VRIJE UNIVERSITEIT AMSTERDAM, ECONOMIC STUDIES ON PUBLIC FACILITY USE

Transcriptie

1 KvK Haaglanden BTW NL B01 Onderwerp: Prijselasticiteit parkeertarieven Opsteller: Ed van Savooyen Datum: 8 mei 2017 Notitie 1 Inleiding Over de prijselasticiteit van parkeertarieven is in de afgelopen 15 jaar een aantal onderzoeken uitgevoerd. In deze notitie wordt een aantal van de meest recente onderzoeken beschreven en worden de conclusies van elk onderzoek afzonderlijk vergeleken met de (parkeer)situatie in Enschede en de in voorbereiding zijnde parkeertariefvoorstellen. 2 De onderzoeken VRIJE UNIVERSITEIT AMSTERDAM, ECONOMIC STUDIES ON PUBLIC FACILITY USE, door Martijn Ben Willem Kobus, 2014 Er wordt middels onderzoek aangetoond dat bezoekers een hogere prijs van 0,37-0,60 per uur accepteren om op straat te kunnen parkeren t.o.v. het parkeren in parkeergarages (in Almere). De methodologie is toegepast op een gebied waarin parkeerplaatsen op straat wijdverspreid zijn, maar het aantal parkeergarages in dat gebied beperkt is. Hierdoor is de gemiddelde loopafstand tot de eindbestemming korter voor straat parkeerplaatsen. De prijselasticiteit is een stuk lager voor korte parkeerduren. Dit betekent dat zelfs kleine reducties in het straattarief een relatief groot effect hebben op het aantal op straat geparkeerde auto s. Een toeslag voor op straat parkeren is dus welvaartsoptimaal, omdat dit in het bijzonder bestuurders met relatief lange parkeerduren aanspoort om in de verder weg gelegen parkeergarages te parkeren. Dit minimaliseert de totale loopafstand. Vergelijking met Enschede: In Enschede liggen de parkeergarages allen midden in het centrum. Hierdoor is de loopafstand tussen de parkeergarage en de bestemming geringer dan bij het straatparkeren. In de aanloopstraten geldt een maximum parkeerduur van 2 uur (dus alleen kortparkeren). Uit deze studie kan worden geconcludeerd dat het aanpassen van het straatparkeertarief met de grootste voorzichtigheid dient plaats te vinden. Immers, kleine reducties in het straattarief kunnen leiden tot een relatief groot effect op het aantal op straat geparkeerde auto s. Nieuwstraat AD Leidschendam T +31(070) E info@spark-parkeren.nl W

2 SOLVE MAATREGELENMIX CROW (datum onbekend) Volgens de Solve Maatregelenmatrix van het CROW tonen diverse studies aan dat de prijselasticiteit voor het verhogen van parkeertarieven voor bezoekersverkeer ligt tussen de -0,1 en -0,3. Dat betekent dat een toename van het uurtarief met bijvoorbeeld 10% leidt tot een afname van het aantal parkeeruren met 1 a 3%, of een afname van het uurtarief met 10% tot een toename van het aantal parkeeruren met 1 a 3%. Vergelijking met Enschede: De prijsverhoging van het bezoekerstarief met 10 cent per jaar komt overeen met een procentuele prijsverhoging van circa 3% per jaar (ten opzichte van het voorgaande jaar). Dit betekent dat het aantal parkeeruren jaarlijks afneemt met - 0,3% tot 1% afneemt. Over de periode van van 8 jaar is dit gemiddeld dus -2,4% tot -8%. Dit percentage blijft binnen de 10% zoals gehanteerd in de nieuwe parkeertariefvoorstellen. ELF WAARHEDEN OVER PARKEREN, KPVV, 2015 Waarheid 5. Gratis of goedkoop parkeren leidt niet of nauwelijks tot meer bezoek of omzet Er is wel degelijk prijselasticiteit voor parkeren. Als parkeren bijvoorbeeld 100 per uur zou kosten, komt niemand ergens meer parkeren. Anderzijds blijken zelfs hoge parkeertarieven zoals in Amsterdam niet te leiden tot minder bezoek. Als het winkelgebied attractief genoeg is, zullen bezoekers alternatieve vervoerswijzen kiezen, zoals het Openbaar Vervoer, Park+Ride, fiets. Sommige bezoekers stellen de hoge parkeertarieven zelfs op prijs, want als ze dan echt nabij een winkel willen parkeren, is daar ook daadwerkelijk plaats. Het is wel van belang, dat op grotere afstand goedkopere parkeerruimte (bijvoorbeeld bij een P+R) beschikbaar is. Een tariefsverhoging pakt verschillend uit voor verschillende winkelgebieden. Een winkelgebied met een hoog percentage keuzebezoekers (de grote winkelgebieden in de grote steden) zijn ongevoelig voor wijzigingen in parkeertarieven. Een stijging van 80% in Maastricht (van 1,= in 2004 naar 1,80 in 2012) ging volgens een onderzoek van DTZ Zadelhoff niet ten koste van het aantal bezoekers. Dat steeg in die periode met 20%. Een upgrade van het centrum was hierbij de bepalende factor. Het merendeel van de bezoekers kent ook vaak de hoogte van parkeertarieven niet, dus een niet-exorbitante verhoging van de tarieven zal niet opvallen en dus geen effect hebben. Voor de winkelgebieden, waar het keuzebezoek gering is, ligt dit anders. Vaak is hier na het verhogen van de parkeertarieven een daling in het bezoek te noteren. Overigens blijkt hier dat de bezoekersaantallen zich na enkele maanden te herstellen. Alleen als er in de directe nabijheid een winkelgebied is, met goedkoper parkeren, blijft het herstel na een dergelijke daling uit. Zoals in Almere, waar binnen een afstand van een kilometer een winkelgebied met gratis parkeren was. Pagina 2 van 5

3 De nabijheid van winkels lijkt voor de dagelijkse boodschappen een zodanig relevante factor, dat men niet bereid is om b.v. tien minuten om te rijden naar een gelijkwaardig winkelgebied met gratis parkeren. Een mooi voorbeeld hiervan is de vergelijking tussen Leidschenhage in Leidschendam en In den Boogaerd in Rijswijk. Twee vergelijkbare winkelgebieden redelijk dicht bij elkaar, maar in Leidschenhage met gratis en bij In den Bogaerd betaald parkeren. Waarbij de bezoekersaantallen en de mate van leegstand vergelijkbaar zijn. Vergelijking met Enschede: Uit deze studie blijkt het belang voor het aanbieden van alternatieven zoals P+R terreinen. Enschede heeft aan de zuidzijde reeds een P+R terrein met hoog frequent OV naar de binnenstad. In het kader van productdifferentiatie ontbreekt in Enschede nog een parkeeralternatief op enige loopafstand van het centrum alwaar geparkeerd kan worden tegen een lager tarief dan in het centrum. ECONOMISCHE ONDERBOUWING PARKEERTARIEVEN, CROW, sept Par Gedragseffecten en prijselasticiteit De prijselasticiteit is altijd een belangrijk gegeven als het gaat om het effect van een parkeertarief. Over de prijselasticiteit van parkeertarieven staan slechts twee zaken vast: er is een verband tussen de hoogte van het tarief en de bereidheid om de auto te blijven gebruiken en het tarief te betalen; na een schrikeffect in de eerste maanden is het effect beperkt. De economische benadering lijkt hier twee conclusies aan toe te voegen: De elasticiteit verschilt per doelgroep. Deze hypothese werd al eerder verondersteld. Doordat de hoogte van het tarief is gerelateerd aan de tijdkosten, blijkt dit ook in de praktijk. Kennis over de doelgroep is nodig om het parkeertarief goed vast te stellen. Tot het economische tarief is bereikt, is de elasticiteit (vraaguitval) van het tarief zeer beperkt, boven het economische tarief neemt de vraaguitval meer dan evenredig toe. Het volgende schema illustreert deze tweede hypothese die nader onderzoek behoeft: Tot het economische tarief zal het totale aantal bezoekers gelijk blijven, het aandeel auto zal iets kunnen zakken. Boven het economische tarief leidt een verdere verhoging tot een daling van het aantal autobezoekers wat direct ten koste gaat van het totale aantal bezoekers. Pagina 3 van 5

4 Vergelijking met Enschede: Bij effectmeting van tariefwijzigingen dienen de effecten zich feitelijk pas na enkele maanden tot en jaar aan. In Enschede heeft nog geen onderzoek plaatsgevonden wat het economisch tarief is. THE PRICE ELASTICITY OF DEMAND FOR PARKING, A CASE STUDY OF HOORN, Edgar Bijl, Erasmus Universiteit Rotterdam, 2015 Deze casestudy uit Hoorn leert ons dat er kleine verschillen kunnen worden waargenomen betreft de prijselasticiteit tussen straatparkeren en parkeren in garages. De elasticiteit van straatparkeren blijkt gemiddeld lager te zijn dan van parkeergarages. Dit heeft dus tot gevolg dat wanneer het parkeertarief stijgt, het aantal parkeerders in garages iets sneller zal dalen dan op straat het geval is (en vice versa). Niet alleen wat betreft het aantal parkeerders is deze trend waarneembaar, maar ook in het geval van de parkeerduur. Eén van de verklaringen die het verschil in elasticiteit tussen straatparkeren en het parkeren in een garage aangeeft, kan de aanwijzing zijn die aangeeft dat het op straat parkeren meer als premium wordt ervaren dan het parkeren in een garage. Men lijkt bereid om voor straatparkeren iets meer te betalen. Het merendeel van de parkeerders geeft dan ook aan dat zij liever op straat parkeren dan in een parkeergarage. In het algemeen kan echter worden gesteld dat de prijselasticiteit met betrekking tot het aantal parkeerders en de parkeerduur dusdanig laag is dat deze als relatief inelastisch kan worden beschouwd. Pagina 4 van 5

5 Er wordt vaak gezegd dat parkeren zo duur is, maar toch lijkt het er op dat bezoekers van parkeerfaciliteiten in Hoorn dit in hun gedrag niet te bevestigen. Parkeerkosten blijken relatief inelastisch ten opzichte van de parkeerduur en het aantal bezoekers. Het verhogen van de parkeertarieven zal naar alle waarschijnlijkheid dan ook niet snel leiden tot een sterke daling van de parkeerduur en het aantal bezoekers. Vergelijking met Enschede: Ook in Enschede is gebleken (o.a. het Enschede-panel 2011) dat de parkeertarieven veelal overschat worden met gemiddeld 20 a 30 cent per uur. PARKEREN EN GEBOEDSONTWIKKELING, David van der Steen, Erasmus Universiteit Rotterdam, 2010 Parkeren heeft een hele lage prijselasticiteit. De prijselasticiteit van parkeren is relatief inelastisch. Voor werknemers van het ziekenhuis Bronovo in Den Haag is gebleken dat iedere euro verhoging van het tarief de parkeerbehoefte met 4% afneemt (Van Ommeren, Vrije Universiteit Amsterdam, 2009). Met een (huidig) dagtarief van 8,50 euro, leidt een prijsstijging van bijna 12% tot een afname van slechts 4%. Of te wel de prijselasticiteit is in dit voorbeeld is -0,33. Vergelijking met Enschede: Het in de parkeerscenario s gehanteerde risicopercentage van -5 tot -10% zijn afdoende om de mogelijke effecten van prijselasticiteit bij parkeertariefsverhogingen af te dekken. Pagina 5 van 5