Pensioenakkoord. Spelregels vanuit de actuaris bezien. Drs A.G.M. den Hartogh AonHewitt



Vergelijkbare documenten
Nieuwe pensioenregeling vanaf 1 januari Jan Raaijmakers Aad van der Tak Michel Stok Voorzitter Manager Pensioenfonds Extern actuarieel adviseur

Datum Briefnummer Behandeld door Doorkiesnummer N.W. Dijkhuizen 630

Herstelplan ultimo 2016

NVOG Nederlandse Vereniging van Organisaties van Gepensioneerden. Stand van Zaken Pensioenen Jos Berkemeijer 5 juni 2019

Haalbaarheidstoets Stichting Pensioenfonds ANWB. Monique van Run Sander Smeets 3 augustus 2016

Stichting Pensioenfonds RBS Nederland

Pensioen Maandag 4 juli Extern actuarieel adviseur

Deelnemersbijeenkomst

Algemene Ledenvergadering Vereniging (VeLP) 17 februari 2011

10. Doelstellingen, risicohouding en haalbaarheidstoets

Buitengewone vergadering van deelnemers 22 november 2010

Aanpassing pensioenregeling een must. Presentatie: Marcel Brussee / voorzitter SPH Kees Lekkerkerker / directeur HRM

RESULTATEN ENQUÊTE CONSULTATIE NIEUW FTK ACTUARIEEL. Vraag 1

WELKOM. Algemene Vergadering voor Deelnemers en Gepensioneerden 14 september 2016

Financieel crisisplan

De opbouw die in 2019 en 2020 nog plaatsvindt in de overgangsregeling is, overeenkomstig voorgaande jaren, niet meegenomen in de berekeningen.

Pensioenfonds DSM Nederland

Laveren tussen ambitie en garantie: de ervaringen van Pensioenfonds TNO. November 2013 Hans de Ruiter

Huidige stand van zaken nftk. drs. Lonneke Thissen AAG

De gevolgen voor medewerkers

Toelichting Pensioen Akkoord Regeling 2015

Aanscherping en verruiming

ABP Jaarverslag Inhoudsopgave. 4 Statutaire winstverdeling Actuariële verklaring OVERIGE GEGEVENS

1. Definities Kostendekkende premie Premie die noodzakelijk is om jaarlijks ouderdomspensioenaanspraken in te kopen.

Eerste observaties septemberpakket. KCM fiduciair management 26 september 2012

Herstelplan ultimo 2017

ABP Jaarverslag Inhoudsopgave. 4 Statutaire winstverdeling Actuariële verklaring Controleverklaring. Overige gegevens

Een nieuwe pensioenregeling

De fiscale aspecten van het pensioenakkoord: het is lastiger dan het lijkt. Workshop 9 mei 2012

Bijlage 3 Het Financieel Crisisplan

Uw pensioen in onzekere tijden

Het verbeterde financieel toetsingskader (ftk) Zeist, 26 juni 2014

Pensioenactualiteiten

Een toekomst zonder indexatie Jos Berkemeijer. Amsterdam, 26 oktober 2015, DNB

Advies Commissie Parameters

1. Definities Zuivere Kostendekkende premie Premie die noodzakelijk is om jaarlijks ouderdomspensioenaanspraken in te kopen.

Beleggingsaspecten voorontwerp van wet herziening ftk

Stand van zaken GITP Pensioenfonds 3e kwartaal 2014

De pensioenleeftijd zal omhoog gaan

Pensioenakkoord. Spelregels vanuit de accountant bezien. Nico Pul Ernst & Young

Stichting Pensioenfonds Deutsche Bank Nederland. Extra nieuwsbrief 2017 nummer 1

Haalbaarheidstoets 2018

Stichting Pensioenfonds Deutsche Bank Nederland. Extra nieuwsbrief 2018 nummer 1

Informatiebijeenkomst voor Nalco 24 januari 2019

Informatiebijeenkomst Pensioenfonds KPN Pensioengerechtigden. Oktober 2013

Ballast Nedam Pensioenfonds. Informatiebijeenkomst Premievrijen en gepensioneerden. Theo Bruijninckx 1 november 2004

S&V Reflector. Dienen de pensioenfondsen hun. langlopende swaps te verkopen? De implementatie van het nieuwe. Financieel Toetsingskader

Pensioennieuwsbrief AC Rijksvakbonden. Februari Ferry Pereboom Angelique Kansouh

Persbericht. ABP verlaagt pensioen in 2013 met 0,5% Ondanks goed rendement stijgt dekkingsgraad in 2012 onvoldoende

Pensioen in beweging. Lenteakkoord 2012, Hoofdlijnennota herziening FTK en Septemberpakket

In de bovenstaande grafiek ziet u per kalenderjaar de dekkingsgraad (als een percentage).

INFOSESSIES PENSIOENEN - 20, 22 en 26 november Infosessies PENSIOENEN en 26 november door Peter Boonen en Jan Lodewijks

Deelnemersvergadering Stichting Pensioenfonds Thales Nederland. 23 juni 2017

Het Garantie pensioen met vaste collectieve premie

Financieel Crisisplan Stichting Norit Pensioenfonds

Pensioenbijeenkomst Abvakabo FNV Het pensioen van nu en de toekomst in zicht November Welkom

Financiële positie en toeslagverlening 2014

Samenvatting principeakkoord pensioenstelsel

Wat is er aan de hand moet onze pensioenen?

PENSIOEN 2.0 REGIOBIJEENKOMSTEN FEBRUARI EN MAART 2011

Een nieuw Pensioenstelsel

FINANCIËLE POSITIE EN TOESLAGVERLENING 2015

Pensioenbijeenkomst. 22 maart 2018

Datum 24 november 2015 Betreft Kamervragen van het lid Krol over het bericht 'In 2020 veel meer mensen gekort dan ufr-rapport veronderstelt'

Actualiteiten pensioen

Waardeoverdracht van VPTech naar Pensioenfonds Vegro

Doelstellingen, risicohouding en haalbaarheidstoets

PENSIOEN Gemakkelijker kunnen we het...

Amsterdam, 9 oktober Financieel crisisplan

PRESENTATIE VOOR DE VERENIGING VAN GEPENSIONEERDEN DUPONT NEDERLAND DD.27 NOVEMBER 2014 DOOR KLAAS MOLENAAR VZ PENSIOENCOMMISSIE KNVG/NVOG

Eerste Kamer der Staten-Generaal

Consequen;es WiDeveenkader en nftk

Deelnemersbijeenkomst

Strengere regels voor pensioenfondsen

Pensioen vanaf.. Impact sociaal akkoord op pensioenregelingen. drs. Rajish Sagoenie, Actuaris AG. Aon Hewitt Consulting Retirement Actuarial Services

Informatiebijeenkomst Pensioenen: actueler dan ooit. Oktober 2013

Sociale Partners en Pensioen

Tentamen Pensioenactuariaat 1,

Pensioenregeling 2015 en nieuw FTK

FINANCIËLE POSITIE. Deelnemersvergadering 29 november Financiële positie 29 november 2016 Pagina 1

Fiscale aspecten pensioenmaatregelen

Stichting CRH Pensioenfonds. 20 februari 2013 Utrecht-De Meern

Financieel crisisplan

Uw pensioen bij SPOA. Deelnemersbijeenkomst 8 november 2016

reëel financieel toetsingskader (FTK2)

Informatiebijeenkomst

WAT SPEELT ER ROND UW PENSIOEN BIJ SPUN?

Informatiebijeenkomst voor aangesloten werkgevers. April 2012

Solvency voor pensioenfondsen. Actuariaatcongres 2011 VSAE Agnes Joseph

Het unieke Nederlandse pensioenstelsel: onhoudbaar of onverwoestbaar? Rob de Brouwer

1.1 Datum in herstel (dd.mm.jj) Gekozen hersteltermijn (in jaren) 10

Pensioenfondsen lopen niet leeg, ondanks vergrijzing

Deelnemersvergadering

Het fonds bereidt zich voor op de toekomst

Notulen Kernvergadering St Sportfondsen Pensioenfonds 24 november 2017

Crisisplan. van. Stichting Pensioenfonds Lloyd s Register Nederland

Studiedag Economie. Pensioen. A presentation to Guido de Bres by Willem Eikelboom. 15 November Towers Watson. All rights reserved.

Resultaten risicobereidheidsonderzoek 2015

Datum: 12 december 2014 Betreft: Effecten aanpassing pensioenregels 2015: een toelichting

Op koers blijven voor een goed pensioen: een update van het bestuur

Transcriptie:

Pensioenakkoord Spelregels vanuit de actuaris bezien Drs A.G.M. den Hartogh AonHewitt

Agenda Twee cijfermatige voorbeelden Verhoging pensioenleeftijd Overgang naar zachte verplichtingen Waarderingsvraagstuk Verdelingsvraagstuk

Pensioenfonds 1 2013 Premiehoogte Toeslag (PR) Dekkingsgraad Kans tekort FTK1 / 65 21,9% 95% 95,5% 65% FTK1 / 66 21,1% 95% 95,4% 65% 2014 Premiehoogte Toeslag (PR) Dekkingsgraad Kans tekort FTK1 / 65 22,4% 94% 97,2% 60% FTK1 / 66 21,5% 94% 97,0% 61% Effect verhoging pensioenleeftijd van 65 jaar naar 66 jaar

Pensioenfonds 1 Effect verhoging pensioenleeftijd op pensioenpremie is circa 1% van salarissom (circa 250.000 euro) Als gedempte kostendekkende premie betaald wordt nauwelijks effect op financiële positie pensioenfonds (dekkingsgraad, kans op tekort) Extra storting van 250.000 euro correspondeert met circa 0,25% dekkingsgraad Twee afwegingen voor inzet onderhandelingen: Verhoging pensioenleeftijd / verlaging opbouwpercentage / Aanwending extra premieruimte

Pensioenfonds 1 2013 Premiehoogte Toeslag (PR) Dekkingsgraad Kans tekort FTK1 / 66 21,1% 95% 95,4% 65% FTK2 / 66 21,5% 100% 106,7% 40% 2014 Premiehoogte Toeslag (PR) Dekkingsgraad Kans tekort FTK1 / 66 21,5% 94% 97,0% 61% FTK2 / 66 21,5% 100% 107,4% 40% Effect overgang FTK1 (nominale garantie) naar FTK2 (voorwaardelijke reële pensioenen)

Pensioenfonds 1 Premie vastgesteld op 21,5%. Uitgangspunt is premiestabilisatie, maar op welk niveau? Dekkingsgraad ultimo 2013 onder FTK2 voor reële verplichtingen is 106,7%. Onder FTK1 bij dekkingsgraad 95,4% ultimo 2013 korting van (nominaal) pensioen. FTK2 leidt tot volledige toeslagen. FTK2 geeft hoger pensioenresultaat, lagere kans op tekort en hogere dekkingsgraad

Pensioenfonds 1 Discussie omtrent hoogte verwacht rendement en inflatie Te mooi om waar te zijn?

Pensioenfonds 2 2013 Premiehoogte Toeslag (PR) Dekkingsgraad Kans tekort FTK1 / 66 24% 97% 103% 40% FTK2 / 66 24% 92% 87% 86% 2014 Premiehoogte Toeslag (PR) Dekkingsgraad Kans tekort FTK1 / 66 23% 97% 105% 36% FTK2 / 66 23% 92% 90% 80% Effect overgang FTK1 (nominale garantie) naar FTK2 (voorwaardelijke reële pensioenen)

Pensioenfonds 2 Reële dekkingsgraad ligt lager dan nominale dekkingsgraad. Reële dekkingsgraad kent minder spreiding door hantering vaste rentevoet voor de verplichtingen. 150% 130% 110% 90% 70% 2010 2011 2012 2013 2014 150% 130% 110% 90% 70% 2010 2011 2012 2013 2014

Waarderingsvraagstuk Minister Kamp: pensioen is afhankelijk van de levensverwachting en van de beleggingsresultaten. Positionpaper Pensioenakkoord Actuarieel Genootschap: dekkingsgraad in de context van voorwaardelijke reële pensioenen niet of veel minder relevant. Hoe waarderingsvraagstuk aan te pakken als bij pensioenfonds 1 de dekkingsgraad stijgt en bij pensioenfonds 2 de dekkingsgraad daalt bij overgang naar voorwaardelijke reële pensioenen?

Waarderingsvraagstuk Aanpak waarderingsvraagstuk met een analogie: een pensioen, dat afhankelijk is van beleggingsresultaten en levensverwachting. Analogie met waardering Defined Contribution Waardering van de voorziening pensioenverplichtingen: gelijk aan de aanwezige beleggingen Dekkingsgraad is altijd 100% Dat geeft aan dat alle beschikbare middelen bestemd zijn voor pensioen!

Waarderingsvraagstuk In deze benaderingswijze geen buffers (volgende presentatie van de heer Pul van E&Y gaat daar op in) In deze benaderingswijze geen discussie met accountants over waardering pensioenverplichtingen, grondslagen. In deze benaderingswijze geen waarderingsvraagstuk in de jaarrekening voor de pensioenverplichtingen. Nog aan te pakken: verdelingsvraagstuk

Verdelingsvraagstuk Pensioenfonds terug naar de basis: collectieve spaarpot. Collectief worden periodiek de uitgangspunten bepaald. Bestuur doet een voorstel aan alle verzekerden. Draagvlak onder alle verzekerden creëren. Collectieve besluitvorming. Berekeningen worden gemaakt op basis van de uitgangpunten. Uitkomst van de berekeningen: pensioenen worden uitgekeerd met (eventueel inhaal-) toeslagen pensioenen worden gekort (let wel, het betreft reële pensioenen) Toetsing: haalbaarheidstoets

Verdelingsvraagstuk Pensioenfonds terug naar de basis: collectieve spaarpot. Discussie over deze benaderingswijze: Collectieve besluitvorming Invulling haalbaarheidstoets Voordelen/Nadelen van deze benaderingswijze...