Projectbeschrijving Herinrichting Plein de Vennen Gemeente Delfzijl 30 November 2017
Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Projectbeschrijving 5 2.1 Doelen 5 2.2 Integraal Investeringsprogramma en Actieplan Centrum Delfzijl 5 2.3 Vennenflat 7 2.4 Huidige situatie 7 2.5 Nieuwe situatie Plein de Vennen 9 2.5.1 Ontwerp HKB Stedenboukundigen 9 2.5.2 Fasering 11 2.5.3 Procedure 12 2.5.4 Financieel 12 3 Organisatie, participatie en communicatie 14 3.1 Organisatie 14 3.2 Participatie: Klankbordgroep 15 3.3 Communicatie 16 4 Tot slot 17 Bijlagen 1. Kostenraming Plein de Vennen 2. Schetsontwerp Plein de Vennen, HKB Stedenbouwkundigen 2
1 Inleiding Om de functie van Delfzijl als regionaal en economisch centrum te behouden zijn maatregelen nodig, zowel op het gebied van het wonen als op het gebied van de voorzieningen. Ze zijn beschreven in het Integraal Investerings Programma Delfzijl 2012-2022 (IIP) dat de gemeenteraad in februari 2013 vaststelde. Investeringen zijn nodig om bij een afnemende woningbehoefte de kwaliteit van wijken en dorpen op peil te houden. Daarnaast moet Delfzijl regionale voorzieningen blijven bieden zoals een goed zorgcluster, stevige scholen, inclusief voortgezet en beroepsonderwijs, een aantrekkelijk winkelcentrum en een divers cultureel aanbod. Om deze opgave concreet te maken hebben de gemeente Delfzijl en de provincie Groningen samen het Actieplan Centrum Delfzijl opgesteld. In het plan zijn de investeringsprojecten van het IIP uitgewerkt. Hierbinnen worden drie sporen onderscheiden: het versterken van het centrum, herstel van de vesting en verbinding met de zee. Onderdeel van het spoor versterken van het centrum vormt de herstructurering en herinrichting van het kernwinkelgebied. De herstructurering is in volle gang en de herinrichting van het kernwinkelgebied is succesvol afgerond. Succesvol omdat ondernemers, bewoners en bezoekers het resultaat zeer waarderen. Het voorliggend projectvoorstel richt zich op het vervolg hierop zijnde de herinrichting van het Plein de Vennen. Het Plein de Vennen is onderdeel van de ontwikkeling van de kop van het centrum. In deze ontwikkeling sluiten verschillende projecten op elkaar aan: een heringericht en vergroot plein, een brug met landhoofd van het project Marconi en een woonzorgvoorziening. Daarnaast wordt het Stationsgebied en de aansluiting op het centrum aangepakt en wordt in het centrum een gezondheidscentrum gerealiseerd. Het herinrichten van Plein de Vennen volgt op de sloop van de Vennenflat. Deze is gekocht door de gemeente van Acantus met als doelstelling het verplaatsen van winkels naar het kernwinkelgebied, sloop van woningen en het maken van een open verbinding met de zee. De sloop van de hoogbouw van het complex is voorzien in 2017/2018 en de sloop van de laagbouw (locatie van o.a. Lidl) niet voor 2020. Acantus heeft de verantwoordelijkheid voor de sloop van de Vennenflat. Het uitgangspunt is om direct na de sloop van de hoogbouw (maart 2018) het eerste deel van de herinrichting in te vullen (fase 1, 2 en 3) en na sloop van de laagbouw het tweede deel (fase 4). 3
Figuur 1 Gefaseerde ontwikkeling kop centrum (bron: Plan van Aanpak Woonservicezone Delfzijl). 1a / 1b = aanleg Plein de Vennen, 2 = aanleg brug met landhoofd, 3 = aanleg woonzorgvoorziening De doelstelling van het project herinrichting Plein de Vennen is: Het gefaseerd herinrichten van het plein na sloop van de Vennenflat. Hierbij zorgen voor een goede verbinding tussen het in 2016 heringerichte kernwinkelgebied en de brug met landhoofd (doorzetten van de strandloper) en zorgen voor voldoende parkeerplaatsen in een aantrekkelijk en sfeervolle groene omgeving en in harmonie met de overige ontwikkelingen in het centrum. Dit projectvoorstel geeft inzicht in de doelen van het project, de hoofdopzet, de aanpak, planning en organisatie en de kosten die er mee gemoeid zijn. Het document is de onderlegger voor de aanvraag van leefbaarheidsgelden uit het programma Kansrijk Groningen van het NCG. 4
2 Projectbeschrijving 2.1 Doelen De belangrijkste doelen van de herinrichting Plein de Vennen in het verlengde van het Actieplan Centrum Delfzijl zijn: Het fasegewijs herinrichten van het Plein de Vennen na de sloop van de Vennenflat. Hierbij zorgen voor een goede verbinding tussen het in 2016 heringerichte kernwinkelgebied en de brug met landhoofd (doorzetten van de strandloper). Zorgen voor voldoende parkeerplaatsen (bewoners en bezoekers) in een aantrekkelijk en sfeervolle groene omgeving en in harmonie met de ontwikkelingen binnen de overige centrumontwikkelingen. 2.2 Integraal Investeringsprogramma en Actieplan Centrum Delfzijl Delfzijl is een van de belangrijkste economische centra van Noord-Nederland. Vroeger een strategisch gelegen vestiging, later groeikern, centrum van industrie en zeehaven. Door onvoldoende werkgelegenheid neemt de bevolking al decennia af. In het Woon en leefbaarheidsplan Eemsdelta zijn een groot aantal maatregelen benoemd om de kwaliteit van het wonen en leven te verbeteren in de Eemsdelta. Delfzijl is het voornaamste regionale centrum. Om de functie van Delfzijl als regionaal en economisch centrum te behouden zijn maatregelen nodig op het gebied van wonen en voorzieningen. Ze zijn beschreven in het Integraal Investeringsprogramma Delfzijl 2012-2022 (IIP). Dit programma is door de gemeenteraad van Delfzijl in februari 2013 vastgesteld. Om de opgave in het centrum concreet te maken, hebben de gemeente Delfzijl en de provincie Groningen een Actieplan Centrum Delfzijl opgesteld. In dit plan zijn de investeringsprojecten uit het IIP uitgewerkt in uitvoeringsplannen met kostenramingen en planningen. Het wensbeeld uit het IIP kiest voor versterking van het centrum, het herstellen van de oude vestingstructuur en het verbeteren van de verbinding met de Waddenzee. 5
Kaart: Wensbeeld centrum Onderdeel van het Actieplan is het tegengaan van leegstand in het kernwinkelgebied. Doelstelling is het compacter en aantrekkelijker maken van het kernwinkelgebied. Hiervoor is een Vastgoedfonds ingericht met o.a. subsidie voor verplaatsing van winkels van buiten het kernwinkelgebied naar het kernwinkelgebied en er zijn subsidiemogelijkheden voor gevelverbetering en voor transformaties van winkelpanden naar andere functies. Ook de openbare ruimte in het kernwinkelgebied is opgeknapt. Dit beleid heeft succesvol gewerkt. Onderdeel van het onttrekken van winkelmeters aan de voorraad is het verwijderen van de winkels rondom het plein De Vennen. Een groot deel van deze winkels zijn verplaatst naar het kernwinkelgebied. 6
2.3 Vennenflat De gemeente heeft als onderdeel van het Actieplan Centrum de Vennenflat van Acantus gekocht. Met de aankoop en de sloop van de Vennenflat bereikt de gemeente de volgende doelstellingen: - Het uit de markt halen van een overschot aan m2 detailhandel / voorzieningen (ca. 4.600 m2); - Het uit de markt halen van een overschot aan woningen. De sloop van de Vennenflat zorgt voor een vermindering van 86 woningen. Acantus bouwt aan de Spoorstraat 20 sociale huurwoningen terug. - Algehele kwaliteitsverbetering van de openbare ruimte. Door de sloop van de Vennenflat ontstaat de ruimte om het centrum beter her in te richten en te verbinden met het water. Vennenplein en flat in de jaren 60 Start sloop 2017 Daarmee is de sloop van de Vennenflat en het herinrichten van het plein een van de belangrijkste doelstellingen uit het Actieplan Centrum Delfzijl (samen met het compacter en aantrekkelijker maken van het kernwinkelgebied). 2.4 Huidige situatie In de huidige situatie bestaat het gebied uit de laag- en hoogbouw van de Vennenflat en parkeerruimte aan de noord- en zuidkant van de hoogbouw. Op dit moment is de hoogbouw volledig ontruimd en wordt op korte termijn gesloopt. In de laagbouw is nog de Lidl supermarkt gevestigd evenals slagerij Remko. 7
Laagbouw Vennenflat (Lidl) Hoogbouw Vennenflat Albert Heijn Kernwinkelgebied Huidige situatie Vennenplein 8
2.5 Nieuwe situatie Plein de Vennen 2.5.1 Ontwerp HKB Stedenbouwkundigen Na sloop van de hoogbouw zal gestart worden met de 1 e fase van de herinrichting van het plein. Vertrekpunt voor het ontwerp zijn de verkennende stedenbouwkundige schetsen hierna weergegeven. Hierbij wordt een optimaal balans gezocht tussen het benodigd aantal parkeerplaatsen en het creëren van een prettige verbinding en verblijfsgebied tussen kernwinkelgebied en het toekomstige strand. Parkeren in gezellige binnenstad en badplaats P Looproutes naar dijk/strand Uitgangspunten Vennenplein en ontwikkeling Keuzes: - Parkligging: Rand of insteek - Bouwblokken (Havenstraat): - Supermarkten/winkels - Route Havenstraat: Noordzijde Keuzes bij herinrichting Vennenplein 9
In samenspraak met bewoners, ondernemers en andere belanghebbenden heeft HKB Stedenbouwkundigen op basis van bovenstaande uitgangspunten een ontwerp gemaakt voor de herinrichting van het gehele plein. Zie onderstaand het totaalbeeld van het plan. Schetsontwerp herinrichting Plein de Vennen (HKB Stedenbouwkundigen). Het plan bestaat uit drie parkeervelden in een groene setting. Het gebied wordt hoogwaardig ingericht als verblijfsgebied en entree van het centrum vanaf de noordkant. In het ontwerp zijn de volgende ambities samengebracht: - startpunt van bezoek; - een parkachtige inrichting; - goede aansluiting op het kernwinkelgebied; - praktisch parkeren; - randvoorwaarden zoals bevoorrading, fietsrouting etc.; - hoge verblijfskwaliteit en inrichtingsthema s. 10
2.5.2 Fasering In grote lijnen bestaat de fasering uit 4 delen (zie onderstaand): Fasering Plein de Vennen 1. Na sloop Vennenflat wordt gestart met de herinrichting van deze vrijkomende locatie (fase 1: vanaf maart 2018); 2. De beide aangrenzende pleinen zullen hier opvolgend worden heringericht (fase 2 en 3 vanaf juni 2018); 3. Na verplaatsing van de Lidl en de overige nog aanwezige winkeliers wordt het laatste deel van Plein de Vennen (fase 4) heringericht inclusief de herinrichting van de Noordersingel en de Havenstraat (vanaf 2021). Naast bovenstaande fasen worden de aangrenzende straten Noorderstraat en Havenstraat ook heringericht. Dit maakt onderdeel uit van het plan. Meer in detail houden wij de volgende globale planning aan: 11
Globale planning herinrichting plein De Vennen 2.5.3 Procedure bestemmingsplanprocedure voorbereid voor het totale her in te richten gebied. Het is de verwachting dat dit bestemmingsplan eind 2017 in procedure wordt gebracht. Vooruitlopend op het vaststellen van het bestemmingsplan zal voor de realisatie van de 1 e fase een omgevingsvergunning worden aangevraagd. 2.5.4 Financieel De gemeente heeft op basis van het schetsontwerp een kostenraming laten maken (d.d. 19 juni 2017). Voor de realisatie van het plan is een bedrag benodigd van 4.238.000,-. In bijlage 1 wordt een overzicht gegeven van de begrote kosten per fase. Als onderdeel van deze fase is een aanvullende bijdrage benodigd voor het verleggen van kabels en leidingen ten behoeve van de woningbouwontwikkeling Spoorstraat ( 40.000,-). Acantus bouwt op deze locatie sociale huurwoningen deels ter vervanging van de woningen in de Vennenflat. Dit bedrag kan worden gedekt uit de volgende middelen: 1. Bijdrage financieel arrangement Eemsdelta 2010: 900.000,-; 2. Bijdrage programma Kansrijk Groningen: 1.438.000,-; 3. Schadevergoeding NAM vervroegde sloop Vennenflat: 1.000.000,-; 4. Middelen uit de Kadernota 2017: 900.000,-. 12
De kosten van het project kunnen op deze wijze worden gedekt ervan uitgaande dat de beschikbare middelen van de subsidie vanuit het leefbaarheidsprogramma Kansrijk Groningen worden toegekend. 13
3 Organisatie, participatie en communicatie 3.1 Organisatie Ten behoeve van de realisatie van het Plein de Vennen is een projectorganisatie ingericht. We onderscheiden hierin de projectsturing en het projectteam waarbinnen de werkzaamheden uitgevoerd worden. De projectsturing vindt plaats via het strategisch team onder verantwoordelijkheid van de teamleider programmabureau. Besluitvormende adviezen etc. worden via die lijn ter besluitvorming voorgelegd. Binnen het projectteam worden alle werkzaamheden voorbereid en uitgevoerd. In de projectsturing worden de faseproducten zoals het voorontwerp, definitiefontwerp en de raming vastgesteld. Hier worden ook zaken besproken die, ingrijpen in de scope, beeldbepalend van aard zijn, financiële consequenties hebben of ingrijpende consequenties hebben voor de omgeving van het project. De richting voor besluiten worden afgestemd met de bestuurlijke opdrachtgever en zo nodig voorgelegd aan het college ter besluitvorming. Het strategisch team wordt periodiek (ca. 4-wekelijks) door de integraal projectleider (zie hieronder) op hoofdlijnen op de hoogte gehouden van de voortgang van het project. Binnen het strategisch team is de civieltechnische supervisor adviseur voor complexe civieltechnische aspecten en voor contract vraagstukken (met o.a. aannemer). De teamleider ingenieursbureau toetst mede of het project binnen het gemeentelijk beheerbeleid past. Met financiën wordt naast de periodieke voortgangsgesprekken regelmatig tussentijds afgestemd. De voortgang van het project wordt periodiek tussen integraal projectleider en portefeuillehouder besproken. Publieksgevoelige onderwerpen worden direct door de integraal projectleider met de portefeuillehouder besproken. Dit kunnen gesprekken zijn ter oriëntatie op het vraagstuk of in geval van calamiteiten het op de hoogte stellen. Onderwerpen die uiteindelijk ter besluitvorming aan het college van B & W of de raad worden voorgelegd worden voorgelegd via het strategisch team. Integraal projectleider en technisch projectleider De integraal projectleider en technisch projectleider werken nauw samen waarbij het zwaartepunt van inzet van een ieder gedurende het project wijzigt. Hoe verder het project richting de uitvoeringsfase komt hoe minder de inzet van de integraal projectleider en des te meer inzet van de technisch projectleider (zie figuur projectfasering). Er is een duidelijk kantelpunt na vaststelling van het definitief ontwerp met bijbehorende kostenraming, dan ligt het zwaartepunt bij de technisch projectleider. Beide projectleiders vormen vanuit de integrale benadering van het project van begin tot einde een team. De integraal projectleider is budgethouder en eindverantwoordelijke voor het gehele project. De technisch projectleider is verantwoordelijke voor de realisatie van het project vanaf vaststelling van het ontwerp. 14
Projectsturing Projectteam Alle benodigde disciplines zijn ingebracht in het projectteam om het project binnen de door het bestuur gestelde kaders te realiseren. Per fase ontwerp voorbereiding uitvoering nazorg zal de projectteamsamenstelling wijzigen. Sommige disciplines gaan over van de ene fase naar de andere. Sommige activiteiten worden na een fase afgerond en eventueel op afroep geraadpleegd in een volgende fase. De activiteiten die doorlopend zijn betreffen projectleiding, projectsecretariaat, communicatie, financiën en advies uit- en aanbesteding. De in het projectteam genoemde disciplines worden vanuit de gemeentelijke organisatie ingebracht. Daar waar vanuit het oogpunt van expertise en/of capaciteit ondersteuning nodig is worden deze diensten uitbesteed aan derden. Hierbij wordt het principe aangehouden dat het programma van eisen door de organisatie wordt aangedragen (vastgesteld) op basis waarvan de producten, die door derden geleverd worden, getoetst worden. Op een aantal punten is externe deskundigheid en/of capaciteit nodig. Dit betreft het vertalen van de voorkeursvariant naar een VO en het DO, het doen van diverse onderzoeken, het opstellen van een verlichtingsplan en het uitwerken van het bestek en de bestekstekeningen. De werkzaamheden worden uitgevoerd in overleg met het projectteam, die haar specialistische kennis inbrengt. Het uiteindelijke resultaat wordt ingebed in de organisatie, door nauwe betrokkenheid van de afdeling Stadsbeheer tijdens het voorbereidingsproces (inclusief de ontwerpfase). Na realisatie wordt het onderhoud overgedragen aan Stadsbeheer en het beheer aan het team Ingenieursbureau. Gedelegeerden van het team Gemeentewerken nemen deel aan de projectgroep overleggen. 3.2 Participatie: Klankbordgroep In mei van dit jaar is een informatiebijeenkomst georganiseerd in de Molenberg. Een groot aantal betrokkenen en belanghebbenden waren uitgenodigd waaronder Ondernemers Vennenplein, bewoners Oranjestraat en Keerweerflat, WMO (brug), Handelsvereniging en BCC. In deze bijeenkomst is uitgebreid uitleg gegeven over de plannen door de stedenbouwkundige. Daarna is in werkgroepverband meegedacht over de schetsontwerpen. Dit heeft goede en interessante ideeën opgeleverd voor het vervolg. 15
Voor dit vervolg is afgesproken een klankbordgroep in het leven te roepen. De klankbordgroep richt zich specifiek op de herinrichting van Plein de Vennen. In deze groep hebben zitting vijf ondernemers en drie bewoners. Periodiek is overleg met deze groep om de stand van zaken te bespreken en in gezamenlijkheid te komen tot een ontwerp. De personen in de klankbordgroep hebben de taak om terug te koppelen naar de overige ondernemers en bewoners rondom het plein. Dit proces werkt volgens ons goed. Ondernemers en bewoners zijn betrokken en denken actief mee. Voor de projectgroep levert dit interessante inzichten en ideeën op die indien mogelijk in het ontwerp worden verwerkt. 3.3 Communicatie Over de plannen is uitgebreid gecommuniceerd middels nieuwsbrieven en informatiebijeenkomsten voor bewoners, omwonenden, winkeliers, vastgoedeigenaren en andere belangstellenden. Ook de buurt is actief betrokken bij de plannen. Binnen het project is een communicatieplan opgesteld. Het algemene communicatiedoel is het informeren van belanghebbenden over de ontwikkeling van het project (proces, inhoud en resultaat) om zo het draagvlak te vergroten. Daarnaast is het de bedoeling dat belanghebbenden in een vroeg stadium in de ontwerpfase worden betrokken, zodat zij waar mogelijk - daadwerkelijk invloed kunnen uitoefenen op het ontwerp. Een breed scala aan middelen wordt ingezet om te communiceren over het project met alle omwonenden, winkeliers en overige belanghebbenden. Een van de belangrijkste middelen die door de gemeente wordt gebruikt is de website: www.koers2022.nl 16
4 Tot slot In het Woon- en leefbaarheidsplan 2017-2021 Noord Groningen is het onderwerp leefbaarheid nader uitgewerkt. Leefbaarheid heeft betrekking op vele terreinen waaronder, wonen, voorzieningen, zorg, centrum en dorpen, etc. Het centrum van de gemeente Delfzijl heeft in het gebied een regiofunctie. De plannen in het Actieplan Centrum Delfzijl leiden ertoe dat het centrum compacter en krachtiger wordt. Veel ingrepen zijn hiervoor noodzakelijk en zijn al in gang gezet. De leefbaarheid wordt hierdoor verbeterd. De herinrichting van Plein de Vennen voegt hier een nieuw belangrijke element aan toe. Leefbaarheid staat voor de wijze waarop bewoners en ondernemers hun woon,- werk,- en leefomgeving ervaren. Naast zaken als beleving van de kwaliteit van de openbare ruimte, bebouwing en functies, gaat het nadrukkelijk ook om de betrokkenheid van mensen bij elkaar en bij hun omgeving. Door de ingrepen die in de kop van het centrum plaatsvinden ontstaat een compleet nieuw aanzicht van het centrum van de stad en geeft hiermee een aanzienlijke kwaliteitsimpuls. Ondernemers en bewoners staan overwegend positief tegenover deze ontwikkelingen. Het vertrouwen dat hiermee de leefbaarheid wordt vergroot groeit. Om het gebied leefbaar te houden en te verbeteren wil de gemeente regionale voorzieningen blijven bieden zoals goede zorginstellingen, een stevige onderwijsketen, een aantrekkelijk winkelcentrum en een ruim aanbod aan culturele activiteiten. De herinrichting van het plein zorgt voor het verminderen van het aantal winkelmeters detailhandel (sloop Vennenflat), een aantrekkelijk centrum en brengt de parkeerbalans op orde. 17
BIJLAGE 1 (GEHEIM) Zie Separate bijlage. 18
BIJLAGE 2 SCHETSONTWERP PLEIN DE VENNEN 19