Voorstel raad en raadsbesluit Gemeente Landgraaf Programma Documentnummer: B.16.1733 B.16.1733 Landgraaf, 20 september 2016 ONDERWERP: Evaluatie Huishoudelijke Hulp Toelage 2015-2016 en hoe verder in 2017. Raadsvoorstelnummer: 55 PROGRAMMA 2. Maatschappelijke voorzieningen Verantwoordelijke portefeuillehouder(s): H.M.H. Leunessen Behandelend ambtenaar voor technische vragen: N.C. Erens Telefoonnummer: 045-5695232 Organisatieonderdeel: Maatschappelijke Ontwikkeling Behandeld in BenW d.d.: 4 oktober 2016 Behandeling in oordeelvormende raad d.d.: 13 oktober 2016 Sociaal Maatschappelijk Behandeling in besluitvormende raad d.d.: 13 oktober 2016 1. Samenvatting Op 2 december 2014 heeft de raad het plan Huishoudelijke Hulp Toelage vastgesteld. Met ingang van 1 maart 2015 is de gemeente daadwerkelijk van start gegaan met de tijdelijke regeling Huishoudelijke Hulp Toeslag (hierna: HHT). Afgesproken werd dat de regeling HHT geëvalueerd zou worden, praktisch en financieel, en dat naar aanleiding daarvan besloten zal worden of de HHT gecontinueerd wordt. Voor de evaluatie van de tijdelijke regeling HHT wordt verwezen naar de bijlage Evaluatie Huishoudelijke Hulp Toelage 2015-2016. Hierin staat beschreven wat de regeling inhoudt, hoe deze is uitgevoerd, de voor- en nadelen van de regeling en de financiële consequenties. De conclusie van deze evaluatie is dat de doelstellingen ten aanzien van de zachte landing/afbouw personeel behaald zijn. Echter in financieel opzicht heeft de tijdelijke voorziening er niet toe geleid dat de reguliere rijksmiddelen toereikend zijn voor structurele bekostiging van de Hulp bij het huishouden na 2016. Klanten hebben bij de opstart langer moeten wachten, doordat het volledig nieuwe regeling was die snel ingevoerd moest worden, de eigen bijdrage heeft tot vraagstukken geleid die opgelost moesten worden en de regeling vraagt veel van de uitvoering. In combinatie met de aandachtspunten voor de gemeenten voortkomend uit de uitspraak van de Centrale Raad van Beroep wordt geconcludeerd dat de tijdelijke regeling HHT in de toekomst verbeterd ingericht moet gaan worden. Op 18 mei 2016 heeft de Centrale Raad van Beroep (hierna; CRvB) uitspraken gedaan over Hulp bij het huishouden (hierna: Hbh). In juni 2016 is de raad reeds, door middel van een raadsinformatiebrief (documentnummer: 16.11551), geïnformeerd over de consequenties hiervan voor het beleid van Gemeente Landgraaf. Pagina 1 van 7
Met betrekking tot de algemene voorziening is bepaald dat deze is toegestaan, op voorwaarde dat aan de volgende voorwaarden wordt voldaan: 1. De voorziening moet daadwerkelijk beschikbaar zijn; 2. De voorziening moet financieel haalbaar zijn voor de klant en de klant mag niet de volledige kosten dragen; 3. De voorziening moet passende ondersteuning bieden en indien dit niet het geval is, moet deze aangevuld worden met een maatwerkvoorziening. Tevens moet de hoogte van de eigen bijdrage voor Hbh in de verordening worden opgenomen. Toetsing huidige regeling aan bovenstaande voorwaarden: Ad 1. De voorziening is beschikbaar, dus aan de eerste voorwaarde wordt voldaan. Ad 2. Bij mensen die aangeven de eigen bijdrage niet te kunnen betalen wordt een inkomenstoets gedaan. Zij krijgen een verlaagde eigen bijdrage. De klant draagt niet de volledige kosten. Ad 3. De wijkteammedewerker onderzoekt in het keukentafelgesprek welke ondersteuning passend is. Indien dit de algemene voorziening voor hulp bij het huishouden HHT is, wordt de klant naar de aanbieder verwezen. De huidige regeling gaat uit van een vast aantal uren per klant, waar wel een uitzondering gemaakt kan worden, maar binnen marges. De hoogte van de eigen bijdrage was niet opgenomen in de verordening, deze wordt hierop aangepast en zal ter besluitvorming aan de raad worden voorgelegd eind 2016. Er lopen een aantal zaken/ontwikkelingen waar rekening mee moet worden gehouden bij de besluitvorming over het continueren van de HHT in de huidige vorm, te weten: - Er wordt momenteel gewerkt aan een nieuw bekostigingsmodel voor de Wmo-taken (exclusief hulpmiddelen en doelgroepenvervoer) en mogelijk de ambulante jeugdhulp. Dit model zal eind 2016 gereed zijn en is gericht op functiebekostiging met ontwikkeling naar populatiebekostiging. Dat betekent dat niet meer in uren geïndiceerd wordt en dat zorgaanbieders een budget ontvangen om een bepaalde functie hetzij als algemene voorziening hetzij als maatwerkvoorziening aan te bieden; - In 2017 zal het inkooptraject uitgevoerd worden om te komen tot nieuwe contracten per 1-1-2018 aangaande bovenstaande taken; - Naar aanleiding van de invoering van de tijdelijke regeling HHT is een groep klanten geherindiceerd. Voor deze mensen is de indicatie beëindigd ofwel aangepast. Van start gaan met een nieuwe vorm/manier van werken/algemene voorziening betekent voor deze groep weer een verandering. Dit zorgt voor onduidelijkheid en onrust. Gezien genoemde lopende zaken wordt voor het jaar 2017 voorgesteld om: 1. De tijdelijke regeling Huishoudelijke Hulp Toelage voor 'bestaande' klanten nog een jaar te continueren tot 1 januari 2018; 2. Met nieuwe meldingen in 2017, vooruitlopend op de aanbesteding Hulp bij het huishouden/begeleiding voor de jaren 2018 en verder, in pilot-vorm ervaringen op te doen door te werken met een andere wijze van bekostiging, te weten het B.16.1733 Pagina 2 van 7
persoonsvolgend budget waarbij niet meer in uren wordt afgerekend. Dit betreft de mensen waarvan door de wijkteammedewerker beoordeeld wordt dat zij met een algemene voorziening passend ondersteund worden. De verschillende benaderingen creeren geen rechtsongelijkheid. Indien bestaande klanten over zouden willen stappen naar de nieuwe regeling, dan is dat mogelijk. Bedoelde pilot houdt concreet in: - De wijkteammedewerker beoordeelt door middel van het keukentafelgesprek hoe de klant passend ondersteund wordt; - Voor de klanten voor wie de algemene voorziening voor hulp bij het huishouden als passend wordt beoordeeld, krijgt de aanbieder een persoonsvolgend budget per periode per klant; - De aanbieder is verantwoordelijk voor het bieden van passende ondersteuning. De eerste 6 weken van de ondersteuning betreft een observatieperiode, waarin de thuiszorgmedewerker 2 uur per week in de thuissituatie komt, observeert en samen met de klant een takenlijst invult. Het gaat dan om de taken die door de aanbieder overgenomen moeten worden. Het gebruik van een dergelijke takenlijst wordt door de VNG geadviseerd zodat conform uitspraken van de CRvB voor de klant heel concreet duidelijk gemaakt wordt welke taken de hulp bij hem of haar zal uitvoeren. Hiermee wordt voldaan aan de derde voorwaarde van de CRvB; - De aanbieder int de eigen bijdrage bij de klant. In het vierde kwartaal van 2016 wordt de eigen bijdrage regeling samen met de zorgaanbieder verbeterd, zodat aan de tweede voorwaarde van de CRvB wordt voldaan. Een aantal zaken dient nog uitgewerkt en geïmplementeerd te worden voor 1 januari 2017, waaronder de eigen bijdrage van de HHT. De Verordening maatschappelijke ondersteuning gemeente Landgraaf 2015 en/of de Nadere Regels maatschappelijke ondersteuning gemeente Landgraaf 2015 zullen afhankelijk van de uitwerking op punten aangepast moeten worden. Uitwerkingen en eventuele aanpassingen dienen december 2016 gereed te zijn zodat met ingang van januari 2017 met de pilot gestart kan worden. 2. Waarom naar de raad Bij vaststelling van het plan van aanpak voor de toepassing van de Huishoudelijke Hulp Toelage (HHT) op 2 december 2014 is afgesproken dat de regeling geëvalueerd zou worden en heeft het college de opdracht gekregen om een structurele regeling uit te werken vanaf 2016. De raad dient een besluit te nemen over de voorgestelde werkwijze met ingang van 2017. 3. Doelstelling en beoogd meetbaar effect Doelstelling is om op basis van de evaluatie HHT en lopende ontwikkelingen, zoals de uitspraken van de CRvB en de nieuwe aanbesteding 2018 en verder, een beter passende oplossing voor de HHT voor het jaar 2017 te organiseren. Aangezien het hier maar een oplossing voor één jaar betreft, zijn de effecten met name gericht op het opdoen van ervaring voor de aanbesteding van 2018 en verder. B.16.1733 Pagina 3 van 7
4. Argumentatie en alternatieven De voordelen van de voorgestelde aanpak en werkwijze: - Er verandert niets voor de mensen die momenteel HHT ontvangen. Deze mensen hebben gedurende 2015-2016 al een verandering ondergaan (hun indicatie is ofwel beëindigd ofwel aangepast). Voor 2017 een verandering en vervolgens met ingang van 2018 weer een andere werkwijze veroorzaakt teveel onduidelijkheid en onrust; - Er kan vooruitlopend op de integrale aanbesteding hulp bij het huishouden/begeleiding en het nieuwe bekostigingsmodel ervaringen worden opgedaan met een systematiek die een stap dichterbij functiebekostiging komt; - Er wordt afgestapt van indiceren in uren. In de nieuwe werkwijze wordt gesproken over uit te voeren taken die in overleg met de zorgaanbieder en de klant worden afgestemd. Daardoor wordt de uitvoeringspraktijk in lijn gebracht met de uitspraken van de CRvB. Daarnaast krijgen aanbieders daarmee meer regelruimte en een positieve prikkel om hun zaken efficiënter in te richten. Alternatief is dat de huidige HHT niet wordt veranderd. Consequentie daarvan is dat indien op basis van de individuele situatie een aanvulling nodig is op de algemene voorziening, dit vanuit de individuele maatwerkvoorziening moet worden geboden of dat mensen volledig in de duurdere individuele maatwerkvoorziening komen. Dat betekent dat de klant te maken kan krijgen met twee verschillende voorzieningen. Daarnaast is het financieel en uitvoeringstechnisch voordeliger voor de gemeente om de totale ondersteuning vanuit de algemene voorziening te bieden. 5. Hoe gaan we dat bereiken en is er evaluatie nodig De tijdelijke regeling Huishoudelijke Hulp Toelage wordt voor 'bestaande' klanten nog een jaar gecontinueerd tot 1 januari 2018. Met nieuwe meldingen in 2017 wordt, vooruitlopend op de aanbesteding Hulp bij het huishouden/begeleiding voor de jaren 2018 en verder in pilot-vorm, ervaring opgedaan met een andere manier van bekostiging, te weten het persoonsvolgend budget waarbij niet meer in uren wordt afgerekend. Dit betreft de mensen waarvan door de wijkteammedewerker beoordeeld wordt dat zij met een algemene voorziening passend ondersteund worden. Gedurende het hele jaar worden ervaringen verzameld. Deze ervaringen dienen te worden meegenomen bij het verder ver voltooien van het nieuwe bekostigingsmodel en bij het opstellen van het bestek bij de integrale aanbesteding Hulp bij het huishouden/begeleiding. 6. Communicatie Nadat de raad hierover besloten heeft, zal een artikel in de Wmo-krant worden geplaatst over de nieuwe werkwijze met ingang van 2017. Klanten die reeds gebruikmaken van de tijdelijke regeling HHT krijgen een brief gestuurd waarin staat vermeld dat zij hier in 2017 nog steeds gebruik van kunnen maken. Nieuwe klanten worden tijdens het keukentafelgesprek geïnformeerd over de procedure die voor hun van toepassing is. B.16.1733 Pagina 4 van 7
7. Kosten, baten, dekking, risico's Financieel: 2015 B 2015 R 2016 B 2016 P 2017 B Hbh maatwerk 2.824.708 3.129.788 2.578.597 2.160.000 1.550.224 PGB Hbh 565.194 352.116 565.194 112.500 370.000 Totaal Hbh 3.389.902 3.481.905 3.143.791 2.272.500 1.920.224 HHT 1.325.219 174.688 1.712.799 1.712.799 1.150.531 Pilot-bekostiging 548.600 4.715.121 3.656.593 4.856.590 3.985.299 3.619.355 (B=begroting, R=realisatie, P=prognose) Voortzetten van HHT in 2017 voor bestaande klanten kan door inzet van de doelreserve HHT. Deze is in 2015 gevormd nadat bleek dat niet het gehele begrote budget op zou gaan in 2015. Deze reserve bedraagt 01/01/2016 1.150.531. Op basis van gegevens uit GWS gaan we uit van 872 bestaande unieke cliënten. De kosten voor het voortzetten van de HHT dekken we door inzet van bovengenoemde doelreserve en zo nodig (exploitatieafhankelijk) door inzet van de reserve sociaal domein. Pilot-bekostiging: De zorgaanbieder (lees Meander) werkt in 2016 reeds met een vorm van persoonsvolgend budget in Sittard-Geleen. In de gemeente Landgraaf zal, na overleg met de zorgaanbieder, een bedrag van 200,- gehanteerd worden voor de algemene voorziening. Op basis van de verwachte instroom 1 van 211 nieuwe cliënten in 2017 verwachten we een budget van 548.600 nodig te hebben voor deze pilot (aantal klanten maal 200 maal 13 perioden). De kosten van deze pilot dekken we uit het budget hulp bij huishouden (zorg in natura). HbH met regieverlies: Naast de afname van het aantal geïndiceerde uren basiszorg Hbh zien we de laatste jaren een stijging in het aantal cliënten die een maatwerkindicatie Hbh met regieverlies geïndiceerd krijgen. Het aantal uren neemt toe terwijl het budget minder wordt. Dit is een punt van aandacht. 1 Bron GWS op basis van gegevens instroom 2016. B.16.1733 Pagina 5 van 7
8. Het voorstel 1. De tijdelijke regeling Huishoudelijke Hulp Toelage voor 'bestaande' klanten nog een jaar te continueren tot 1 januari 2018; 2. Met nieuwe meldingen in 2017, vooruitlopend op de aanbesteding Hulp bij het huishouden/begeleiding voor de jaren 2018 en verder, in pilot-vorm ervaring opdoen met een andere wijze van bekostiging, te weten het persoonsvolgend budget waarbij niet meer in uren wordt afgerekend; 3. De kosten voor het voortzetten van de toegekende HHT-verstrekkingen (ad 1) te dekken door inzet van de doelreserve HHT en zo nodig (exploitatieafhankelijk) door inzet van de reserve sociaal domein; 4. De kosten van de pilot te dekken uit het budget hulp bij het huishouden (zorg in natura) ; 5. Bovengenoemde punten 3 en 4 conform bijgevoegde begrotingswijziging. Burgemeester en wethouders van Landgraaf, de secretaris, de burgemeester, ir. J.M.C. Rijvers mr. R.J.H. Vlecken 9. a. Stukken behorende bij het besluit Evaluatie Huishoudelijke Hulp Toelage 2015-2016. Intern formulier overige begrotingswijzigingen 2016-2020 b. Onderliggende stukken Niet van toepassing. Besluit B.16.1733 Pagina 6 van 7
1. De tijdelijke regeling Huishoudelijke Hulp Toelage voor 'bestaande' klanten wordt nog een jaar gecontinueerd tot 1 januari 2018; 2. Met nieuwe meldingen in 2017 wordt, vooruitlopend op de aanbesteding Hulp bij het huishouden/begeleiding voor de jaren 2018 en verder, in pilot-vorm ervaring opgedaan met een andere wijze van bekostiging, te weten het persoonsvolgend budget waarbij niet meer in uren wordt afgerekend; 3. De kosten voor het voortzetten van de toegekende HHT-verstrekkingen (ad 1) worden gedekt door inzet van de doelreserve HHT en zo nodig (exploitatieafhankelijk) door inzet van de reserve sociaal domein; 4. De kosten van de pilot worden gedekt uit het budget hulp bij het huishouden (zorg in natura) ; 5. Bovengenoemde punten 3 en 4 conform bijgevoegde begrotingswijziging. Aldus besloten in de openbare besluitvormende raad, gehouden op 17 november 2016. De griffier, De voorzitter, B.16.1733 Pagina 7 van 7