Evaluatie Woonvisie en Woningbouwmonitor Wonen in een vitale gemeente



Vergelijkbare documenten
Ladder voor duurzame verstedelijking Bestemmingsplan Huis ter Heide West, gemeente Zeist

PRESTATIECONTRACT WONEN

De gemeente heeft GroenWest gevraagd om een volkshuisvestelijke onderbouwing van het programma.

Collegebesluit Collegevergadering: 11 december 2018

Onderwerp: Woonvisie Brielle en het onderzoek ontwikkeling woningvoorraad Brielle

Woonvisie in t kort 10

Betreft: Kaderstellende notitie woningbouwprogramma s Langedijk

Wonen. Basisinspanning. Ambities. Kansen. Voorkomen

Analyse van de markt voor (bestaande) huurwoningen in de Gemeente Steenwijkerland

Notitie Blijverslening Inleiding

5 Kwantitatief en kwalitatief regionaal woningbouwprogramma

Intentieverklaring gemeenten en corporaties in de stadsregio Amsterdam over de betaalbare voorraad in de regio. Maart 2014

Bijlage 1: Woningbouwprogramma Dommelkwartier en relatie Lage Heide Segment Nieuwbouw Sloop Verkoop Totaal

Regionale woonvisie Gooi en Vechtstreek

Startnotitie woonvisie Wassenaar

Monitor Leerdamse woningmarkt 2006

Gedeputeerde Staten HK Haarlem. Betreft: beantwoording motie positie starters op de woningmarkt (M2-3/ ) Geachte leden,

Provincie Noord-Holland

WOONVISIE Uitvoeringsprogramma

Woonvisie gemeente Drimmelen

PFM PFM Wonen 2016

Uitvoeringsprogramma gemeente Brummen Kenmerk INT

Raadsvoorstel Vaststellen 'Woonvisie Eindhoven

Evaluatie en actualisatie woningbouwprogramma

Oegstgeest aan de Rijn: realisatie van een woningbouwbehoefte

THEMABIJEENKOMST WONEN. 29 juni 2015

Woningbouw in de Utrechtse Heuvelrug. 30 maart 2015

Visie op wonen. Open Huis 16 mei Gesprek raad en stakeholders

Bouwen aan beloften. Woningbouwvereniging Alkemade. Bezoekadres De Lasso GV Roelofarendsveen. Postadres Postbus AD Roelofarendsveen

Uitvoeringsagenda bij de Woonvisie Brielle

Raadsvergadering 6 december Portefeuillehouder C.Koppenol

Vaststellen Woonvisie

Maatwerkafspraken Woonruimteverdeling

Woonvisie. Steenwijkerland een samenvatting. Goed wonen komt met elkaar voor elkaar

Samenvatting en toelichting op de prestatieafspraken 2017 tot en met 2019 Gemeente, de federatie en Huurdersorganisaties

Actualisatie Woonplan Emmen 2020 Nota Zorgeloos Wonen

SAMENVATTING

WONINGBOUW- MONITOR

Platform Wonen Assen 3 oktober 2013

Reactienota concept geactualiseerd Woningbouwprogramma gemeente Harlingen

Aan de Gemeenteraad. Onderwerp Dit voorstel gaat over de Woonvisie en het bijbehorende uitvoeringsprogramma.

Woonvisie Regio Eindhoven. Samen werken aan drie uitdagingen voor de regionale woningmarkt

Bijlagen bij: Woonagenda Aalsmeer

Nr: Schipluiden: 18 november Aan de Raad

bijlage bijgevoegd Algemeen Uitvoeringsmaatregelen en Uitvoeringsparagraaf Deze zijn verwijderd uit het document en zijn

RAADSINFORMATIEBRIEF 19R.00044

Programmabegroting

Kiezen, Delen én Doen Samen voor een sterke woningmarkt. platform woningcorporaties noord-holland noord

Notitie nieuwbouwlocatie Oosterreeweg te Schiermonnikoog Datum

Woonvisie gemeente Beuningen, Duurzaam, zorgzaam en vitaal wonen Samenvatting

VAN WOONAGENDA NAAR WONINGBOUWPROGRAMMA

Toename bevolking v.a. 2008

Woonagenda Uitvoeringsplan Woonvisie Delft

Onderwerp Bevolkings- en woningbehoefteprognose Noord-Brabant, actualisering 2011

Gemeenteblad. Voorstel De gemeenteraad wordt gevraagd haar mening te geven over de concept Woonvisie Terschelling.

Raadsleden College van Burgemeester en Wethouders Discussienota impulsen op de woningmarkt van Culemborg

Thuis in de Drechtsteden inspelen op de sociale vraag & wonen en zorg. Erwin Zwijnenburg Woonkracht10 namens

Grijs of groen Kadernotitie Woonvisie gemeente Dalfsen 2011 t/m 2015

BELEIDSREGEL SOCIALE WONINGBOUW

Naar een woonvisie voor Waterland

Verkenning instrumenten koopstarters

Aanbod woningen 2008/ ,25

Startnotitie Actualisatie Woonvisie

Oriënterende bijeenkomst wonen

Mogelijkheden woningbouw Oudega Afdeling Ontwikkeling woonbeleid, d.d. 14 november 2018

Gemeente Oudewater. Huurdersorganisatie De Woningraat

QQ&A Regioakkoord Nieuwe Woningmarktafspraken

SAMENWERKINGSOVEREENKOMST PRESTATIEAFSPRAKEN WONEN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

Prestatie afspraken gemeente Mook en Middelaar 2019

Bijlagen bij: Woonagenda Aalsmeer januari 2016

Speech Annet Bertram,DG Wonen, namens de minister van VROM bij Jubileumbijeenkomst SVN 5 oktober 2006 te Rotterdam

Inleiding. Vervolgens worden uitgangspunten geformuleerd die van belang zijn voor de regionale woonvisie.

Woonruimtebemiddeling: samen leven met minder regels

Visie op wonen. Open Huis 8 september 2016

Woonvisie Venray Bijeenkomst 7 maart 2017

Op 19 mei 2014 stelde u ons college schriftelijke vragen over de verkoop van huurwoningen door Vestia.

Samenvattend overzicht bod corporaties reactie gemeente

Woonruimteverdeling Woningstichting Putten. Opening Schauwplein

venlo Raadsnotitie GEMEENTEBESTUUR Lokaal woonbeleid 5 H. Brauer

Evaluatie Starterslening gemeente Moerdijk

Prestatieafspraken Gemeente Wormerland, WormerWonen, Huurders voor Huurders

Schouwen-Duiveland Levensloopbestendig? Eric Schellekens 26 mei

Regionale woonvisie Gooi en Vechtstreek

Betreft: aanscherping bod voor nieuwe regionale woningmarktafspraken

*ZE9E061ECF3* Raadsvergadering d.d. 19 februari 2015

Aan: de gemeenteraad Vergadering: 13 juli 2015

Opinieronde / peiling

Onderzoek woonplannen VVD

Wonen in Dordrecht. De crisis voorbij?; trends en verwachtingen. 30 november 2010

*Z DA7* nummer : 71 onderwerp : Voorstel tot het vaststellen van de Verordening blijverslening gemeente Heemskerk 2018.

Woondialoog Otterlo Donderdag 25 oktober 2018 Onderzoek kwalitatieve programmering dorpen

Verkoop door woningcorporaties

Nota vereveningsfonds sociale woningbouw

De Stimuleringsregeling goedkope koopwoningen stand van zaken per 1 november Inleiding. 2. Doel van de goedkope koop-regeling

Notitie Jongerenhuisvesting in de gemeente Stein

Woonvisie Gemeenteraad Boxtel

De Brabantse Agenda Wonen

Gemeentelijk beleid wonen en zorg

Wijziging inschrijfbeleid en toewijzingsbeleid naar aanleiding van Europese regelgeving

Transcriptie:

Kerkplein 2 T (0343) 56 5600 Postbus 200 F (0343) 415760 3940 AE Doorn E info@heuvelrug.nl Evaluatie Woonvisie en Woningbouwmonitor Wonen in een vitale gemeente Utrechtse Heuvelrug bouwt aan haar toekomst: goed wonen in alle dorpen! Datum November 2012 Afdeling Afdeling Ruimtelijke ontwikkeling Auteur H. van deven 0

INHOUD Samenvatting 3 Hoofdstuk 1 Inleiding 1.1 WBP en de woningbouwmonitor. 4 1.2 Leeswijzer 4 1.3 Werkwijze.. 4 Hoofdstuk 2 Hoofdlijnen Woonvisie en WBP 2.1 Hoofdlijnen Woonvisie. 7 2.2 Hoofdlijnen WBP... 9 Hoofdstuk 3 Uitkomsten 3.1 Demografische gegevens 10 3.2 Woningzoekenden 10 3.3 Dynamiek en groei, met respect voor het landschap.. 11 3.4 Een gemengde bevolking 12 3.5 Passende voorzieningenniveau, goede leefomgeving 15 3.6 Instrumenten voor woonbeleid... 16 3.7 Evaluatie en monitoring. 17 3.8 vergelijking doelstellingen en uitkomsten 18 Hoofdstuk 4 Trends en ontwikkelingen op de woningmarkt 4.1 De crisis en onze woonmarkt: door de crisis heenkijken 19 4.2 Demografische ontwikkelingen. 20 4.2.1. Vergrijzing. 20 4.2.2 Ontwikkeling huishoudens... 20 4.3 Europese-,nationale- en provinciale regelgeving.. 20 4.3.1 Sociale huurwoningen. 20 4.3.2 Kadernota wonen en binnenstedelijke ontwikkeling binnenstedelijk in beweging. 21 4.4 Ontwikkelingen op nationaal niveau.. 21 4.4.1 Wonen en het nieuwe regeerakkoord. 21 4.4.2 AWBZ.. 23 4.4.3 Mantelzorg.. 23 4.4.4 Huisvesting statushouders 24 4.5 Ontwikkelingen in het gemeentelijk woonbeleid. 24 4.5.1 Groen dus vitaal. 24 4.5.2 De nota woonservicegebieden 24 4.5.3 Dorpsgericht werken.. 25 4.5.4. Collegeprogramma.. 25 4.5.5 Milieubeleidsplan, Klimaatneutraal in 2035 25 4.5.6 Scheefwonen 26 4.5.7 Aanbod sociale huurwoningen. 26 4.5.8 Verkoop gemeentewerven.. 27 4.5.9 Verkoop onder voorwaarden.. 28 1

4.5.10 Levensloopbestendig bouwen.. 28 Hoofdstuk 5 Conclusies en vervolg 5.1 Naar een nieuwe balans in de gemeentelijke woningmarkt 29 Bijlagen (5) Bijlage 1 Overzicht en analyse van de resultaten woonbeleid 33 Bijlage 2 Evaluatie en actualisatie meerjarig woningbouwprogramma 2006-2022 44 Bijlage 3 Overzicht van de resultaten van de acties woonvisie 52 Bijlage 4 De nieuwe relatie van de gemeente en woningcorporaties 58 Bijlage 5 Woningbouwmonitor Excellbestand 2

Samenvatting De Woonvisie Wonen in een vitale gemeente is in 2008 vastgesteld. De Woonvisie is gebaseerd op drie pijlers: - Dynamiek en groei, met respect voor het landschap; - Een gemengde bevolking; - Passend voorzieningenniveau, goede leefomgeving. Aan elk van deze pijlers is een aantal acties gekoppeld, die in uitvoering zijn genomen om de gestelde doelen te bereiken. Anno 2012 kunnen we vaststellen dat 38 van deze 40 acties zijn uitgevoerd. Sinds 2008 is de woningmarkt sterk veranderd en op slot geraakt. Het doel van de Woonvisie om voor iedere inwoner het wonen in de gemeente mogelijk te maken is nog onverminderd actueel en biedt als leidraad voor het beleid voldoende houvast voor de toekomst. Vanwege de nieuwe ontwikkelingen moet het gemeentelijk beleid wel op enkele onderdelen worden aangepast of aangevuld. De focus ligt daarbij op de volgende kernpunten: 1) de doorstroming in voorraad sociale huurwoningen; 2) het bouwen van meer middeldure huur- en koopwoningen voor middeninkomens; 3) levensloopbestendig bouwen; 4) klimaatvriendelijk en duurzaam bouwen en wonen. Juist in een tijd waarin de woningmarkt vast zit en bouwprojecten moeizaam van de grond komen, is het meer dan ooit van belang als gemeente met woningbouwcorporaties, maar ook met particuliere ontwikkelaars en andere betrokkenen uit de samenleving gezamenlijk keuzes te maken en prioriteiten te stellen ten aanzien van de bestaande woningvoorraad en de nieuwbouw. De kwaliteit van het wonen is en blijft immers een belangrijke kernwaarde van de gemeente. En ondanks de crisis in de woningmarkt zijn er kansen en mogelijkheden om het woningaanbod in de gemeente te verbeteren. Wij willen daarom in het eerste kwartaal van 2013 in overleg met de corporaties maar ook met andere relevante partijen bespreken hoe we de opgaven waar we voor staan en met elkaar kunnen aanpakken. De uitkomst van deze gesprekken zal waar nodig leiden tot herziening van de prestatieafspraken en aanpassing van ons woonbeleid. 3

1 Inleiding 1.1 Aanleiding en doel evaluatie In april 2008 heeft de gemeenteraad met de Woonvisie Wonen in een vitale gemeente het woonbeleid voor de gemeente Utrechtse Heuvelrug vastgesteld. In de Woonvisie is vastgelegd dat in 2011 het effect van de maatregelen zou worden geëvalueerd. In 2012 is de evaluatie opgepakt en uitgewerkt. Deze evaluatie van de Woonvisie geeft aan: - in hoeverre de doelstellingen van de Woonvisie zijn bereikt; - in hoeverre de concrete acties zijn uitgevoerd die erin zijn vastgelegd; - of de uitgangspunten die in 2008 aan de Woonvisie ten grondslag lagen nog steeds valide zijn dan wel bijstelling behoeven in het licht van de actuele kennis van de o demografische ontwikkelingen; o beleidskeuzen en voornemens die ná de vaststelling van de Woonvisie zijn gemaakt; o huidige en toekomstige woningmarkt. Tevens zijn de gegevens uit de woningbouwmonitor meegenomen (zie 1.2). Met de woningbouwverenigingen is onlangs, kort na het aantreden van het kabinet-rutte II, een semidefinitief concept van de evaluatie besproken. In dit concept waren gedachten opgenomen en acties aangekondigd waarmee we in onze gemeente knelpunten op de woningmarkt zouden kunnen aanpakken. Op verzoek van de woningbouwverenigingen is het karakter van dit stuk op dit moment echter beperkt tot een terugblik op de resultaten van het gevoerde beleid van de afgelopen jaren. De corporaties willen eerst beter inzicht krijgen in de gevolgen van het nieuwe regeerakkoord en hierover met de gemeente in gesprek. Deze evaluatie zal daarom gevolgd worden door een separate actualisering van de Woonvisie in de eerste helft van 2013. Dit biedt ook de mogelijkheid om nogmaals breder met maatschappelijke partijen in gesprek te gaan over aanpassingen in ons woningbouw- en volkshuisvestingsbeleid, conform ook de oproep die de gemeenteraad hiertoe gedaan heeft (vergadering 22 november jl.), zie paragraaf 5.1. Tevens worden de mogelijkheden verkend om als gemeente door eigen initiatieven woningbouwplannen tot uitvoering te brengen, met name in het sociale segment. 1.2 WBP en de woningbouwmonitor In het najaar van 2008 heeft de gemeenteraad het meerjarig woningbouwprogramma (WBP) 2006-2022 vastgesteld. Het WBP is een flexibel woningbouwprogramma dat jaarlijks wordt herijkt. De resultaten van het programma worden jaarlijks vastgelegd in de woningbouwmonitor op basis waarvan deze herijking plaatsvindt. 4

Het college heeft besloten de evaluatie en actualisatie van de het WBP te combineren met deze evaluatie van de Woonvisie. 1.3 Leeswijzer Hoofdstuk 2 beschrijft de hoofdlijnen van de Woonvisie en het WBP. Hoofdstuk 3 geeft aan in hoeverre de doelstellingen van de Woonvisie en het WBP zijn gehaald (zie ook Bijlage 1). Hoofdstuk 4 beschrijft de trends en nieuwe ontwikkelingen op de woningmarkt en de gevolgen ervan voor de lokale woningmarkt. Daarbij komen de volgende vragen aan de orde: zijn er nieuwe acties nodig om de beleidsdoelen te realiseren; sluit het overig gemeentelijk beleid aan op de Woonvisie; geven de nieuwe ontwikkelingen aanleiding om de Woonvisie te actualiseren. De belangrijkste conclusies en aanbevelingen die hieruit voortvloeien, vormen het slothoofdstuk 5. In de bijlagen wordt op verschillende onderdelen van het beleid een nadere toelichting en uitwerking gegeven. 1.4 Werkwijze Om te beoordelen in welke mate de gemeente Utrechtse Heuvelrug erin is geslaagd om de doelstellingen en acties van het gemeentelijk woonbeleid te realiseren zijn allereerst demografische en woningmarktgegevens 2008-2011 verzameld en geanalyseerd. De gegevens zijn afkomstig uit de Woningbouwmonitor en uit een onderzoek van Synfore (1). In Bijlage 1 zijn de resultaten van het dossieronderzoek in cijfers en tabellen opgenomen. Vervolgens zijn we in gesprek gegaan met de belangrijkste spelers op de lokale woningmarkt om de resultaten van de desk studies te toetsen aan de ervaringen en kennis uit de praktijk. Tenslotte heeft toetsing aan de doelstellingen van de Woonvisie plaatsgevonden en was het mogelijk conclusies te trekken. Met de woningbouwverenigingen is zowel op bestuurlijk als op ambtelijk niveau overlegd over de evaluatie. Van de evaluatie is een tussenrapportage gemaakt en deze is op 4 juli 2012 besproken met de andere relevante partijen die betrokken zijn bij de Woonvisie. Bij deze bijeenkomst waren enkele raadsleden aanwezig naast de lokale corporaties, het seniorenplatform, de huurderbelangenverenigingen, de woonadviescommissie UH en de plaatselijke makelaars, Aan de hand van een vijftal stellingen is met hen gediscussieerd over de nieuwe ontwikkelingen en maatregelen die hiervoor nodig zijn. Hieronder een kort overzicht van de onderwerpen waarvoor aandacht wordt gevraagd. Nieuwbouw: - voldoende aanbod van sociale huur- en koopwoningen in alle dorpen, met name voor de starters in Leersum en Maarn; - aanbod van betaalbare seniorenwoningen; - thuiswerken en wonen en de invloed hiervan op de infrastructuur; - sparen van natuur en landschap; - Sociale huurwoningen inleveren voor middeldure woningen per situatie beoordelen 1 Het Synfore onderzoek is een onderzoek naar demografische ontwikkelingen, inkomens, woningvoorraad en kernvoorraad; uitgevoerd in januari 2012 in opdracht van de plaatselijke woningcorporaties. 5

- Gevarieerd aanbod van nieuwbouw met een goede prijs/kwaliteitverhouding. Woonruimteverdeling: -aantrekkelijk maken voor senioren om te verhuizen door verleiding en ondersteuning van senioren; -mogelijkheden voor de inkomensgroep 33.000 tot 45.000,-; -huisvesting van verzorgers. Senioren: - levensloop bestendig bouwen en wonen moet voldoende aandacht krijgen maar moet betaalbaar en uitvoerbaar zijn en mag geen dogma worden; - de gevolgen van de ontkoppeling van wonen en zorg voor de lokale woningmarkt; - toewijzing van huurwoningen met zorg in eigendom van zorginstellingen; - seniorenwoningen met traplift als oplossing voor gelijkvloerse woningen; -bouwbesluit biedt oplossingen voor seniorenhuisvesting; - groepswonen en sociale belang hiervan. Duurzaamheid en energiebesparing: -onderzoek naar de kansen en mogelijkheden van opwekking en opslag van duurzame energie; - duurzaam en energie neutraal maken van alle dorpen in de gemeente; - leefbaarheid in alle dorpen en daarom voorzieningenaanbod van gelijk niveau. - het maken van sprongen in het energielabel met het doel: energie neutraal (maken) van de gemeente in 2035. De opmerkingen en wensen van het maatschappelijk middenveld worden betrokken in de vervolgstappen van de evaluatie woonvisie. De Jongerenraad Utrechtse Heuvelrug (JRUH) heeft een schriftelijk reactie gegeven voor de evaluatie van de woonvisie. De JRUH heeft op basis van haar advies voor de nieuwe kadernota Jeugd een drietal aandachtspunten geformuleerd, die volgens hen ook van toepassing zijn op de evaluatie van de woonvisie. Dit zijn : 1. De JRUH vindt dat de gemeente UH er goed aan doet het starterswoningenprobleem tot een major issue te maken en de bouw van huisvesting voor starters te stimuleren. a. In de gemeente Utrechtse Heuvelrug bestaat een groot tekort aan starterswoningen, terwijl de vraag naar deze woningen behoorlijk is. 2. De JRUH is van mening dat de gemeente UH er goed aan doet om in samenwerking met woningbouworganisaties de bouw van relatief kleine, goedkope huurwoningen voor starters te stimuleren en te realiseren. b. Deze huurwoningen zorgen voor een extra tussenstapmogelijkheid voor starters, voor wie het momenteel en in de toekomst in veel gevallen lastig is om gelijk een koopwoning te betreden. 3. De JRUH pleit voor een onderzoek naar de haalbaarheid van speciaal op jongeren gerichte woningen of kleine flats binnen de gemeente Utrechtse Heuvelrug. c. Zo n woning of flat bevat alles wat een jongere minimaal nodig heeft om op zichzelf te wonen. d. Een dergelijke woning of flat kan fungeren als de tussenstap die een jongere nodig heeft, voordat hij of zij op een later moment een duurdere starterswoning betrekt. De JRUH vindt het huidige aanbod van starterswoningen zeer beperkt, terwijl de vraag naar deze woningen behoorlijk groot is. De JRUH vindt ook dat het de taak van de gemeente is om ervoor te 6

zorgen, of in ieder geval te stimuleren, dat het voor starters mogelijk is op de Heuvelrug te blijven wonen, om vervolgens te kunnen doorstromen naar een duurdere woning binnen de gemeente. De JRUH gaat de komende maanden aan de slag met het uitwerken van een actieplan starterswoningen. Op dit moment kan door hen niet worden aangegeven hoe groot de vraag is naar starters woningen in ieder dorp is en of jongeren bereid zijn om ook in een ander dorp binnen de gemeente te gaan wonen dan in hun eigen dorp. JRUH wil dit graag onderzoeken. Volgens JRUH staat in ieder geval vast, dat de vraag naar starterswoningen in Maarn en Leersum groter is dan het aanbod. De verwachting is dat dit in andere dorpen niet anders zal zijn. Stimuleren van de bouw van starterswoningen in alle dorpen is daarom gewenst. De JRUH gaat in 2013 na de afronding van het voorgenoemde actieplan starterswoningen met de gemeente overleg voor afstemming van het beleid. Met JRUH wordt in 2013 aan de hand van het actieplan starterswoningen onderzocht welke mogelijkheden er zijn om meer starterswoningen te bouwen in de gemeente. Bij de gesprekken met de lokale spelers is niet alleen teruggekeken, maar werd ook besproken hoe de toekomstige agenda van het woonbeleid eruit zou moeten zien. De bevindingen uit deze gesprekken zijn meegewogen bij de aanbevelingen. Deze aanbevelingen zijn vanzelfsprekend geplaatst in het licht van een woningmarkt die sterk is veranderd als gevolg van de financiële en economische crisis. 7

2 Hoofdlijnen Woonvisie en WBP 2.1 Hoofdlijnen Woonvisie Veel vraag, weinig aanbod: de woningmarkt op de Utrechtse Heuvelrug is een gespannen woningmarkt. Daardoor dreigen bepaalde groepen tussen wal en schip te vallen. De juiste woningen met de juiste prijsstelling zijn voor hen onvoldoende aanwezig. Belangrijk uitgangspunt van de woonvisie is om daar antwoorden op te vinden. Hoe de geplande woningbouw op zo n manier invullen dat iedereen aan bod komt? Want zoals gezegd: vitale kernen vragen om een gemêleerde bevolkingsopbouw. En dus is er een gevarieerd woonaanbod nodig. Aldus de inleiding van de Woonvisie Wonen in een vitale gemeente uit 2008. Een inleiding die nog weinig aan actualiteit en urgentie heeft ingeboet. De Woonvisie is het afwegingskader waaraan de gemeente de kwantitatieve en kwalitatieve invulling van bouwlocaties toetst. De visie is van belang voor de locaties die in de komende jaren in ontwikkeling worden genomen om aan de woonbehoefte te voldoen. Het is tevens het kader voor de prestatieafspraken tussen de gemeente en de lokale woningcorporaties. De Woonvisie wordt gedragen door 3 pijlers : 1. Dynamiek en groei, met respect voor het landschap; 2. Een gemengde bevolking; 3. Passend voorzieningenniveau, goede leefomgeving. Ook zijn afspraken gemaakt over evaluatie en monitoring. De gemeente Utrechtse Heuvelrug bestaat uit 7 dorpen met elk hun eigen historie, identiteit, samenstelling van bevolking en woningvoorraad. Bij het opstellen van de Woonvisie is hiermee rekening gehouden. Ondanks de onderlinge verschillen, zijn er ook een aantal algemene opgaven en inhoudelijke en centrale doelstellingen op het gebied van wonen, die voor alle dorpen gelijk zijn. Deze zijn in de Woonvisie als volgt benoemd: - Inspelen op de vergrijzing De bevolkingsopbouw telt veel ouderen (65-plus). Het aandeel 65-plussers in de gemeente Utrechtse Heuvelrug is 20%, landelijk 14%. Het inspelen vindt plaats door woningen zodanig aan te passen dat het mogelijk is langer zelfstandig te blijven wonen, het zogenaamde opplussen. - Alle inkomens bedienen Het inkomensniveau van de bevolking in onze gemeente is gemiddeld hoog te noemen. De hogere inkomens wonen in gemiddeld dure woningen. Er is behoefte aan een gevarieerder woningaanbod met ook goedkopere woningen zodat tevens mensen met lagere inkomens kunnen worden bediend. - Woningtekort oplossen De vraag naar woningen in de gemeente Utrechtse Heuvelrug is groter dan het aanbod en de vraag blijft groeien. Om het tekort en de groeiende vraag op te vangen, moeten tot 2017 circa 1.350 woningen worden gerealiseerd. Doen we dat, dan groeit de bevolking tot circa 50.000 8

inwoners (nu: circa 48.500 inwoners). De realisatie van extra woningen heeft de volgende positieve effecten op de samenstelling (en dus vitaliteit) van de bevolking: o relatief meer mensen tussen 15 en 35 jaar; o minder snelle afname van de leeftijdsgroep 35 tot 55 jaar (en hun kinderen); o beperkte extra groei van het aantal senioren (als aandeel van de totale bevolking). - Gericht woningen toevoegen Bij de toevoeging van nieuwe woningen is het zaak om goed in te spelen op de vraag. Er is vraag naar: o seniorenwoningen: zowel huur- als koopwoningen. Het gaat om appartementen en reguliere ( grondgebonden ) woningen die geschikt zijn voor ouderen met eventuele lichamelijke beperkingen en/of zorgbehoefte; o appartementen in de huur- en koopsector. Deze vraag komt van ouderen én starters. Onder starters verstaan we hier mensen die inwonen bij hun ouders of op een kamer wonen en op zoek zijn naar een eerste zelfstandige woning (huur of koop); o de prijscategorieën betaalbare koopwoningen (tot 300.000, =) en koopwoningen in het topsegment (vanaf 500.000, = prijs peil 2008 ). Bovenstaande ambities zijn vertaald naar streefdoelen voor transformatie en nieuwbouw en werden als volgt gekwantificeerd: Gemeente Utrechtse Heuvelrug: ambities transformatie en woningbouw 2008 tot 2017 Bestaande woningvoorraad Totaal Nieuwbouw 2008-2017 Indicatie 2017-2022 Sociaal (huur)woningen Nultredenwoningen Opplussen + 250 + 270 + 520 (a) + 70 < 622 en verzorgd wonen Eengezinswoningen en Opplussen -250 0-325 -70 appartementen Verkoop -75 Woningen < 622 of via Verkoop +25 +185 +210 +35 verkoop onder voorwaarden < 180.000 Subtotaal sociaal - 50 + 455 + 405 +35 Markt (koop)woningen Eengezinswoningen 180.000 250.000 Eengezinswoningen > 250.000 Nultredenwoningen > 250.000 Verkoop huur +25 +225 + 200 + 50 Opplussen -50 Verkoop huur +25 +535 + 460 + 160 Opplussen -100 Opplussen +150 +135 + 285 + 35 Subtotaal markt +50 +895 + 945 + 245 Totaal 0 + 1.350 + 1.350 + 280 Waarvan particulier opdrachtgeverschap 5 > 135 > 35 Onzelfstandige woonvorm: beschermd wonen + 45 0 9

2.1 Hoofdlijnen WBP In 2006 heeft de raad het meerjarig Woningbouwprogramma (WBP) 2006-2022 vastgesteld. Het WBP is een flexibel woningbouwprogramma dat jaarlijks wordt herijkt. De resultaten worden jaarlijks vastgelegd in de woningbouwmonitor op basis waarvan herijking plaatsvindt. Daarnaast wordt voor elk kalenderjaar een jaarschijf samengesteld met de bouwprojecten die gaan starten in het betreffende jaar. In het WBP zijn zes indicatoren opgenomen om de resultaten van het ingezette beleid te kunnen volgen en meten. Het gaat daarbij om: wijzigingen in woningvoorraad, aantal mutaties huursector, aantal opgepluste huur- en koopwoningen, aantal verkochte huurwoningen en de demografische gegevens. Voor het afgelopen jaar heeft het college besloten de evaluatie en actualisatie te combineren met deze evaluatie van de Woonvisie. In Bijlage 2 wordt een uitgebreide toelichting gegeven op de evaluatie van het WBP. In Bijlage 5 is de woningbouwmonitor in Excel uitgewerkt. 10

3 Uitkomsten 3.1 Demografische gegevens In de afgelopen 6 jaar is het aantal: - 30-44 jarigen het sterkst afgenomen ( -2,77%); - aantal jongeren tot 29 jaar eveneens afgenomen (-0,65%); - het aantal ouderen het sterkst gestegen (het aantal in alle leeftijdsklassen vanaf 45 tot 75 jaar is met 3,14% toegenomen). Voorts kent de gemeente een negatief migratiesaldo (afname 132 ), dat wil zeggen er vertrekken meer inwoners dan zich nieuwe inwoners in onze gemeente vestigen. In de woningmonitor (bijlage 5 ) is een overzicht opgenomen van de demografische ontwikkelingen 1-1-2006 tot 1-1-2012 per leeftijdscategorie per dorp en de over de gehele gemeente. Belangrijkste conclusies zijn: - het aantal jongeren tot 25 jaar en de categorie inwoners vanaf 30 tot 44 jaar is afgenomen; -het aantal inwoners in de leeftijd van 45 jaar en ouder is de afgelopen 6 jaar het sterkst toegenomen; - het totale aantal inwoners van onze gemeente is met 132 personen afgenomen. 3.2 Acties Woonvisie In de Woonvisie staat het werken aan vitale kernen centraal. Die vitaliteit rust op de volgende drie pijlers: 1. Dynamiek en groei, met respect voor het landschap; 2. Een gemengde bevolking; 3. Passend voorzieningenniveau, goede leefomgeving. In de Woonvisie zijn aan de pijlers 40 acties gekoppeld. Per actie is in het kader van deze evaluatie het resultaat onderzocht en geanalyseerd. De acties zijn voor het merendeel (38) gerealiseerd, met uitzondering van een tweetal dat nog moet worden voorbereid en uitgevoerd. Voor de gezamenlijke aankoop door gemeente en woningcorporaties van grond voor de bouw van (extra) sociale huurwoningen is op dit moment geen geld beschikbaar. Het actiepunt om vrijgekomen sociale huurwoningen aan te bieden via de lokale media is niet uitgevoerd. Net voor de vaststelling van woonvisie door de gemeenteraad in april 2008, heeft Heuvelrug wonen en de woningbouwvereniging Maarn een meerjarig contract afgesloten met Woningnet voor regionale aanbieding van de vrijgekomen huurwoningen. Daarna heeft dit onderwerp geen aandacht meer gehad. Wellicht dat er nu wel aanleiding is om alsnog in te zetten op een lokaal woonruimte verdeelsysteem en de woningcorporaties hieraan willen meewerken. Wel is het zo, dat door de woningbouwvereniging Amerongen vrijgekomen huurwoningen met een eigen woonruimteverdeelsysteem conform de gemeentelijke huisvestingsverordening via de lokale 11

media worden aangeboden. Per 1 april 2012 worden alle vrijgekomen sociale huurwoningen in de gemeente en regio uitsluitend aangeboden via de website van Woningnet. In bijlage 3 wordt per actie een korte toelichting gegeven op het resultaat. Per pijler volgt nu een nadere toelichting op de actuele situatie en resultaten. 3.3 Dynamiek en groei, met respect voor het landschap Pijler 1: Dynamiek en groei met respect voor het landschap Nr. Actie 1. De gemeente werkt het woningbouwprogramma uit op basis van het principe de juiste woning, op het juiste moment, op de juiste plaats : een programma met differentiatie, fasering en geografische spreiding. 2. De gemeente zoekt met behulp van de randvoorwaarden uit de structuurvisie naar aanvullende bouwmogelijkheden, met name bij de kernen Doorn, Driebergen en Maarn. 3. Corporaties zoeken transformatiemogelijkheden waar door intensivering van het ruimtegebruik meer woningen teruggebouwd kunnen worden. Partijen* *) G = gemeente, C = corporaties, B = woonconsumenten(organisaties), WZ = welzijnsinstelling, zorginstellingen, maatschappelijk middenveld, M = marktpartijen, projectontwikkelaars In de periode 2008 tot en met 2011 zijn totaal 85 nieuwbouwwoningen in de sociale sector en 121 in de vrije sector opgeleverd. In Amerongen zijn de meeste sociale huur- en koopwoningen (23) gebouwd; in Driebergen- Rijsenburg de meeste middeldure koopwoningen (14) en de meeste vrije sector koopwoningen (47). De categorie middeldure koopwoningen 14 in voorgenoemde periode is in aantal het meest achtergebleven ten opzichte van de overige prijsklassen. Voor een uitgebreid overzicht per dorp wordt verwezen naar bijlage 1. G G (C) C (G) Er zijn in de periode 2008 t/m 2011 totaal 221 woningen gebouwd waarmee de gewenste percentage sociale huur- of koopwoningen (minimaal 30%, waar mogelijk 40%) in ieder geval is gehaald. De nieuwbouwproductie is achtergebleven ten opzichte van de opgave zoals berekend voor de Woonvisie: doel was in totaal 1350 nieuwbouwwoningen toe te voegen door tot en met 2017 per jaar 135 nieuwbouwwoningen op te leveren. Omgerekend zou vanaf 2008 (Woonvisie) tot en met 2011 de nieuwbouw productie in totaal 540 woningen moeten zijn. Vanaf 2006 tot en met 2011 zijn in totaal 336 woningen opgeleverd in verschillende prijsklassen en kwaliteiten. Het aantal opleveringen per jaar verschilt; in het jaar 2011 is het minst aantal nieuwbouwwoningen (18) opgeleverd en in 2009 de meeste (87) nieuwbouwwoningen. In Driebergen- Rijsenburg zijn de meeste nieuwbouwwoningen gebouwd (66) en in Maarsbergen het minst aantal woningen (3). Op basis van de woningbouwmonitor is de prognose tot 2017: circa 1070 woningen, verdeeld over de 7 dorpen. 12

De nieuwprijs van een sociale koopwoning is in de Woonvisie vastgelegd op maximum 181.512. Daarbij is tevens bepaald dat alle sociale koopwoningen in principe worden verkocht onder voorwaarden (woningcorporaties of ontwikkelaars). Hierdoor kunnen woningzoekenden een (nieuwbouw)woning tegen een korting op de marktwaarde kopen van een woningcorporatie. Aanvankelijk mochten woningcorporaties van het Rijk uitsluitend sociale koopwoningen verkopen onder voorwaarden. Sinds 2011 mogen ook marktpartijen sociale koopwoningen verkopen onder voorwaarden (bijvoorbeeld met koopgarant). Deze regel wordt nu door gemeente toegepast, indien de Marktpartij zelf de koopwoningen wenst te verkopen. De praktijk leert dat de prijs toch nog vaak te hoog ligt omdat de banken als gevolg van de crisis minder snel een hypotheek verstrekken. Er zijn vanaf 2008 t/m 2011 totaal 14 sociale koopwoningen opgeleverd in de gemeente, tegenover 59 sociale huurwoningen. Heuvelrug Wonen heeft afgelopen zomer verzocht om een verlaging van de grens van de huur- en koopwoningen van maximaal 181.512,-. Deze vraag is een aandachtpunt voor de eventuele bijstelling van het woonbeleid. Er zijn vanaf 2008 tot 2011 totaal 83 sociale huur- en koopwoningen opgeleverd, waarvan 14 sociale koopwoningen. 3.4 Een gemengde bevolking Pijler 2: Een gemengde bevolking Nr. Actie Partijen* 4. In prestatieafspraken en projectrealisatieovereenkomsten inbreng bewoners bij nieuwbouw G, C en herstructurering vastleggen. 5. 10% van het woningbouwprogramma inzetten voor (collectief) particulier G, M, C opdrachtgeverschap Mensen met een laag inkomen / starters op de woningmarkt Partijen 6. In prestatieafspraken vastleggen dat de huidige omvang van de sociale huurvoorraad G, C minimaal behouden blijft. 7. Tot 2017 productie- en investeringsafspraken maken met corporaties en ontwikkelaars over G, C, M nieuwbouw of verkoop sociale huurwoningen jaarlijks toevoegen van ongeveer 20 eengezinswoningen tot 622 huur / 180.000 koop en ruim 20 eengezinskoopwoningen tussen 180.000,= en 250.000,=. 8. Bij nieuwbouw in dit segment toepassen prijs - kwaliteitstoets ten behoeve van een G acceptabele basiskwaliteit. 9. Afspraken met ontwikkelaars maken in de PRO om koopwoningen in deze G, M marktsegmenten eerst lokaal te adverteren. Gezinnen met kinderen Partijen 10. Afspraken maken met corporaties en ontwikkelaars om tot 2017 jaarlijks ongeveer 75 G, C woningen voor gezinnen toe te voegen: ruim 20 tot 250.000, ruim 50 vanaf 250.000. 11. Met zorginstellingen periodiek in overleg om vinger aan de pols te houden betreffende de G, WZ (C) huisvestingsvraag van het personeel 12. Voor huisvesting van zorgpersoneel experimenteren met een zusterflat nieuwe stijl : moderne studio s speciaal bedoeld om werknemers in de zorg huisvesting te bieden. Senioren Partijen 13. Prestatieafspraken maken met corporaties en ontwikkelaars om tot 2017 via opplussen bestaande voorraad en nieuwbouw per saldo 520 zorggeschikte huurwoningen toe te voegen (verspreid over de kernen en in verschillende prijsklassen), en aanvullend 135 nultredenkoopwoningen. G, C, M, WZ 13

14. Stimuleren van preventieve aanpassingen in bestaande koopwoningen door G, C, WZ, B bewustwordingscampagne of ondersteuningsaanbod, geïnitieerd door de gemeente, ondersteund vanuit de corporaties (vooral t.b.v. senioren, zorgvragers). 15. In prestatieafspraken investeringen in aanpassing van bestaande huurwoningen voor G, C mensen met een lichte functiebeperking vastleggen (vooral t.b.v. senioren maar ook zorgvragers), en promotie voor aanpassing door eigenaar-bewoners. 16. Vraaggestuurde nieuwbouw: gedifferentieerde bouw van nultredenwoningen en bieden van G, (C) mogelijkheden voor particuliere ontwikkeling van kleinschalige woonzorgvormen / groepswonen. Daartoe uitvoeren onderzoek (enquête) onder senioren over hun specifieke woonwensen. 17. Inzet van lokaal maatwerk voor doorstroming van senioren uit een eengezinshuurwoning G. C naar een nultredenwoning. Mensen met een zorgvraag Partijen 18. Tot 2017 toevoegen van circa 45 eenheden beschermd wonen. Zie ook actiepunt 13 G, C, WZ 19. Gemeente overlegt met Bartiméus en BNMO over de kansen die er zijn voor woningbouw G, WZ op vrijkomende locaties door extramuralisering. Andere groepen op de woningmarkt Partijen 20. Corporaties faciliteren de huisvestingsvraag van Statushouders in opvanginstellingen in de G, C gemeente, als gevolg van het Generaal Pardon *) G = gemeente, C = corporaties, B = woonconsumenten(organisaties), WZ = welzijnsinstelling, zorg-instellingen, maatschappelijk middenveld, M = marktpartijen, projectontwikkelaars De project realisatie overeenkomst (PRO) is feitelijk vervangen door de anterieure overeenkomst, waarin afspraken kunnen worden vastgelegd over het woningbouw programma, koopprijzen en de aanbieding van de woningen in de media. De koopwoningen in de dorpen worden over het algemeen eerst aangeboden in de Kaap en de Nieuwsbode. Resultaten nieuwbouw 2011 Voor 2011 werd in de planning (jaarschijf 2011) nog rekening gehouden met de start van de bouw van 296 nieuwbouwwoningen met een oplevering in 2011 en daarna. Er werd daarmee een inhaalslag voorzien, vooral voor de sociale huur- en koopwoningen. Als gevolg van de crisis er slechts 18 nieuwbouwwoningen opgeleverd (tegen 35 in 2010). In 2011 en 2012 zijn in totaal 4 nieuwbouwprojecten gestart: -18 sociale huurwoningen BNMO de Basis in Doorn ter vervanging van 20 woningen (opgeleverd) -6 sociale huurwoningen aan de Kampweg (achter de kerk) in Doorn (opgeleverd); -6 sociale koopwoningen aan de Rijksstraatweg in Doorn (opgeleverd); -8 vrije sector woningen Manger Cats in Driebergen (opgeleverd) en 8 nog te bouwen vrije sector koopwoningen; -3 sociale huurwoningen (woningwoonwagens) aan de Tienden in Leersum (oplevering eind 2012); Er zijn in 2012 totaal 41 nieuwbouwwoningen opgeleverd in de gemeente. Zie Bijlage 2 voor een uitgebreide toelichting. De belangrijkste resultaten uit de monitor geven aan dat : In 2011 in totaal 18 nieuwbouwwoningen zijn opgeleverd en dat er 4 nieuwbouwprojecten zijn gestart. In 2012 er wederom als gevolg van de woningmarktcrisis sprake is van een lage productie en oplevering van nieuwbouwwoningen (totaal 41 nieuwbouwwoningen). 14

Het aantal mensen dat op zoek is naar een sociale huurwoning is gegroeid van 4.300 (2007) naar 4.950 in 2011. Per 1 oktober 2012 zijn er 5180 geregistreerde woningzoekenden(bron:woningnet). Maar het aandeel woningzoekenden dat actief zoekt en regelmatig op een aanbod reageert, is gedaald van 552 in 2007 naar 458 in 2011. Waarschijnlijk komt dit doordat het aantal woningen waarop gereageerd kan worden sinds 2007 is afgenomen (vooral na medio 2011). Ook is het beperkte aanbod van passende betaalbare woonruimte voor senioren en nieuwbouwwoningen van invloed. Per 1 oktober 2012 waren er 508 actief woningzoekenden in de gemeente (bron: Woningnet). Er zijn tot nu toe geen concrete afspraken gemaakt met de corporaties over het verminderen van het aantal woningzoekenden. Er zijn in de periode 2008 tot en met 2011 in totaal 31 sociale huurwoningen verkocht, voornamelijk aan de zittende huurders of starters op de (koop) woningmarkt. Op dit moment worden 33 sociale huurwoningen opgeplust. In de kernvoorraad sociale huurwoningen zijn in bovengenoemde periode totaal 673 sociale huurwoningen gerenoveerd en verbeterd, waaronder maatregelen voor energiebesparing en verbetering isolatie. Op basis van de Woonvisie zijn prestatieafspraken gemaakt tussen de gemeente en de woningcorporaties. In de prestatieafspraken 2009-2014 is voor de seniorenhuisvesting de volgende afspraak gemaakt: Seniorenhuisvesting en zorgwoningen in verschillende prijsklassen, totaal over tien jaar (peildatum 1.1.2008): - 250 huurwoningen uit de bestaande voorraad opplussen en zorgtoegankelijk maken; - 270 huurwoningen aanpasbaar bouwen; - 135 huurwoningen gelijkvloers (nultreden beschermd wonen). Er zijn tot nu toe - 52 huurwoningen opgeplust; - 74 senioren woningen zijn in aanbouw, waarvan 44 woningen met zorgaanbod; - 22 huurwoningen gelijkvloers (nultreden beschermd wonen) in voorbereiding. Kijkend naar de resultaten tot nu toe, kan worden geconcludeerd, dat er in nieuwbouwprojecten meer aandacht moet komen voor de bouw van seniorenwoningen (nultredenwoningen/aanpasbaar bouwen/beschermd wonen). Hetzelfde geldt voor het opplussen van de bestaande woningvoorraad sociale huurwoningen. Hierover moeten nadere afspraken worden gemaakt met ontwikkelaars en woningcorporaties. Bij de evaluatie van de prestatieafspraken 2008-2014 in 2013 tussen gemeente en de corporaties zal het bovenstaande resultaat daarom nadrukkelijk aandacht krijgen. De bouw van seniorenhuisvesting en het opplussen van de bestaande woningvoorraad ligt verhoudingsgewijs sterk achter op de doelstellingen voor 2018. Bij de evaluatie van de prestatieafspraken wordt dit nader onderzocht en hierover afspraken gemaakt. Particulier opdrachtgeverschap houdt in dat een particulier een kavel koopt en dit zelf ontwikkelt. Dit betekent voor een particulier een enorme opgave: ontwerp, ontwikkeling, uitvoering en oplevering stuurt hij zelf aan. Om deze reden zijn er steeds meer particulieren die in groepsverband een bouwkavel met woonbestemming verwerven. Er is dan sprake van een collectief particulier 15

opdrachtgeverschap (CPO). Voor de gemeente betekent dit dat er meer begeleiding en ondersteuning gegeven moet worden; het gaat immers om niet-professionele ontwikkelaars. CPO is succesvol gebleken in gemeentes als Almere, Leiden en Haarlem en heeft daar een impuls gegeven aan de woningmarkt. Voordeel is bij een CPO dat de afname van de bouwgrond en woning vooraf vaststaat. Dit in tegenstelling tot projectontwikkeling waarbij de ontwikkelaar het risico draagt en afname van grond en woning niet vooraf is gegarandeerd. Het voordeel bij een CPO is ook dat de bouw volledig aansluit bij de wensen van de koper. In de Woonvisie is opgenomen dat jaarlijks 10% kavels beschikbaar worden gesteld voor (collectief) particulier opdrachtgeverschap. Er zijn in totaal 5 kavels verkocht voor het bouwen van een woning in eigen beheer: particulier opdrachtgeverschap. Er zijn dit jaar wel gesprekken gevoerd met een aantal initiatiefgroepen voor een CPO project in de gemeente. Er zijn echter nog geen concrete afspraken of plannen gemaakt voor de toekomst. Het woningbouwplan de Zonnespreng in Driebergen is in 2010 gerealiseerd via een CPO project. Er zijn 5 kavels verkocht voor woningbouw in eigen beheer. CPO is een ontwikkeling, die zich in onze gemeente voordoet maar er nog niet concreet op grote schaal van de grond is gekomen. De voorgenomen nieuwbouw in het kader van beschermd wonen is nog niet gestart. Wel zijn er diverse besprekingen gevoerd met verschillende partijen over de mogelijkheden voor beschermd wonen in de gemeente. - 31 sociale huurwoningen zijn verkocht; - 52 sociale huurwoningen zijn opgeplust ; - 5 kavels verkocht voor particulier opdrachtgeverschap; - 1 CPO project gestart en opgeleverd; - 673 woningen zijn gerenoveerd en verbeterd; - Beschermd wonen: bouw is nog niet concreet opgestart. In samenwerking met de provincie Utrecht heeft de gemeente in het najaar van 2009 alle woningeigenaren vanaf 55 jaar benaderd in het kader van het project Uw huis, uw toekomst. Hiervoor was veel belangstelling. Het thema van de bijeenkomsten was bewustwording zodat tijdig wordt nagedacht over eventuele aanpassingen in de woning om zo lang en zo plezierig mogelijk zelfstandig te kunnen blijven wonen. Binnenkort wordt in samenwerking met het platform senioren een vervolg op het voorgenoemde project voorbereid, zodat dit in de loop van 2013 kan worden uitgevoerd. De bedoeling is dat er een aantal aangepaste woningen in de gemeente als voorbeeld wordt gesteld en kan worden bezocht door belangstellenden. Voor het registreren van het aantal opgepluste particuliere woningen is (nog) geen systeem ontwikkeld. Er zijn geen concrete afspraken vastgelegd over de gewenste aantallen, omdat een dergelijke eis moeilijk is te realiseren. Er zijn nog geen concrete gegevens over particuliere woningen die levensbestendig zijn gemaakt. 16

3.5 Passend voorzieningenniveau, goede leefomgeving Pijler 3: passend voorzieningenniveau, goede leefomgeving Nr. Actie Behoud van (draagvlak voor) voorzieningen 21. De corporaties nemen het initiatief om per kern met lokale partijen plannen te ontwikkelen voor multifunctionele accommodaties met een divers aanbod voor alle leeftijden. Aantrekkelijke woonmilieus 22. In prestatieafspraken zorg voor een goed ingerichte openbare ruimte (groen, spelen, etc.) met voldoende gebruiks-, belevings- en toekomstwaarde voor alle doelgroepen vastleggen. 23. Vooraf keuze voor een kwaliteitsniveau van openbare ruimte en architectuur, en opstellen van Partijen* G, C, WZ, B Partijen randvoorwaarden voor ontwikkeling van woningbouwlocaties. 24. Uitvoeren nulmeting leefbaarheid en jaarlijkse vervolgmetingen. G, (C, B) 25. De gemeente werkt een beleidskader Duurzaamheid uit, waarbij zij ook aandacht besteedt aan een basiskwaliteit voor koopwoningen tot 250.000. 26. De gemeente wil met corporaties prestatieafspraken maken over energiebesparing in de bestaande woningvoorraad. 27. De gemeente creëert budgeten die snel en flexibel kunnen worden ingezet om prestatieafspraken om te zetten in actie. Een goede omgeving voor wonen, welzijn en zorg 28. Afstemming van wonen-welzijn-zorg organiseren door de ontwikkeling van woonservicegebieden per kern. Hiertoe ontwikkelingskansen per kern benutten, onder andere rond de ontwikkeling van multifunctionele accommodaties. Daarbij rekening houden met budget neutrale uitvoering van de Wmo. 29. Nabijheid van zorg: door samenwerking van zorgaanbieders onder regie van de gemeente behalen van schaalvoordelen, zodat in alle kernen (intensief) zorgaanbod beschikbaar is G, C G G G, C G Partijen G, C, WZ G, WZ *) G = gemeente, C = corporaties, B = woonconsumenten(organisaties), WZ = welzijnsinstelling, zorg-instellingen, maatschappelijk middenveld, M = marktpartijen, projectontwikkelaars De acties onder deze pijler zijn allen uitgevoerd of in uitvoering. Bij de vaststelling van de nota reserve- woonkwaliteit in januari 2011 heft de gemeente circa 1, 2 miljoen euro beschikbaar gesteld voor het stimuleren en ondersteunen van extra investeringen in: 1) Sociale woningbouw (> 30%) 2) Duurzaamheid en energiebesparing 3) Behoud monumenten en cultuurhistorie 4) woonservicegebieden Met de herziening van de regeling van de volkshuisvesting in de (nieuwe) Woningwet is de relatie tussen gemeenten en de woningcorporaties opnieuw gewijzigd. In de nieuwe wet is ook de taakomschrijving en het toezicht op de woningcorporaties vastgelegd. Met de nieuwe Woningwet bepaalt de gemeente het woonbeleid; de corporaties moeten naar redelijkheid dit beleid uitvoeren. Het spreekt voor zich dat onze gemeente het beleid in samenspraak met de corporaties ontwikkelt. In bijlage 4 wordt een nadere toelichting gegeven op de nieuwe regelgeving en de consequenties hiervan voor de woningcorporaties en de gemeenten. Samenwerking tussen gemeente en corporaties blijft wenselijk. Het speelveld voor de corporaties blijft in de nieuwe woningwet gelijk. Het externe toezicht op de corporaties wordt aangescherpt. 17

3.6 Instrumenten voor woonbeleid Inzet instrumentarium voor woonbeleid Nr. Actie Partijen* 30. Gemeente en corporaties spreken af om actief grond te verwerven voor woningbouw G, C 31. De gemeente doet per project een differentiatievoorstel, aansluitend bij de uitgangspunten van G deze woonvisie, en verankert dit in het grondexploitatieplan en het bestemmingsplan 32. Inzet lokaal maatwerk voor doorstroming van senioren binnen de sociale huursector. G, C 33. In 2008 evaluatie Huisvestingsverordening en effecten beperkt lokaal maatwerk. Daarbij is de G, C omvang van het lokaal maatwerk sterk afhankelijk van de bouwmogelijkheden van de gemeente. De gemeente houdt vinger aan de pols en overlegt hierover met de provincie. 34. Op basis van de evaluatie Huisvestingsverordening besluiten we of we overgaan tot enkel G, C lokaal adverteren van sociale huurwoningen. 35. Eenduidige werkwijze bij urgentieverlening door inzet voor een regionale urgentiecommissie. G, C *) G = gemeente, C = corporaties, B = woonconsumenten(organisaties), WZ = welzijnsinstelling, zorginstellingen, maatschappelijk middenveld, M = marktpartijen, projectontwikkelaars Om starters op de woningmarkt te ondersteunen stelt de gemeente onder voorwaarden een renteloze lening tot maximaal 30.000 ter beschikking. Sinds de invoering in november 2011 tot november 2012 zijn van de 18 gebudgetteerde leningen al 16 toegewezen. Er was voldoende budget voor 18 leningen van 30.000,-, maar omdat er een aantal keer een lager bedrag is verleend kunnen er (minimaal) 1,8 extra leningen verstrekt worden. Op dit moment bedraagt het saldo : 114.223,-. Dit betekent dat er nog minimaal 3,8 startersleningen (maximaal 30.000,- per lening) kunnen worden verstrekt. De resultaten van de verstrekking van startersleningen zijn in november 2011 tussentijds geëvalueerd en in 2013 zal de eindevaluatie worden uitgevoerd. Het is de moeite waard om onderzoek te doen naar de mogelijkheden om de starterlening als instrument efficiënter en effectiever in te zetten voor het stimuleren van de doorstroming in sociale sectorwoningen (onderkant woningmarkt). Vooral met het doel om meer sociale huurwoningen vrij te maken voor starters en vestigers via lange verhuisketens. Er zijn goede voorbeelden van andere gemeenten (bijvoorbeeld Veenendaal) die ook in onze gemeente kunnen worden toegepast. Bijvoorbeeld door startersleningen uitsluitend te verstrekken aan mensen die een sociale huurwoning in de gemeente achterlaten. Maar ook startersleningen te verstrekken in combinatie met een bijdrage in de starterslening van de verkoper(s) van de woningen, zodat niet alleen minder budget nodig is voor de financiering van de startersleningen, maar ook financiële ruimte ontstaat om meer startersleningen te kunnen verstrekken. Per saldo kunnen er meer leningen worden verstrekt, omdat de gemeente slechts een beperkte eenmalige bijdrage hoeft te doen en de kosten van de hypotheek worden verdeeld.. In principe is er nu nog 300.000,- beschikbaar voor het stimuleren van (extra) sociale woningbouw in de gemeente dat gericht kan worden ingezet. Extra budget heeft daarom de voorkeur en is ook nodig om startersleningen als instrument ruim te kunnen inzetten. Onlangs heeft Minister Stef Blok ( Volkshuisvesting en Rijksdiensten) 20 miljoen euro beschikbaar gesteld voor startersleningen via het Stimuleringsfonds volkshuisvesting Nederlandse gemeenten (Svn). In de loop van 2013 wordt bekend op welke wijze dit bedrag wordt verdeeld. De verwachting is, dat hiervoor veel belangstelling zal zijn vanuit de gemeenten. Om hierop als gemeente Utrechtse Heuvelrug aanspraak te kunnen maken, moet hiervoor daarom op korte termijn budget beschikbaar worden gesteld. Startersleningen bieden mogelijkheden om doorstroming in de sociale woningvoorraad te bevorderen. Extra budget is nodig om startersleningen efficiënt en effectief te kunnen inzetten. 18

3.7 Evaluatie en monitoring Uitvoering van beleid Nr. Actie Partijen* 36. De gemeente vraagt de vier lokale corporaties haar investeringsplannen uit te werken op grond van deze woonvisie. 37. Zij maakt jaarlijks prestatieafspraken met de vier corporaties G, C 38. Organisatie van een werkconferentie, met partijen rond wonen, welzijn en zorg, gericht op het vertalen van de opgaven naar een uitvoeringsprogramma. 39. De gemeente stelt een monitor op basis van een beperkt aantal indicatoren. Deze monitor vormt een G, C G, WZ belangrijke basis voor jaarlijks overleg met diverse partners. 40. In 2011 actualiseert de gemeente de Woonvisie. G, C, WZ, B *) G = gemeente, C = corporaties, B = woonconsumenten(organisaties), WZ = welzijnsinstelling, zorg-instellingen, maatschappelijk middenveld, M = marktpartijen, projectontwikkelaars Voor 2011 werd in de planning (jaarschijf 2011) nog rekening gehouden met de start van de bouw van 296 nieuwbouwwoningen met een oplevering in 2011 en daarna. Er werd daarmee een inhaalslag voorzien, vooral voor de sociale huur- en koopwoningen. Als gevolg van de crisis zijn in 2011 slechts 18 nieuwbouwwoningen opgeleverd (tegen 35 in 2010). De woningbouwmonitor wordt jaarlijks geëvalueerd en geactualiseerd. In bijlage 2 wordt een uitgebreide toelichting gegeven op de resultaten van de nieuwbouwresultaten vanaf 2008 tot en met 2011. In bijlage 5 zijn de woningprojecten opgenomen en zes indicatoren voor de meting van de effecten van het ingezette beleid. 3.8 Vergelijking doelstellingen en uitkomsten Onderstaande tabel vergelijkt de ambities/doelstellingen van zowel de Woonvisie als die van de Woningbouwmonitor met de behaalde resultaten. G Woonvisie Woningbouwmonitor Opgeleverd/ in aanbouw 2012 Sociaal (huur)woningen Nultredenwonin gen < 622 en verzorgd wonen Eengezinswoning en/ en appartementen Woningen < 622 of via verkoop onder voorwaarden < 180.000 Doel 2008-2017 520 : 270 nieuw 250 opplus - 325: 250 opplus 75 verkoop Gerealiseerd 2008-2011 Doel 2011 Gerealiseerd 2011 15 25 0 14 19-51 33 0-210 65 149 11 43 19