Rooms Katholieke basisschool. Onderwijsprofiel

Transcriptie

1 Rooms Katholieke basisschool Onderwijsprofiel

2 Inhoudsopgave Inleiding... 3 De St. Willibrordusschool... 4 Het onderwijsprofiel Passend onderwijs Haarlemmermeer... 5 Planmatig werken: Opbrengstgericht werken en verbetertrajecten... 6 Leerresultaten... 9 Leerstofaanbod De bewaking van de leertijd (per vakgebied) Didactisch handelen & instructievaardigheden Het pedagogisch klimaat omschreven in pedagogisch handelen (algemeen) & gedrag Klassenmanagement Bijlage: Model Directe instructie Onderwijsprofiel februari 2015 Passend Onderwijs Haarlemmermeer 2

3 Inleiding Alle besturen hebben met de komst van passend onderwijs zorgplicht. De zorgplicht betekent dat voor iedere leerling een passende onderwijsplek verzorgd wordt. De besturen werken samen in het samenwerkingsverband om de zorgplicht te kunnen garanderen. Het samenwerkingsverband heeft de verplichting te zorgen voor een dekkend netwerk. Het samenwerkingsverband maakt via de onderwijsprofielen inzichtelijk hoe zij met de scholen zorgt voor een dekkend netwerk. Het kader voor het onderwijsprofiel wordt op SWV-niveau ontwikkeld zodat er zicht komt op het totale netwerk. De invoering van Passend Onderwijs benutten wij om met elkaar een verdere kwaliteitsslag te maken. De focus ligt op verdere kwaliteitsverbetering. Het samenwerkingsverband, bestaande uit de samenwerking van schoolbesturen, kan zich verder ontwikkelen in het tijdig signaleren en kan doorgaan met het verbeteren van opbrengstgericht werken in leerresultaten en leerkrachtvaardigheden. Kernwaarden St.Willibrordus Onderwijsprofiel februari 2015 Passend Onderwijs Haarlemmermeer 3

4 De St. Willibrordusschool Onze school is een echt goede dorpsschool, gelegen in Buitenkaag. Het schoolgebouw is een sfeervol authentiek gebouw gelegen naast en verbonden met de Katholieke Kerk, Heilige Joannes Evangelist Buitenkaag. Onze leerlingen komen voornamelijk uit Buitenkaag en van het eiland Kaag. De leerlingpopulatie vormt een reële afspiegeling van de schoolomgeving en het voedingsgebied van de school. Onze ouders zijn zeer betrokken bij het wel en wee van hun kind en hun ontwikkeling op school. Een grote groep ouders is ook zeer actief in de uitvoerende taken bij het organiseren van feesten en schoolactiviteiten. De St. Willibrordus is een katholieke school. Dit houdt in dat teamleden werken vanuit het katholieke geloof, van waaruit zorg voor elkaar en respect voor een ander als voorwaarde wordt gezien. In onze school staat het leren centraal, we bieden de kinderen een open en veilige leeromgeving en streven er naar dicht aan te sluiten bij de belevingswereld. Leerlingen krijgen de kans en ruimte om te ontwikkelen. Wij vinden het belangrijk dat kinderen vertrouwen hebben in zichzelf, gestimuleerd door begeleiders die het vertrouwen in kinderen uitstralen. Wij willen dat kinderen zich naar eigen vermogen kunnen ontwikkelen en tot actief en samenwerkend leren komen. Een samenwerking met de leerkracht als onderwijsprofessional, de ouders als ervaringsdeskundigen en het kind met zijn eigen belevingswereld, is de basis waarop wij ons onderwijs vorm willen geven (educatief partnerschap). Leerlingen, ouders/verzorgers, teamleden, oudervereniging en medezeggenschapsraad vormen door de onderlinge samenwerking de basis voor een goed schoolklimaat. In de groepen scheppen wij een sfeer waarin ieder kind optimaal kan functioneren en ontwikkelen. Binnen deze omgeving van rust, regelmaat en structuur laten kinderen zien wat zij al kunnen. Wij zorgen ervoor dat elk kind zich welkom en geaccepteerd voelt. Sociale vaardigheden en samenwerken hebben wij hoog in het vaandel staan. Om dit te bevorderen, werken de kinderen vaak in groepjes en wordt er veel aandacht aan normen en waarden besteed. Kenmerken van onze school zijn: kwalitatief goed onderwijs, rekening houdend met de mogelijkheden van elk kind; een gemotiveerd en deskundig team; een overzichtelijke organisatie; een optimale samenwerking tussen de ouders, leerlingen en leerkrachten; werken vanuit projecten (met de totaalmethode Alles in 1) waar alle vakgebieden (behalve rekenen en bewegingsonderwijs) in terug komen. Een methode die goed aansluit bij het gedifferentieerd werken in combinatiegroepen; een samenhangend systeem voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen zowel op school-, groeps- als leerlingniveau; optimale aandacht voor de onderwijsbehoeften en ontwikkeling van de individuele leerling en de leerling met speciale onderwijsbehoeften. Bij aanvang van het schooljaar is het leerlingaantal 52 en dit aantal zal in de loop van het schooljaar groeien tot bijna 60 leerlingen, verdeeld over 3 groepen. Wij hebben dit schooljaar een 1-2-3, een 4-5 en een combinatie. Het team bestaat uit tien medewerkers; 6 leerkrachten, een vakleerkracht gym, conciërge, intern begeleider en een directeur. Met dit team zorgen wij voor goed onderwijs aan onze leerlingen. Ons onderwijsmotto is: Samen voor het kind Voor uitgebreide informatie over onze school kijkt u op Onderwijsprofiel februari 2015 Passend Onderwijs Haarlemmermeer 4

5 Het onderwijsprofiel Passend onderwijs Haarlemmermeer Een onderwijsprofiel van iedere school bestaat uit een basiszorg, een breedtezorg en een pluszorg (zie landelijk referentiekader). In het Samenwerkingsverband Haarlemmermeer spreken we van een basisaanbod, een breedteaanbod (Intensief), een plusaanbod (verrijking) en formuleren scholen en een diepteaanbod (eigen-leerlijn/sbo). De onderwijsprofielen van de PO, SBO en SO scholen gezamenlijk leveren een onderwijscontinuüm op, waarmee wij alle leerlingen een passend onderwijsaanbod kunnen geven. Het breedte- en het plusaanbod op onze scholen is een intensivering van de onderwijsaanpak zoals de school deze biedt in het basisaanbod. Dit geldt voor alle vormen van onderwijs. De onderwijsprofielen geven zicht op het onderwijsaanbod voor alle leerlingen in een school. Het onderwijsprofiel moet een zichtbare kwaliteit van onderwijs waarborgen. Een goed gedifferentieerd onderwijsaanbod op de basisschool zorgt ervoor dat veel leerlingen dicht bij huis onderwijs kunnen volgen en slechts een beperkt aantal leerlingen een beroep hoeft te doen op het diepteaanbod. Het onderwijsprofiel is een instrument in handen van de schooldirecteur om het onderwijsaanbod gericht te verbeteren. De vaste onderdelen van het onderwijsprofiel zijn: Planmatig werken; De leerresultaten; Een helder geformuleerd onderwijsaanbod en effectieve methodieken; De bewaking van de leertijd; De instructievaardigheden; Het (pedagogisch) klimaat; Het klassenmanagement. We sluiten aan bij de begrippen in het waarderingskader van de inspectie en bij de vele kwaliteitsinstrumenten. Dit zijn die elementen uit het primair proces die direct invloed hebben op de leerresultaten van de leerlingen. Het onderwijsprofiel hangt op deze wijze sterk samen met het onderwijskundig deel van het schoolplan en de onderdelen uit het kwaliteitssysteem van de school. Op iedere school is in het onderwijsprofiel beschreven hoe de school deze onderwijskwaliteit definieert en monitort. De vaste onderdelen van het onderwijsprofiel zijn voor al onze scholen gelijk. De onderdelen worden beschreven in concreet waarneembaar gedrag: het gedrag is meetbaar en beschreven in termen van wat zie ik. We vinden dat iedere school of ieder schoolbestuur zelf de elementen uit het onderwijsprofiel inhoudelijk vorm moet geven en eventueel een eigen ambitieniveau moet formuleren. Het betekent dat de onderwijsprofielen qua vorm vergelijkbaar zijn, maar qua inhoud per school en per bestuur verschillen om te komen tot een dekkend netwerk. Onderwijsprofiel februari 2015 Passend Onderwijs Haarlemmermeer 5

6 Planmatig werken: Opbrengstgericht werken en verbetertrajecten Op de St. Willibrordus werken we vanuit de 1-zorgroute. De 1-zorgroute beschrijft de stappen van het onderwijs en de onderwijszorg aan leerlingen die in de groep, in de school en in het samenwerkingsverband gezet worden. Centraal in de 1-zorgroute staat dat passend onderwijs geboden wordt zodat alle leerlingen zich optimaal kunnen ontwikkelen op basis van hun mogelijkheden en talenten. Daarbij hebben we hoge verwachtingen van de kinderen en werken we doelgericht. We werken opbrengstgericht: dat wil zeggen het bewust, cyclisch en systematisch werken met als doel de grootst mogelijke opbrengst te creëren. Dit doen wij op zowel leerling-, groeps- als schoolniveau. We werken met groepsplannen om op een planmatige manier om te kunnen gaan met de verschillen in onderwijsbehoeften van alle leerlingen. Het groepsplan is een beschrijving van het onderwijsaanbod voor een bepaald vak voor een bepaalde periode. Er staan concrete en praktische aanwijzingen beschreven voor de manier waarop de leerkracht omgaat met de verschillende onderwijsbehoeften van alle leerlingen in de groep. Voorafgaande aan het groepsplan maakt de leerkracht een groepsoverzicht. Daarin verzamelt hij relevante en actuele gegevens over toetsen, observaties en gesprekken met kinderen en ouders. Aan de hand van deze geanalyseerde gegevens formuleert de leerkracht de specifieke onderwijsbehoeften van de leerlingen en doelen voor de komende periode. Deze worden in het groepsplan verwerkt. Werken met groepsplannen is een cyclisch proces. De groeps- en leerlingbesprekingen zijn een belangrijke schakel in het onderwijszorgbeleid van de school. Twee keer per jaar vindt er een overleg plaats tussen de intern begeleider en de leerkracht op groepsniveau. Vóór de groepsbespreking vindt er een klassenbezoek plaats om de kwaliteit van de didactiek van de leerkracht en de ontwikkeling van de leerlingen te volgen. Na de groepsbespreking vindt er een overleg plaats waarbij de individuele leerlingen besproken worden. De momenten van evaluatie van de groepsplannen en het opstellen van nieuwe groepsplannen zijn gekoppeld aan de CITO toets-momenten. Deze toets-momenten zijn in januari en juni van elk schooljaar. De resultaten van de toets-afnames worden door de leerkrachten ingevoerd in het digitale leerlingvolgsysteem (LOVS). Vervolgens analyseren de leerkrachten de vaardigheidsgroei van iedere leerling op elk vakgebied en worden er ook groepsanalyses gedaan. Deze resultaten en analyses worden vervolgens verwerkt in het groepsplan. De onderwijsbehoefte van de leerling, de observaties van de leerkracht en de behaalde resultaten bij de methodegebonden toetsen zijn belangrijke factoren die, naast de behaalde Cito-scores, van invloed zijn op het beredeneerd lesaanbod. Om ook de kwaliteit van ons onderwijs op schoolniveau te optimaliseren, evalueren wij met het gehele team de resultaten twee keer per jaar. Dit doen wij onder andere aan de hand van de trendanalyses en dwarsdoorsnedes van het digitale Cito volgsysteem (LOVS). Deze evaluatie gebeurt met het gehele team, waardoor knelpunten direct besproken kunnen worden. Op de volgende pagina wordt schematisch weergegeven hoe de zorg gestructureerd is op de St. Willibrordus. Onderwijsprofiel februari 2015 Passend Onderwijs Haarlemmermeer 6

7 Periode Activiteiten Documenten Voor start schooljaar Groepsplan maken Groepsplan 1: rekenen begrijpend lezen spellen technisch lezen. Taal en rekenen voor kleuters Fonemisch bewustzijn September Startgesprekken Eind oktober Tussenevaluatie Klassenobservatie ZIEN Groepsbespreking Leerlingbespreking Groepsplan 1 Format groeps- en leerlingbespreking Eind oktober Aanpassen groepsplan Groepsplan 1 Begin november Schoolanalyse (tijdens een studiedag) Trendanalyse November B8-afname CITO Toetskalender die jaarlijks vastgesteld wordt. December Bepaling afname Eindtoets Basis of Niveau (zie bijlage 4) én bespreking definitief advies VO met 2 leerkrachten, directeur en IB er Formulier advies VO Half januari M-afname CITO - rekenen - taal kleuters - begrijpend lezen - rekenen kleuters - spelling/ww spelling - aud. analyse - woordenschat - leestechniek/avi/dmt Toetskalender die jaarlijks vastgesteld wordt. Eind jan-half feb Invoer M-afname Cito LOVS Eind feb Analyseren resultaten M-afname Overzicht vaardigheidsgroei Februari Evalueren groepsplan Groepsplan 1 Februari Klassenobservatie ZIEN Groepsbespreking Leerlingbespreking Format groeps- en leerling bespreking Februari Opbrengstenvergadering Presentatie schoolleiding Februari Groepsplan maken Groepsplan 2: rekenen begrijpend lezen spellen technisch lezen. Taal en rekenen voor kleuters Fonemisch bewustzijn Begin maart Schoolanalyse (tijdens een studiedag) Dwarsdoorsnede Maart Bespreking kleuterverlenging / doublure April Tussenevaluatie Format voor tussenevaluatie April Aanpassen groepsplan Groepsplan 2 Onderwijsprofiel februari 2015 Passend Onderwijs Haarlemmermeer 7

8 Periode Activiteiten Documenten Mei Bespreken van het voorlopig advies (aangevuld met de uitslag van de Entreetoets) met 2 leerkrachten, directeur en IB er Formulier advies VO. Mei Definitief besluit kleuterverlenging / doublure Begin juni E-afname Cito - rekenen - taal kleuters - AVI/DMT - rekenen kleuters - spelling/ww spelling - aud. analyse - woordenschat - leestechniek Eind mei- begin juni Invoer E-afname Cito LOVS Half juni Analyseren resultaten E-afname Overzicht vaardigheidsgroei Eind juni Evalueren groepsplan Format voor evaluatie groepsplan Eind juni Overdracht Overdrachtsformulier Voor start nieuwe schooljaar Groepsplan maken/bijstellen Groepsplan 1: rekenen begrijpend lezen spellen technisch lezen. Taal en rekenen voor kleuters Fonemisch bewustzijn Onderwijsprofiel februari 2015 Passend Onderwijs Haarlemmermeer 8

9 Leerresultaten In de inleiding staat dat de Willibrordus een echt goede dorpsschool is. Deze woorden durven wij te gebruiken omdat dit blijkt uit het rapport van de onderwijsinspectie ( ). Hierin is de inspecteur tot de conclusie gekomen dat de kwaliteit van het onderwijs op de St. Willibrordus van voldoende niveau is, waarbij sommige indicatoren zelfs als goed gewaardeerd worden. De eindopbrengsten liggen in 2014 boven het landelijk gemiddelde die de inspectie hanteert voor een vergelijkbare leerlingenpopulatie. Van de populatie leerlingen op de St. Willibrordus hebben we hoge verwachtingen. Leerlingen kunnen met het juiste aanbod tot goede resultaten komen. Daarom streven we naar een score boven het landelijk gemiddelde. We weten echter ook dat we op onze school te maken hebben met kleine groepen, dus de gemiddelde resultaten van de groepen kunnen fluctueren. Om als team goed zicht te hebben op de kwaliteit van ons onderwijs evalueren we de opbrengsten op de vakgebieden taal en rekenen voor kleuters, technisch lezen, begrijpend lezen, spelling, rekenen en woordenschat via normscores van Cito, de vaardigheidsgroei, de trendanalyse en de dwarsdoorsnede. De gegevens uit deze analyses worden gebruikt om een passend aanbod te kunnen bieden op leerling-, groeps- en schoolniveau. Op leerling- en groepsniveau analyseren de leerkrachten de resultaten van de Citotoetsen na iedere toets-afname op alle vakgebieden. Ze gebruiken daarbij de landelijke normscores l t/m V, de vaardigheidsgroei per leerling en de foutenanalyse van spelling en rekenen. Ook informatie vanuit het leerlingvolgsysteem ZIEN (een sociaal emotioneel leerlingvolgsysteem), de methodegebonden toetsen, observaties en gesprekken met ouders en leerlingen bepalen welk aanbod een leerling nodig heeft. We maken op de St. Willibrordus binnen de groep onderscheid tussen een verrijkingsaanbod, een basisaanbod en een intensief aanbod. Dit komt overeen met de termen plus-, basis en breedteaanbod. Het dieptezorgaanbod wordt ingezet als een leerling op een aparte leerlijn werkt. Om te bepalen welk aanbod een leerling nodig heeft gebruiken we dus niet alleen de resultaten op de Citotoetsen. Zo kan het gebeuren dat een leerling met een l-score op de Citotoets bij de basisaanpak ingedeeld wordt, omdat hij om tot deze score te kunnen komen, behoefte heeft aan een basisinstructie. Of een leerling met een ll-score ingedeeld wordt bij de intensieve aanpak, omdat de leerling in zijn gedrag laat zien dat hij/zij daar behoefte aan heeft. De leerling- en groepsanalyse wordt twee keer per jaar (okt./nov. en maart) besproken tijdens de groepsbespreking en de leerlingbespreking met de leerkracht en IB er. Op schoolniveau analyseert het team twee keer per jaar de resultaten van de Citotoetsen op alle vakgebieden. In oktober/november aan de hand van de trendanalyse en in februari/maart aan de hand van de dwarsdoorsnede. Voor de trendanalyse kijken we naar de scores van de afgelopen vijf jaar. Aan de hand van deze trendanalyse bekijken we wat we zien, wat we doen en wat dit betekent voor ons onderwijs. Van daaruit komen we tot afspraken over wat we willen (blijven) doen de komende periode. De trendanalyse geeft de landelijk gemiddelde lijn. De norm is dat het niveau van de groep leerlingen boven de gemiddelde lijn ligt. Wij hebben hiervoor geen schoolnorm gesteld. Het streven is om op alle vakgebieden boven de gemiddelde lijn te scoren. Door de schoolresultaten 2 x per jaar te bekijken en te analyseren, passen wij ons handelen hierop direct aan. De dwarsdoorsnede geeft ons antwoord op de vraag: hoe doe ik het als school op een bepaald leergebied? Dit is het beeld van het niveau over alle groepen heen op één leergebied op één afnamemoment. CITO kent een landelijk gemiddelde lijn. De norm is dat de groep leerlingen boven de ondergrens van 50% blijft. Dan is de beoordeling voldoende. Op schoolniveau hebben we onze norm vastgesteld op voldoende als 75% van de groep boven de landelijk gemiddelde lijn is. Daarmee leggen we de lat voor de St. Willibrordusschool hoger. Door directie en intern begeleider worden gerichte acties voortkomend uit de analyses op groeps- en schoolniveau in de tijd uitgezet. Deze acties zijn, voor de lange termijn, terug te vinden in het meerjaren ontwikkelingsplan. Korte termijnacties worden toegevoegd aan de jaarplanning. Belangrijke schoolontwikkelingen worden naar de ouders gecommuniceerd. Onderwijsprofiel februari 2015 Passend Onderwijs Haarlemmermeer 9

10 Leerresultaten Onderwijsprofiel in vaardigheidsscores, nieuwe norm In onderstaande tabel zijn de ondergrens en bovengrens opgenomen die horen bij de basisgroep, in termen van vaardigheidsscore. Op basis van deze gegevens kunnen wij zien of ons aanbod goed aansluit op de onderwijs behoefte van onze populatie. Spelling M3 E3 M4 E4 M5 E5 M6 E6 M7 E7 B/M8 E8 Landelijke norm Schoolresultaten Technisch lezen M3 E3 M4 E4 M5 E5 M6 E6 M7 E7 B/M8 E8 DMT Landelijke norm DMT Schoolresultaten AVI Landelijke norm AVI Schoolresultaten Technisch lezen (Leestechniek) Landelijke norm Technisch lezen (leestechniek) Schoolresultaten Technisch lezen (leestempo) Landelijke norm Technisch lezen (leestempo) Schoolresultaten Begrijpend E3 M4 E4 M5 M6 M7 B/M8 lezen Landelijke norm Schoolresultaten Onderwijsprofiel februari 2015 Passend Onderwijs Haarlemmermeer 10

11 Rekenen&wiskunde M3 E3 3.0 Landelijke norm Schoolresultaten Rekenen M3 E3 M4 E4 M5 E5 M6 E6 M7 E7 B/M8 Landelijke norm Schoolresultaten (3.0) (3.0) Woordenschat M3 E3 M4 E4 M5 E5 M6 E6 M7 E7 B/M8 E8 Landelijke norm Schoolresultaten Ondergrens 4D-waarde Plus 213 Basis 187 Onderwijsprofiel februari 2015 Passend Onderwijs Haarlemmermeer 11

12 Leerstofaanbod Het onderwijsaanbod is gerelateerd aan kennisgebieden uit de kerndoelen van het primair onderwijs. De leerkrachten hebben de taak een rijk onderwijsaanbod te creëren, waarin veel uitdaging voor de leerlingen zit. We streven naar een flexibel onderwijsaanbod, waarbij we inspelen op de kennis en interesses van de leerlingen. Wij werken vanuit projecten (met de totaalmethode Alles in 1) waar alle vakgebieden (behalve rekenen en bewegingsonderwijs) in terug komen. Wij werken met een gedifferentieerd aanbod in verschillende groepen, waarbij wij kijken of er kinderen in de basisgroep zijn die intensieve begeleiding of verrijking nodig hebben om zich nog verder te ontwikkelen. Wanneer wij merken dat er leerlingen zijn die verrijkende of intensieve begeleiding kunnen gebruiken, proberen wij dit in de klas te bieden. De individuele begeleiding kan ook worden ingezet buiten de klas, onder begeleiding van een leerkracht. Woordenschat zit zo in ons onderwijs verweven dat het op ieder moment aan bod komt, bijvoorbeeld tijdens de vertelkring, buitenspelen, spelling en rekenen. Taal/ woordenschat Verrijking - Uitbreidingswoorden - Werkbladen op niveau (denkwerk etc.) - Leeskrakers Basis - Kleuterplein - Woordspin/ paraplu bij thema - Thematafel - Analyse/synthese spelmaterialen - Ontwikkelingsmaterialen - Huishoek - Vertelkring - Voorleesboeken en prentenboeken - Schooltv - Liedjes - Veilig Leren Lezen - Woordspin/ paraplu bij thema - Thematafel - Loco - Vertelkring - Voorlezen - Alles Apart (groep 5 t/m 8) - Alles in 1 totaalmethode - Software Taalzee - Vertelkring Intensief - Kleine kring voor extra instructie - Werkbladen op niveau Technisch lezen Verrijking - Veilig Leren - Werkbladen op niveau Lezen (raket en evt. zon) - Software VLL Zoem Onderwijsprofiel februari 2015 Passend Onderwijs Haarlemmermeer 12

13 Basis - Analyse/synthese spelmateriaal - Letteraanbod om de twee weken - Lettermuur - Leeshoek - Ontwikkelingsmaterialen Intensief - Kleine kring met extra instructie - Aanbod op niveau in tempo en aanbod - Veilig Leren Lezen (maan) - Software VLL Zoem - Analyse/ synthese oefeningen - Estafette E3 - Veilig Leren Lezen (ster) - Verlengde instructie - Letters flitsen - VIS-kaarten - Software VLL Zoem - Alles Apart - Alles in 1 - Estafette lezen - Racelezen - Software Flits 3 - Remediërend materiaal: 'Zo leren kinderen lezen en spellen' en leesbladen van Luc Koning (herhaald lezen) - Werkbladen op niveau Begrijpend lezen Verrijking - Werkbladen op niveau Basis - Kleuterplein - Interactief voorlezen m.b.v. modellen - Veilig leren lezen - Leeswijzer - Interactief voorlezen m.b.v. - Alles Apart - Alles in 1 - Leeswijzer modellen Intensief - Werkbladen op niveau Spelling Verrijking - Werkbladen op niveau Basis - Veilig Leren Lezen - Dictee m.b.v. de spellingsregels behorende bij Alles in 1 Intensief - Zo leren kinderen lezen en spellen - Alles Apart Spelling - 5 woorden dictees (spellingregels automatiseren) - Alles in 1 - Software Taalzee - Software Flits 3 - Remediërend materiaal: Zo leren kinderen lezen en spellen' en 'Zelfstandig spellen' - Werkbladen op niveau Onderwijsprofiel februari 2015 Passend Onderwijs Haarlemmermeer 13

14 Rekenen Verrijking - Piccolo - Pluswerkboek Wereld in getallen 3.0 (niveau ***) - Kien - Loco - Rekentijgers Basis - Kleuterplein - Rekenrijk activiteitenlijn gr. 1/2 en materialenkist - Ontwikkelingsmateriaal - Constructiematerialen Intensief - Kleine kring voor extra instructie - Aanpassing op niveau in tempo en aanbod - Wereld in Getallen 3.0 (niveau** en evt. niveau***) - Software Wereld in Getallen - Software Rekentuin - Piccolo - Dagelijks automatiseringsoefeningen (4/5) - Concreet rekenmateriaal (rekenrek, geld, weegschaal, klok) - Bijwerkboek Wereld in getallen 3.0 (niveau *) Sociale competenties Verrijking Basis Leefstijl! Trefwoord Leefstijl! Trefwoord Leefstijl! Trefwoord Alles in 1 (expressielessen) Intensief Onderwijsprofiel februari 2015 Passend Onderwijs Haarlemmermeer 14

15 De bewaking van de leertijd (per vakgebied) Onderwijsuren per vakgebied Op de St-Willibrordus wordt gewerkt met projectonderwijs. Groep 4 werkt gedurende 8 weken aan één project. Per week verschillen de uren per vakgebied. In groep 5 t/m 8 werken we gedurende 5 weken aan een Alles in 1 project. Na elke 2 weken Alles in 1, is er een week Alles apart waarin expliciet aandacht is voor taal en spelling. Per week verschillen de uren per vakgebied. In onderstaande schema is een gemiddelde genomen. Daarnaast is twee keer in de week het I-uur geïntegreerd binnen het lespakket. Een uur lang intensief werken aan 1 onderwerp. Het onderwerp hiervan varieert, bijvoorbeeld intensieve uitleg over een reken- of spellingscategorie. Ook is er in dit uur ruimte voor extra verlengde instructie en individuele uitleg. Nederlandse taal Taalactiviteit (vertelkring-taalspel) (voor)lezen Nederlandse taal Lezen, spelling, schrijven, taal Groep 1/2 2 u 25 Groep 3 Groep 4 Groep 5 Groep 6 Groep 7 Groep 8 9 u 11u15 11u30 10u 10u 10u Engelse taal Rekenen 1 u 4 u 15 4 u 15 5u 4u45 4u45 4u45 Zelfst. Werken (verwerken andere vakken) 6 u 40 Wereldoriëntatie, verkeer, soc. emo vorg 1 u 30 3 u 15 2 u 15 1u15 1u30 2u15 2u15 2u15 2u 2u u 3.45u 3.45u Handvaardigheid, muziek, tekenen, drama, techniek 30 2 u 1u45 2u 1u 30 1u 30 1u.30 Bewegingsonderwijs 2 u 1 u 30 1 u 30 1 u 30 1 u 30 1u 30 1u30 Levensbeschouwelijk onderwijs 1 u 45 1 u 15 1 u 15 1 u 15 1 u 15 1u 15 1u15 Kleuterplein (taal+rek) 3 u 40 Buitenspel 3 u 35 Alles in 1 (totaalmethode) Alles Apart (totaalmethode spelling en taal) totaal 23 u u u u u u u 45 Onderwijsprofiel februari 2015 Passend Onderwijs Haarlemmermeer 15

16 Didactisch handelen & instructievaardigheden We sluiten aan bij de opvattingen over didactisch handelen van de inspectie, die het als volgt omschrijft: Het didactisch handelen van de leerkracht is gericht op het ontlokken en bevorderen van leerprocessen waarbij de leerkracht sturing geeft aan het leerproces en de eigen keuzes van leerlingen. Zo vraagt de leerkracht zich voortdurend af welke hulp, opdracht of aanwijzing gegeven kan worden om leerlingen te helpen tot leren te komen. Uitgangspunt bij het didactisch handelen is het werken met een instructiemodel. Daarnaast is het van belang dat de leerkracht afstemt op het niveau van de leerlingen. Instructiemodel: - De school werkt met het directe instructie model; zie bijlage 1 - De school heeft bepaald welke elementen ze per lesfase terug wil zien in de les. Deze staan in het volgende schema Verrijking Instructie onafhankelijk Basis Instructie-gevoelig Intensief Instructie-afhankelijk Terugblik vorige les, voorkennis activeren Doel van de les benoemen Vertellen wat in de les aan bod komt (lesopbouw) Instructie (kort en bondig) Zelfstandige verwerking Verlengde instructie, begeleid inoefenen (GIP model) Zelfstandige verwerking (GIP model) Zelfstandige verwerking (GIP model) Instructietafel 1 Hulpronde 1 Zelfstandige verwerking (GIP model) Hulpronde 2 Zelfstandige verwerking Instructietafel 2 (GIP model) Evaluatie en feedback Teruggrijpen op het eerder gestelde doel Onderwijsprofiel februari 2015 Passend Onderwijs Haarlemmermeer 16

17 Verrijkend Fase 1 De terugblik Er wordt teruggeblikt op de extra leerdoelen en de nieuwe leerdoelen die aan het eind van de vorige les gesteld zijn, worden herhaald. Fase 2 De presentatie Leerlingen mogen gelijk met de oefenstof starten die zij moeten maken. In sommige gevallen zal de leerkracht (of de leerling) ervoor kiezen de verrijkingsgroep met de uitleg mee te laten doen, bijvoorbeeld bij geheel nieuwe stof. Fase 3 De (in) oefening Wanneer nodig kan de leerkracht (of de leerling) ervoor kiezen de verrijkingsgroep met de (in)oefening mee te laten doen, bijvoorbeeld bij geheel nieuwe stof. Fase 4 Zelfstandige verwerking Leerlingen verwerken zelfstandig de basisstof en gaan vervolgens aan de slag met de verrijkingsstof. Zij verzamelen de vragen die ze hebben en mogen deze op vastgestelde momenten stellen. Dit kan in de klas zijn, maar ook bij één op één (plus)begeleiding buiten de klas. Fase 5 Afsluiting en terugkoppeling De leerlingen blikken terug op hun eigen werk en werkhouding. Ook stellen zij nieuwe doelen voor de volgende les: wat zou ik nu graag willen leren? Basis Fase 1 De terugblik Samenvatting van de voorafgaande stof; De benodigde voorkennis wordt opgehaald; Wanneer de benodigde voorkennis nog niet aanwezig is, wordt deze aangeboden. Fase 2 De presentatie Het lesdoel wordt gegeven : We leren deze les om of We oefenen deze les met ; De leerkracht verzorgt een instructie met een duidelijke opbouw; Modellen van de nieuwe lesstof. De leerkracht doet voor en denkt hardop na; Er wordt gewerkt met voorbeelden, illustraties en/of schema s; Er wordt gecontroleerd of de leerlingen de leerstof en opdrachten begrijpen tijdens de interactieve uitleg; De hoofdzaken van de instructie en de les worden samengevat; De moeilijkheidsgraad wordt stapsgewijs vergroot; Fase 3 De (in)oefening De leerlingen oefenen onder begeleiding; De leerkracht stelt niet alleen vragen, de onderlinge interactie tussen kinderen wordt gestimuleerd; De vraagstelling en het soort vragen wordt aangepast aan het niveau van het kind; De leerkracht gaat door met oefenen tot de leerlingen de leerstof beheersen. Onderwijsprofiel februari 2015 Passend Onderwijs Haarlemmermeer 17

18 Fase 4 Zelfstandige verwerking De inhoud van de verwerking sluit aan op die van de (in)oefening; De eerste serviceronde wordt gelopen. Leerlingen werken met de zelfstandig werken dobbelsteen om aan te geven wanneer er een vraag is. Leerkracht loopt alle leerlingen langs, ook diegene zonder vraag; Kinderen leren van elkaar. Tijdens de verwerking mogen de kinderen elkaar helpen, als de situatie zich daarvoor leent. Fase 5 Afsluiting en terugkoppeling Terugkoppeling vindt niet alleen aan het eind van de les plaats. Bij elke lesfase kan formatieve evaluatie plaatsvinden; Fouten worden onmiddellijk gecorrigeerd; De leerkracht geeft veel aanmoediging en positieve feedback; De leerlingen en/of leerkracht vat(ten) in het kort de les samen. Het doel van de les komt hier altijd in terug Wat hebben we geleerd. Intensief Voor fase 1 vindt er veelal een fase 0 plaats: pre-teaching van de nieuwe stof. Leerlingen krijgen inzicht in wat er geleerd gaat worden, kunnen de tekst alvast lezen of een som bekijken met uitleg van de leerkracht. Fase 1 De terugblik Leerlingen worden actief betrokken bij de terugblik en er wordt hen gevraagd een voorbeeld te geven van (bijvoorbeeld) een som die de vorige les gemaakt moest worden. Fase 2 De presentatie Leerlingen worden actief betrokken bij de presentatie, maar krijgen vragen van de leerkracht op hun niveau. Fase 3 De (in)oefening De vraagstelling en het soort vragen wordt aangepast aan het niveau van het kind. Fase 4 Zelfstandige verwerking De leerlingen volgen de basisinstructie en nemen in de volgende lesfase plaats aan de instructietafel voor verlengde instructie. Tijdens een extra instructiemoment (volgend op de basisinstructie) komt de intensieve groep bij elkaar voor een herhaling en begeleide (in)oefening van de instructie. Deze begeleiding wordt geleidelijk aan der, totdat de leerlingen zelfstandig aan de slag kunnen. Fase 5 Afsluiting en terugkoppeling De leerlingen geven een voorbeeld van wat zij geleerd hebben. Ook kunnen zij aangeven waar zij nog vragen hebben. Onderwijsprofiel februari 2015 Passend Onderwijs Haarlemmermeer 18

19 Het pedagogisch klimaat omschreven in pedagogisch handelen (algemeen) & gedrag Het pedagogisch handelen van de leerkrachten is afgestemd op het versterken van de drie basisbehoeften van de leerlingen, te weten: relatie, competentie en autonomie. Relatie: De leerlingen voelen zich geaccepteerd. Ze horen erbij. Ze zijn welkom. Ze voelen zich veilig. Er wordt mét de leerlingen gepraat en niet óver hen. Competentie: De leerlingen ontdekken dat ze de taken die ze moeten doen, aankunnen. Ze ontdekken dat ze steeds meer aankunnen. Autonomie: Leerlingen willen vrijheid en zelfbepaling. Ze willen verantwoordelijk zijn voor hun eigen taken. Zij kunnen (in elk geval voor een deel) hun leergedrag sturen. Visie op pedagogisch handelen De leraren van onze school zorgen voor een veilig en structurerend pedagogisch klimaat, door: Zorgvuldig te zijn in het eigen taalgebruik; Het respect tussen kinderen te bevorderen en een prettige sfeer te creëren in de groep; Het zelfvertrouwen van de kinderen te ondersteunen door het geven van positieve feedback, het uitspreken van positieve verwachtingen en beschikbaar te zijn bij problemen; Pestgedrag bespreekbaar te maken en pesten zoveel mogelijk tegen te gaan; Op schoolniveau en op klassenniveau besproken gedragsregels te hanteren (zie groepsregels in de lokalen). De leraren van onze school zorgen dat zij hun leerlingen voldoende stimuleren en uitdagen door: Een uitdagende leeromgeving te creëren in een ordelijk en opgeruimd lokaal; Een zelfstandigheid en de eigen verantwoordelijkheid van leerlingen te stimuleren. Concreet vertaalt zich dat in een beleid waarbij niet alleen binnen de groep, maar ook binnen de gehele school geprobeerd wordt allerlei activiteiten aan te grijpen om de integratie tussen oudere en jongere leerlingen te bevorderen, zo de zorg voor elkaar te vergroten, voor iedereen een gevoel van veiligheid te creëren en de leerlingen verantwoordelijkheid te geven. Leerkrachten geven ruimte aan het gevoel van autonomie van hun leerlingen. Ze honoreren initiatieven van leerlingen. Ze waarderen ideeën van leerlingen en wat zij er vervolgens mee doen. Ze dagen leerlingen uit om eigen oplossingen te bedenken. Ze laten de leerlingen zelf keuzes maken bij het doen van taken. Ze laten de leerlingen meebepalen bij de inrichting van het lokaal en vertrouwen organisatorische zaken aan leerlingen toe. Voor leerkrachten, leerlingen en ouders geldt dat ze respect hebben voor elkaar en voor de omgeving. Algemene schoolregels gelden voor iedereen en worden door allen nageleefd, waarbij voor een ieder geldt: Goed voorbeeld doet goed volgen. Onderwijsprofiel februari 2015 Passend Onderwijs Haarlemmermeer 19

20 Afspraken van toepassing op alle leerlingen Gedrag Rondom het omgaan met (on)gewenst gedrag zijn afspraken op een rij gezet. Deze afspraken worden nageleefd door alle leerkrachten en hebben betrekking op alle leerlingen. 00: Omgaan met gedrag Wij werken door de hele school met de methode Leefstijl. De leerkracht beloont gewenst gedrag, door het geven van een compliment (verbaal, non-verbaal) of door het geven van een beloning (al dan niet van tevoren afgesproken met de leerlingen). De leerkracht negeert ongewenst gedrag en/of benoemt het gedrag dat we gewenst is. De leerkracht geeft positieve feedback op het gedrag van de leerlingen. De leerkracht gebruikt interventies in het sturen van gewenst gedrag, zoals gebruik maken van stilte-gebaar, time-timer, stoplicht, gip-blokjes, regels Actueel ongewenst gedrag wordt in de groep besproken Op aanhoudend ongewenst gedrag volgt een sanctie Ouders worden telefonisch op de hoogte gebracht bij onacceptabel gedrag Voor elkaar opkomen en naar elkaar omzien Excuses aanbieden Geven van positieve, taak- en/of procesgerichte feedback. 01: Pedagogisch handelen gericht op de relatie Basis De leerkracht begroet de leerlingen aan het begin van de ochtend en middag (o.a. door welkom te heten bij de deur of een hand te schudden) De leerkracht kijkt de leerlingen aan als hij met hen spreekt De leerkracht maakt beredeneerde keuzes bij het samenstellen van groepjes leerlingen om het samenwerken te bevorderen Intensief De leerkracht signaleert onzekerheid bij de leerling in leer- en gedragssituaties en ondersteunt de leerling in zijn behoefte aan veiligheid en acceptatie door dingen samen en/of voor te doen. De leerkracht koppelt een tweetal leerlingen aan elkaar die elkaar ondersteunen in het werk en handelen (maatje/tutor). De leerkracht gaat met de ouders (en eventueel met leerling: triade) in gesprek om afstemg te verkrijgen voor een gezamenlijke pedagogisch aanpak voor hun kind. Onderwijsprofiel februari 2015 Passend Onderwijs Haarlemmermeer 20

21 02: Pedagogisch handelen gericht op de competentie Basis De leerkracht spreekt zijn vertrouwen uit in de leerlingen in het omgaan met elkaar. Hij gaat hierbij uit van hoge, maar realistische verwachtingen. De leerkracht laat zien, dat hij het gewenste gedrag heeft opgemerkt in woord en gebaar (duim op te steken, knipoog). De leerkracht evalueert elk dagdeel met positieve feedback op het gewenst gedrag, gericht op het werk dat de leerlingen hebben gedaan (product gericht). De leerkracht evalueert elk dagdeel met positieve feedback op de inzet van de leerlingen en op het sociaal emotioneel functioneren (proces gericht). De leerkracht spreekt met de leerlingen over hun kwaliteiten om hen bewust te maken van hun mogelijkheden Intensief De leerkracht bespreekt met een leerling zijn gedragsmogelijkheden en ondersteunt hem door vertrouwen uit te spreken in zijn capaciteiten. De leerkracht schrijft het bereiken van gewenst gedrag toe aan de inzet van de leerling zelf. De leerkracht zet, indien nodig, een methode voor sociaal emotionele ontwikkeling (Leefstijl, Kanjertraining) in die de weerbaarheid van de leerling versterken De leerkracht geeft regelmatig positieve feedback op het gewenst gedrag, gericht op het werk dat de leerlingen hebben gedaan (product gericht) De leerkracht geeft regelmatig positieve feedback op de inzet van de leerlingen en op het sociaal emotioneel functioneren (proces gericht) 03: Pedagogisch handelen gericht op de autonomie Basis De leerkracht daagt alle leerlingen uit om aan het woord te komen en geeft de leerlingen de ruimte om hun gedachten en gevoelens onder woorden te brengen. De leerkracht herinnert de leerlingen ook middels complimenten aan de gedragsregels. De leerkracht laat de leerlingen mee denken en mee beslissen over (bijvoorbeeld feestelijke) activiteiten in de groep. De leerkracht creëert en stimuleert onderwijsleersituaties (bijvoorbeeld een kringgesprek) waarin leerlingen elkaar de ruimte geven voor eigen inbreng. De leerkracht zorgt voor werkvormen, die ervoor zorgen dat de leerlingen vorm kunnen geven aan hun eigen keuzes. In alle groepen hanteert de leerkracht een rooster voor klassendienst. De leerkracht bespreekt met de leerlingen hoe hij omgaat met verschillen tussen leerlingen wat betreft zelfstandigheid en het dragen van verantwoordelijkheid. De leerkracht daagt de leerlingen uit om mee te denken over de gedragsregels in de groep. De leerkracht bespreekt met de leerlingen hoe zij zelfstandig hun problemen kunnen oplossen. Intensief De leerkracht bespreekt met de leerlingen hoe hij omgaat met verschillen tussen leerlingen wat betreft zelfstandigheid en het dragen van verantwoordelijkheid. Onderwijsprofiel februari 2015 Passend Onderwijs Haarlemmermeer 21

22 Klassenmanagement Klassenmanagement bestaat zoveel mogelijk uit structureren van ruimte, tijd en activiteit zodat de leerkracht de geplande activiteiten uit kan voeren. We onderscheiden hierbinnen de organisatie van de fysieke ruimte en de organisatie van de ruimte rondom het lesgeven, waarbij het leerkrachtgedrag en de leerkrachtvaardigheden een belangrijke rol spelen. 01: Ruimte Verrijkend Het instructielokaal kan gebruikt worden voor instructie en als stilteruimte voor zelfstandig werken Basis De klassenregels hangen zichtbaar in de klas. In de klassenmap staan alle regels beschreven. De tafels en stoelen zijn zo gepositioneerd dat elk kind goed zicht heeft op het digibord. De tafels en stoelen zijn zo gepositioneerd dat looproutes geen onrust veroorzaken. In elke klas is een instructietafel met voldoende krukken beschikbaar. De (dag)planning is zichtbaar in het lokaal en/of de weektaak. Er is een vaste plaats om werk in te leveren. De tafelgroepjes/ -tweetallen worden een aantal keren per jaar gewisseld. Iedere leerling heeft een zelfstandig-werken dobbelsteen die gebruikt wordt tijdens het zelfstandig werken. De klas ziet er netjes en overzichtelijk uit. Intensief De leerling houdt indien nodig een vaste plaats in de klas Er zijn stilteplekken in de klas en/of school waarvan indien noodzakelijk gebruik gemaakt kan worden Er zijn hoofdtelefoons beschikbaar voor leerlingen die teveel last hebben van omgevingsgeluiden. Er zijn kleine kleurenklokjes beschikbaar voor op de tafels van de leerlingen die daar baat bij hebben. Onderwijsprofiel februari 2015 Passend Onderwijs Haarlemmermeer 22

23 02: Tijd Plus De leerkracht plant m.b.v. een weektaak het werk voor de leerlingen, (de basistaak aangepast op het niveau van de specifieke leerling). Er is voor de leerlingen die pluswerk maken extra tijd in het rooster, waarin zij zelfstandig of onder begeleiding aan de slag kunnen. Basis De leerkracht gebruikt een rooster waarin de planning van de lessen staan De leerkracht houdt zich aan de roostertijden De leerkracht vertelt bij aanvang van de dag wat de planning van de dag zal zijn De leerkracht let op effectief gebruik van de lestijd De leerkracht geeft op een klok of op het bord de tijdsplanning aan. De leerkracht plant m.b.v. een weektaak het werk voor de leerlingen. De leerlingen kunnen aan deze weektaak naar eigen inzicht werken. Breedte De leerkracht maakt voor de leerling een planning in pictogrammen en woorden Inzet van timetimer of kleurenklok om leerlingen te stimuleren hun taak af te krijgen De leerkracht plant m.b.v. een weektaak het werk voor de leerlingen, (de basistaak aangepast op het niveau van de specifieke leerling). 03: Activiteit Plus Basis De leerkracht legt de materialen voor de les zo klaar dat de leerlingen ze zelf kunnen pakken De leerkracht geeft bij aanvang van de les aan wat er verwacht wordt van de leerlingen. De leerkracht zorgt dat duidelijk is voor de leerlingen wat zij kunnen doen als ze klaar zijn met de taak. De leerkracht geeft les volgens het directe instructiemodel De leerkracht vertelt voor de les of er sprake is van: - individueel werken, waarbij geen hulp gevraagd mag worden en/of de leerkracht niet beschikbaar is - individueel werken waarbij hulp gevraagd mag worden als iets niet lukt - samenwerkend leren De leerkracht herhaalt indien nodig de zelfstandig werken regels en vertelt wat hij zelf gaat doen tijdens het zelfstandig werken en geeft de tijd aan d.m.v. de timetimer. De leerlingen werken met de GIP-blokjes op tafel (rood-groen-?) Onderwijsprofiel februari 2015 Passend Onderwijs Haarlemmermeer 23

24 De leerkracht werkt volgens het GIP model. Een onderdeel hiervan is het gebruik van het stoplicht. ROOD: Je werkt alleen en je werkt stil. Problemen los je zelf op en je wacht met je vraag tot de juf of meester bij je is. Ondertussen ga je verder met ander werk. ORANJE: Je werkt alleen en je werkt stil. Problemen los je zelf op en als dat niet lukt, mag je hulp aan degene naast je vragen. GROEN: : Je werkt alleen en je werkt stil. Problemen los je zelf op en als dat niet lukt, mag je hulp aan degene naast je of aan de juf of meester vragen. De leerkracht is voorspelbaar en loopt na de verlengde instructie een vaste route om de leerlingen te begeleiden en hulpvragen te beantwoorden. De leerkracht vertelt wanneer de les eindigt. De leerlingen krijgen dan nog een paar uten de tijd om het werk af te ronden. De leerkracht vertelt bij de start het doel van de les op het bord evalueert het verloop van de les na afloop. Er is een duidelijke procedure voor het naar het toilet gaan. Er is een vaste inleverplek. Er zijn regelmatig Energizer/ontspanmomenten ingepland tussen de lessen. Toetsen / proefwerken worden afgenomen wanneer de methode dit aangeeft. Na het afnemen van toetsen / proefwerken worden de resultaten digitaal/schriftelijk ingevoerd. Gemaakte toetsen worden niet mee naar huis gegeven. Breedte De leerkracht vergroot indien nodig de verwerkingsmaterialen of tijd. De leerling mag indien nodig gebruik maken van de computer om de leerstof te verwerken De leerkracht maakt gebruik van instructietafel of instructielokaal bij het geven van extra instructie. De leerkracht van groep 1/2 maakt gebruik van de kleine kring bij het geven van extra instructie. Onderwijsprofiel februari 2015 Passend Onderwijs Haarlemmermeer 24

25 Bijlage: Model Directe instructie Model Directe Instructie LEERKRACHT Planning Fase 1: Focus * Hoe ga ik de leerlingen oriënteren op de les. Fase 1a: Doel * Welke nieuwe ideeën, begrippen, kennis en vaardigheden wil ik mijn leerlingen leren? GROEPSNIVEAU uitvoering Fase 1:De terugblik * Geef een samenvatting van de voorafgaande stof; * Bespreek het werk; * Haal de nodige voorkennis op; * Onderwijs, indien nodig, deze voorkennis. SCHOOLNIVEAU borging Geldt voor die groepen waar het directe instructie model wordt gebruikt. Fase 2: Uitleg * Ik bied informatie, demonstreer en geef voorbeelden. Ik leg een verband tussen de voorkennis van de leerlingen en het lesdoel. Fase 2a: Controleren of het begrepen is * Stel vragen, discussieer en geef korte opdrachten om na te gaan of alle leerlingen het begrepen hebben. Fase 3: Begeleide toepassing * Ik schrijf een probleem op het bord waaraan we samen gaan werken. * Ik ga daarbij na of elke leerling de oplossing begrijpt. Fase 2:Presentatie * Geef lesdoelen en/of lesoverzicht; * Modelleer de lesstof; * Onderwijs in kleine stappen; * Geef voorbeelden, illustraties, schema s; * Spreek heldere taal; * Controleer of de leerlingen leerstof en opdrachten begrijpen; * Vermijd uitweidingen / kort houden; * Vat samen op hoofdzaken; * Gebruik een handelingswijzer of stappenplan; * Doe voor en denk hardop; * Anticipeer op de moeilijkheden; * Vergroot stapsgewijs de moeilijkheidsgraad. Fase 3: (in)oefening * Leerlingen oefenen onder begeleiding; * Geef korte duidelijke opdrachten; * Stel veel vragen; * Zorg dat alle leerlingen betrokken blijven; * Zorg voor hoge succesfactor; * Ga door met oefenen tot de leerlingen de leerstof beheersen; * Gebruik handelingswijzers; * Gebruik ook half afgemaakte voorbeelden; * Zorg voor geleidelijke toenamen van de moeilijkheidsgraad; * Hanteer rolwisselend lesgeven (elkaar onderwijzen) Geldt voor die groepen waar het directe instructie model wordt gebruikt. Geldt voor die groepen waar het directe instructie model wordt gebruikt. Onderwijsprofiel februari 2015 Passend Onderwijs Haarlemmermeer 25

26 Fase 4: Individuele zelfstandigetoepassing * De leerlingen krijgen opdrachten om die zelfstandig te maken. * Met zwakke leerlingen wordt aan die opdrachten in groepjes gewerkt Fase 5: Afsluiting * Er zijn verschillende manieren om een les af te sluiten. De leerlingen wordt gevraagd een ding te noemen dat ze vandaag geleerd hebben. Leerlingen of leerkracht vatten in het kort de les samen. Fase 4: Zelfstandige verwerking * Zorg dat de leerlingen onmiddellijk beginnen; * Zorg dat de inhoud gelijk is aan die van de voorafgaande fase; * Zorg voor een ononderbroken oefenfase; * Laat de leerlingen de leerstof actief verwerken (integreren); * Laat de leerlingen elkaar helpen; * Laat weten dat hun werk wordt gecontroleerd; * Kijk het werk zo spoedig mogelijk na; * Verder de ondersteuning geleidelijk; * Laat in kleine groepjes werken; * Vergroot de toepassingsmogelijkheden. Fase 5: Periodieke terugblik * Begin iedere week met een herhaling van de leerstof van de voorafgaande week; * Begin iedere maand met een herhaling van de leerstof van de voorafgaande maand. * Herhaling van voorafgaande is erg belangrijk. Zie fase 1 Terugblik. Fase 6: Terugkoppeling (gedurende elke lesfase) * Geef vaak en regelmatig een terugkoppeling; *Corrigeer fouten onmiddellijk; *Geef proces-terugkoppeling; *Geef veel aanmoediging; *Maak gebruik van controlelijsten. Geldt voor die groepen waar het directe instructie model wordt gebruikt. Geldt voor die groepen waar het directe instructie model wordt gebruikt. Geldt voor die groepen waar het directe instructie model wordt gebruikt. Onderwijsprofiel februari 2015 Passend Onderwijs Haarlemmermeer 26