De Invloed van Perceived Severity op Condoomgebruik en HIV-Testgedrag. The Influence of Perceived Severity on Condom Use and HIV-Testing Behavior

Transcriptie

1 De Invloed van Perceived Severity op Condoomgebruik en HIV-Testgedrag The Influence of Perceived Severity on Condom Use and HIV-Testing Behavior Martin. W. van Duijn Student: Eerste begeleider: dr. N. de Hoog Tweede begeleider: dr. E. Simon Januari 2014 Faculteit Psychologie Afstudeerrichting: Master of Science in Clinical Psychology Open Universiteit Nederland

2 PERCEIVED SEVERITY, CONDOOMGEBRUIK EN HIV-TESTGEDRAG 2 The Influence of Perceived Severity on Condom Use and HIV Testing Behavior Abstract Timely treatment of HIV can prevent AIDS and can put a brake on the spread of the HIV virus. Therefore, it is important that individuals from risk groups get routinely tested for HIV. Previous research revealed that the more severe a person assesses the impact of an HIV diagnosis, the less likely he or she will get tested. Influencing this severity perception may therefore advance HIV testing behavior, however, the Health Belief Model (Hochaum, 1958) assumes that a decreased severity perception of HIV may have a negative impact on condom use. The current study examined the relationship between the variable perceived severity from the HBM with condom use and HIV testing behavior among homosexually active men in the Netherlands (N=127) by means of a survey research. These hypothetized relationships were tested by means of a correlational analysis. Through several Hierarchical Multiple Regression Analyses the study also examined whether other factors which previously turned out to affect condom use and testing behavior, also have an impact on those two relationships. The results indicate that 'perceived severity' plays a minor role in both preventive behaviors. Someone who estimates the intimate consequences of an HIV diagnosis as relatively serious, uses condoms more frequently and gets himself tested less frequently. However, emotional fear-related barriers plays a much more prominent role in both condom use and HIV testing behavior. The assumption that reducing the perceived severity of HIV by education can have a negative impact on condom use was not convincingly demonstrated. Keywords: condom use, HIV testing behavior, perceived severity, Health Belief Model, HBM

3 PERCEIVED SEVERITY, CONDOOMGEBRUIK EN HIV-TESTGEDRAG 3 De invloed van Perceived Severity op Condoomgebruik en HIV-Testgedrag Samenvatting Tijdige behandeling van HIV kan AIDS voorkomen en kan de verspreiding van het HIV virus afremmen. Daarom is het belangrijk dat individuen uit risicogroeperingen zich routinematig laten testen op HIV. Eerder onderzoek onthulde dat hoe ernstiger iemand de gevolgen van een HIV-diagnose inschat, hoe minder waarschijnlijk het is dat hij of zij zich zal laten testen. Het beïnvloeden van deze waargenomen ernst zou daarom HIV-testgedrag kunnen bevorderen, maar het Health Belief Model (Hochbaum, 1958) gaat er vanuit dat een verlaagde ernstperceptie van HIV een negatieve impact kan hebben op condoomgebruik. Door middel van een survey-onderzoek werd het verband tussen de variabele perceived severity uit het HBM met condoomgebruik en HIV testgedrag onder homoseksuele mannen in Nederland (N=127) onderzocht. Deze veronderstelde verbanden werden getest door middel van een correlatieanalyse. Door middel van meedere Hierarchische Multipele Regressie Analyses werd ook onderzocht of andere factoren die eerder van invloed bleken te zijn op condoom- en testgebruik, deze twee verbanden ook beïnvloeden. De onderzoeksresultaten wijzen erop dat perceived severity een bescheiden rol speelt in beide preventieve gedragingen. Iemand die de intieme gevolgen van een HIV-diagnose als relatief ernstig inschat, gebruikt vaker condooms en doet minder vaak een HIV-test. Emotionele angstbarrières spelen echter een veel belangrijkere rol in zowel condoomgebruik als HIV-testgedrag. De aanname dat het verlagen van de waargenomen ernstperceptie van HIV door middel van voorlichting een negatieve impact kan hebben op condoomgebruik, wordt in huidig onderzoek daarom niet overtuigend aangetoond.

4 PERCEIVED SEVERITY, CONDOOMGEBRUIK EN HIV-TESTGEDRAG 4 Inhoudsopgave 1. Inleiding Achtergrond en Ontwikkeling van de Preventie en Behandeling van HIV Het Preventieve Belang van de HIV-test op Individueel en Maatschappelijk Niveau Psychologisch Onderzoek naar Condoom- en Testgebruik Het Health Belief Model Perceived susceptibility Perceived benefits en barriers Perceived efficacy De Relevantie van de Variable Perceived Severity Probleemstelling Hypothesen Methode Onderzoeksgroep Meetinstrumenten Perceived severity Condoomgebruik HIV-testgedrag Perceived susceptibility Perceived benefits en barriers Perceived efficacy...23

5 PERCEIVED SEVERITY, CONDOOMGEBRUIK EN HIV-TESTGEDRAG Procedure Analyse Resultaten Beschrijvende statistiek Factoranalyse en schaalreconstructie Hypothese Toetsing De samenhang tussen perceived severity, condoomgebruik en HIVtestgedrag Moderatie in het verband tussen perceived severity en condoomgebruik Moderatie in het verband tussen perceived severity en HIV-testgedrag Componenten van Perceived Severity Discussie Bespreking van de Onderzoeksresultaten Beperkingen van het Onderzoek Implicaties en Aanbevelingen...39 Referenties...42 Bijlage A: Online Vragenlijst...47 Bijlage B: Hiërarchische Multipele Regressie Analyse op de Componenten van Perceived Severity...56