Onderwijsprofiel passend onderwijs Dr. Plesmanschool
Inleiding Alle besturen hebben met de komst van passend onderwijs zorgplicht. De zorgplicht betekent dat iedere leerling een passende onderwijsplek moet krijgen. De besturen werken samen in het samenwerkingsverband om de zorgplicht te kunnen garanderen. Het samenwerkingsverband (alle besturen) moet zorgen voor een dekkend netwerk. Het samenwerkingsverband maakt via de onderwijsprofielen inzichtelijk hoe zij met de scholen zorgt voor een dekkend netwerk. Het kader voor het onderwijsprofiel wordt op SWV-niveau ontwikkeld zodat er zicht komt op het totale netwerk. De veranderingen zijn een prima gelegenheid om met elkaar een verdere kwaliteitsslag te slaan. De focus ligt op verdere kwaliteitsverbetering. Het samenwerkingsverband, bestaande uit de samenwerking van schoolbesturen, kan zich verder ontwikkelen in het tijdig signaleren en kan doorgaan met het verbeteren van opbrengstgericht werken in leerresultaten en leerkrachtvaardigheden. Onderwijsprofiel Dr. Plesmanschool Badhoevedorp 2
Het onderwijsprofiel Passend onderwijs Haarlemmermeer Een onderwijsprofiel van iedere school bestaat uit een basiszorg, een breedtezorg en een dieptezorg (zie landelijk referentiekader). In het Samenwerkingsverband Haarlemmermeer spreken we van een basisaanbod, een breedteaanbod en een diepteaanbod en formuleren scholen een plusaanbod. De onderwijsprofielen van de PO, SBO en SO scholen gezamenlijk leveren een onderwijscontinuüm op, waarmee wij alle leerlingen een passend onderwijsaanbod kunnen geven. Het breedte- en het diepteaanbod op onze scholen is een intensivering van de onderwijsaanpak zoals de school het biedt in het basisaanbod. Dit geldt voor alle vormen van onderwijs. De onderwijsprofielen geven zicht op het onderwijsaanbod voor alle leerlingen in een school. Het onderwijsprofiel moet een zichtbare kwaliteit van onderwijs waarborgen. Een goed gedifferentieerd onderwijsaanbod op de basisschool zorgt ervoor dat veel leerlingen thuisnabij (in de buurt) onderwijs kunnen volgen en slechts een beperkt aantal leerlingen een beroep hoeft te doen op het diepteaanbod. Het onderwijsprofiel is een instrument in handen van de schooldirecteur om het onderwijsaanbod gericht te verbeteren. De vaste onderdelen van het onderwijsprofiel zijn: Planmatig werken De leerresultaten Een helder geformuleerd onderwijsaanbod en effectieve methodieken. De bewaking van de leertijd. De instructievaardigheden Het (pedagogisch) klimaat Het klassenmanagement We sluiten aan bij de begrippen in het waarderingskader van de inspectie en bij de vele kwaliteitsinstrumenten. Het zijn die elementen uit het primair proces die direct invloed hebben op de leerresultaten van de leerlingen. Het onderwijsprofiel hangt op deze wijze sterk samen met het onderwijskundig deel van het schoolplan en de onderdelen uit het kwaliteitssysteem van de school. Op iedere school is in het onderwijsprofiel beschreven hoe de school deze onderwijskwaliteit definieert en monitort. Onderwijsprofiel Dr. Plesmanschool Badhoevedorp 3
Opbrengstgericht werken en verbetertrajecten Passend onderwijs vereist dat leerkrachten de leerling en zijn/haar onderwijsbehoeften centraal stellen bij de inrichting van de onderwijspraktijk. Zelfstandig werken, klassenmanagement, het werken op 3 niveaus bij lezen, spelling en rekenen en het direct instructiemodel staan daarbij bij ons op school centraal. Volgens een vaste cyclus p-d-s-a (plan-do-study-act) registreren wij in een zorgbeleidsmap de verbetertrajecten. Wij volgen op deze manier systematisch de: - De leerlingen - De groepen - De leerlingenzorg - Het aanschaffen en invoeren van nieuwe methodes. Planmatig werken aan leerresultaten gebeurt d.m.v.: Toetskalender Cito leerlingvolgsysteem Zorgjaarplanning/ onderwijs en begeleidingsroute Dr. Plesmanschool Op de Dr. Plesmanschool wordt gewerkt met groepsplannen. Deze worden planmatig besproken en komen terug tijdens de groepsbesprekingen. Door middel van analyse van tussentijdse opbrengsten en de trendanalyse evalueert de school de resultaten. In de groepen worden de leerlingen na de evaluatie van het groepsplan, de uitslagen van LOVS en de methodetoetsen ingedeeld in een basisgroep, een plusgroep (uitdaging) of een breedtegroep (ondersteuning) Dit gebeurt twee, drie of vier keer per schooljaar. De groepen worden als zodanig in het groepsplan genoemd. Indien de methode andere benamingen gebruikt gebruiken wij deze (bijvoorbeeld ster ) Daarnaast zijn er ook een aantal leerlingen die op een aparte leerlijn voor rekenen of spelling werken. Deze leerlingen vallen buiten het groepsplan en hebben een eigen hulpplan, waarvoor een OPP (onderwijs perspectief) is opgesteld. De inspectie brengt op basis van een steekproef in kaart in hoeverre scholen opbrengstgericht werken op basis van vijf indicatoren: 1. De school gebruikt een systeem van instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen 2. De leraren volgen en analyseren de vorderingen van hun leerlingen systematisch 3. De school gaat de effecten van de zorg na 4. De school evalueert jaarlijks systematisch de kwaliteit van haar opbrengsten 5. De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. Op de Dr. Plesmanschool doen wij dit m.b.v. onze begeleidingsroute (zie onderstaand schema) Onderwijsprofiel Dr. Plesmanschool Badhoevedorp 4
Jaaroverzicht werkcyclus van de begeleidingsroute op de Dr. Plesmanschool (verslaglegging wordt in ParnasSys ingevoerd) Periode Activiteit Door wie Laatste studiedag voor de zomervakantie t/m eerste schooldag. Evalueren opbrengsten (cito-toetsen) met team. Groepsbespreking 4 met: Overdracht Bespreken analysemodel na cito uitslag Leerkrachten en IB en directie Leerkrachten. IB schuift aan bij zorgleerling Invullen lln dossier in ParnasSys Invullen in één oogopslag formulier Bespreken oude groepsplannen en maken van de nieuwe Na 2 weken in het nieuwe schooljaar Groepsbespreking 1 (20 min) met: Bespreken nieuwe groepsplannen. Leerkracht en IB Invullen en bespreken nieuw analysemodel. september Aanpassen P.D.S.A. cyclus IB en directie Na 6 schoolweken Oudergesprek met nieuwe lln en zij-instromers Leerkracht Begin schooljaar tot herfstvakantie Klassenbezoeken m.b.v. kijkwijzer IB en directie Week 9 en 10 Invullen Zien 1-8 Leerkracht Week 10-12 Groepsbespreking 2 (30 min) met: Leerkracht en IB Zien bespreken Hoe loopt HGW/Directe Instructie Model Pedagogisch Klimaat Hoe lopen handelingsplannen Week 14 Leerlingbespreking 1 Leerkracht en IB Onderwijsprofiel Dr. Plesmanschool Badhoevedorp 5
Eind november Oudergesprekken n.a.v. eerste rapport. Leerkracht Week 19-24 Cito M-toetsen Leerkracht Week 25 Groepsbespreking 3 (45 min)met: Leerkracht en IB Bespreken nieuwe groepsplannen HGW/ D.I.M. (Handelings gericht werken/ Directe instructie model) Pedagogisch klimaat Evalueren oude en bespreken nieuwe analysemodel Week 27 Leerlingbespreking 2 Leerkracht en IB Maart Eind maart Invullen Zien Welbevinden en Betrokkenheid. Oudergesprekken gr. 3-8 n.a.v. rapport. Leerkracht Week 30-34 Klassenbezoek m.b.v. kijkwijzer IB en directie Week 35-38 Cito E-toetsen Leerkracht Juni Eind juni Oudergesprekken 1-2 n.a.v. rapport. Eventueel derde oudergesprekken 3-7 Leerkracht Leerresultaten De leerresultaten van het plus-, basis- en breedteaanbod zijn gebaseerd op de landelijke vaardigheidsscores van CITO. De waarden die zijn aangeven horen bij het basisaanbod. Spelling M3 E3 M4 E4 M5 E5 M6 E6 M7 E7 B/M8 Landelijke norm 104-115 110-120 116-125 117-127 122-132 125-136 129-139 133-143 135-145 136-145 139-149 schoolresultaten 105-109 111-119 117-134 119-131 123-138 124-139 127-137 131-142 135-147 136-147 134-145 schoolnorm 106-118 112-124 118-130 119-132 124-134 127-138 131-141 135-145 137-147 138-147 139-149 Onderwijsprofiel Dr. Plesmanschool Badhoevedorp 6
Technisch lezen M3 E3 M4 E4 M5 E5 M6 E6 M7 E7 B/M8 Landelijke norm DMT 13-32 21-51 34-71 46-77 56-85 61-89 71-93 77-97 80-102 83-105 85-107 schoolresultaten DMT 15-28 21-41 37-70 48-70 58-88 60-87 67-97 78-101 85-102 92-103 85-104 Schoolnorm DMT 15-34 21-53 36-73 48-79 58-87 63-91 73-95 79-99 82-104 85-107 85-107 Begrijpend lezen E3 M4 E4 M5 M6 M7 B/M8 Landelijke norm -13-10 3-24 8-30 16-37 23-42 34-57 42-71 Huidige schoolresultaten -11-8 0-30 6-28 16-39 23-43 40-60 40-63 schoolnorm -11-12 5-26 10-32 18-39 25-44 36-59 44-73 Rekenen M3 E3 M4 E4 M5 E5 M6 E6 M7 E7 B/M8 Landelijke norm 21-47 33-56 41-65 52-75 62-85 70-92 75-98 83-101 91-110 96-116 103-121 Huidige schoolresultaten 18-43 36-65 45-62 53-78 63-88 72-94 79-95 83-98 93-112 96-116 105-119 schoolnorm 23-49 35-58 43-67 54-77 64-87 72-94 77-100 85-103 93-112 98-118 103-121 Onderwijsprofiel Dr. Plesmanschool Badhoevedorp 7
woordenschat M3 E3 M4 E4 M5 E5 M6 E6 M7 E7 B/M8 Landelijke norm 29-59 37-64 41-68 47-73 51-79 55-81 62-87 68-90 76-99 77-102 86-110 Huidige schoolresultaten 29-51 39-54 42-64 47-69 53-81 55-81 70-85 68-83 76-97 83-107 81-98 schoolnorm 31-61 39-66 43-70 49-75 53-81 57-83 64-89 70-92 78-101 79-104 86-110 Leerstofaanbod Het onderwijsaanbod wordt beschreven in methodieken en materialen. In het breedte- en diepteaanbod staat hoe de school het aanbod voor leerlingen met extra onderwijsbehoeften realiseert. Het aanbod wordt beschreven voor technisch lezen, begrijpend lezen, spelling en rekenen. Taal 1 2 Plus - Veilig in stapjes van Zwijsen Basis - Ontwikkelingsmaterialen - Werkmap fonemisch bewustzijn van het CPS - Digibord lessen - Computerprogramma Schatkist lezen van Zwijsen - Ambrasoft Breedte - Cito taal observatie- en hulpprogramma voor kleuters in de basisschool - Voorschotbenadering Rekenen 1 2 Plus - Bolleboos rekenen en wiskunde van Kluiver - Slimmeriken deel 1 en 2 van Ziezo educatie Basis - Ontwikkelingsmaterialen - Werkmap gecijferd bewustzijn van het CPS - Digibord lessen - Computerprogramma Schatkist rekenen van Zwijsen - Ambrasoft - Maatwerk groen Breedte Onderwijsprofiel Dr. Plesmanschool Badhoevedorp 8
- Cito ordenen observatie- en hulpprogramma voor kleuters in de basisschool - Cito rekenen voor kleuters hulpboek Technisch lezen Plus Basis 3 4 5 6 7 8 - V.l.l. zonlijn - Veilig leren lezen. Maan-lijn - Lekker Lezen Breedte - V.l.l. ster-lijn - DMT oefenmap Pravoo - Effectief leren lezen (ELLO) - Klipper - Zuid-Vallei leesinterventie en leesprogramma Rekenen 3 4 5 6 7 8 Plus - Kien - W.i.g. 3 sterniveau - Compact programma wereld in getallen - Bolleboos - Uitdagers voor Kids - Plustaak - Somplex Basis - Wereld in getallen versie 4 2 sterniveau - Ajodact redactiesommen (vanaf groep 5) - Grafieken en tabellen in groep 8 Breedte - Computerprogramma Maatwerk - W.i.g. 1 sterniveau - OPP i.c.m. Alles Telt - WIG computerprogramma mijn klas - Stenvertblokken - MAB blokjes - Zuid-Vallei - Giralis: automatiseren en breuken - Tienkamp - Met sprongen vooruit - Programma Rekensprint Onderwijsprofiel Dr. Plesmanschool Badhoevedorp 9
Begrijpend Lezen Plus 4 5 6 7 8 Basis - Methode Grip op lezen voor de groepen 4 t/m 6 - Methode Leeslink voor de groepen 7-8 Breedte - Extra ondersteuning uit methode Zuidvallei Spelling 4 5 6 7 8 Plus - Methode spelling in beeld 3 ster kinderen Basis - Methode spelling in beeld Breedte - Methode spelling in beeld 1 ster kinderen - Extra materialen uit methode Spelling in de lift - Zelfstandig spellen - DMT oefenmap (Pravoo) Onderwijsprofiel Dr. Plesmanschool Badhoevedorp 10
Leertijd (per vakgebied) De leertijd wordt beschreven in gestelde leertijd (roostertijd) in aantal uren per week. De leertijd wordt verder verfijnd in gerealiseerde en effectieve leertijd in termen van percentages van de gestelde leertijd. De gerealiseerde leertijd is het percentage van de roostertijd dat daadwerkelijk aan het vak besteed wordt. De effectieve leertijd is een percentage van de gerealiseerde leertijd waarop de leerlingen daadwerkelijk met de les bezig zijn. De uren die in de groepen 3 t/m 8 zijn aangegeven zijn de vastgestelde uren voor het rooster. Tijdens o.a. zelfstandig werken wordt extra instructie gegeven en heeft de plusgroep extra tijd om aan uitdagende taken te werken. Tijden zijn zeer verschillend, vandaar niet opgenomen in het schema. Voor de groepen 1-2 zijn de uren voor rekenen en taal moeilijk aan te geven. Het is per week verschillend. Het ene thema leent zich meer voor taal en het andere meer voor rekenen. Bovendien lopen rekenen en taal in elkaar over. Taal is de hele dag aan de orde. De thema s worden zo gekozen dat ze aansluiten bij de leerlijnen. Technisch 1* 2* 3 4 5 6 7 8 lezen Plus Basis 5.00 4.00 3.30 2.00 1.00 1.00 1.00 Breedte (* betreft hier Taal voor kleuters) Rekenen 1 2 3 4 5 6 7 8 Plus Basis 5.00 5.15 Breedte Begr. 1 2 3 4 5 6 7 8 Lezen Plus Basis 1.00 1.30 Breedte Spelling 1 2 3 4 5 6 7 8 Plus Basis 2.00 Breedte Onderwijsprofiel Dr. Plesmanschool Badhoevedorp 11
Didactisch handelen We sluiten aan bij de opvattingen van de Inspectie die het als volgt omschrijft: Het didactisch handelen van de leerkracht is gericht op het ontlokken en bevorderen van leerprocessen waarbij de leerkracht sturing geeft aan het leerproces en de eigen keuzes van leerlingen. Zo vraagt de leerkracht zich voortdurend af welke hulp, opdracht of aanwijzing gegeven kan worden om leerlingen te helpen tot leren te komen. Uitgangspunt bij het didactisch handelen is het werken met een instructiemodel. Daarnaast is het van belang dat de leerkracht afstemt op het niveau van de leerlingen. Instructiemodel: - De school werkt met het direct instructie model - De school heeft bepaald welke elementen ze per les-fase terug wil zien in de les. Deze staan in het volgende schema: Plus Introductie: -Leerkracht vertelt het doel van de les -Leerkracht vertelt wat de leerlingen deze les gaan doen. Inoefening/verwerking: -leerling gaat zelfstandig aan het werk Terugkoppeling: -leerling rapporteert aan de leerkracht over het gemaakte werk, geeft aan wat hij/zij geleerd heeft en hoe het werken ging. Basis Introductie: -Leerkracht geeft de start van de les duidelijk aan. -Leerkracht vertelt het doel van de les -Leerkracht vertelt wat de leerlingen deze les gaan doen. Instructie: -Leerkracht laat de leerlingen nadenken over oplossingen/strategieën. -Leerkracht geeft uitleg over inhoud van de opgaven -Leerkracht creëert betrokkenheid door vragen te stellen en leerlingen opgaven voor te laten doen. Inoefening: -Leerkracht maakt samen met de leerlingen een opgave Verwerking: -Leerkracht vertelt of schrijft op het bord wat de leerlingen moeten doen. -Leerkracht maakt duidelijke afspraken over wanneer en hoe de leerling om hulp vraagt (o.a. tijdens serviceronde) -Leerkracht zorgt voor regelmatige feedback Terugkoppeling: -Leerkracht houdt de nabespreking direct na de inoefening /verwerking -Leerkracht vat de les en het lesdoel samen met de leerlingen -Leerkracht complimenteert de leerlingen met wat ze geleerd hebben Onderwijsprofiel Dr. Plesmanschool Badhoevedorp 12
Breedte Instructie: -Leerling krijgt verlengde instructie -Leerkracht doet de opgave minimaal twee keer goed voor Inoefening: -Leerkracht maakt minimaal twee voorbeeldopgaven samen met de leerling (het zgn. moddelen) Verwerking: -Leerkracht vertelt de leerlingen individueel wat ze moeten doen. De lijst met taken ligt in het zicht van de leerlingen Onderwijsprofiel Dr. Plesmanschool Badhoevedorp 13
Afspraken, van toepassing op alle leerlingen Pedagogisch handelen (algemeen) Het pedagogisch handelen van de leerkrachten is afgestemd op het versterken van de drie basisbehoeften van de leerlingen, te weten: relatie, competentie en autonomie. Relatie: De leerlingen voelen zich geaccepteerd. Ze horen erbij. Ze zijn welkom. Ze voelen zich veilig. Er wordt met de leerlingen gepraat en niet over hen. Competentie: De leerlingen ontdekken dat ze de taken die ze moeten doen, aankunnen. Ze ontdekken dat ze steeds meer aankunnen. Autonomie: Leerlingen willen vrijheid en zelfbepaling. Ze willen verantwoordelijk zijn voor hun eigen taken. Zij kunnen (in elk geval voor een deel) hun leergedrag sturen. Deze onderdelen zullen wij in de komende periode duidelijk gaan beschrijven. Visie op pedagogisch handelen Leerkrachten geven ruimte aan het autonomie gevoel van hun leerlingen. Ze honoreren initiatieven van leerlingen. Ze waarderen ideeën van leerlingen en wat ze ermee doen. Ze dagen leerlingen uit om eigen oplossingen te bedenken. Ze laten de leerlingen zelf keuzes maken bij het doen van taken (hoe en wat). Ze laten de leerlingen meebepalen bij de inrichting van het lokaal en vertrouwen organisatorische zaken aan leerlingen toe. Voor leerkrachten, leerlingen en ouders geldt dat ze respect hebben voor elkaar en voor de omgeving. Algemene schoolregels gelden voor allen en worden door allen nageleefd, waarbij voor een ieder geldt: Goed voorbeeld doet goed volgen. Gedrag Rondom het omgaan met (on)gewenst gedrag zijn afspraken op een rij gezet. Deze afspraken worden nageleefd door alle leerkrachten en hebben betrekking op alle leerlingen. Omgaan met gedrag Op de Dr. Plesmanschool werken wij met de Kanjertraining. Vanaf groep 1-2 krijgen de leerlingen om de week kanjertrainingen. Centraal daarin staat het respect hebben voor elkaar. Daarnaast wordt de leerlingen aangeleerd dat ongewenst gedrag op school niet geaccepteerd wordt. Leerlingen wordt dan ook geleerd nee te zeggen. Ieder jaar krijgen de ouders ook de mogelijkheid om bij een kanjerles aanwezig te zijn. Door de kanjertraining hopen wij het pestgedrag zoveel als mogelijk te verminderen. Indien het echter wel voorkomt, dan gebruiken wij ons pestprotocol, waarin stap voor stap staat beschreven hoe wij omgaan met pesten en hoe wij handelen. Onderwijsprofiel Dr. Plesmanschool Badhoevedorp 14
Klassenmanagement Klassenmanagement bestaat zoveel mogelijk uit structureren van ruimte, tijd en activiteit zodat de leerkracht de geplande activiteiten uit kan voeren. We onderscheiden hierbinnen de organisatie van de fysieke ruimte en de organisatie van de ruimte rondom het lesgeven, waarbij het leerkrachtgedrag en de leerkrachtvaardigheden een belangrijke rol spelen. De onderstaande tabel is vooral gericht op de groepen 3 t/m 8 01: Ruimte Basis - De klassenregels zijn bekend bij de leerlingen - De tafels en stoelen zijn zo georganiseerd dat er voldoende loopruimte is in de klas. - Er hangt een klok in de klas - Er is (indien mogelijk wat betreft ruimte) een instructietafel aanwezig in de groep, - Er hangt een stoplicht in de klas - Ieder kind heeft een vragenkaartje. (groep 3-8) - De kasten zijn zo ingericht dat materialen toegankelijk zijn en goed opgeruimd kunnen worden. - De leerkracht creëert (indien mogelijk) een plek, in of buiten de groep, waar de leerling zich kan terugtrekken Breedte - De leerkracht creëert een plek, in of buiten de groep, waar de leerling zich kan terugtrekken - Indien nodig is er een concentratie scherm in de klas aanwezig - Er zijn koptelefoons beschikbaar 02: Tijd Plus - De leerkracht laat de leerling een deel van de planning zelf maken. Basis - De leerkracht gebruikt een rooster waarin hij alle lessen plant. - Dit rooster zit in de klassenmap - De leerkracht plant de dag in de weekplanning - De leerkracht houdt zich aan de roostertijden - De leerkracht plant verschillende werkvormen in de lessen in - De leerkracht vertelt bij aanvang van de dag wat de planning van de dag zal zijn en laat dat ook zien (bijvoorbeeld op het (digi)bord) Breedte - De leerkracht maakt voor de leerling een planning - Leerling kan gebruik maken (na overleg) van concentratie scherm en/of koptelefoon Onderwijsprofiel Dr. Plesmanschool Badhoevedorp 15
03: Activiteit Basis - De leerkracht gebruikt een klassenmap. Hierin staan alle zaken m.b.t. de organisatie van de groep. - De leerkracht geeft aan het begin van de les aan wat er in de les gaat gebeuren en hoe lang het duurt. - De leerkracht geeft voor de les aan wat kinderen kunnen doen als ze klaar zijn. - De klassendienst zorgt er voor dat de materialen worden uitgedeeld. Breedte - De leerkracht legt de materialen voor deze kinderen duidelijk klaar - Tussentijds wordt met de leerling bekeken welke volgende stappen moeten worden genomen. Onderwijsprofiel Dr. Plesmanschool Badhoevedorp 16