SPARK Nieuwstraat 4 2266 AD Leidschendam T. 070 3177005 F. 070 3178066 www.spark-parkeren.nl november 2011 Versie: 0.1
Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 1.1 Herziening parkeerexploitatie... 3 1.2 Samenvatting... 3 2 Parkeerexploitatie... 5 2.1 Financiële sturing van de parkeerexploitatie... 5 2.1.1 Parkeerareaal... 5 2.1.2 Kosten... 6 2.1.3 Opbrengsten... 6 2.2 Actualiteit parkeerexploitatie... 6 2.3 Uitgangspunten financiële waardering... 6 2.3.1 Algemene uitgangspunten in de exploitatieberekeningen... 7 2.3.2 Financiële consequenties... 7 2.3.3 Investeringskosten, exploitatiekosten, parkeeropbrengsten... 7 2.3.4 Welke tarieven voldoen aan het profijtbeginsel... 8 2.3.5 Opbrengsten... 9 2.3.6 Parkeeruren... 9 2.3.7 Prijsontwikkeling... 10 3 Gevoeligheidsanalyse... 11 3.1 Scenario s... 11 3.1.1 Verhoogd aanvangstarief... 11 3.1.2 Afwijkingen in omzet kortparkeren... 11 3.1.3 Uitstel invoering betaald parkeren... 13 3.1.4 Kloosterplantsoen half verdiept... 13 Bijlage 1 Resultaten basisscenario langjarige parkeerexploitatie copyright Spark Pagina 2 van 13
1 Inleiding Dit document geeft op hoofdlijnen een beeld van de langjarige financiële gevolgen van de parkeerexploitatie van de gemeente IJsselstein. Het gaat nadrukkelijk om de financiële vertaling van de voorgenomen parkeerregulering zoals beschreven in het Uitwerkingsplan Autoluwe Binnenstad IJsselstein d.d. 24 november 2011. De parkeerexploitatie laat zien hoe de Netto Contante Waarde (NCW) van de resultaten zich over een periode van 40 jaar ontwikkelt. Deze wordt uitgedrukt in euro s van het startjaar 2012 (de zogenaamde Nominale Waarde). 1.1 Herziening parkeerexploitatie De financiële effecten van de implementatie van de uitgangspunten zoals geformuleerd in het Uitwerkingsplan Autoluwe Binnenstad IJsselstein d.d. 24 november 2011 zijn in dit uitwerkingsplan inzichtelijk gemaakt. Dat wil zeggen de ontwikkeling van de parkeerexploitatie bij implementatie van het hierin beschreven parkeerbeleid. Ten opzichte van de in het uitwerkingsplan (paragraaf 4.3; parkeerexploitatie) vermelde bedragen, zijn enkele verschillen ontstaan. Verschillen als gevolg van een herziening van de investerings- en eigenaarslasten en de bewonersregeling. Deze notitie geeft de aangepaste en juiste vertaling weer. 1.2 Samenvatting Het uitgangspunt voor de doorrekening van de parkeerexploitatie is het in het uitwerkingsplan beschreven parkeerbeleid, het basisscenario. Op hoofdpunten is dit als volgt samen te vatten: Het betaald parkeren in de huidige openbare parkeervoorzieningen in binnenstad en schil, inclusief de uitbreiding met parkeergarage Isselwaerde, de implementatie van het flitsparkeren op het Kloosterhof en de aanleg van het parkeerterrein Kloosterplantsoen. Kortparkeerders parkeren in 2012 voor 1,25 per uur in parkeergarages en op terreinen. Het gebruik van vergunningen voor bewoners in binnenstad en schil. Het gebruik van vergunningen voor werkgevers/-nemers in de schil. Een bezoekersregeling voor bewoners waarmee bezoekers tegen een gereduceerd tarief kunnen parkeren in de schil. Het jaarlijks verkochte aantal kortparkeeruren is 600.000. Ontwikkeling kortparkeertarieven gedurende de eerste 10 jaar boven de inflatie en gedurende de resterende 30 jaren gelijk aan de aangenomen inflatie. Flitsparkeren is beperkt binnen venstertijden mogelijk in de binnenstad op het Kloosterhof. copyright Spark Pagina 3 van 13
Ontwikkeling van de vergunningtarieven en bewonersregeling gedurende de volledige exploitatieperiode gelijk aan de inflatie welke is gesteld op 2% per jaar. De exploitatiekosten ontwikkelen zich gedurende de volledige exploitatieperiode met 2%, het aangenomen inflatiepercentage. copyright Spark Pagina 4 van 13
2 Parkeerexploitatie 2.1 Financiële sturing van de parkeerexploitatie In de parkeerexploitatie komen alle kosten en opbrengsten die aan het parkeren worden toegerekend samen. Het verschil tussen opbrengsten en kosten is het (financieel) resultaat. Kosten in de parkeerexploitatie hebben vaak een meerjarig karakter. Een investering in de parkeergarage wordt over 40 jaar afgeschreven en de investeringsbeslissing wordt in dit kader genomen. Investeringen in apparatuur over 8 jaar of meer en de instandhouding van een gebouw leveren meerjarige verplichtingen op. Ook opbrengsten moeten in een meerjarig perspectief worden gezet. Een parkeervoorziening die met het oog op de groei is gebouwd, zal pas over een aantal jaren het volledige opbrengstpotentieel waarmaken. Ook de verwachte ontwikkeling van het parkeertarief is van grote invloed op het resultaat op lange termijn. Om de gemeentelijke [1] parkeerexploitatie te kunnen overzien, te beheersen, te sturen en (niet in de laatste plaats) inzicht te krijgen in de lange termijn gevolgen van beleidsbeslissingen is inzicht nodig in de verwachte resultaten op de lange termijn. Een instrument dat daarvoor in de gemeentelijke administratie aanwezig is, is de meerjarenraming. Omdat deze echter niet meer dan 4 jaar vooruit kijkt, is dit als instrument voor de parkeerexploitatie niet geschikt. Investeringsbeslissingen in parkeren (met name gebouwd parkeren) hebben een horizon van 30 of 40 jaar. De parkeerorganisatie heeft een instrument nodig waarmee over deze periode een financieel perspectief gemaakt kan worden. Een aantal gemeentelijke parkeerorganisaties heeft een model gemaakt waarmee dit perspectief inzichtelijk gemaakt kan worden. Hierna wordt in het kort de opbouw hiervan beschreven. 2.1.1 Parkeerareaal De basis van een langjarige parkeerexploitatie is de ontwikkeling van het parkeerareaal, zowel op straat als gebouwd. In het model worden de aantallen parkeerplaatsen per jaar opgenomen. Verwachte toevoegingen en onttrekkingen komen zo in beeld. [1] De parkeerexploitatie wordt gezien vanuit het gemeente perspectief, omdat hierin alle facetten van kosten en opbrengsten zowel in het publieke als private domein naar voren komen. copyright Spark Pagina 5 van 13
2.1.2 Kosten Om de kosten over lange termijn in beeld te brengen moeten deze kosten aan de activiteit waarmee zij verband houden worden gerelateerd. Alleen dan kunnen de gevolgen van toekomstige veranderingen in bijvoorbeeld het parkeerareaal in de kosten worden doorgerekend. 2.1.3 Opbrengsten Om de opbrengsten en de ontwikkeling daarvan in beeld te brengen, moeten deze gerelateerd worden aan de omvang van het areaal, de verwachting omtrent de vraag naar parkeerruimte en de tariefontwikkeling. De opbrengsten moeten zijn gerelateerd aan het areaal waarmee zij verband houden. De belangrijkste elementen zijn: kortparkeren, het aantal verkochte parkeeruren per jaar; verkochte parkeervergunningen/abonnementen/bezoekerskaarten (gegroepeerd per productsoort); opbrengsten uit naheffingen en beschikkingen per stuk. 2.2 Actualiteit parkeerexploitatie De verwachting omtrent de meerjarige resultaatontwikkeling is gebaseerd op actuele inzichten, eerder in opdracht van de gemeente IJsselstein gemaakte exploitatieberekeningen en referentie gegevens. Om eventuele afwijkingen vroegtijdig te signaleren moet het exploitatiemodel daarom vanaf start exploitatie bijhouden wat het daadwerkelijke gebruik en de ontwikkeling van het parkeerareaal is. In veel gemeenten zijn daar twee logische momenten voor: de perspectief of kadernota, die als verkenning voor de begroting in het voorjaar verschijnt en de begroting die in het najaar wordt vastgesteld. Het herijken van de parkeerexploitatie gebeurt in hoofdlijn met de volgende informatie. Gegevens uit de financiële administratie over actuele kosten en opbrengsten. Gegevens uit een parkeermonitor over met name verkochte parkeertijd, inkomsten en parkeerareaal. Actuele beleidsvoornemens die van invloed zijn op de parkeerexploitatie. 2.3 Uitgangspunten financiële waardering Bij het doorrekenen van de langjarige parkeerexploitatie van het basisscenario voor het parkeerbeleid zoals beschreven in het Uitwerkingsplan Autoluwe Binnenstad IJsselstein zijn verschillende algemene financiële uitgangspunten bepaald. In onderstaande tabel staan de algemene uitgangspunten weergegeven. copyright Spark Pagina 6 van 13
2.3.1 Algemene uitgangspunten in de exploitatieberekeningen Prijspeil (= start exploitatie) 2012 Exploitatieperiode 40 jaar btw (voor zover van toepassing) 19 % Rentepercentage 4,16 % Inflatiepercentage 2,0 % Restwaarde parkeervoorzieningen 0,- 2.3.2 Financiële consequenties De parkeerexploitatie is voor het basisscenario doorgerekend over een periode van 40 jaar. Uitgangspunt is een exploitatie waarbij de inkomsten over de gehele periode voldoende dekking geven voor alle te maken kosten. Over de exploitatieperiode van 40 jaar bedraagt de Netto Contante Waarde (NCW) van de resultaten in het basisscenario 1,9 miljoen negatief. Er is geïnvesteerd in twee gebouwde parkeergarages en er is aangenomen dat de eerste jaren in aanvulling hierop nog geïnvesteerd moeten worden in toegangscontrolesystemen en in de parkeeraanleg van het Kloosterplantsoen. Op basis van de hierna beschreven aannames wordt vanaf het 17 e exploitatiejaar een positief resultaat geboekt. Het totale cumulatieve tekort bedraagt over de eerste 16 jaren 3,6 miljoen. In Tabel 1 is het geprognosticeerde resultaat van de eerste 10 jaar weergegeven. Tabel 1: : Resultaatsverwachting parkeerexploitatie IJsselstein (x 1.000) jaar 1 jaar 2 jaar 3 jaar 4 jaar 5 jaar 6 jaar 7 jaar 8 jaar 9 jaar 10 opbrengsten 932 955 1.007 1.239 1.318 1.405 1.498 1.597 1.704 1.818 kosten 1.471 1.253 1.883 1.626 1.633 1.639 1.646 1.663 1.690 1.972 resultaat -539-298 -876-387 -315-234 -148-66 14-154 In bijlage 1 van deze notitie is het overzicht van de resultaten van de langjarige parkeerexploitatie toegevoegd. Deze bijlage geeft in aanvulling op de voor de eerste tien exploitatiejaren in tabel 1 weergegeven resultaten ook de resterende 30 weer. 2.3.3 Investeringskosten, exploitatiekosten, tiekosten, parkeeropbrengsten Bij de berekening van de beheer- en exploitatielasten zijn verschillende soorten kosten te onderscheiden. Hierna volgt een overzicht van deze kosten. Het prijspeil ervan is 2012. Investeringskosten Geïnvesteerd zal worden in parkeergarages, -terreinen en enkele ticketautomaten op straat. De rente- en aflossing van de benodigde financiering van deze investeringen komen jaarlijks terug. Bij de berekening van de financieringslasten is uitgegaan van een volledige financiering van de investeringskosten door middel copyright Spark Pagina 7 van 13
van annuïtaire financiering. De gehanteerde periode is gelijkgesteld aan de economische levensduur van de investering en bedraagt voor de parkeergarages 40 jaar en de installaties 10 jaar. Het gehanteerde rentepercentage is 4,16%. Exploitatiekosten Alle kosten die verband houden met de exploitatie van het parkeerareaal zijn beschouwd. Daarbij is een onderscheid gemaakt tussen de kosten voor het straatparkeren en de handhaving, de kosten van de parkeergarages en de organisatiekosten. In Tabel 2 zijn de geraamde kosten voor het eerste jaar nader uitgesplitst: Tabel 2: : Geraamde kosten voor het eerste exploitatiejaar Kosten Algemene kosten* Aansturing en beleidsondersteuning Uitgiftebalie vergunningen Financiële administratie Huisvesting en ICT Straatparkeren Handhaving Naheffingen en bezwaarschriften Kosten parkeerautomaten Uitgifte parkeerbewijzen Parkeergarages Personeel en toezicht Directe exploitatiekosten Kapitaallasten Onderhoud en instandhouding Totaal: *) Inclusief Euro 250k aanloopkosten 426.000 293.000 752.000 1.471.000 2.3.4 Welke tarieven voldoen aan het profijtbeginsel Uitgangspunt bij het opzetten van de parkeerexploitatie, is dat over de gehele periode van 40 jaar een minimaal kostendekkende exploitatie wordt bereikt. Bij de inkomsten zijn een aantal categorieën te onderscheiden. Straatparkeren Bezoekers aan IJsselstein kunnen op de terreinen Hazenveld (deels), Kasteelterrein (tijdelijk) en Podium parkeren. copyright Spark Pagina 8 van 13
Vergunningen Zowel bewoners als bedrijven kunnen in aanmerking komen voor een parkeervergunning, welke recht geeft om in de binnenstad en de schil te parkeren. Tevens komt er een regeling voor bezoekers van bewoners. Een regeling waarbij bezoekers tegen een sterk gereduceerd tarief gedurende maximaal 3 uur kunnen parkeren. Parkeergarages Bezoekers aan IJsselstein worden primair verwezen naar de parkeergarages. In beperkte mate zijn daar ook abonnementen beschikbaar voor regelmatige bezoekers. Voor flitsparkeren kan tevens gebruik worden gemaakt van het terrein aan de Kloosterhof. Handhaving Parkeercontrole kost geld, maar levert ook inkomsten op uit de inning van naheffingsaanslagen die opgelegd worden, als men op straat niet over een geldige parkeervergunning, bezoekerskaart of betaalbewijs beschikt. 2.3.5 Opbrengsten De opbrengsten in de parkeerexploitatie zijn geraamd met de volgende tarieven, waarbij het basisscenario uit het uitwerkingsplan is toegepast: Tabel 3: Tarieven basisscenario eerste exploitatiejaar Incidenteel park eren Flitsparkeren (Kloosterhof) Kortparkeren (terreinen en garages) Bezoekersregeling bewoners Vergunningen 2.3.6 Parkeeruren Tarief 1 e 30 minuten (of deel daarvan) 1,00 2 e 30 minuten (of deel daarvan) 1,50 Vervolgens 2,00 per 30 minuten (of deel daarvan) 1,25 per uur - Bewoners 50,- per jaar - Bedrijven 600,- per jaar 6,- maximaal per kalenderdag 0,60 voor maximaal 3 uur parkeren In de afgelopen jaren is in opdracht van de gemeente IJsselstein door verschillende bureaus het aantal verkochte parkeeruren begroot. In de exploitatieopzet van 2007 is uitgegaan van 750.000 parkeeruren per jaar. Na onderzoek van drie partijen bleek dat maximaal 600.000 parkeeruren haalbaar wordt geacht. In het basisscenario van de doorrekening van de parkeerexploitatie is hiervan uitgegaan. Dit aantal uren is de eerste drie exploitatiejaren gelijk gehouden. copyright Spark Pagina 9 van 13
Als gevolg van de uitbreiding van de functies in IJsselstein is aangenomen dat het aantal verkochte parkeeruren, als gevolg van de ingebruikname van het winkel zesje in vierde exploitatiejaar met tien procent, en de hierop volgende zes jaren jaarlijks met 2% groeit. De resterende dertig jaren is het aangenomen dat het verkochte aantal parkeeruren, ongeacht de autonome groei van het autobezit, gelijk blijft. In het eerste jaar worden de in Tabel 4 opgenomen opbrengsten (voor zover van toepassing exclusief btw) voorzien: Tabel 4: Opbrengsten eerste exploitatiejaar opbrengsten straatparkeren (terreinen) 227.000 vergunningen en bewonersregeling 220.000 bezoekers en abonnementen (parkeergarages) 391.000 opbrengsten uit handhaving (naheffingen) 94.000 totaal 932.000 2.3.7 Prijsontwikkeling Voor wat betreft de ontwikkeling van de prijs voor de vergunningen is over de volledige exploitatieperiode rekening gehouden met een lineaire jaarlijkse toename van 2%. Bij de jaarlijkse ontwikkeling van de parkeertarieven is gedurende de eerste 10 jaar rekening gehouden met een ontwikkeling boven de index. Het bezoekerstarief (straat en garages) ontwikkelt zich van 1,25 per uur in het eerste exploitatiejaar lineair naar 2,- per uur in het 10e jaar. Dit komt neer op een jaarlijkse toename van 5,4%. Gedurende de 30 resterende jaren van de exploitatieperiode neemt het tarief jaarlijks toe met 2%. De voorgestelde groei van het parkeertarief van 1,25 in 2012 naar 2,- per uur over een periode van 10 jaar is op basis van landelijke ontwikkelingen conservatief te noemen. Landelijk gezien ligt de jaarlijkse toename van parkeertarieven over de afgelopen jaren rond de 7%. De oorzaak hiervan is gelegen in de toename van het aantal gebouwde parkeervoorzieningen, welke verhoudingsgewijs kostbaar zijn, en anderzijds vanwege het feit dat een beperkte toename relatief gezien groot is. Een toename van een uurtarief van 1,00 met bijvoorbeeld 0,10 komt immers neer op een toename van 10%. Een uurtarief van 1,25 per uur is in de omgeving van IJsselstein (in bijvoorbeeld Woerden 1,80 per uur, Nieuwegein 1,75) beperkt te noemen. copyright Spark Pagina 10 van 13
3 Gevoeligheidsanalyse 3.1 Scenario s In dit hoofdstuk zijn enkele scenario s doorgerekend. In deze scenario s is de gevoeligheid van een aantal aannames, die ten grondslag liggen aan het basisscenario van de parkeerexploitatie, geanalyseerd. 3.1.1 Verhoogd ogd aanvangstarief Ten eerste is gekeken naar de consequenties van aanvangstarief voor kortparkeren dat 20% hoger ligt. Namelijk op 1,50 per uur voor het kortparkeren (niet bezoekers van bewoners vanwege de bewonersregeling) en niet 1,25 per uur zoals in het basisscenario (Tabel 3) is aangenomen. De jaarlijkse ontwikkeling is vervolgens gedurende de eerste 10 jaar 4,9%. Een iets lagere ontwikkeling dan in het basisscenario aangenomen (5,4%). Door deze aangepaste ontwikkeling bedraagt het kortparkeertarief in het jaar 2021 2,25 per uur. De tariefsontwikkeling van alle andere parkeerproducten houdt de oorspronkelijke jaarlijkse ontwikkeling. Over de exploitatieperiode van 40 jaar bedraagt de positieve NCW van de resultaten in het basisscenario 3,9 miljoen. Ten opzichte van het basisscenario een verbetering van de NCW van de resultaten met 7,4 miljoen. In dit scenario wordt vanaf het 6 e exploitatiejaar een positief resultaat geboekt. Het totale cumulatieve tekort bedraagt over de eerste 5 jaar 1,3 miljoen. Tabel 5: NCW resultaten verhoogd aanvangstarief (x miljoen) NCW resultaten bij afwijking in omzet kortparkeren* Scenario ontwikkeling kortparkeertarief: basis verhoogd Uurtarief 2012 (incl. btw): 1,25 1,50 Uurtarief 2021 (incl. btw): 2,00 2,25 Basis scenario (Geen afwijking) 1,9-3,9 *) NCW resultaten excl. btw in miljoen 3.1.2 Afwijkingen in omzet kortparkeren Een belangrijk deel van de omzet wordt gegenereerd door kortparkeerders. De omzet van kortparkeren (= aantal verkochte parkeeruren x kortparkeertarief) kan als gevolg van diverse factoren veranderen. Zo kan bijvoorbeeld het aantal kortparkeerders veranderen maar ook de gemiddelde verblijfsduur. In onderstaande tabel wordt de NCW van de resultaten over de volledige exploitatieperiode weergegeven wanneer de omzet uit kortparkeren - of + 10% afwijkt van het basisscenario. In de kolom basis Uurtarief (2012) 1,25-2,00 worden de NCW van de resultaten getoond voor een afwijking in de omzet copyright Spark Pagina 11 van 13
kortparkeren van en + 10% ten opzichten van het basisscenario. De kolom verhoogd 1,50-2,25 toont voor het scenario verhoogd aanvangstarief de NCW van de resultaten als gevolg van dezelfde afwijkingen in de omzet kortparkeren. Tabel 6: Afwijkingen in NCW resultaten (x miljoen) NCW resultaten bij afwijking in omzet kortparkeren* Scenario ontwikkeling kortparkeertarief: basis verhoogd Uurtarief 2012 (incl. btw): 1,25 1,50 Uurtarief 2021 (incl. btw): 2,00 2,25 Afwijking - 10% 4,6-0,5 Basis scenario (Geen afwijking) 1,9-3,9 Afwijking + 10% 0,8 7,2 *) NCW resultaten excl. btw in miljoen De opbrengsten, kosten van de parkeerexploitatie ontwikkelen zich over een meerjarige periode. In onderstaande figuur is deze jaarlijkse ontwikkeling met de bijhorende resultaten overzichtelijk weergeven voor de scenario s: basis (opbrengsten); positieve afwijking van de kortparkeeropbrengsten (opbrengsten +10%); negatieve afwijking van de kortparkeeropbrengsten (opbrengsten -10%). De jaarlijkse exploitatiekosten (kosten) blijven hierbij gelijk. Figuur 1: Ontwikkeling resultaten scenario s: basis, -10%, +10% copyright Spark Pagina 12 van 13
3.1.3 Uitstel invoering betaald parkeren Mocht invoering van betaald parkeren een jaar uitgesteld worden, dan worden geen inkomsten gegenereerd, maar wel kosten gemaakt. Weliswaar minder, maar met name de kapitaalslasten van de parkeergarages en het beheer ervan kosten geld. De totale kosten worden voor elk jaar uitstel geraamd op 550.000. 3.1.4 Kloosterplantsoen half verdiept Wanneer wordt gekozen voor een parkeervoorziening op het Kloosterplantsoen in de vorm van een half verdiept parkeerterrein brengt dit hogere investeringen met zich mee. Om de exploitatie niet negatief te beïnvloeden zal het uurtarief voor bezoekers ter compensatie met circa 0,30 per uur omhoog moeten. copyright Spark Pagina 13 van 13