13 DUURZAAM RUIMTELIJK ONTWERPEN Bestaande en geplande infrastructuren versnipperen de beschikbare ruimte in de haven. Het strategisch positioneren van de nieuwe infrastructuur tracht bijkomende versnippering te vermijden en de toekom- wordt bovendien zo snel mogelijk aangesloten op de bestaande wegen, zodat het projectgebied zo compact mogelijk wordt gehouden. (1) mogelijkheid tot het uitbreiden van de concessiezone van het Logistiek Park Waasland (2) mogelijkheid om een tankplaats en/of een herstelplaats voor het materiaal van Infrabel te voorzien in de driehoek die gevormd wordt door de sporen Lijn 10,211 en 211/2. MAXIMAAL FASEERBAAR Het complex van Haandorp bevindt zich op de kruising van bestaande lokale wegen, dwarst spoorwegen en kruist of overlapt met leidingstroken. Tijdens de uitvoering van het project kan hierdoor hinder ontstaan die zoveel als mogelijk beperkt moet worden. (1) Tijdens de uitvoering van het project moet het doorgaand verkeer mogelijk blijven en de in gebruikgenomen concessies dienen permanent toegankelijk te blijven over weg en spoor. (2) Treinverkeer op de reeds aangelegde sporen moet permanent mogelijk blijven. Bij de bouw van het complex kunnen slechts zeer kortstondige onderbrekingen toegelaten worden om nieuwe spoorzaten en sporen aan te sluiten op bestaande. (3) Het verplaatsen van nutsleidingen wordt zoveel als mogelijk beperkt waardoor er geen bijkomende bouwfase is en onderbrekingen worden vermeden.
2/ VARIANTENONDERZOEK Hierna volgt een beschrijving van de zoektocht naar de meest geschikte variant die zowel voldoet aan de doelstellingen, de uitgangspunten als de rand- waarbij bij elke nieuwe variant getracht is de voorafgaande te optimaliseren. Variant 0 Variant 1 Variant 2
15 Variant 3 Variant 3 Variant 4
VARIANT 0 Beschrijving Variant 0 vormt de vertrekbasis en is de variant die met het bestek werd rotonde. Ze wordt verhoogd aangelegd en heeft vijf kort opeenvolgende aansluitingen waardoor de toerit komende van de rotonde Watermolen en de afrit Watermolen bevindt zich deels ten zuiden van de spoorlijn Lijn 10. Alle spoorwegen worden ongelijkvloers gekruist wat resulteert in 6 kunstwerken. ren gelijkvloers kruisen. Evaluatie 1. Kostenbeperkend ontwerp Het voorstel houdt in dat er 6 kunstwerken worden gerealiseerd waarvan twee (nr 2 en 3) elkaar kort opvolgen. In combinatie met de aan te leggen verhoogde rotonde haandorp zorgt dit voor een complex kunstwerk ten nadelen van de miljoen euro. 2. Optimalisatie van het netwerk - Spoor Alle kruisingen zijn ongelijkvloers, dit verhoogt de kost maar is veiliger en geeft een grotere bedrijfszekerheid voor zowel het spoor als voor het gemotoriseerd verkeer. - Weg termolen naar het logistiek park zal daardoor voor vrachtwagens moeizaam verlopen. Hetzelfde doet zich voor op de toerit vanaf de Hoogschoorweg naar kleine rotonde met vijf aansluitingen die elkaar snel opvolgen. Een rotonde zorgt dan weer voor een leesbaar knooppunt in de haven van waaruit alle richtingen bereikbaar zijn en aan buitenstaanders overzichtelijk worden gepresenteerd. - Fiets Fietsers krijgen een eigen traject vrij van het gemotoriseerd verkeer. Ze ver- - terminals) gelijkvloers te kuisen wat tot een minder veilige situatie kan leiden. - Natuur van de rotonde een over lange afstand een inbuizing te voorzien. Ter hoogte van de rotonde is er onvoldoende ruimte om een bijkomende poel te voorzien. 3. Duurzaam ruimtelijk ontwerp Het voorstel heeft een beperkte inname van de spoorwegdriehoek (Lijn ding van de concessie van het logistiek park (Tabaknatie) onmogelijk gemaakt. 4. Fasering Het complex interfereert met bestaande nustleidingen of leidingenzone. Er wordt boven en langs Lijn 10, 211 en 211/2 gebouwd waardoor de interfe- elkaar worden voorzien zullen tijdelijke infrastructuren aangelegd moeten worden.
Conclusie - Kostprijs beperken door minder en/of eenvoudigere kunstwerken park, met in eerste instantie het behoud van een rotonde als een leesbaar 17
VARIANT 1 Beschrijving Een eerste stap om de kostprijs te verminderen is het reduceren van de kunstwerken 2 en 3 uit variant 0 vervangen worden door twee eenvoudigere kunstwerken. Alle spoorwegovergangen worden nog steeds ongelijkvloers gekruist waardoor het aantal kunstwerken (6) ongewijzigd is ten opzichte van dorp wordt ten Noorden van Lijn 10 verschoven. Het vergroten van de rotonde zorgt er voor dat er meer tussenafstand is tussen de vijf takken of aansluitings- is voldoende groot om een extra poel voor de rugstreeppad te realiseren. Het Evaluatie 1. Kostenbeperkend ontwerp - aanvulgronden en de kunstwerken bedraagt 9 miljoen euro. 2. Optimalisatie van het netwerk - Spoor als de bedrijfszekerheid ten goede komt. Infrabel overweegt een doodlopend spoor gelegen ten noorden van Lijn 10 ter hoogte van de Natiestraat te verlengen met 500 meter waardoor de spoorbundel Zuid beter benut kan worden. Het doodlopend spoor zou dan mede gebruikt worden als verbinding naar VOPAK. Bij de verdere uitwerking zal dit nader onderzocht moeten worden. - Weg houdt men de leesbaarheid. - Fiets Fietsers krijgen een eigen traject vrij van het gemotoriseerd verkeer. Ze verblij- - gelijkvloers te kuisen wat tot een minder veilige situatie kan leiden. - Natuur geminimaliseerd worden en in combinatie met de realisatie van een bijkomende poel binnenin de ovonde wordt de kwaliteit van de ecopassage verhoogd. 3. Duurzaam ruimtelijk ontwerp - het Logistiek Park Waasland fase 1 en spoor Lijn 10 wordt daardoor niet meer ingenomen door weginfrastructuur en kan voor andere doeleinden aangewend worden. Nadeel is de ruimteinname in de spoordriehoek (lijn 10,211,211/2). Echter wordt niet de volledige driehoek ingenomen waardoor er ten noorden van Lijn 10 en tussen Lijn 211 en 211/2 nog ruimte vrij is. Binnen deze ruimte wordt later verder onderzocht. 4. Fasering
Conclusie Variant 1 houdt al verschillende optimalisaties in ten aanzien van de Variant 0. Bij de volgende stappen wordt er gezocht naar een mogelijk reductie van de complexiteit en aantal kunstwerken ten voordelen van de totale kostprijs. 19
VARIANT 2 beschrijving Variant 2 is een verdere uitwerking van Variant 1 waarbij gezocht wordt naar het reduceren van het aantal kunstwerken. Het verwijderen van een kunst- tracht dit stapsgewijs aan te vatten, Variant 2 vormt hierin de eerste stap. Voor Variant 2 is er een onderscheid gemaakt tussen concessiesporen en sporen in publiek beheer (Infrabel). Sporen die door Infrabel worden beheerd worden in principe niet gelijkvloers gekruist. Het spoor richting VOPAK kan beschouwd worden als een concessiespoor. Het is nog niet gerealiseerd, zodat de exacte positie nog bepaald kan worden. Om vanaf de verhoogde rotonde Haandorp op tijd te kunnen dalen om het spoor gelijkvloers te kruisen is een afstand van ongeveer 300 meter nodig. Het spoor bestaande sporen op de concessiegronden van VOPAK blijft mogelijk. andere kenmerken van Variant 1 behouden. Evaluatie 1. Kostenbeperkend ontwerp Ten opzichte van Variant 1 wordt er één kunstwerk minder voorzien waardoor de kostprijs voor de kunstwerken daalt (met ongeveer 650.000 ) tot 5,4 spoorwegovergang niet mee is opgenomen in de kostenberekening. 2. Optimalisatie van het netwerk - Spoor Alle publieke sporen worden ongelijkvloers gekruist. Enkel het spoor naar VOPAK, in deze beschouwing een concessiespoor, wordt gelijkvloers gekruist wat minder veilig is. Bij treinpassage zal het verkeer op de Hoogschoorweg- Blikken opgehouden worden ten nadele van de doorstroming en de bedrijfszekerheid voor het gemotoriseerd verkeer. ting per spoor van de omgeving Verrebroekdok. In principe zouden de sporen richting Verrebroekdok aftakken van het spoor naar VOPAK en vandaaraf parallel aan de Hoogschoorweg aangelegd worden. meer toegestaan wordt het spoor gelijkvloers te kruisen. de verschillende wissels vergroot. Hierdoor is het mogelijk om het doodlopend spoor te verlengen met 500 meter ten behoeve van de bundel Zuid. Een uitbreiding die door Infrabel overwogen wordt. - Weg houdt men de leesbaarheid. Het voorzien van een gelijkvloerse kruising met het concessiespoor naar VOPAK zal de doorstroming van het gemotoriseerd verkeer op de as Hoogschoorweg-Blikken hinderen. - Fiets Fietsers krijgen een eigen traject vrij van het gemotoriseerd verkeer. Ze verblij- waardoor de kostprijs beperkt wordt. gelijkvloers te kuisen wat tot een minder veilige situatie kan leiden. - Natuur geminimaliseerd worden en in combinatie met de realisatie van een bijkomende poel binnenin de ovonde wordt de kwaliteit van de ecopassage verhoogd. 3. Duurzaam ruimtelijk ontwerp - het Logistiek Park Waasland fase 1 en spoor Lijn 10 wordt daardoor niet meer ingenomen door weginfrastructuur en kan voor andere doeleinden aangewend worden.
21 Nadeel is de ruimteinname in de spoordriehoek (lijn 10,211,211/2). Echter wordt niet de volledige driehoek ingenomen waardoor er ten noorden van Lijn 10 en tussen Lijn 211 en 211/2 nog ruimte vrij is. Binnen deze ruimte is het later verder onderzocht. 4. Fasering Conclusie gebracht. Er wordt 1 concessiespoor gelijkvloers gekruist wat mogelijks de uitbreiding Het gemotoriseerd verkeer op de as Hoogschoorweg-Blikken zal opgehouden ter hoogte van de spoorwegovergang ten nadelen van de doorstroming. aantal belangrijke kwaliteiten.
VARIANT 3 beschrijving Variant 3 vormt een volgende stap in het beperken van het aantal kunstwerken. In deze variant is er geen onderscheid gemaakt tussen publiek-, of concessiespoor. maaiveld voorzien op de kruising van de Hoogschoorweg en de Haandorpweg. Ze wordt wel westwaarts verschoven richting Verrebroek. Vanaf de rotonde Watermolen wordt zo snel als mogelijk gedaald richting Hoogschoorweg. Hierbij wordt lijn 211 gelijkvloers gekruist, lijn 211/2 bevindt zich dicht bij de rotonde Watermolen en wordt nog steeds ongelijkvloers gekruist. Het Logistiek Park Waasland wordt via een kruispunt op de Haandorpweg ontsloten. Vanaf het kruispunt wordt een brugconstructie voorzien over Lijn door één kunstwerk, bestaande uit twee overspanningen, waaronder zowel het Het totaal aantal kunstwerken wordt sterk gereduceerd tot twee, één over Lijn 211/2 en een brugconstructie over de Haandorpweg en Lijn 10. evaluatie 1. Kostenbeperkend ontwerp kostprijs van de kunstwerken tot 4,6 miljoen euro. bedraagt 5,5 miljoen euro. 2. Optimalisatie van het netwerk - Spoor Lijn 211 is een publiek spoor beheerd door Infrabel dat bij ontwikkeling van het Saeftinghedok sterk bevraagd zal worden. Voor Infrabel is een gelijkvloerse kruising van spoor 211 onaanvaardbaar en tegenstrijdig met de door haar gehanteerde principes waarbij er geen nieuwe gelijkvloerse spoorwegovergangen gerealiseerd worden. - Weg onderbroken worden door de treinpassage. Hierdoor zal het gemotoriseerd verkeer van en naar de Waaslandhaven regelmatig opgehouden worden ter kel beperkt worden op de toegang naar de Waaslandhaven maar zal ook aanwezig zijn op de lokale havenwegen (Hoogschoorweg-Hazopweg). tonde op de kruising van de Hoogschoorweg en de Haandorpweg. Het is denk- aan de rotonde op de kruising van de Hoogschoorweg en de Haandorpweg. - overgang, rotonde en verder gelegen kunstwerk. - Fiets sen wat ten nadelen is van het comfort en de veiligheid. - Natuur Hoewel er geen bijkomende zone voorhanden is voor het realiseren van een spoel kan er wel voldaan worden aan de minimale eisen voor het realiseren van de corridor. 3. Duurzaam ruimtelijk ontwerp Hoewel de variant niet bijdraagt tot een verdere versnippering zal ze wel een deel van toekomstige concessiegronden rondom het Verrebroekdok aan- tussen het Logistiek Park Waasland fase 1 en spoor Lijn 10 wordt daardoor niet meer ingenomen door weginfrastructuur en kan voor andere doeleinden aangewend worden.
23 Nadeel is de ruimteinname in de spoordriehoek (lijn 10,211,211/2). Echter wordt niet de volledige driehoek ingenomen waardoor er ten noorden van Lijn 10 en tussen Lijn 211 en 211/2 nog ruimte vrij is. Binnen deze ruimte is het later verder onderzocht. 4. Fasering neerde brug over Lijn 10 en een bestaande weg gebouwd. Conclusie Het gelijkvloers kruisen van Lijn 211 is in vele opzichten (veiligheid, doorstroming) geen goede keuze en is niet aanvaardbaar voor de beheerder ervan (In-
VARIANT 3 Beschrijving Aangezien het gelijkvloers kruisen van publieke sporen niet toegestaan is, is er een subvariant van variant 3 uitgewerkt, waarbij de gelijkvloerse kruising van Lijn 211 wordt vermeden. Het voorstel vertrekt van een verschuiving van de rotonde Watermolen naar het noorden. Boven de Westelijke ontsluitingsweg en de naastliggende sporen wordt een ovonde voorzien. In totaal worden er dan drie kunstwerken gebouwd, één over Lijn10 en de Hoogschoorweg en twee bijkomende over de spoorwegen ter hoogte van de verlegde ovonde Watermolen. Vanaf de verlegde rotonde Watermolen en via Blikken en de Hoogschoorweg wordt de verbinding gemaakt met het logistiek park. Gelijkaardig als in Variant 3 wordt er op de kruising van de Hoogschoorweg en de Haandorpweg een rotonde voorzien. Langs de Haandorpweg wordt de aansluiting met de brug over de Hoogschoorweg en Lijn 10 richting logistiek park ingericht. Evaluatie 1. Kostenbeperkend ontwerp euro minder dan Variant 1. ken bedraagt 8,2 miljoen euro. Ondanks een vergelijkbare kost voor de kunstwerken zorgen vooral de grote volumes aan ophogingen dat variant 1 een hogere raming heeft dan variant 3. 2. Optimalisatie van het netwerk Spoor Alle publieke sporen worden ongelijkvloers gekruist, met uitzondering van het spoor naar Katoennatie dat gelijkvloers wordt gekruist. Het spoor naar VOPAK, in deze beschouwing een concessiespoor, wordt ook gelijkvloers gekruist wat minder veilig is. Bij een treinpassage zal het verkeer op de Hoogschoorweg- Blikken opgehouden worden ten nadele van de doorstroming en de bedrijfszekerheid voor het gemotoriseerd verkeer. Haandorpweg. ting per spoor van de omgeving Verrebroekdok. Weg de brug beperkt waardoor de rijweg minder toegankelijk is voor het uitzonderlijk vervoer. tonde en verder gelegen kunstwerk. Het nieuwe kunstwerk werkt niet als en Fiets sen wat ten nadele is van het comfort en de veiligheid. Natuur Hoewel er geen bijkomende zone voorhanden is voor het realiseren van een poel kan er wel voldaan worden aan de minimale eisen voor het realiseren van de corridor. 3. Duurzaam ruimtelijk ontwerp Hoewel de variant niet bijdraagt tot een verdere versnippering zal ze wel een deel van toekomstige concessiegronden rondom het Verrebroekdok aansnijden. - het Logistiek Park Waasland fase 1 en spoor Lijn 10 wordt daardoor niet meer ingenomen door weginfrastructuur en kan voor andere doeleinden aangewend worden. komen te liggen en zal de bufferdijken insnijden zijde Verrebroekdorp. Op dit ogenblik is er geen draagvlak voor het realiseren van de verlegde rotonde legde rotonde en de nabijheid ervan bij het Spaans Fort en Verrebroekdorp zijn hierin doorslaggevend.
25 4. Fasering neerde brug over Lijn 10 en een bestaande weg gebouwd. niet verlegde rotonde Watermolen. Conclusie Het verleggen van de rotonde van de Watermolen kent op dit ogenblik geen van het verleggen van de rotonde Watermolen, wordt deze variant niet verder meegenomen.
VARIANT 4 als optimalisatie van variant 1 Twee aspecten zijn doorslaggevend geweest in het bepalen van de mogelijk optimalisaties. Zo is het aanleggen van gelijkvloerse spoorwegovergangen over - ervoor dat de varianten 2, 3 en 3 niet verder uitgewerkt worden. Blijft het aspect van de kostprijs waarbij het aantal en de complexiteit van de kunstwerken doorslaggevend is. Variant 1 vormt een aanzienlijke verbetering voor variant 0, waardoor ook variant 0 niet verder uitgewerkt wordt. Variant 1 vormt daarom het vertrekpunt voor een laatste optimalisatie. beschrijving niet uitgewerkt, waardoor het een onbekende vormt in dit project. Vanop de E34 zal de rotonde Haandorp dan ook in eerste fase bereikbaar zijn via de hui- tonde Watermolen en Haandorp wordt in eerste fase dan ook niet opgenomen in het voorontwerp. Wanneer er meer duidelijkheid bestaat over de Westelijke ontsluitingsweg en de rotonde Watermolen kan dit later nog uitgewerkt worden. Het voorafgaande onderzoek toont al aan dat er een ontsluiting tussen beide rotondes mogelijk is, zelfs al ligt de rotonde Watermolen op een andere locatie. Variant 1 is zo hertekend tot een variant met vier aansluitende takken. bijkomend gereduceerd worden zodat het aandeel aan aanvulgronden en wegenis beperkt wordt zonder in te boeten op de kwaliteit en het comfort voor de verder uitgewerkt worden tot voorontwerp. evaluatie 1. Kostenbeperkend ontwerp voudige kunstwerken, het compacter maken van het complex en het nog niet voorzien van de aansluiting met de rotonde Watermolen. Watermolen is ongeveer 4,1 miljoen euro. ken bedraagt ongeveer 6,4 miljoen euro. Ook hier is de aansluiting op de rotonde Watermolen niet meegerekend. invloed op de eindprijs en is daardoor naar kostprijs toe niet onderscheidend. 2. Optimalisatie van het netwerk Spoor de bedrijfszekerheid ten goede komt. Infrabel overweegt een doodlopend spoor gelegen ten noorden van Lijn 10 ter hoogte van de Natiestraat te verlengen met 500 meter waardoor de spoorbundel Zuid beter benut kan worden. Het doodlopend spoor zou dan mede gebruikt worden als verbinding naar VOPAK. Bij de verdere uitwerking zal dit nader onderzocht moeten worden. Weg Fiets Fietsers krijgen een eigen traject vrij van het gemotoriseerd verkeer. Ze verblij- gelijkvloers te kuisen wat tot een minder veilige situatie kan leiden. Natuur geminimaliseerd worden en in combinatie met de realisatie van een bijkomende poel binnenin de ovonde wordt de kwaliteit van de ecopassageverhoogd.