Psychological Determinants of Absenteeism at Work by Pregnant Women. Psychologische determinanten van uitval uit het arbeidsproces door zwangere

Transcriptie

1 Psychological Determinants of Absenteeism at Work by Pregnant Women Psychologische determinanten van uitval uit het arbeidsproces door zwangere vrouwen: Onderzoek naar de relatie tussen angst, depressieve klachten, slaapproblemen, sociale steun en distress en de uitval uit het arbeidsproces door zwangere vrouwen. Winneke Ekkel van der Voorden Eerste begeleider Tweede begeleider : mw. dr. T. Völlink : mw. dr. E. Bakker Faculteit Psychologie Afstudeerrichting Arbeid & Organisatiepsychologie Open Universiteit Heerlen, 2011 Studentnummer :

2 INHOUDSOPGAVE SAMENVATTING 3 SUMMARY 5 HOOFDSTUK 1: Inleiding Uitval Predictie van de variabelen Het Bio Psycho Sociaal Model Doel, probleemstelling en vraagstelling 19 HOOFDSTUK 2: Methode 2.1 Onderzoeksgroep Meetinstrumenten Onderzoeksontwerp Procedure Analyse 28 HOOFDSTUK 3: Resultaten 3.1 Uitvalanalyse Betrouwbaarheid en discriptieve gegevens Correlaties Toetsen van de hypothesen Toetsen hypothese 1: Toetsen van de hypothesen 2.1 t/m 2.4: Toetsen van hypothese Toetsen van hypothese HOOFDSTUK 4: Discussie 4.1 Belangrijkste bevindingen Beantwoording van de onderzoeksvragen Beperkingen van het onderzoek Aanbevelingen Conclusies 50 LITERATUUR 52 BIJLAGEN VES A 55 PRAQ-R B 56 SCL-90 C 57 UCL D 58 Brief E 59 2

3 Samenvatting Zwangere vrouwen blijken regelmatig eerder uit het arbeidsproces te vallen dan de geplande datum van het zwangerschapsverlof. Oorzaken zijn vaak fysieke en mentale klachten die hen beperken in het persoonlijke functioneren. Het hier beschreven onderzoek is onderdeel van een breder onderzoek op basis van het Bio Psycho Sociaal model van Engel (1977) naar de psychologische determinanten die leiden tot eerdere uitval uit het arbeidsproces van zwangere vrouwen. Bestudering van de literatuur over de achtergronden van psychische klachten die leiden tot eerdere uitval wijst in de richting van angst, depressieve klachten, slaapproblemen, distress en sociale steun zoeken. De respondenten van het longitudinale surveyonderzoek waren zwangere vrouwen (N=171) die begeleid werden in eerstelijns verloskundige praktijken. Zij hebben in de 12 e,24 e en 36 e week in de zwangerschap de Vragenlijst Ervaren Stress, de Utrechtse Coping Lijst en de Symptom Checklist-90 ingevuld. Uit de gegevens blijkt dat 12.2% van de respondenten (n=16) eerder dan de geplande datum van het zwangerschapsverlof is gestopt met werken. Daarvan is 4,7% (n=8) één week, 2,9% (n=5) twee weken en 1.8% (n=3) van de respondenten vier weken of meer eerder gestopt met werken. Van de zwangere vrouwen werkt 46.6% (N=61) door tot de geplande verlofdatum en 41.2% (N=54) van de vrouwen werken langer dan de datum waarop het zwangerschapsverlof mag ingaan. Er is een significante correlatie gevonden met de psychologische determinanten angst, depressieve klachten en distress. Deze determinanten zouden naar verwachting uitval voorspellen. Voor de toetsing van de hypotheses zijn univariate en hiërarchische liniaire regressieanalyses uitgevoerd. Uit de analyses blijkt dat alleen distress een belangrijke significante bijdrage levert aan het eerder uitvallen van zwangere vrouwen. De verwachting dat de angst een 3

4 medierende rol zou hebben in het verband tussen depressieve klachten, slaapproblemen, distres en uitval uit het arbeidsproces, is niet uitgekomen. De belangrijke rol van distress in het voorspellen van vroegtijdige uitval van zwangere vrouwen zou betekenen dat bedrijfsartsen in het preventieve spreekuur voor zwangere vrouwen extra alert zouden kunnen zijn op signalen van distress om eerdere uitval uit het arbeidsproces te voorkomen. 4

5 Summary Pregnant women frequently appear to drop out of the employment process earlier than the planned date of maternity leave. Physical problems and mental health problems frequently restrict their personal functioning. The research described here is part of more extensive research based on the bio-psychological-social model of Engel (1977) into the psychological determinants, which lead to an earlier drop out of the employment process of pregnant women. Study of the literature on the psychological background of mental health problems which lead to an earlier drop out points in the direction of anxiety, depressive complaints, sleeping disorders, distress and seeking social support. The respondents of the longitudinal survey were pregnant women (N=171) who were guided in midwifery practices. In their 12 th, 24 th and 36 th week of their pregnancy they have filled in the questionnaire on their Experience of Stress, the Utrecht Coping List and the Symptom Checklist-90. The data shows that 12.2 % of the respondents (n=16) stopped working earlier than the planned date of maternity leave. From that 4.7% of the respondents dropped out of the employments process (n=8), one week earlier, 2.9% (n=5) two weeks earlier and 1.8% (n=3) four weeks or more % of the pregnant women worked until the planned date of maternity leave. 41.2% of de respondents worked longer than 34 weeks of pregnancy. There was a significant correlation between the psychological determinants anxiety, depressive complaints and distress, which were expected to predict the drop out. To test the hypotheses, univariate and hierarchical linear regression analyses were carried out. The analyses show that only distress significantly contributes to earlier drop out of pregnant women. The expectation that fear would play a 5

6 mediate role in the connection between depressive complaints, sleeping disorders, distress and dropping out of the employment process, did not come true. The important role of distress in the prediction to earlier drop out of pregnant women would mean that during the preventive consultations for pregnant women, company doctors could be extra alert to signals of distress to prevent an earlier drop out of the working process. 6