018 Status Onderhandelingen Aanbod Onderzoek derden Tijdsplanning Onderhandelingsfase Onderhandeling Verlenging 2 juni 2017 nov 2017 mrt 2018 21/6/2018 ALV DWA ALV Kick-off 1 ste voorstel

Nadere informatie

Willen is kunnen Woonlasten en energiebesparende maatregelen

Willen is kunnen Woonlasten en energiebesparende maatregelen Willen is kunnen Woonlasten en energiebesparende maatregelen Tim Mooiman 7 maart 2013 Waarom een aparte BV? Terugverdienen meerinvestering (i.t.t. HW) Woonlastenverlichting Onduidelijke regelgeving Transparantie

Nadere informatie

Sociale innovatie bij inkoopbeslissingen: Aanjager voor energiebesparingen? NEVI Inkoopdag, 23 juni 2016, Nieuwegein

Sociale innovatie bij inkoopbeslissingen: Aanjager voor energiebesparingen? NEVI Inkoopdag, 23 juni 2016, Nieuwegein Sociale innovatie bij inkoopbeslissingen: Aanjager voor energiebesparingen? NEVI Inkoopdag, 23 juni 2016, Nieuwegein Bart Vos, Suzanne Brunsting, Marielle Rietkerk Agenda Context: Noodzaak voor energiebesparingen

Nadere informatie

Grootschalige PV, stimulansen voor, en vanuit het bedrijfsleven. Marc Kok, directeur Energie Service Noord West

Grootschalige PV, stimulansen voor, en vanuit het bedrijfsleven. Marc Kok, directeur Energie Service Noord West Grootschalige PV, stimulansen voor, en vanuit het bedrijfsleven Marc Kok, directeur Energie Service Noord West Trends:: Stijgende prijzen? foto: epa Duitse zon drukt dagprijs Nederlandse stroom 31-01-2012

Nadere informatie

Financiering niet-daeb activiteiten. Aedesbijeenkomsten

Financiering niet-daeb activiteiten. Aedesbijeenkomsten Financiering niet-daeb activiteiten Aedesbijeenkomsten December 2010 29 september 2010 Inhoud Beoordeling ongeborgde financieringsaanvraag Enkele voorbeelden Prijsvorming Aanbevelingen 2 December 2010

Nadere informatie

ESCo s die nog meer doen dan energiediensten leveren

ESCo s die nog meer doen dan energiediensten leveren ESCo s die nog meer doen dan energiediensten leveren Caspar Boendermaker & Peter van Dommele BNG Bank & Cablean Opbouw Onze ervaring met ESCo s ESCo+ Made In, By & For Business concept past in heel Nederland

Nadere informatie

Marcel Wiedenbrugge WCMConsult. Klanten, kosten, risico s en opbrengsten: meerwaarde door samenwerking tussen finance en de business

Marcel Wiedenbrugge WCMConsult. Klanten, kosten, risico s en opbrengsten: meerwaarde door samenwerking tussen finance en de business Marcel Wiedenbrugge WCMConsult Klanten, kosten, risico s en opbrengsten: meerwaarde door samenwerking tussen finance en de business VOORUITGANG LIGT BUITEN JE COMFORTZONE Shell International Ltd. 2 WAT

Nadere informatie

23-10-2009 MiddenBeemster. Aanpak tussen gemeente en huurders. Duurzaam Woonbron

23-10-2009 MiddenBeemster. Aanpak tussen gemeente en huurders. Duurzaam Woonbron 23-10-2009 MiddenBeemster Aanpak tussen gemeente en huurders Duurzaam Woonbron Even voorstellen Jan Willem Croon, ambassadeur duurzaamheid Woonbron Ir. Bouwkunde TU Delft 10 jaar Stork contracting. 10

Nadere informatie

Samenwerken aan Energie voor de toekomst. Duurzame energie vanuit het perspectief van Grontmij

Samenwerken aan Energie voor de toekomst. Duurzame energie vanuit het perspectief van Grontmij Samenwerken aan Energie voor de toekomst Duurzame energie vanuit het perspectief van Grontmij Sept 2015 Wie is Vincent Jansen van Grontmij? Ervaring: 9 jaar werkzaam in de energiewereld. Van projectontwikkelaar,

Nadere informatie

Toekomstige vermarktingsmodellen: Van leasing tot ESCO

Toekomstige vermarktingsmodellen: Van leasing tot ESCO Toekomstige vermarktingsmodellen: Van leasing tot ESCO Joris Haems Algemeen Directeur Upgrade Energy Inhoud 1 2 3 4 5 6 Introductie: Energie als schaars goed Uw gebouw als energieproducent Opportuniteit

Nadere informatie

Lunch event 3 juni Transformatie & verduurzaaming van vastgoed PROVADA 2015 (Re) Building the Business

Lunch event 3 juni Transformatie & verduurzaaming van vastgoed PROVADA 2015 (Re) Building the Business Lunch event 3 juni 2015 - Transformatie & verduurzaaming van vastgoed PROVADA 2015 (Re) Building the Business Transformatie & Verduurzaming van Vastgoed André Kuipers zei het al: We moeten zuinig zijn

Nadere informatie

Het Vlaams EnergieBedrijf Drie pijlers, één focus. Project ESCO Limburg 2020 Andries Gryffroy 28 maart 2014

Het Vlaams EnergieBedrijf Drie pijlers, één focus. Project ESCO Limburg 2020 Andries Gryffroy 28 maart 2014 Het Vlaams EnergieBedrijf Drie pijlers, één focus Project ESCO Limburg 2020 Andries Gryffroy 28 maart 2014 De Vlaamse Overheid als verbruiker De Vlaamse Overheid verbruikt circa 300 miljoen euro energie

Nadere informatie

Energie Exploitatie Ontwikkelingen in Nederland

Energie Exploitatie Ontwikkelingen in Nederland Energie Exploitatie Ontwikkelingen in Nederland Leo Brouwer Programma adviseur Duurzame Energie en Energietransitie 16 oktober 2007 donderdag 18 oktober 2007 1 Daan van Vliet Directeur Unica Bestuurslid

Nadere informatie

De Energie BV. 4 maart 2013

De Energie BV. 4 maart 2013 De Energie BV 4 maart 2013 Agenda Aanleiding De Businesscase Financieringsvraagstuk Juridische kaders 1 Verduurzamingsambitie woningcorporaties onder druk Het belang van verduurzaming van het corporatiebezit

Nadere informatie

Energieakkoord, gevolgen voor lokale energie. Inspiratiebijeenkomst Netwerk Duurzame Dorpen

Energieakkoord, gevolgen voor lokale energie. Inspiratiebijeenkomst Netwerk Duurzame Dorpen Energieakkoord, gevolgen voor lokale energie Inspiratiebijeenkomst Netwerk Duurzame Dorpen Hoofdlijnen Besparing finale energieverbruik van 1,5% per jaar 100 Petajoule* aan energiebesparing in het finale

Nadere informatie

Markt voor energiediensten in Vlaanderen/België

Markt voor energiediensten in Vlaanderen/België Markt voor energiediensten in Vlaanderen/België Charles-Henri Bourgois, Adviseur, Fedesco KnowledgeCenter, Factor4 Inleiding Sterke groei in de Belgische energie diensten sector Veel verschillende spelers

Nadere informatie

16-20 september 2013 MAANDAG 16 SEPTEMBER

16-20 september 2013 MAANDAG 16 SEPTEMBER BUILDING ENERGY U BENT UITGENODIGD VOOR DE DUTCH GREEN BUILDING WEEK Energie is de belangrijkste grondstof voor succes, daarom gaan wij er zorgvuldig mee om. We realiseren en faciliteren gebouwen die in

Nadere informatie

Financiering van maatschappelijk vastgoed

Financiering van maatschappelijk vastgoed van maatschappelijk vastgoed Naar nieuwe vormen van financiering? Arie van Oord KMVG Congres, 19 april 2011 BNG en maatschappelijk vastgoed Klantgroepen Gemeenten Woningcorporaties Zorginstellingen Onderwijsinstellingen

Nadere informatie

Gebruik en Beheer van WKO Systemen

Gebruik en Beheer van WKO Systemen installatiegroep Gebruik en Beheer van WKO Systemen Enkele aandachtspunten in de exploitatiefase Bedrijventerreinen Peter Slot 1 Agenda Even voorstellen De noodzaak van goed beheer WKO op bedrijventerreinen

Nadere informatie

Tom Mortier Business Manager Energie. Schakel uw financiering een tandje hoger met PMV

Tom Mortier Business Manager Energie. Schakel uw financiering een tandje hoger met PMV Tom Mortier Business Manager Energie Missie PMV PMV geeft de toekomst van de Vlaamse economie vorm. Zij financiert beloftevolle ondernemingen van bij de prille start tot en met de groei en internationalisering.

Nadere informatie

Overijssel maakt werk van nieuwe energie!

Overijssel maakt werk van nieuwe energie! Overijssel maakt werk van nieuwe energie! U wilt met uw onderneming of woningcorporatie werk maken van nieuwe energie of energiebesparing. Maar u krijgt de financiering niet (volledig) rond via een bancaire

Nadere informatie

De bakens verzetten. Verduurzamen van commercieel vastgoed. Machiel Karels - consultant

De bakens verzetten. Verduurzamen van commercieel vastgoed. Machiel Karels - consultant De bakens verzetten Verduurzamen van commercieel vastgoed Machiel Karels - consultant Het glas is half leeg PROFIT 20-6- 20-6- Meer dan 25% van gebouwgebruikers klaagt over de huisvesting Ziekteverzuim

Nadere informatie

Project ESCO Service Center / Servicepunt Duurzame Energie Onderwerp Plan van aanpak verduurzaming Datum 19 juni 2013 Status [Status]

Project ESCO Service Center / Servicepunt Duurzame Energie Onderwerp Plan van aanpak verduurzaming Datum 19 juni 2013 Status [Status] Project ESCO Service Center / Servicepunt Duurzame Energie Onderwerp Plan van aanpak verduurzaming Datum 19 juni 2013 Status [Status] 13181693560drs. ir. E.I. BurdorfESCO Service Center / Servicepunt Duurzame

Nadere informatie

Verplichtingen voor kantoorgebouwen op vlak van energie

Verplichtingen voor kantoorgebouwen op vlak van energie Verplichtingen voor kantoorgebouwen op vlak van energie Een overzicht van maatregelen in een aantal Europese lidstaten Sven Wuyts, Factor4 27 februari 2015 Inhoud Hinderpalen Verplichtingen vanuit Europa

Nadere informatie

Netwerkevent duurzame gebouwen

Netwerkevent duurzame gebouwen Netwerkevent duurzame gebouwen Wat is Sunburst? Technisch en financieel advies voor nieuwbouw en renovatie duurzame gebouwen Ontwikkelingen - Huurders eisen comfortabele en gezonde gebouwen - Energiezuinige,

Nadere informatie

Workshop financieringsconstructies. Arthur Messelink & Daan Arkesteijn

Workshop financieringsconstructies. Arthur Messelink & Daan Arkesteijn Workshop financieringsconstructies Arthur Messelink & Daan Arkesteijn Wat gaan we doen vandaag? Fictief schoolgebouw renoveren Jullie moeten aan de slag Interactief Vragen kan altijd Wat is het doel? Meer

Nadere informatie

Ik wil zonnepanelen. Presentatie: Joop Eising van Invent www.invent.nl Erik Koning van Energiewacht www.ewacht.nl

Ik wil zonnepanelen. Presentatie: Joop Eising van Invent www.invent.nl Erik Koning van Energiewacht www.ewacht.nl Ik wil zonnepanelen. Presentatie: Joop Eising van Invent www.invent.nl Erik Koning van Energiewacht www.ewacht.nl Aanleiding vereniging voor energiebesparing: 1 hogere gemeentelijke tarieven voor verenigingen

Nadere informatie

Storingscontract. HVL Service, Onderhoud en Beheer

Storingscontract. HVL Service, Onderhoud en Beheer Uw samenwerking met HVL Service, Onderhoud en Beheer kan in verschillende contractvormen worden vastgelegd. Samen stellen wij een gedetailleerd onderhoudsplan op en formuleren wij een overeenkomst op maat,

Nadere informatie

Is een energieprestatiecontract. interessant voor de sportsector? Dirk Meire CEO Vlaams EnergieBedrijf

Is een energieprestatiecontract. interessant voor de sportsector? Dirk Meire CEO Vlaams EnergieBedrijf Is een energieprestatiecontract interessant voor de sportsector? Dirk Meire CEO Vlaams EnergieBedrijf Inhoud 1. Wat is een energieprestatiecontract? 2. Wat doet een ESCO? 3. Waarom is dit interessant voor

Nadere informatie

Financiering verduurzaming Klik VvE-complexen. bewerken. 29 november 2018 Klik om de ondertitelstijl van het model te bewerken

Financiering verduurzaming Klik VvE-complexen. bewerken. 29 november 2018 Klik om de ondertitelstijl van het model te bewerken Financiering verduurzaming Klik VvE-complexen de stijl te bewerken 29 november 2018 Klik om de ondertitelstijl van het model te bewerken Wat doet Invest-NL i.o. Waarom Invest-NL (i.o.)? Belangrijke uitdagingen

Nadere informatie

Verduurzaming gemeentelijk vastgoed

Verduurzaming gemeentelijk vastgoed Verduurzaming gemeentelijk vastgoed Toelichting op de aanpak van de gemeente Breda Marcel van Embden (projectleider afdeling Vastgoedbeheer) Inhoud Klimaatnota gemeente Breda Wat is de insteek bij het

Nadere informatie

Hoe organiseer je een goede uitvraag voor een complex product een toelichting op de Leidraad aanbesteding energieprestatiecontracten

Hoe organiseer je een goede uitvraag voor een complex product een toelichting op de Leidraad aanbesteding energieprestatiecontracten Hoe organiseer je een goede uitvraag voor een complex product een toelichting op de Leidraad aanbesteding energieprestatiecontracten Alexandra Boot Boot Advocaten Leidraad aanbesteden EPC Hoe organiseer

Nadere informatie

PPS/Esco Praktijkdag 2014

PPS/Esco Praktijkdag 2014 PPS/Esco Praktijkdag 2014 Samenwerken als driver voor innovatie 10 december 2014 Private financiering en PPS financieringsprogramma Bert Mulders en Ronald Pereboom 1 1 Innovatieve financieringsvormen Inventarisatie

Nadere informatie

Tips, handvatten en financieringsmogelijkheden

Tips, handvatten en financieringsmogelijkheden Tips, handvatten en financieringsmogelijkheden 26 Hans november Scherpenzeel 2009 Hans Scherpenzeel Introductie Adviseur in Utiliteitsbouw-team SenterNovem Innovatie, Agentschap energie, van het klimaat,

Nadere informatie

Project Verduurzaming gemeentelijk vastgoed 2015

Project Verduurzaming gemeentelijk vastgoed 2015 Project Verduurzaming gemeentelijk vastgoed 2015 Voortgang (Lester Agten en Hans de Groot) Wat hebben we tot nu toe gedaan? Onderzoeksfase: Vastgesteld is Ambitie (gemiddeld energielabel A, minimaal B),

Nadere informatie

INTEGRATIE EN MIGRATIE

INTEGRATIE EN MIGRATIE INTEGRATIE EN MIGRATIE Gert Jan Jacobse - Sr. Consultant End Users, Priva Copyright Priva Integratie en migratie houden uw gebouwbeheersysteem als bedrijfsmiddel actueel. Copyright Priva LEVENSDUUR STERK

Nadere informatie

CONTRACTEN VOOR HOTELEXPLOITATIE, EEN NADERE BESCHOUWING VANUIT JURIDISCH PERSPECTIEF. Casper Banz, partner Houthoff Buruma

CONTRACTEN VOOR HOTELEXPLOITATIE, EEN NADERE BESCHOUWING VANUIT JURIDISCH PERSPECTIEF. Casper Banz, partner Houthoff Buruma CONTRACTEN VOOR HOTELEXPLOITATIE, EEN NADERE BESCHOUWING VANUIT JURIDISCH PERSPECTIEF Casper Banz, partner Houthoff Buruma 2 BASISVORMEN Huurovereenkomst aan de ene kant van het spectrum: huurder is exploitant

Nadere informatie

Sportief verduurzamen

Sportief verduurzamen Sportief verduurzamen Deelnemersworkshop Michel de Boer (GSF):Green Liz en de GSF Peter Smit (Green Liz): toelichting concept Guido Beijer (BAM): techniek en rapportages Michel de Boer (GSF) Green Liz

Nadere informatie

Trainingsmodule 1 Energie Prestatie Contracten (EPC) de basis

Trainingsmodule 1 Energie Prestatie Contracten (EPC) de basis Trainingsmodule 1 Energie Prestatie Contracten (EPC) de basis Transparense Project Juni 2015 OVERZICHT VAN TRAININGSMODULES I. EPC de basis II. EPC-Proces van Projectidentificatie tot aanbesteding III.

Nadere informatie

KANSEN VOOR ENERGIE COÖPERATIES, VASTGOED ONDERNEMERS EN PARTICULIEREN

KANSEN VOOR ENERGIE COÖPERATIES, VASTGOED ONDERNEMERS EN PARTICULIEREN KANSEN VOOR ENERGIE COÖPERATIES, VASTGOED ONDERNEMERS EN PARTICULIEREN Ing. Robert Hemmen MBA, directeur De Groene Reus Coöperatie u.a. De Groene Reus Projecten b.v. 1 Wat streven wij na? Missie Wij streven

Nadere informatie

Prestatiecontracten sleutel tot duurzaamheid

Prestatiecontracten sleutel tot duurzaamheid Prestatiecontracten sleutel tot duurzaamheid Workshop Prestatiecontracten 7 december 2009 Albert Hulshoff, programma-adviseur adviseur Utiliteitsbouw SenterNovem Albert Hulshoff innovatie, energie, klimaat,

Nadere informatie

TOTAL COST OF OWNERSHIP

TOTAL COST OF OWNERSHIP Nieuwe perspectieven op TOTAL COST OF OWNERSHIP INTELLIGENT BUILDING SPECIALS Investeren in comfort en energiebesparing loont Ondernemingen en overheidsorganisaties zijn zich er steeds meer van bewust

Nadere informatie

Bestaand Vastgoed. Hoe beweging krijgen in verduurzaming? Vincent Swinkels Mei 2011. DHV 2011 All rights reserved Openbaar

Bestaand Vastgoed. Hoe beweging krijgen in verduurzaming? Vincent Swinkels Mei 2011. DHV 2011 All rights reserved Openbaar Bestaand Vastgoed Hoe beweging krijgen in verduurzaming? Vincent Swinkels Mei 2011 DHV 2011 All rights reserved Openbaar Wat is er aan de hand? Circa 1/3 energiegebruik NL zit in gebouwde omgeving Focus

Nadere informatie

Sportief verduurzamen

Sportief verduurzamen Sportief verduurzamen Stelling Er zijn wel argumenten om niet te verduurzamen Deelnemers workshop Michel de Boer (GSF): Green Liz en de GSF Peter Smit (Green Liz): toelichting concept Guido Beijer (BAM):

Nadere informatie

Een alledaags gegeven

Een alledaags gegeven Venice in een SAAS omgeving 8 September, 2010 Een alledaags gegeven Elektriciteit, water, gas, telefonie zijn enkele van de basisbenodigdheden waar we als consumenten en bdij bedrijven continu gebruik

Nadere informatie

Factsheet CLOUD CONSULTANCY Managed Services

Factsheet CLOUD CONSULTANCY Managed Services Factsheet CLOUD CONSULTANCY Managed Services CLOUD CONSULTANCY Managed Services We geven gedegen advies over ontwerp, integratie, bouw en beheer van schaalbare platformen op basis van cloud-technologie.

Nadere informatie

Activiteiten ICDuBo. Maak kennis met alle facetten van duurzaam bouwen in de hal van 2.000 m2 vol inspirerende oplossingen en voorbeelden.

Activiteiten ICDuBo. Maak kennis met alle facetten van duurzaam bouwen in de hal van 2.000 m2 vol inspirerende oplossingen en voorbeelden. Van duurzaam denken naar duurzaam doen Activiteiten ICDuBo Kenniscentrum Inspiratie: Maak kennis met alle facetten van duurzaam bouwen in de hal van 2.000 m2 vol inspirerende oplossingen en voorbeelden.

Nadere informatie

Energie Scholen/Steden/Publieke Sector. Johan Konings

Energie Scholen/Steden/Publieke Sector. Johan Konings Energie Scholen/Steden/Publieke Sector Johan Konings johan@ilanga.org AGENDA Wat is OEPC? Doelstelling en ambities energie-efficiëntie Energiekosten als financieel product Financiering OEPC: enkele sleutels

Nadere informatie

Ministerie van Infrastructuur en Milieu. Duurzaamheid. Ervaringen van een Rijkswaterstaat medewerker. Harald Versteeg Programmamanager RWS Duurzaam

Ministerie van Infrastructuur en Milieu. Duurzaamheid. Ervaringen van een Rijkswaterstaat medewerker. Harald Versteeg Programmamanager RWS Duurzaam Duurzaamheid Ervaringen van een Rijkswaterstaat medewerker Harald Versteeg Programmamanager RWS Duurzaam Duurzaamheid maatschapelijke meerwaarde leveren PPP samenhang (met alle maatschappelijke doelen)

Nadere informatie

ert Harm ten Bolscher

ert Harm ten Bolscher Bent u toeschouwer of doet u mee? ert Harm ten Bolscher 21-3- Inhoud Trends voor de bouw-/ vastgoedwereld? Anders denken Aanpak vanuit F2F-/Citadel-netwerk Wat betekenen trends voor de vastgoed- en bouwwereld?

Nadere informatie

Doelstelling en doelgroep

Doelstelling en doelgroep klimaat op maat Klimaat op maat Het klimaat verandert en de olievoorraden raken langzaamaan op. Dat laatste betekent concreet dat de energieprijzen naar verwachting flink stijgen in de komende decennia.

Nadere informatie

4 juni Ministerie van Financiën, PPS & Asset management

4 juni Ministerie van Financiën, PPS & Asset management De Waarheid over DBFM PIANOo-congres 4 juni 2009 Wie zijn wij? Erik Jan Snik Merlijn Nijhof Ministerie van Financiën, PPS & Asset management www.minfin.nl/onderwerpen/publiek_private_samenwerking Voorheen:

Nadere informatie

Handleiding Exploitatiemodellen

Handleiding Exploitatiemodellen Handleiding Exploitatiemodellen T4 GEN Macro Sjoerd Sloterdijk 12 december 2013 Versie 1 Inhoudsopgave 1 / Handleiding exploitatiemodellen 3 12 december 2013 / Versie 1 Handleiding Exploitatiemodellen

Nadere informatie

Maarssen, versie 2009

Maarssen, versie 2009 Maarssen, versie 2009 Vincent Weinschenk Uitbesteding heftruckvloot leidt tot verlaging TCO Contactbijeenkomst DACE (Soest 12 maart 2009) Vincent Weinschenk (Districon) Inhoud 1. Situatie en aanleiding

Nadere informatie

Kennisdebat. 28 februari 2013. T.S. de Boer. Onze wereld vraagt erom.

Kennisdebat. 28 februari 2013. T.S. de Boer. Onze wereld vraagt erom. Kennisdebat 28 februari 2013 T.S. de Boer Is collectieve financiering mogelijk bij verduurzaming? Wanneer de business case sluit, wil dat nog niet zeggen dat je het geregeld hebt! 2 Te behandelen Recente

Nadere informatie

Hoe ontwikkel je een onweerstaanbaar aanbod?

Hoe ontwikkel je een onweerstaanbaar aanbod? Hoe ontwikkel je een onweerstaanbaar aanbod? 21 oktober 2014 Stendert de Vries Mechteld Bakkeren Huidige situatie Energiebesparing bij particulieren komt moeilijk van de grond Bouwbedrijven vinden het

Nadere informatie

VERHUUR JE DAK AAN GREENCROWD

VERHUUR JE DAK AAN GREENCROWD VERHUUR JE DAK AAN GREENCROWD Over Greencrowd Greencrowd structureert en financiert duurzame-energie-projecten. Greencrowd richt zich hierbij op projecten waarbij lokale, duurzame energieproductie wordt

Nadere informatie

vooruitgang met financieringsinstrumenten vanuit ESI-fondsen Het Cohesie Fonds Financieringsinstrumenten

vooruitgang met financieringsinstrumenten vanuit ESI-fondsen Het Cohesie Fonds Financieringsinstrumenten vooruitgang met financieringsinstrumenten vanuit ESI-fondsen Het Cohesie Fonds 2 medegefinancierd door het Cohesie Fonds zijn een duurzame en efficiënte manier om te investeren in het versterken van economische,

Nadere informatie

Over Merin. Merin in cijfers 10-4-2014

Over Merin. Merin in cijfers 10-4-2014 Rob Lith Technical Director van Merin sinds Juli 2013 Verantwoordelijk voor de kwaliteit van de vastgoedportefeuille en de services Meer dan 28 jaar werkervaring bij PRC en ARCADIS in diverse functies,

Nadere informatie

Zonnepanelen aanbieden aan je medewerkers Stap voor stap

Zonnepanelen aanbieden aan je medewerkers Stap voor stap Zonnepanelen aanbieden aan je medewerkers Stap voor stap Foto: Willem Mes In dit plan kun je stap voor stap lezen hoe je via een Zon-Privé actie eenvoudig zonne - panelen kunt aanbieden aan je medewerkers.

Nadere informatie

Outsourcing, de oplossing van elk probleem!!!!

Outsourcing, de oplossing van elk probleem!!!! Outsourcing, de oplossing van elk probleem!!!! Jeroen Beks, arkt Directeur Healthcare 10 april 2013 Wat is energie outsourcing Water direct DEARCATIE OUTSOURCING stoom inst. 3.045 m3 koudtapwater 18.250

Nadere informatie

Jaarcongres Controlling

Jaarcongres Controlling Jaarcongres Controlling Commerciële Leeuwen temmen: Contract Risk Management bij G4S Philip Limvers Agenda Introductie van G4S Risk Management bij G4S Contract Risk Management Doelstelling en beleid In

Nadere informatie