HersenletselCongres 2014 3 november Disclosure belangen sprekers C1 Waarom doen ze nou niet gewoon wat ik zeg! Motiveren tot gedragsverandering; wat is lastig en wat kun je als professional doen? (potentiële) belangenverstrengeling Geen De betrokken relaties bij dit project zijn: Geen Sponsoring of onderzoeksgeld: Honorarium of andere (financiële) vergoeding: Aandeelhouder: Andere relatie, namelijk: Hilde Jans 2 Waarom mensen niet? Ze weten niet wat Ze weten niet waarom Ze weten niet hoe Hoe werkt advies? 3 Dus wat kun je doen? 4 Oefening in tweetallen voorbereiding 1. Geef feiten en informatie over waarom de ander zou moeten. Ga in tweetallen uit elkaar. Een iemand is de client en de ander is de begeleider. De client bepaalt welk onderwerp hij/zij wil inbrengen, wat zou je willen? Kies iets waar ambivalent over bent op het vlak gezond gedrag; denk aan dieet, beweging, leefstijl etc. 2. Vertel de consequenties als ze niet. 3. Vertel hoe ze kunnen en geef alvast een paar oplossingen. 5 6 1
Oefening in tweetallen de oefening Zodra de client aan de begeleider vertelt wat hij/ zij zou willen is het de bedoeling dat je het volgende doet en daar bij blijft, dus blijf dat doen: Geef advies wat de ander het beste zou kunnen doen. Geef zoveel als mogelijk informatie over deze verandering Benoem de consequenties als deze persoon niet verandert Wees stevig en duidelijk in uw bewoordingen Geef oplossingen en manieren aanpak. Oefening in tweetallen nabespreking Hoe helpend was dit gesprek voor je motivatie? In hoeverre ben je nu meer bereid om deze verandering door te voeren? Op een schaal 1 tot 5: Waarbij 1 is totaal niet helpend en 5 is heel helpend. 7 8 Het risico een betrokken begeleider De motivatie voor verandering komt uit de verkeerde mond Uit de ambivalentie, 9 10 Het risico een betrokken begeleider Uit de ambivalentie, in de weerstand! Verandertaal Desire = Wens om te Ability = mogelijkheid om te Reason = reden om te Need = Noodzaak om te DARN 11 12 2
Dus wat kun je doen? Luister naar de client Zonder oordeel Stel open vragen Lok verandertaal uit Reflecteer op verandertaal voorbereiding Ga in tweetallen uit elkaar. Een iemand is de client en de ander is de begeleider. De client bepaalt welk onderwerp hij/zij wil inbrengen, wat zou je willen? Kies iets waar ambivalent over bent op het vlak gezond gedrag; denk aan dieet, beweging, leefstijl etc. {doe deze oefening in hetzelfde tweetal als de eerste oefening} 13 14 de oefening de oefening Stel de volgende vragen aan de client in deze volgorde en geef de ander de tijd om te reageren. Stel pas een volgende vraag als de ander klaar is met vertellen. Luister goed en zonder oordeel en reflecteer op datgene wat iemand zegt. Geef de ander actieve aandacht. En geef an en toe een samenvatting wat de ander zegt. 15 Waarom zou je. willen? (herhaal wat de ander heeft aangeveven) Als je het besluit zou nemen om te, hoe zou je dat dan doen? Welke 3 redenen heb je om te? Op een schaal 1 10 hoe belangrijk is deze verandering voor je? Waarom een X (bv 4) en geen 1? Geef vervolgens een samenvatting wat je hebt gehoord waarom iemand erover nadenkt om te. Laatste vraag: Wat denk je nodig te hebben om deze verandering ook werkelijk te gaan doorvoeren? Of Wat ga je nu doen? 16 nabespreking Verandertaal Hoe helpend was dit gesprek voor je motivatie? In hoeverre ben je nu meer bereid om deze verandering door te voeren? Op een schaal 1 tot 5: Waarbij 1 is totaal niet helpend en 5 is heel helpend. Nadelen de huidige situatie Voordelen verandering Bereidheid om te Optimisme over verandering Geloof in eigen mogelijkheid Vergelijk dit met de eerste keer, wat is het verschil en hoe is dit anders? 17 18 3
Uitlokken verandertaal - met open vragen - Verandertaal is pas verandertaal als de client over de verandering spreekt!! WENS; Wat wil je? Waar droom je MOGELIJKHEID: Stel je gaat wat kan een eerste stap zijn? Wie zou je kunnen helpen? Wat heeft eerder gewerkt? REDEN: Wat zal verandering je opleveren? Wat is belangrijk voor jou? NOODZAAK; Welke negatieve consequenties heeft het als je niet verandert? Waar heb je nu last? Waar kun je last krijgen? 19 20 Stadia gedragsverandering AMBIVALENTIE Ik wil wel en ik wil niet.. (Prochaska & DiClemente, 1984) Niet Wel Voorbeschouwing Nieuw gedrag + Voordelen niet - Nadelen niet + Voordelen wel - Nadelen wel Actie Overpeinzing Besluitvorming Uit Voorbereiding 21 22 Stadia gedragsverandering 1. Precontemplation/ Voorbereiding Niet gemotiveerd om te ; Ik heb geen probleem 2. Contemplation/ overpeinzing Denkt na over ; Ik ben benieuwd of iets mij kan helpen 3. Preparation/ besluit en voorbereiding Bereidt zich voor op verandering; Ik ga er iets aan doen 4. Action/ actie Is begonnen met het nieuwe gedrag; Ik werk eraan 5. Maintenance/ Nieuw gedrag De verandering is geïntegreerd in het leven; Ik doe het Ieder mens is gemotiveerd, de vraag is alleen waartoe? 23 24 4
De Spirit De Vuist Samenwerken: met respect voor de ander Acceptatie de autonomie: laat de verantwoordelijkheid bij de ander Uitdagen- prikkelen tot verandering Compassie: het vermogen zich in te leven in de emoties een ander. 25 26 Dat ziet er zo uit Motiveren tot gedragsverandering Samenwerken Verkennend vs waarschuwend Ondersteunend vs overtuigend Toelichten vs lezing houden Coach vs expert Verantwoordelijkheid ligt bij de cliënt INTERVENTIE Voorbereiden Actie Nieuw Gedrag Overpeinzing Voorbeschouwing 27 28 Wanneer gaat iemand Redenen om te Wens om te Mogelijkheden/ vertrouwen om te Noodzaak om te + Commitment om te Hoe creëer ik weerstand Argumenteren; krachtig overtuigen Expert rol aannemen; duidelijk maken dat je t beter weet Bekritiseren/ veroordelen; eigen normen opleggen Labelen; doordrukken een label Haast/ te snel willen gaan; duwen Eigen perspectief eerst; ik weet wat goed voor jou is 29 30 5
Bij weerstand is er altijd een tekort aan: Kortom, als ik zeg wat er moet gebeuren. Empathie Duidelijkheid Autonomie Dan worden gesprekken minder aangenaam Gaat de ander in de weerstand. Dan wordt de kloof groter Verandert er niets, op lange termijn 31 32 Maar, als ik meepraat en er niet tegen in ga DUS Dan gebeurt er helemaal niets. Dan denkt hij/zij dat ik het goedkeur Dan verloochen ik mezelf En dan help ik de ander ook niet Benadrukken ambivalentie Aan het wiebelen, zonder oplossing.. Onaf durven laten.. Met respect voor de autonomie en eigen verantwoordelijkheid Prikkelen / uitdagen tot verandering.. Respectvol ontlokken de gewenste richting 33 34 Volgens Miller en Rollnick We emphasize that MI is a method of communication rather than a set of techniques. It is not a bag of tricks for getting people to do what they don t want to do. It is not something that one does to people, it is a fundamental way of being with people- a facilitative approach to communication that evokes natural change Dank voor uw aandacht! Hilde Jans Cambiamo laten we www.cambiamo.nl voor training en supervisie Miller & Rollnick 2002 35 36 6