Lezen - Moeilijke woorden vmbo-kgt34

Transcriptie

1 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 11 september 2017 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

2 Inhoudsopgave Lezen - Moeilijke woorden Vooraf Stap1 Stap2 Stap3 Stap4 Antwoorden Over dit lesmateriaal Pagina 1

3 Lezen - Moeilijke woorden Vooraf Leerdoel Je weet hoe je moet omgaan met moeilijke woorden in (examen)teksten. Je leert de betekenis van een aantal nieuwe woorden. Je herhaalt de theorie over beeldspraak en stijlfiguren. Eindproduct Je krijgt een tekst over de overname van een bedrijf door Philips. Deze tekst bevat moeilijke woorden. In de eindopdracht houd je een logboek bij, over hoe je achter de betekenis van de moeilijke woorden bent gekomen. Alleen of samen? Deze opdracht doe je voor het grootste gedeelte alleen. In stap 3 werk je samen met een klasgenoot. Tijd Je kunt twee lesuren besteden aan deze opdracht. Stap1 Moeilijke woorden, wat te doen? Tijdens je examen moet je veel teksten lezen. Waarschijnlijk kom je in ieder examen wel een paar woorden tegen waar je nog nooit van hebt gehoord. In deze opdracht leer je hoe je moet omgaan met moeilijke woorden in examenteksten. Veel vmbo'ers struikelen tijdens hun examen over moeilijke woorden. Je kunt erover lezen in het artikel 'Vmbo-examen extra zwaar door moeilijk taalgebruik' Voor- en achtervoegsels en het herkennen van signaalwoorden kan je helpen de betekenis van een woord te vinden. Weet jij nog wat voor- en achtervoegsels zijn? Bestudeer de theorie in de Kennisbank en luister goed naar de informatie uit het filmpje. Maak eventueel aantekeningen voor jezelf. KB: Voor- en achtervoegsels Stappenplan Open het Wordbestand 'Moeilijke woorden' voor het stappenplan Pagina 2

4 dat je kunt gebruiken als je een moeilijk woord tegenkomt in een tekst. Doe de volgende meerkeuze oefening over de betekenis van moeilijke woorden. Moeilijke woorden maken.wikiwijs.nl/p/questionnaire/standalone/ draconisch a. zeer streng b. heel groot c. angstaanjagend 2 impuls a. zwakstroom b. straling c. aansporing 3 investeren a. beleggen b. ommuren c. pesten 4 orakel a. borstbeeld b. brak c. iemand met grote kennis en inzicht 5 Pagina 3

5 gros a. het grootste aantal, de meerderheid b. met gaatjes c. zwak 6 marge a. alinea b. meisjesnaam c. ruimte voor de kantlijn 7 ongerept a. onbeschadigd b. verzwegen c. vlak 8 recent a. boekbeoordelaar b. kort geleden c. dirigent 9 legio a. leger b. heel veel c. bouwstenen 10 joviaal Pagina 4

6 a. sjaal b. gul c. vriendelijk 11 geperforeerd a. doorboord, met een rij gaatjes b. christelijk c. stekelig 12 arsenaal a. bewaarplaats voor wapens b. kanon c. paling 13 dubieus a. twijfelachtig b. troebel c. streng 14 kliek a. groep mensen die elkaar bevoordeelt b. levendig c. flink gebouwd 15 saneren a. tandenpoetsen b. orde op zaken stellen c. waarschuwen Pagina 5

7 16 duperen a. benadelen b. gaten maken c. glad strijken 17 laconiek a. doodkalm b. verlegen c. aarzelend 18 floreren a. goed gaan b. met bloemen strooien c. bijschaven 19 citaat a. letterlijk weergegeven woorden b. spreekwoord c. verordening 20 gestand doen a. de stand bijwerken b. nakomen (van afspraak) c. direct doen Stap2 Pagina 6

8 Oefenen Lees de tekst 'Uitwassen verminderd door camera's' en beantwoord de meerkeuzevragen die je onderaan de tekst vindt. Gebruik de theorie die je in de vorige stap hebt geleerd. Doe de volgende oefening. Volg het stappenplan 'Moeilijke woorden'. Gebruik eventueel de volgende site voor het opzoeken van de betekenis. Moeilijke woorden maken.wikiwijs.nl/p/questionnaire/standalone/ nomineren a. steunen b. eerbied hebben voor c. terugbetalen d. kandidaat stellen 2 bemiddelen a. uitleggen b. voordragen c. iets afronden d. een overeenkomst tot stand brengen 3 accuraat a. zeer nauwkeurig b. vreedzaam c. in vertrouwen d. lastig 4 idyllisch Pagina 7

9 a. verlichting b. beschamend c. vreedzaam d. heldhaftig 5 archipel a. docent vreemde talen b. weerbericht c. heldhaftig d. eilandengroep 6 cineast a. filmmaker b. iemand die graag fantaseert c. lusteloos d. muziekinstrument 7 clementie a. eerloos b. eerbied c. genade d. uitleg 8 consternatie a. nerveus b. opsluiting c. opschudding d. cruciaal 9 declameren a. gelijkmaken b. terugbetalen c. voordragen d. vertrouwen 10 Pagina 8

10 domicilie a. woonplaats b. tijdstip c. toevoegsel aan een brief d. geboortenaam 11 fiducie a. hooghartig b. vertrouwen c. schitterend d. botsing 12 geagiteerd a. opgewonden, nerveus b. er met moeite tegenin gaan c. onder een schuilnaam d. land dat zichzelf bestuurt 13 heroïsch a. heldhaftig b. beschamend c. laf d. sterk 14 incognito a. heel precies iets nakijken b. onder een schuilnaam c. spottend d. sluw, listig 15 netelig a. schandelijk b. lastig c. bijziendheid d. kwaadaardigheid 16 Pagina 9

11 nivellering a. bruikbaar, nuttig b. verkleinen van verschillen c. in het geheim d. uitnodiging 17 pragmatisch a. verderfelijk b. nuttig, bruikbaar c. twijfelachtig d. plantenetend 18 restitutie a. teruggave, terugbetaling b. goedgebekt c. karakter d. niet meer kunnen praten 19 celibaat a. het zich vrijwillig onthouden van seks (priesters) b. verslag c. overheersend d. afwijkend gedrag 20 fröbelen a. benauwdheid b. samenscholen c. vrijblijvend knutselen d. skiën Doe de volgende opdracht over de betekenis van voorvoegsels. Wat is de juiste betekenis? Pagina 10

12 maken.wikiwijs.nl/p/questionnaire/standalone/ bi- (biseksueel, binair) a. twee, dubbel b. opnieuw c. niet, het tegendeel 2 aarts- (aartsvader, aartsbedrieger) a. vanzelf b. oer, vanaf het begin c. opnieuw 3 hydro- (hydrotechniek, hydrologie) a. tegen b. water c. twee, dubbel 4 her- (herplanten, herzien) a. tegen b. opnieuw c. twee, dubbel 5 ex- (ex-man, ex-president) a. opnieuw b. tegen c. oud 6 co- (coauteur, coöperatie) Pagina 11

13 a. samen, verenigd b. gelijk, hetzelfde c. opnieuw 7 homo- (homogeen, homoniem) a. gelijk, hetzelfde b. niet, het tegendeel c. opnieuw 8 auto- (automaat, automobiel) a. opnieuw b. tegen c. vanzelf 9 a(n)- (asociaal, amoreel) a. tegen b. niet, het tegendeel c. twee, dubbel 10 anti- (anticonseptie, anticlimax) a. oud b. opnieuw c. tegen Stap3 Beeldspraak Een schrijver wil zijn tekst zo pakkend mogelijk laten overkomen. Om variatie in de tekst aan te brengen of om iets te benadrukken, kan hij beeldspraak of stijlfiguren gebruiken. Beeldspraak wil zeggen dat een woord of een uitdrukking een figuurlijke betekenis krijgt. Het is dan niet letterlijk bedoeld. Pagina 12

14 Voorbeeld: Ze konden een gezond bedrijf bouwen op de vleugels van een Royaal Frans subsidiebeleid. Op de vleugels van is figuurlijk bedoeld en betekent 'met behulp van'. Bestudeer de volgende drie Kennisbanken over stijlfiguren: KB: Herhaling, tautologie en pleonasme KB: Tegenstelling en overdrijving KB: Eufemisme en understatement Stijlfiguren oefenen Doe de volgende meerkeuze oefening samen met een klasgenoot. Kies uit: pleonasme, tautologie, eufemisme, tegenstelling of overdrijving. Stijlfiguren maken.wikiwijs.nl/p/questionnaire/standalone/ Het ouderloos weesje. a. tautologie b. pleonasme c. eufemisme 2. Hij was blij en verheugd. a. pleonasme b. tautologie c. understatement 3. De tweeling van onze buren heeft gisteren vast en zeker zijn vijfde verjaardag gevierd. a. pleonasme b. understatement c. tautologie 4. Aardbevingen op voorhand voorspellen blijkt nog altijd niet mogelijk te zijn. Pagina 13

15 a. understatement b. tegenstelling c. pleonasme 5. De professor zei klaar en duidelijk dat de lessen van de laatste twee weken zouden worden afgelast. a. overdrijving b. pleonasme c. tautologie 6. Peter is thans op dit ogenblik aan het pokeren, hoewel hij dat niet mocht van zijn moeder. a. tautologie b. understatement c. tegenstelling 7. Elk ouderpaar wil dat hun zoon de waar gebeurde feiten vertelt, zelfs als die geen goed nieuws zijn. a. eufemisme b. tautologie c. pleonasme 8. Hij is niet erg snugger. a. tegenstelling b. eufemisme c. tautologie 9. Sterven om te leven. Pagina 14

16 a. tegenstelling b. understatement c. eufemisme 10. Laat alles zijn voorbij, gedaan, verleden. a. tegenstelling b. eufemisme c. tautologie 11. Vroeg in de morgen is hij van ons heengegaan. a. tegenstelling b. overdrijving c. eufemisme 12. Het groene grasveld lag er verlaten bij. a. tegenstelling b. pleonasme c. overdrijving 13. Hoe je de zaak ook wendt of keert, jullie zaten fout. a. pleonasme b. tautologie c. overdrijving 14. In Oostenrijk genoten zij van de stilte tijdens hun wandeling door de witte sneeuw. a. overdrijving b. tegenstelling c. pleonasme Pagina 15

17 15. Ik heb bij de bushalte een eeuw staan wachten. a. overdrijving b. tegenstelling c. eufemisme 16. Slagen doe je door te mislukken. a. overdrijving b. tegenstelling c. tautologie 17. Haar hond is vorige week heengegaan. a. eufemisme b. pleonasme c. overdrijving Stap4 Moeilijke woorden logboek Lees het artikel 'Philips neemt medisch bedrijf VS over'. Download het bestand: 'Moeilijke woorden logboek' 1. Zet alle woorden uit het artikel dat je net gelezen hebt, en waarvan je de betekenis in eerste instantie niet weet, in dit logboek onder het kopje 'Moeilijk woord'. 2. Onder het kopje 'strategie' beschrijf je de strategie hoe je achter de betekenis kunt komen. 3. Onder het kopje 'betekenis' zet je de betekenis van het woord. Lever het logboek in bij je docent. Hij/zij bepaalt hoe de opdracht wordt besproken. Antwoorden Antwoorden Stap 2 Pagina 16

18 1 - d 2 - a 3 - b Pagina 17

19 Over dit lesmateriaal Colofon Auteur VO-content Laatst gewijzigd 11 september 2017 om 16:09 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau Leerinhoud en doelen Eindgebruiker Moeilijkheidsgraad Studiebelasting Trefwoorden VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 4; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 3; Nederlands; Leesvaardigheid; leerling/student gemiddeld 2 uur en 0 minuten leerlijn, rearrangeerbare Pagina 18