Impulsiviteit en resilience: barsten of buigen? geert.dom@uantwerpen.be
Veerkracht Monitor Het meten van de mate van veerkracht onder de bevolking dr. Hans te Brake 3 april 2013, Ede Nederlands Congres Volksgezondheid 2013
Bruggenbouwers > transdiagnostische concepten Impulsiviteit en resilience >> transdiagnostische kenmerken geassocieerd met diverse vormen van (fenotypische) psychopathologie Momenteel binnen behandeling van vele psychiatrische aandoeningen evolutie naar transdiagnostische interventies
Heyman, 2014, Frontiers N = 42.000 US GP 16% of the individuals with a SUD is in treatment Majority quits without any professional help
For every 100 adults with depression, 77 will still be depressed at 3 months, 68 at 6 months and 47 at 1 year. This suggests that, without treatment, 23% adult cases of depression will remit within 3 months, 32 % within 6 months and 53 % within 1 year.
Resilience (weerbaarheid veerkracht - herstellingsvermogen) versus impulsiviteit The ability to adapt well to adversity, trauma, tragedy, threat or even significant sources of stress (American Psychological Association, 2010). Resilience = grote individuele variabiliteit. Lage R. >> hogere prevalentie en ernst psychopathologie The tendency to make rapid decisions in the absence of deliberation and to act without considering future consequences Imp. = grote individuele variabliteit Hoge Imp. = hogere prevalentie, ernst en behandel weerstandigheid behandeling!! R is negatief geassocieerd met Imp : R = 1/Imp
Cravi ng Cue Herval Stress Priming
Targets for Relapse Prevention Non-Addicted Addicted Brain Brain Interfere with drug s reinforcing effects Saliency Control Control GO Drive Drive STOP Executive function/ Inhibitory control Strengthen prefrontalstriatal communication What about a new Attractive Goal Memory Memory Interfere with conditioned memories (craving) Teach new memories EGO Depletion Counteract stress responses that lead to relapse
ACT Zich richten op: Strijd tegen innerlijke ongemakken Wat je belangrijk vindt in je leven (levensrichting) Kostprijs: Geen greep op je leven Geen greep op je innerlijke (ongemakken horen erbij)
McLure & Bickel, 2014
Reslience = veerkracht Flexibiliteit (cognitief, emotioneel, fysiek,..)
resilience Impuls controle Transdiagnos tische interventies ACT Mindfulness
ACT voorbeeld trans-diagnostisch Uit zeer uiteenlopende onderzoeken blijkt: Vaardigheid om ongewenste gedachten en gevoelens te hebben en toch effectieve actie te ondernemen voorspelt succes op verschillende vlakken van het menselijke functioneren
Contact met het hier en nu Acceptatie Waarden Psychologische flexibiliteit Defusie Toegewijde Actie 1/09/2015 FDG Zelf als Context 30
ACT werkt! (proces + effect) Experiëntiële vermijding speelt een rol bij zeer veel problemen (trans-diagnostisch). ACT is hiervoor dan ook effectief: Depressie Angst OCD Roken Burn-out Werkstress Psychose Verslaving Epilepsie Chronische pijn Diabetes Ongeselecteerde patiënten Ook preventie
ACT & Verslaving De onderliggende hypothese hierbij is dat experie ntie le vermijding een rol speelt bij uiteenlopende verslavingsproblemen. Gebruik en ander verslavingsgedrag heeft vaak als functie het vermijden van ongewenste belevingen. Mensen gaan onder meer gebruiken als ze zich ongemakkelijk voelen, gespannen zijn of met pijnlijke herinneringen geconfronteerd (dreigen te) worden. Dit blijkt het geval bij druggebruikers met een traumatisch verleden (Gratz e.a. 2007), maar evenzeer bij alcoholproblemen (Levin e.a. 2012), roken (Bricker e.a. 2011) en gokken (Riley 2012).
Duiding van de beschreven resulaten De processen rond acceptatie en waarden staan vrij centraal in de behandeling. De resultaten zijn meestal positief: het gebruik neemt af. Twee zaken vallen daarbij op. Eerst en vooral blijken de effecten ook reeds bij relatief korte behandeling op te treden. Een tweede opvallende zaak is dat de positieve effecten in een aantal studies niet zozeer aan het eind van de behandeling worden gevonden, maar vooral bij follow-up. Dit fenomeen wordt eveneens bij andere problemen gevonden. Een hypothese hierover is dat de actieve behandelperiode een leerproces op gang brengt dat door de patiënt zelf verder onderhouden wordt. Wat bij ACT geleerd wordt (het niet wegdrukken van negatieve belevingen, maar er anders mee leren omgaan), wijkt in belangrijke mate af van meer traditionele en spontane hanteringswijzen (vermijden, positief denken). Mogelijk gaan mensen met de nieuwe benadering behoedzaam aan de slag en ondervinden ze dat deze kan helpen, waardoor hun coping stijl wijzigt. Misschien wordt deze zelfs doorgetrokken naar andere levensdomeinen, maar hierover is nog geen onderzoek beschikbaar.
Woolee et al., 2015 conclude When aggregated, results from the 10 included RCTs provide evidence that ACT is likely at least as efficacious as active treatment comparisons (e.g., CBT, nicotine replacement therapy, smokefree.gov, drug counseling, 12-step therapy). This finding was consistent for both smoking and broad drug use populations. Moreover, the results indicate that substance use abstinence is better maintained at follow-up when treated with ACT over other active conditions.
conclusie?vergroten zelfcontrole over verslaving draagt mischien bij aan hoger risico op barsten? Verhogen veerkracht als trans-diagnostische interventies > helpen dragen van ongemak Veranderen tijdsperspectief Uit de cirkel van het hier en nu Helpen een (concreet) toekomstbeeld te zien > Uitbouwen aantrekkelijke doelen Via verhogen veerkracht verminderen van gedrag aangedreven door het impulsieve hier en nu, verlangen-bevrediging cyclus.