Zingeving en werk: lessen voor HRM? Dr. Annet de Lange, Dr. Hylco Nijp, Guus Heuvelink, Dr. Etty Wielenga-Meijer, Dr.Sarah Detaille, Henk Steenhuis, Kathi Kunnen
Noodzaak? 2
Vraagstellingen 1. Welke lessen kan Human Resource Management leren van de (chronisch) zieke werknemer over de zingeving van werk? 2. Wat is de gewenste opzet, inhoud van (betaald en/of onbetaald) werk en ondersteuning van de werkcontext (leidinggevende, team, HRM) om aan te sluiten bij de zingevingskaders van (chronisch) zieke werknemers? 3
Vraagstellingen 3. Welke best practices zijn bekend? 4. Is een praktisch instrument te ontwikkelen? 3. Wat zijn de implicaties van de resultaten uit het huidig project voor de bij- en omscholing van HRM managers (HBO opleidingen)? 4
Methodologie? 1. Systematisch literatuuronderzoek 2. Diepte-interviews in samenwerking met Henk Steenhuis (ervaringsdeskundige, leidinggevenden; 13 studenten betrokken) 3. Vragenlijstonderzoek 4. Lerend netwerk organisaties 5. Onderwijsmodule 6. Praktisch instrument 5
Zingeving en Rene Gude? 4
Rene Gude: filosoof over zingeving Zingeving is de behoefte dat wat we doen in het leven een waarde heeft. http://psy.cc/psy/wiki/pmwiki.php?n=begrippen.zingeving 7
4 filosofische invalshoeken voor zingeving 1. Zinrijk: rationeel en verbaal verwoorden wat we beleven, ervaren, maken, doen op het werk (inhoud beschrijven) 2. Zinvol: waarde toevoegen aan de inhoud (komt het overeen met mijn levensdoel of drijfveer? Hoe belangrijk vind ik het?) 3. Zintuiglijk: geeft de waar te nemen (werk)omgeving zin? (healing environment) 4. Zinnelijk: waar krijgt men (fysiek) energie of vitaliteit van (lustvolle) in werk? 8
Interviews samen met Henk Steenhuis Peter Henk Steenhuis Hij werkte nauw samen met René Gude, denker des Vaderlands en oud-directeur van de ISVW. 9
10
Eerste voorbeeld interviews Niels Schuddeboom: http://www.nkdi.nl/interviewniels-schuddeboom/ Katharina Künnen http://www.nkdi.nl/interviewkathi-kunnen-0/ 11
Systematisch literatuuronderzoek Figure 2 Flowchart of studies Step 1: Question What is the current state of knowledge on sense-making at work Step 2: Library Search PsycINFO (2217) (((work* or job or Employ* or Organization* or Organisation or Company or Occupation* or Vocation*) and (Meaning* or Identity or Sense making or Sense-making or Sensemaking or Self-coherence or Enrichment) and ('Human Resource Management' or 'human resource management' or HRM or 'Personnel management' or HR or Business)) or (('Human Resource Management' or 'human resource management' or HRM or 'Personnel management' or HR or Business) and (Meaningful or Sense making or Sense-making or Sensemaking))) Step 3: Screening phase Titles/Abstracts Abstracts (n = 2217) Excluded at this level k = 1.968 780: time range 546: publication type 18: language 470: not about sense-making 153: not about work context 1 = population age < 20 years Step 4: Study Relevance Full Article (k = 249) Excluded at this level k = n =
(Levensloop) psychologie en zingeving? Reflectief Zelfbeeld en identiteit Sociale identiteit, rol in maatschappij Actief 13
Zingeving en werk? Persoon-werkomgeving fit Voorspellers Persoonskenmerken (religieuze overtuiging) Werk: Collega s, leidinggevende Hoe centraal is werk? Life events: ziekte Zingeving: levensdoelen, eigen mogelijke (ideaal) zelfbeelden Wat is wel of niet haalbaar? Consequenties Positief Welzijn Motivatie Werkvermogen Authenticiteit op het werk Betrokkenheid 14
Bouwstenen Zingeving Organisatie-context, bredere Maatschappelijke context en relevante Wet- en regelgeving Ontwerp van zingevend werk Zelfbeeld: wat zijn belangrijkste levensdoelen? FIT Werk-Persoon= Zingeving? Zingevend Leiderschap HRM of personeelsbeleid 15 Figuur 3.6 Duurzame inzetbaarheid op het werk: een resultaat van een continue wisselwerking tussen werknemer, werk, werkgever, Human Resource Management (HRM) en de bredere context (De Lange et al., 2014).
Zingevend werk? 4 bronnen van betekenis in werk: 1. Positieve beleving op werk [sense of worth, self-fulfillment] 2. Betekenis uit werk zelf [middels werk bijdragen aan belangrijke doelen] 3. Betekenisvolle doelen van werken [werkethiek, meaningful purpose] 4. Werk als levensonderdeel naar een betekenisvol zelf [betekenisvol leven, authentisch zelf, zelfontwikkeling]
HR praktijken om zingeving op het werk te realiseren? (Alvesson & Karreman (2007) - De Lange, Kooij, van der Heijden, 2015) Ontwikkel Behoud Benut Ontzie Training Continue ontwikkeling in de functie Promotie Ergonomische aanpassingen Flexibele arbeidsvoorwaarden Prestatiebeloning Taakverrijking Participatie in besluitvorming Horizontale baan verandering Tweede loopbaan Extra verlof Sabbatical pensioen Prepensioen Demotie Vrijstelling van overwerk Parttime werken/deeltijdpensioen
Ontwerp van werk: hoe zingevend te maken? Variatie Taaksignificantie Taakidentiteit Betekenisvol werk Sociale aspecten Collega s, leiding Waarde buiten jezelf Ergens bij horen Autonomie Medewerkers participatie Werken zoals bij je past Zelfontplooiing Zelfcoherentie 18
Leidinggevende en organisatie Consistente afstemming van signalen : Organisatie interventies Organisatiewaarden Leiderschapsgedrag HRM: beleid en praktijk Individuele werkrollen Leidinggevende: Rolmodel Ethische leiding Uitdragen waarden Vertrouwen en betrouwbaarheid Authenticiteit Logisch en zichtbaar verband tussen gedrag en bedoeling Authenticiteit Betekenis in werk Authenticiteit Logisch en zichtbaar verband tussen gedrag en bedoeling 19
Lerend Netwerk Wat: Het doel is best practices van organisaties uit het lerend netwerk op te halen over zingeving, werk en HRM; 3 bijeenkomsten (9.00-13.00 uur in Nijmegen) 20 januari 2018, 12 juni 2018, 9 oktober 2018 Resultaten netwerk worden vertaald in kennisclips en onderwijsmodule Opgave mogelijk via: suzan.knols@han.nl 20
Vragen 21