Aan De leden van de Gemeenteraad van Landgraaf Postbus AA LANDGRAAF

Transcriptie

1 Aan De leden van de Gemeenteraad van Landgraaf 6370 AA LANDGRAAF Landgraaf, Onderwerp Uitspraken van de Centrale Raad van Beroep inzake Hulp bij het huishouden in relatie tot de Landgraafse situatie. Verzonden op Medewerker N.C. Erens Geachte Raadsleden, Mail Afdeling Maatschappelijke Ontwikkeling Telefoonnummer Bezoekadres Pagina 1 van 6 Door middel van deze brief, willen wij u informeren over de consequenties van de uitspraken van de Centrale Raad van Beroep inzake Hulp bij het huishouden op de Landgraafse situatie. De Centrale Raad van Beroep heeft op 18 mei 2016 richtinggevende uitspraken gedaan over hulp bij het huishouden, te weten: 1. Hulp bij het huishouden valt onder de Wmo 2015; 2. Aanspraken op hulp bij het huishouden die zijn toegekend onder de tot 1 januari 2015 geldende oude Wmo, blijven ook daarna gelden. De gemeente kan die aanspraken met toepassing van de Wmo 2015 aanpassen aan haar nieuwe Wmo-beleid; 3. Het beleid moet berusten op objectief en onafhankelijk onderzoek naar de tijd die nodig is voor een schoon en leefbaar huis. 4. Hulp bij het huishouden mag aangeboden worden in de vorm van een algemene voorziening, mits de algemene voorziening voldoet aan de eisen van de Wmo Indien dit nodig is voor de zelfredzaamheid moet aanvullend op de algemene voorziening, een maatwerkvoorziening worden aangeboden; 5. De eigen bijdrage voor hulp bij het huishouden moet in de verordening worden opgenomen. Dit mag niet aan het college gedelegeerd worden.

2 Impact richtinggevende uitspraken van de Centrale Raad van Beroep van 18 mei 2016 over hulp bij het huishouden op de 1. Hulp bij het huishouden valt onder de Wmo Hulp bij het huishouden is als voorziening niet geschrapt. Hulp bij het huishouden wordt nog steeds geboden. Dit in de vorm van een algemene voorziening en in een maatwerkvoorziening. Op basis van een op de persoon gericht onderzoek (onder andere door middel van het keukentafelgesprek) bepaalt het college van burgemeester en wethouders of belanghebbende in aanmerking komt voor een algemene voorziening of maatwerkvoorziening. 2. Aanspraken op hulp bij het huishouden die zijn toegekend onder de tot 1 januari 2015 geldende oude Wmo, blijven ook daarna gelden. De gemeente kan die aanspraken met toepassing van de Wmo 2015 aanpassen aan haar nieuwe Wmo-beleid. Het in artikel 8.9 eerste en tweede lid van de Wmo geregelde overgangsrecht moet zo worden uitgelegd dat onder de Wmo 2007 toegekende aanspraken blijven gelden tot het moment waarop zij worden gewijzigd of beëindigd op grond van de het bij of krachtens de Wmo 2015 bepaalde. Hieruit volgt dat de gemeente lopende beschikkingen mag wijzigen of intrekken als het beleid is gewijzigd. Sinds 2012 zijn alleen nog indicaties afgegeven voor onbepaalde tijd. Bij het beëindigen of wijzigen van indicaties, is het overgangsrecht toegepast. Pagina 2 van 6 3. Het beleid moet berusten op objectief en onafhankelijk onderzoek naar de tijd die nodig is voor een schoon en leefbaar huis. Deze uitspraak heeft betrekking op de situatie waarin betreffende gemeente ervoor gekozen had om met modules te werken en iedere module stond voor een aantal uren hulp bij het huishouden. De basismodule bestond uit 78 uren per jaar. Dit berust niet op objectief en onafhankelijk onderzoek naar de tijd die nodig is voor ondersteuning bij het schoonmaken. De Centrale Raad van Beroep heeft geoordeeld dat burgemeester en wethouders bevoegd zijn om ter invulling van het begrip schoon en leefbaar huis beleidsregels vast te stellen. Deze regels mogen echter niet willekeurig zijn en dienen op objectieve criteria, steunend op deugdelijk onderzoek te berusten. Bij het ontbreken van de uitkomsten van

3 bovengenoemd onderzoek heeft de Centrale Raad van Beroep aansluiting gezocht bij het laatste niet meer in geschil zijnde indicatie, dan wel de normen van het CIZ protocol huishoudelijke verzorging. De Landgraafse maatwerkvoorziening is niet gestoeld op modules dan wel standaard uren. Iedere situatie wordt individueel beoordeeld. Deze richtinggevende uitspraak van de Centrale Raad van Beroep is in de Landgraafse situatie niet aan de orde. In de uitspraak staat namelijk ook dat de gedragslijn zoals deze in Utrecht wordt gehanteerd, wel correct is. Namelijk indien uit individueel onderzoek blijkt dat iemand niet met de standaard module toekomt, hij/zij een aanvullende module toegekend krijgt. Geconcludeerd wordt dat de moraal van het verhaal is dat het individuele onderzoek het uitgangspunt moet zijn. Van belang is dat de gemeente concreet omschrijft waar iemand recht op heeft (bijvoorbeeld zwaar huishoudelijk werk, verzorging van de was enzovoorts). Een en ander moet duidelijk in de nadere regels geformuleerd worden en dient in de beschikking vermeld te worden. Pagina 3 van 6 4. Hulp bij het huishouden mag aangeboden worden in de vorm van een algemene voorziening, mits de algemene voorziening voldoet aan de eisen van de Wmo Indien dit nodig is voor de zelfredzaamheid moet aanvullend op de algemene voorziening, een maatwerkvoorziening worden aangeboden. Deze richtinggevende uitspraak houdt in dat een algemene voorziening mag, maar moet voldoen aan de volgende eisen: moet daadwerkelijk beschikbaar zijn; moet financieel mogelijk zijn voor de klant en de klant mag niet de volledige kosten dragen; moet passende ondersteuning bieden en indien niet het geval dan moet aangevuld worden met een maatwerkvoorziening. In Landgraaf is een algemene voorziening daadwerkelijk beschikbaar, te weten de tijdelijke regeling Huishoudelijke Hulp Toelage (hierna: HHT). Een uur hulp bij het huishouden (in het kader van de HHT) heeft een waarde van 23,-. Klanten betalen 5,- per uur, de overige kosten worden door de gemeente betaald. Er is een aparte regeling voor mensen die dit niet kunnen betalen. Deze

4 betalen namelijk een lagere bijdrage ad 2,50 per uur. Daarmee wordt tot zover voldaan aan de regels die voor een algemene voorziening gelden. Echter uit de uitspraken wordt duidelijk dat het uitgangspunt te allen tijde de individuele situatie van de klant moet zijn en indien de algemene voorziening niet toereikend is, dient deze te worden aangevuld met een maatwerkvoorziening. De algemene voorziening zoals die nu is ingericht kent een maximum aantal uren (namelijk 3 uur per week per klant). In het licht van de uitspraak is het niet logisch een algemene voorziening te maximeren, zoals dat nu wel met de huidige HHT geregeld is. De gemeente snijdt zich daarmee zelf in de vingers omdat een maatwerkvoorziening (die eventueel in aanvulling op de algemene voorziening verstrekt moet worden) duurder is dan de huidige HHT. Pagina 4 van 6 Wat moet gebeuren is dat als eerste door de wijkteammedewerker bepaald wordt wat in de individuele situatie aan ondersteuning nodig is om iemand zolang mogelijk in zijn eigen leefomgeving te kunnen laten leven. Daarbij is de gemeente vrij om ook te kijken naar wat een klant zelf nog kan of wat zijn omgeving kan betekenen (toepassing van de zelfredzaamheidsladder). Daarbij wordt opgemerkt dat iemand niet per definitie beter uit de situatie hoeft te komen dan ten tijde voor de melding). De financiële situatie van de klant dient eveneens in overweging te worden genomen. Vervolgens wordt gekeken of belanghebbende met het door de gemeente geregelde ondersteuningsaanbod passend ondersteund wordt, waarbij een algemene voorziening als basisvoorziening voorliggend kan zijn op een eventueel in aanvulling daarop te verstrekken maatwerkvoorziening. Concreet betekent dit dat de uren in het kader van de HHT niet gemaximeerd moeten worden. Gelet op het voorgaande wordt geadviseerd om een algemene voorziening te creëren die anders is ingericht dan de huidige HHT. De tijdelijke regeling HHT gold voor de jaren 2015 en 2016 en stopt met ingang van Hoe de algemene voorziening met ingang van 2017 ingericht moet worden, wordt nog uitgewerkt.

5 5. De eigen bijdrage voor hulp bij het huishouden moet in de verordening worden opgenomen. Dit mag niet aan het college gedelegeerd worden. Pagina 5 van 6 De hoogte van de eigen bijdrage van de algemene voorziening moet in de verordening worden opgenomen. Landgraaf heeft bij het opstellen van de verordening de VNG modelverordening gebruikt. De VNG heeft ervoor gekozen om de hoogte van de bijdrage in de kosten voor een algemene voorziening niet op te nemen in de verordening maar in de nadere regels die door het college van burgemeester en wethouders worden vastgesteld. Dit is gedaan om te voorkomen dat telkens als de bedragen aanpassing vergen de desbetreffende onderdelen van de verordening opnieuw door de raad te laten vaststellen. Dat betekent dat de verordening van Gemeente Landgraaf op dit punt moet worden aangepast. Ten aanzien van de richtinggevende uitspraken van de Centrale Raad van Beroep van 18 mei 2016 over hulp bij het huishouden kan in relatie tot de Landgraafse situatie geconcludeerd worden, dat: De uitspraken, op basis van: - bestudering van daaraan gerelateerde documenten/berichten (onder andere conclusies van de VNG en een brief van de staatssecretaris van Volksgezondheid drs. M.J. van Rijn); - consultering van de verantwoordelijke beleidsmedewerkers Wmo van de gemeenten Kerkrade, Brunssum en Heerlen; géén ingrijpende consequenties hebben voor beleid en regelgeving. Het beleid gehandhaafd kan blijven. De verordening en de nadere regels op punten aangepast moeten worden; De motivering van de beslissing aanpassing behoeft, omdat concreet in de beschikking omschreven moet worden waar iemand recht op heeft (bijvoorbeeld zwaar huishoudelijk werk, verzorging van de was enzovoorts). Ten behoeve hiervan dient een nieuw proces ingericht en bemenst worden dat inspanning, tijd en extra menskracht kost. De verordening moet op een onderdeel aangepast worden, te weten artikel 16: het opnemen van de hoogte van de bijdrage in de kosten voor een algemene voorziening opnemen. De VNG adviseert om de bijdragen van andere algemene voorzieningen hierin mee te nemen.

6 De nadere regels moeten op twee punten aangepast worden, te weten: Onderbouwing conclusies welke ondersteuning passend is; Beoordelen of de algemene voorziening voor de cliënt financieel haalbaar is. Dit laatste is lastig omdat er geen criteria zijn om dat te doen. Thans wordt bij het bepalen of iemand wel of niet 5,- kan betalen de criteria toegepast die ISD-BOL hanteert bij het toekennen van bijzondere bijstand. Uitgezocht moet worden of deze werkwijze afdoende is of dat er nog aanvullende kaders noodzakelijk zijn. Pagina 6 van 6 Verordening en nadere regels behoeven aanpassing. Verder moet uitgewerkt worden hoeveel klanten voor de verschillende algemene voorzieningen moeten gaan betalen en hoe bepaald kan worden of een voorziening voor belanghebbende financieel haalbaar is. Voorts moeten regels geformuleerd worden waarmee goed beargumenteerd kan worden hoe de wijkteammedewerker tot bepaalde conclusies komt die vervolgens tot een indicatie leiden. Tot slot resteren nog vragen in de zin van: Wanneer moeten de wijzigingen ingaan? Hoe worden in de tussentijd meldingen van nieuwe cliënten behandeld? Hoe wordt omgegaan met lopende bezwaar- en beroepsprocedures? Cliënten zullen naar aanleiding van de uitspraken (opnieuw) een melding kunnen doen en/of aanvraag kunnen indienen. Hoe daarmee om te gaan? De VNG is doende met adviezen/voorstellen gericht op reparatie van de consequenties van de richtinggevende uitspraken van de Centrale Raad van Beroep van 18 mei 2016 over hulp bij het huishouden. Eind juli 2016 verwacht de VNG de gemeenten nader te kunnen berichten. In afwachting van die berichtgeving wordt de huidige uitvoeringspraktijk gehandhaafd en wordt aan de door te voeren reparaties geen terugwerkende kracht verleend. Wij vertrouwen erop u hiermede voldoende te hebben geïnformeerd. Burgemeester en wethouders van Landgraaf, de secretaris, de burgemeester, ir. J.M.C. Rijvers mr. R.J.H. Vlecken