onderwerp Ongewijzigd voortzetten voucher hulp bij het huishouden 2018 en 2019

Transcriptie

1 gemeente Haarlemmermeer Nota van B&W onderwerp Ongewijzigd voortzetten voucher hulp bij het huishouden 2018 en 2019 Portefeuillehouder dr. Tom Hom Collegevergadering 25 juli 2017 inlichtingen F. Nederstigt - van Meeteren ( ) Registratienummer Samenvatting Wat willen we bereiken? Met het raadsvoorstel Voortzetting voucherregeling Huishoudelijke hulp toelage ( ) van 24 november 2016 is de voucherregeling met een jaar verlengd en is ingestemd om de voucher in 2017 af te bouwen zodat de voucherregeling passend is binnen het daarvoor beschikbare budget. Deze voortzetting is met name vanuit het beschikbare budget van de Huishoudelijke Hulp Toelage (HHT) benaderd. Zowel vanuit het oogpunt van kwetsbare inwoners als vanuit het oogpunt van zorgaanbieders, is het wenselijk de voucherregeling ook na 2017 voort te zetten onder de huidige voorwaarden. Wat gaan we daarvoor doen? De voucher is afgegeven aan de groep inwoners die hulp bij het huishouden hadden vanuit de Wmo en waar uit het keukentafelgesprek is gebleken dat zij de beperkingen op het gebied van het huishouden zelf op kunnen lossen. Er worden geen nieuwe vouchers meer verstrekt. Het betreft een groep inwoners die door verschillende oorzaken steeds kleiner wordt. Met ingang van 1 juli 2017 is de voucher teruggebracht naar een maximum van 2 uur per week. Met het voort zetten van de voucher vanaf 2018 blijft de hulp bij het huishouden beschikbaar voor de kwetsbare doelgroep en wordt de overgangsregeling voor deze doelgroep gecontinueerd. Wat mag het kosten? De extra kosten voor het voortzetten van de voucherregeling in 2018 ad kunnen worden gedekt uit de Behoedzaamheidsreserve. Via de Programmabegroting zullen wij de raad hiervoor een voorstel doen. De verwachting is dat de Behoedzaamheidsreserve per 31 december 2018 uitgeput is en opgeheven wordt. Hiermee kan deze reserve vanaf 2019 niet als dekkingsmiddel gebruikt worden. De eventuele voortzetting van de voucherregeling vanaf 1 januari 2019 wordt betrokken in de integrale afweging bij de Voorjaarsrapportage Wie is daarvoor verantwoordelijk? De raad is verantwoordelijk voor het stellen van de kaders. Het college is verantwoordelijk voor de uitvoering van het beleid. Wanneer en hoe zal de raad over de voortgang worden geïnformeerd? De raad wordt via de voortgangsrapportage sociaal domein geïnformeerd.

2 Volgvel 2 Gevolgen voor herindeling Haarlemmermeer - Haarlemmerliede en Spaamwoude (preventief toezicht/beleidsharmonisatie) Harmonisatie is niet van toepassing op dit voorstel omdat de voucherregeling een regeling is voor inwoners van Haarlemmermeer die onder de oude Wmo een indicatie voor hulp bij het huishouden hadden en onder de Wmo 2015 niet meer. Er worden geen nieuwe vouchers verstrekt. De situatie voor inwoners van gemeente Haarlemmerliede en Spaamwoude wordt betrokken bij de harmonisatie van het beleid. Hierbij zal rekening worden gehouden met de overgang voor inwoners die nu een indicatie voor hulp bij het huishouden hebben. De beslispunten van deze nota vallen niet onder preventief toezicht in het kader van de samenvoeging omdat de beslispunten worden verwerkt in de Programmabegroting Voorstel Op grond van het voorgaande besluit het college: 1. de voucherregeling in 2018 en 2019 voort te zetten voor 2 uur per week; 2. via de Programmabegroting de raad voor te stellen de kosten hiervan voor 2018 ( ) te dekken uit de Behoedzaamheidsreserve; 3. de dekking voor 2019 te betrekken bij de integrale afweging bij de Voorjaarsrapportage 2018; 4. de voucherregeling in het derde kwartaal van 2019 te evalueren en te besluiten over het vervolg van de voucherregeling op basis van deze evaluatie; 5. de raad voor te stellen deze nota te agenderen ter bespreking. 3. Uitwerking Wat willen we bereiken? Met het raadsvoorstel Voortzetting voucherregeling Huishoudelijke hulp toelage ( ) van 24 november 2016 is de voucherregeling met een jaar verlengd en ingestemd om de voucher in 2017 af te bouwen zodat de voucherregeling passend is binnen het daarvoor beschikbare budget. In het raadsvoorstel is aangegeven dat het wenselijk is de voucherregeling langer voort te zetten vanwege een aantal redenen: Omscholen en opleiden blijkt niet volledig haalbaar binnen de doelgroep van de huishoudelijke hulp medewerkers. De grote beleidswijziging van de hulp bij het huishouden is rustig verlopen, waarschijnlijk mede dankzij inzet voucher. Er zijn minder inwoners met een indicatie voor begeleiding dan voorspeld. Deze voortzetting is met name vanuit het beschikbare budget van de Huishoudelijke Hulp Toelage (HHT) benaderd. Zowel vanuit het oogpunt van kwetsbare inwoners als vanuit het oogpunt van zorgaanbieders, is het wenselijk de voucherregeling ook na 2017 voort te zetten onder de huidige voorwaarden. Met de invoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 (Wmo) is het beleid op het gebied van hulp bij het huishouden gewijzigd. Volgens het afwegingskader van de Wmo wordt bij een melding door een inwoner eerst gekeken wat de inwoner zelf kan, of wat met behulp van het sociale netwerk, voorliggende voorzieningen, algemene voorzieningen en algemeen gebruikelijke voorzieningen kan worden opgelost. Wanneer een inwoner in staat is om de beperkingen op het gebied van het huishouden op te lossen door schoonmaakhulp op de particuliere markt in te kopen, wordt er geen maatwerkvoorziening vanuit de Wmo

3 Volgvel 3 verstrekt. Door deze beleidswijziging is er een groep inwoners die onder de oude Wmo een indicatie voor hulp bij het huishouden had en onder de Wmo 2015 niet meer. Vanuit de HHT is hiervoor de voucherregeling opgezet. Met de voucher kan hulp bij het huishouden worden ingekocht bij de huidige aanbieder tegen het tarief van schoonmaakhulp. Het verschil van 10,00 per uur wordt betaald vanuit de HHT. Vanaf 2018 wordt een structureel budget voor de HHT aan de integratie-uitkering sociaal domein toegevoegd. Dit budget is echter aanzienlijk lager dan het tijdelijke budget dat wij hebben ontvangen. Vanuit het structurele budget is er per inwoner die een voucher verstrekt heeft gekregen budget voor gemiddeld 0,7 uur hulp per week. Vanaf 1 juli 2017 is het aantal uren van de voucher naar beneden bijgesteld naar een maximum van 2 uur in plaats van 2,5 uur per week. Dit heeft veel onrust veroorzaakt bij de inwoners die gebruik maken van de vouchers. Naar aanleiding van nieuwe meldingen in verband met gewijzigde situatie, klachten en bezwaren zijn opnieuw keukentafelgespreken gevoerd. Hieruit blijkt dat het verschil tussen de maatwerkvoorziening begeleiding bij het voeren van een gestructureerd huishouden en de inzet van de voucher voor inwoners niet duidelijk is. Ook niet dat de voucher een tijdelijke overgangsregeling is en ophoudt. Voor het gevoel van de inwoner is de hulp bij het huishouden voortgezet. In veel situaties heeft het opnieuw voeren van het keukentafelgesprek op basis van de huidige situatie geleid tot het inzetten van een maatwerkvoorziening in plaats van de voucher. Zoals afgesproken in het raadsvoorstel van 24 november 2016 hebben de aanbieders van hulp bij het huishouden een plan ingediend hoe zij in 2017 zorgdragen voor het plaatsen van medewerkers op een andere functie. Een deel van de medewerkers is reeds geplaatst in een andere functie binnen de organisatie van de zorgaanbieders. Een ander deel van de medewerkers heeft de overstap kunnen maken naar een andere zorgfunctie bij een andere organisatie. Hiermee is de afname van het aantal inwoners dat gebruikt maakt van de voucher en de afname van het aantal uren reeds opgevangen. Met de daling van het budget in 2018 is een voucher voor een gemiddelde van 0,7 uur per week mogelijk. De zorgaanbieders hebben een plan ingediend hoe dit vanaf 2018 vorm gegeven kan worden. De inwoner kan de mogelijkheid aangeboden krijgen om één keer per maand of één keer per kwartaal de uren geclusterd geleverd te krijgen. Dit betekent ook dat de inzet van medewerkers geclusterd gaat worden. Het is voor de zorgaanbieders een groot probleem om medewerkers met een contract voor een vast aantal uren per week voornamelijk gedurende piekmomenten in de maand of het kwartaal in te zetten. Dit zal tevens inhouden dat inwoners met verschillende medewerkers te maken krijgen. Met de mate waarin het aantal uren afneemt van 2 naar 0,7 uur per week per 1 januari 2018, zal dit alsnog betekenen dat er ontslag moet worden aangevraagd voor medewerkers. Bij een geleidelijke teruggang van het aantal inwoners en het aantal uren kunnen de aanbieders zich in blijven zetten voor herplaatsing van medewerkers. IrVaf gaan we daarvoor doen? De doelstelling bij de beleidswijziging op het gebied van de hulp bij het huishouden is: de hulp bij het huishouden bereikbaar te houden voor de meest kwetsbare doelgroep. Voor deze doelgroep willen wij tevens dat zij met zo min mogelijk verschillende zorgaanbieders te maken krijgen voor verschillende soorten van ondersteuning. De inwoners die de voucher verstrekt hebben gekregen, hebben de afgelopen jaren onder de Algemene Wet Bijzondere Zorgkosten en de Wmo 2007 hulp bij het huishouden ontvangen. Door de snelheid van de wijzigingen en overgangen die bij de decentralisaties in

4 Volgvel plaats hebben gevonden, zijn zij feitelijk ook als kwetsbare inwoners aan te wijzen. Dit stelt ons voor de afweging of de overgang niet te snel gaat. Het achter de voordeur komen bij deze doelgroep heeft tevens een maatschappelijk effect in het kader van signalering en preventie. Daarnaast zijn de medewerkers die de hulp bij het huishouden uitvoeren een kwetsbare groep binnen de arbeidsmarkt. Binnen zorgfuncties wordt de vraag naar opleidingsniveau steeds hoger, waardoor het voor deze doelgroep lastiger is de aansluiting te behouden. Uit een onderzoek (Normering van de basisvoorziening 'Schoon Huis'; Empirisch onderzoek, Eindrapportage voor de gemeente Utrecht, 12 augustus KPMG, Plexus, Bureau HHM) dat de gemeente Utrecht heeft laten uitvoeren, blijkt dat er minimaal 2 uur per week nodig is voor een schoon huis. Er is daarom geen aanleiding om terug te gaan naar 2,5 uur per week. Uitgangspunt in het onderzoek van gemeente Utrecht is 'een schoon en leefbaar huis': men moet gebruik kunnen maken van een schone woonkamer, als slaapvertrek in gebruik zijnde ruimtes, de keuken, sanitaire ruimtes en gang/trap. Het betreft inwoners bij wie geen specifiek meerwerk noodzakelijk is als gevolg van medische beperkingen. De voucher is afgegeven aan de groep inwoners die hulp bij het huishouden hadden vanuit de Wmo en waar uit het keukentafelgesprek is gebleken dat zij de beperkingen op het gebied van het huishouden zelf op kunnen lossen. Er lopen nog wel een aantal bezwaarzaken tegen de afwijzing van de hulp bij het huishouden op basis van de Wmo. Een eventuele uitspraak van de rechter zou gevolgen kunnen hebben voor de mensen die nu een voucher hebben. Er worden geen nieuwe vouchers meer verstrekt. Het betreft een groep inwoners die door verschillende oorzaken steeds kleiner wordt. Met ingang van 1 juli 2017 is de voucher teruggebracht naar een maximum van 2 uur per week. Met het voort zetten van de voucher in 2018 en 2019 blijft de hulp bij het huishouden beschikbaar voor de kwetsbare doelgroep en wordt de overgangsregeling voor deze doelgroep gecontinueerd. Wat mag het kosten? Er worden geen nieuwe vouchers meer verstrekt. Het betreft een groep inwoners die steeds kleiner wordt. De afgelopen twee jaar is de groep inwoners die gebruik maakt van de vouchers door verhuizing buiten de gemeente of naar een zorginstelling en overlijden afgenomen met 15%. Daarnaast is met ingang van 1 juli 2017 het maximum aantal uren hulp dat met de voucher kan worden ingekocht verlaagd naar 2 uur per week. Met de aanname dat de groep ook de komende jaren met 15% zal afnemen, is de verwachting dat de voucher vanaf 2023 binnen het beschikbare budget te realiseren is. De afname kan de komende jaren ook toenemen tot meer dan 15%, waardoor de voucher eerder dan 2023 binnen het beschikbare budget valt. Jaartal Kosten vouchers Beschikbaar budget Saldo

5 Volgvel 5 De extra kosten voor het voortzetten van de voucherregeling in 2018 ad kunnen worden gedekt uit de Behoedzaamheidsreserve. Via de Programmabegroting zullen wij de raad hiervoor een voorstel doen. De verwachting is dat de Behoedzaamheidsreserve per 31 december 2018 uitgeput is en opgeheven wordt. Hiermee kan deze reserve vanaf 2019 niet als dekkingsmiddel gebruikt worden. De eventuele voortzetting van de voucherregeling vanaf 1 januari 2019 wordt betrokken in de integrale afweging bij de Voorjaarsrapportage Wie is daarvoor verantwoordelijk? De raad is verantwoordelijk voor het stellen van de kaders. Het college is verantwoordelijk voor de uitvoering van het beleid. Wanneer en hoe zal de raad over de voortgang worden geïnformeerd? In het derde kwartaal van 2019 wordt de voucherregeling geëvalueerd. In de evaluatie wordt onderzoek gedaan naar het gebruik van de regeling en de mogelijkheden van het voortzetten of verder afbouwen van de regeling binnen het beschikbare budget van het sociaal domein. Communicatie De inwoners die een voucher hebben, worden persoonlijk geïnformeerd per brief. 4. Ondertekening Burgemeester en wethouders van de gemeente Haarlemmermeer, namens dezen, de portefeuillehouder,