GEBRUIKSWAARDEONDERZOEK MET TOMATEN IN 1976

Transcriptie

1 S P R E G E R I S T I T U U T Haagsteeg 6, Wageningen Tel.: 8719I Rapprt n Drs. S.P. Shuten en mej. H.W. Strk GEBRUIKSWAARDEDERZEK MET MATE I 1976 Uitgebraht aan de 1 direteur van het Sprenger Instituut P rj eet n. 18

2 GEBRUIKSWAARDEDERZEK MET MATE I 1976 Drs. S.P. Shuten en mej. H.W. Strk ILEIDIG aar aanleiding van klahten in de praktijk ver de kwaliteit van het ras Snat werd het Sprenger Instituut verzht nderzek te verrihten aan een aantal tmaterassen. De klahten betreffen.a. slehte bewaarbaarheid van vral tmaten uit de vrege stkteelt. Er wrdt in verband hiermee wel aangeverd, dat het ras Snat een dunne vruhtwand zu hebben. Een andere klaht is, dat de vruhten van dit ras vrij smakels zuden zijn. WERKWIJZE Als regel werden de tmaten aan het Sprenger Instituut geleverd via het prefstatin te aaldwijk. Aan de mnsters werd het vlgende bepaald: a. drge stfgehalte en refratie in prenten; b. suiker en zuurgehalte in prenten;. het vitamine gehalte in mg%. Bepaald werd dit gehalte aan de vlgende nderdelen van de tmaat: vruhtwand, lulaire massa en zaadlij sten; d. de dikte van de vruhtwand, p vier plaatsen m.b.v. een shuifmaat in mm, gemeten aan een mnster van 25 tmaten per ras ; e. het aantal hlle vruhten en het aantal hkken per vruht in een mnster als nder d; f. de kleur van de lulaire massa in een mnster als nder d. Kleuren: rd, geel, gren en een mengsel van genemde kleuren; g. het uitstalleven en het ttale leven na plukken van de vruhten nder het eerste wrdt verstaan de tijd (in dagen) tussen stadium 6 ( vlledig ranje gekleurd bij 2 ) en stadium 8 (= rde tmaat, die verrijp (slap) is en niet meer in aanmerking kmt vr verkp in de winkel). Het tweede betreft de tijd tussen plukken en stadium 8. Bij de bepaling van beide werd dagelijks gentrleerd (de vruhten werden genummerd). Bewaring vnd steeds plaats bij 2Q en een r.v. van 8%; h. de invled p het ttale leven en het uitstalleven van handelingen, die p het bedrijf bij gsten en srteren vrkmen.

3 2 i. de smaak. Dit geshiedde met behulp van paarsgewijze vergelijkingen. Met deze methde' zijn de uitspraken van de keur, ders snel statistish te analyseren..b. Het spreekt vanzelf, dat niet alle bepalingen als bven pgesmd in ieder prefje werden uitgeverd. Een zeer gede zaak is, dat bij de verge1ijking van rassen steeds een ud referentieras, nl. Extase aanwezig was. Vr verdere bijznderheden: zie resultaten. RESULTATE (n Tabel zijn bepalingen vermeld, die aan mnsters van enkele rassen werden uitgeverd. De mnsters zijn van 24 en Tabel I.Bepalingenaantmaten (mnstergrtte:25vruhten)24en Bepaling datum rassen drge s tfgehalte (%) ' 5,6 Extase 5,7 47 5, ,4 Snat 5, , ,5 5,9 5,7 5,5 5,8 5,9 suikers {%) 2k 294 1,9 2,2 2,1 2, 2,1 2,1 diktevruhtwand (mm) 2k 294 5,9 5, 4,8 4,8 5,4 5,1 M 4, 4,8 4,7 5,2 5,6 hlheid (aantal) 2k ) ras n iseenvlezigtype mtrent de smaak van bvengenemde rassen het vlgende: twee maal werden de rassen gekeurd dr een panel van 26 persnenen. Het panel had in de twee keuringen niet dezelfde samenstelling. Met behulp van variantieanalyse (verslag 141, afdeling Wiskunde) kn geen vershil tussen de rassen nderling wrden aangetnd.

4 TabelI.I mvat de resultaten van bepalingen aan enkele andere rassen dan die in Tabel I werden genemd. De mnsters (5 vruhten) bestnden uit zahte en harde vruhten. Het S.l. werd verzht de bepalingen te den aan de zahte zwel als aan de ha rde vruhten.

5 I I ) 4> E M M 4> l!_ 4> U1 E ^""^ v r~ en i i v 1 T_ <D u»._,jl Q <U Q ) Q r H ' ÇA T v 4> ) T r^ T r». > <n 4> X LU ) û. <D jq, 41 J T. J>. X) '" 4> ' J ' ~. J u J XI U J 4> J " i> u XI J r v v v v v r» v r^ v vd vu Vu v ^s ÔP 4 41 W > I i_ v * ^ r» """. a^>. U) >..* m V v,_ vd v r^,. <H> ' r. ' v r. v JX v r r». r^ 1 r~, s ^, & * E <K>»' a > n +> +J t >4 ) 1 L > ^",. 41 a J J * v > v * «~ v *»» M > <u ^ vi < Ö *" 1 ' a S II J= I 4J en <D in ^ E * ^* «v < v ) l. 4» * i r a ) V l r^» t r V a» in J) ) E «41 J 1 <u vi Q) Û L <u +J t/1 u <u Q. <D n 4J (1) E J > <D d) XI XI E ) T r

6 aar aanleiding van de uitkmsten, samengevat in Tabel II, werden enkele bepalingen gedaan met tmaten van dezelfde herkmst. Er werd vrzihtig geplukt; het stadium van de tmaten was liht ranje. De resultaten staan in de tabellen III en IV. Alleen de rassen Snat en Extase werden in deze pref pgenmen. Tabel III. Bepalingen uitgeverd diret na plukken p (mnsterg rt te : 25 tmaten) bepaling Sna t Extase dikte vruhtwan i (mm) 1 * 5,2 5,2 aantal hkken 2,5 2,1 hlheid (aantal 1u1 a i re ma ssa "* rd 5 12 (aantal) < geel g ren mengse ) per vruht 4 bepalingen Tabel IV. Perentage tmaten in stadium 6 en stadium 8 na 1 dagen bewaring (éénmalige berdeling). bewaring p 1 uk stadium 6 (%) stadium 8 (%) stad iurn Snat Extase Snat Extase 5 dgn. ~*t >2 n ii > H _^ n 2 " H n ii H.,,\ H 1 dgn ) Stadia 1 t/m 6: 1 = vlledig gren; 6 = vlledig ranje; 8 = met de hand waarneembaar zaht

7 De tendens, dat Extase beter bewaarbaar lijkt dan Snat werd nader nderzht met prdukt van dezelfde herkmst als ver, meld in Tabel IV. In deze pref werd tevens nagegaan, wat de invled van de vrij ruwe handling is, die de tmaten p het kweëkbedrijf al meten drstaan. Er werd vrzihtig geplukt, waarna met de helft van de mnsters (A tmaten) een gesimuleerde handling werd uitgeverd. Het laatste betrf alleen het ruwe plukken (smijten in de plukmand) en srteren. De resultaten zijn in Tabel V samengevat. Tabel V. Invled van de handling p de kwaliteit (mnstergrtte; kq vruhtenstadium t/m 5 ; juli 1976). bepalingen Snat Extase ui tstalleven (dgn) ttale leven (dgn) met hand'inn M 8, znder handli ng 6,8 1,8 met handling 6,9 11,6 znder handl 8,6 1,7 in hlheid (aantal) rnde vruhten (aantal 9 h kleur l. massa: f* rd 1 6 (aantal); geel gren 27 5 De vraag, f het ras Snat beter f slehter bewaarbaar is dan een ander ras, is niet znder meer te beantwrden. Uit één kas knden rassen wrden verkregen. De tmaten werden vrzihtig geplukt en znder handling bewaard. Resultaten in Tabel VI. Tabel VI. Berdeling van de hudbaarheid van rassen (mnstergrtte 8 tmaten per ras; juli 1976). berde 1i ngen Jupiter Mi l Snat uitstal leven (dgn) 7,*» 7,7 1,2 ttale 1 even (dgn) 12,9 12,8 14,8 rnde vruht en (aantal) l. ma ssa: "rd 1 (aantal) < geel 2 9 g ren

8 7 Uit versheidene tabellen kan gelezen wrden, dat de kleur van de lulaire massa sterk varieert. Bekend is, dat er enig verband bestaat tussen de kleur van de lulaire massa en het vitamine gehalte. Vr het ras Snat werd dit tweemaal bepaald, d.w.z. in de vruhtwand, lulaire massa en de zaadlijsten. Resultaten: Tabel VII. I Tabel VII. Vitamine gehalte van de tmaat Snat (de bepalingen p en I6I976 betreffen dezelfde partij tmaten). kleur, l. massa g ren weefsel vruhtwand 1u1. massa zaadlijsten vitamine gehalte (mg%) I6I976 I6I , 19 16, , rd vruhtwand 1u1. massa zaad 1ijsten 2 2, ,5 1A ^k t 5 BESPREKIG RESULTATE Uit de rassenverge1ijking (Tabel l) kmen slehts zeer geringe vershillen tt uiting met betrekking tt drge stfgehalte en suikers. Het ude refer entie ras Extase blijkt vrijwel gelijk aan Snat. pmerkelijk is, dat het vlezige ras 6795 geen hqer drge stfgehalte heeft dan deandere rassen.verdediktevandevruhtwand enhetvrkmenvanhlheid kunnendevlgendepmerkingenwrdengemaakt*. a. Extase en Snat vertnen vrijwel geen vershil. b. In vereenstemming met de verwahting blijkt het ras 6795 een iets dunnere vruhtwand te hebben dan de andere rassen; Tevens kmen hierbij zeer weinig hlle vruhten vr.. De n's k8k, kj en 551 hebben een wat dikkere vruhtwand*dan Snat en Extase, terwijl het ras 551 bvendien pvalt dr het geringe aantal hlle vruhten. In tegenstelling tt de verwahting bl«ek n niet aangenamer van smaak dan de andere rassen.

9 8 pgemerkt dient te wrden, dat in de 1e keuring dit ras wel het aangenaamst werd gevnden.' In de herhaling van de smaaktets werd deze mening niet bevestigd, hetgeen nder meer het gevlg kan zijn van het vershil in waardering dr de twee panels. Verder is van belang, het niet aanwezige vershil tussen Snat en Extase. De vaak geuite bewering, dat Snat een slehte smaak zu hebben, vindt in deze waarneming geen steun. In Tabel II vallen de suiker en zuurgehalten p. De harde vruhten van alle rassen hebben een hger zuur en lager suikergehalte dan de zahte tmaten. Dit wijst p grtere rijpheid van de zahte vruhten. Van de harde mnsters blijkt Snat de dunste vruhtwand te hebben, hewel het vershil t..v. de andere rassen niet grt is. pmerkelijk is verder, dat het vershil tussen hard en zaht vr Snat k het grtste is. Bij deze uitspraken is het van belang te bedenken, dat er vr deze pref geen infrmatie is ver de manier van verzamelen van de mnsters en een eventuele pslag tussen gsten en aankmst p het S.l. Deze wetenshap beperkt het trekken van harde nlusies. iet afhankelijk is de waarneming, dat bij alle rassen (Tabel II) frequent drie hkken naast twee hkken per vruht vrkmen. Vershillen per ras zijn er t.a.v. dit punt wel. Het is ehter twijfelahtig f de mnsters grt geneg geweest zijn m b.v. te stellen, dat bij Snat vruhten met drie hkken vaker vrkmen dan vruhten met twee hkken. Tensltte verdient de kleur van de lulaire massa aandaht. Alleen bij Extase is' deze verwegend rd ( = nrmaal); bij alle andere rassen wrden allerlei kleuren aangetrffen. Wat dit te betekenen heeft, is niet duidelijk. De eerder genemde "slehte" mnsters (Tabel II) waren aanleiding aan de twee meest interessante rassen Extase en Snat (in vergelijkend pziht) ng wat bepalingen te den. De in Tabel III vermelde waarnemingen spreken duidelijke taal: a. geen vershil in dikte periarp; b. er is een tendens, dat driehkkigheid vaker bij Snat dan bij Extase vrkmt;. de lulaire massa is bij Snat vaak gren; bij Extase meer rd.

10 aar aanleiding van Tabel IV twee pmerkingen: ä. De waarde van de verkregen ijfers is beperkt, daar het hier een mmentpname bet reft.. rma 1 iter wrden de stadia 6 en 8 bepaald d.m.v. dagelijkse waarnemingen per vruht, b. ndanks de nder a. gemaakte restritie zijn er twee tendensen: 1. een stadiumeffet lijkt niet aanwezig; 2. Extase blijkt na 1 dagen in een betere nditie dan Snat. De nder 2. genemde tendens wrdt sterker, als men de resultaten in Tabel V beziet. Zwel het ttale leven als het uitstalleven is krter vr Snat: resp. 28% en 21% (met en znder handling) en k% en 21% (met en znder handling). Verder is er een nadelige invled van handling Vr beide rassen. De shade is erger vr Snat dan vr Extase; het uitstalleven wrdt vr Snat met kq% bekrt; vr Extase met 2%. Verder vertnt het ttale leven dezelfde tendens als het uitsta 1 even. Tabel V tnt tensltte vr de derde maal, dat de kleur van de lulaire massa van Extase verwegend rd, Snat meestal gren is. Uit Tabel VI blijkt duidelijk, dat zeker niet gesteld mag wrden, dat Snat na de gst een krt leven beshren is. Uit dit experiment nder de hier gebruikte mstandigheden met prdukt van één herkmst kmen de vlgende tendensen: a. gede bewaarbaarheid van het ras Snat; b. Snat heeft een iets betere bewaarbaarheid dan Mil en Jupiter;. alle drie rassen hebben verwegend grene lulaire massa en rnde vruhten. Tensltte kmt uit de bepalingen, vermeld in Tabel VII de vlgende zwakke tendens: Snat met rde lulaire massa lijkt wat meer vitamine j n de vruhtwand te bevatten dan tmaten met grene lulaire massa. Wrden ehter van de drie weefsets tde heveelheden vitamine 'pgeteld dan blijft slehts een vershil van mg% ver. Bij alle nlusies en tendensen in dit verslag dient bedaht te" wrden, dat met slehts één herkmst per pref werd gewerkt en de meeste bepalingen eenmalig waren. Dit hudt dus in, dat

11 1' m. b. t. de variabiliteit van de tmaterassen niets gezegd kan wrden.. SAMEVATTIG Enkele tmaterassen werden nderzht p een aantal kwaliteitsaspeten.a. in verband met in de praktijk irulerende klahten ver het ras Snat. De belangrijkste tendensen uit dit nderzek zijn: 1. De vruhtwand van Snat is even dik als van Extase. De nieuwere rassen tenderen naar een dikkere vruhtwand. 2. De smaak van Snat is niet slehter dan van Extase. Zelfs een signifiant vershil tussen de getetste rassen en een vlezig type bleek niet aantnbaar.. Drge stfgehalte, zuur en suikerwaarden vertnden geringe vershillen. k. De kleur van de lulaire massa is verwegend gren bij Snat, rd vr Extase. 5. Snat is ged bewaarbaar, zelfs iets beter dan Mil en Jupiter (iets minder dan Extase), wanneer geen handling, die nrmaal p het bedrijf plaatsvindt, wrdt tegepast. 6. Het uitstalleven en het ttale leven van Snat in Extase wrden nadelig beïnvled dr handling. 7. Tmaten van het ras Snat met rde lulaire massa lijken iets meer vitamine te bevatten dan vruhten met grene lulaire ma s sa. Wageningen, SPS/EvdL.