Riedsútstel. Underwerp Evaluatie bezuinigingsmaatregelen openbare verlichting.

Transcriptie

1 Riedsútstel Ried : 26 februari 2015 Status : Informatiecarrousel Eardere behandeling : 21 november 2013 besluitvormend Agindapunt : niet invullen Portefúljehâlder : M. de Haan Amtner : P.B. Bos Taheakke : Raadsvoorstel dd. 3 oktober 2013 Besluit gemeenteraad dd. 21 november 2013 B&W advies dd. 14 december 2014 Informatiebrief SER-energieakkoord (openbare verlichting paragraaf Vastgoed op blz. 49 en 50) Op besjen : n.v.t. Underwerp Evaluatie bezuinigingsmaatregelen openbare verlichting. Foech ried/kolleezje: Beslissingsbevoegdheid van de raad. De kaders wijken af van hetgeen is vastgesteld door de raad op 21 november De gewijzigde kaders leiden tot een begrotingswijziging. Wy stelle jo foar te besluten om: 1. de resultaten van de tussenevaluatie voor kennisgeving aan te nemen (zie B&W advies dd. 14 december 2014) 2. de eindevaluatie (voorjaar 2015) te laten vervallen omdat de resultaten van de tussenevaluatie eenduidig zijn en voldoende informatie geven voor een definitieve aanpak 3. het collegebesluit van 14 december 2014 te volgen en daarmee de bezuiniging op de openbare verlichting (raadsbesluit van 21 november 2013) deels terug te draaien door alle verlichting in de woonwijken weer te laten branden. 4. in te stemmen met de bijgevoegde begrotingswijziging voor de openbare verlichting Ynlieding Programma 5 Leefomgeving (openbare verlichting) Op 21 november 2013 heeft de raad de kaders voor de openbare verlichting gewijzigd. Het doel van de wijziging was om te bezuinigen op de kosten voor de openbare verlichting. Onderdeel van dit besluit was om in november 2014 een tussenevaluatie te houden en in het voorjaar van 2015 de resultaten te vertalen naar een evaluatie. In december 2014 is in de vorm van een college advies de tussenevaluatie over de bezuinigingen op de openbare verlichting voorgelegd aan het college van B&W. Naar aanleiding van de resultaten heeft het college besloten om een deel van de bezuiniging per direct terug te draaien. Het college is zich bewust dat het nemen van dit besluit buiten haar bevoegdheid ligt. De impact die een deel van de bezuinigingsmaatregelen op de inwoners en het ambtelijk apparaat had was van een omvang dat het college meende per direct actie te moeten nemen. Het op juiste wijze in stelling brengen van de raad zou, naar de

2 Side : 2 mening van het college, te veel tijd kosten en onnodige onrust en werk met zich meebrengen. Na het besluit van het college is per direct een deel van de bezuiniging terug gedraaid. Nu wordt de raad gevraagd om het collegebesluit over te nemen en in te stemmen met de bijgevoegde begrotingswijziging. Te berikken effekt Voor de beslispunten 1, 2, 3, 4, en 5 Met dit voorstel willen we de bezuinigingsmaatregelen op de kosten voor openbare verlichting nog één keer bijstellen waarna de resterende bezuinigingsmaatregelen een definitief karakter krijgen. De bezuiniging zal hierdoor structureel ,- lager uitvallen dan begroot. De eenmalige kosten voor het definitief weghalen van lichtmasten en het afboeken van de restwaarde worden naar beneden bijgesteld met ,-. Hiermee een einde te laten komen aan een periode van onderzoek naar een acceptabele ondergrens voor openbare verlichting in Achtkarspelen. Om tot dit besluit te komen is er in de afgelopen jaren op basis van eigen bevindingen, in Achtkarspelen, ervaren wat de maximaal haalbare bezuiniging is. Ondanks een zorgvuldige voorbereiding waarbij nauw samen gewerkt is met de Plaatselijke Belangen en de raad (en deze groep als afspiegeling van de inwoners van Achtkarspelen werd gezien) blijkt dat de bezuinigingsmaatregelen zoals die door de raad zijn vastgesteld in november 2013 niet geaccepteerd worden door de inwoners van Achtkarspelen. De laatste aanpassing die kort voor de kerst van 2014 is uitgevoerd brengt evenwicht in de zaak. Direct na de aanpassingen behoren klachten en meldingen tot het verleden. Arguminten Voor de beslispunten 1, 2, 3, 4, en Voorstel past in het ingezette beleid In november 2013 zijn de kaders voor openbare verlichting aangepast om daarmee te bezuinigen op de kosten voor de openbare verlichting. De inzet was om te zoeken naar een geaccepteerde ondergrens voor openbare verlichting waardoor de kosten zouden dalen. 1.2 Klachten en meldingen De reeks klachten en meldingen was voor het college reden om naar aanleiding van de tussenevaluatie van december 2014 direct te handelen. De stroom aan klachten en meldingen stopte direct toen de gedoofde verlichting weer "aan" werd gezet. De klachten en meldingen vroegen zowel van het KCC als van de medewerkers op de afdeling behoorlijke inzet. De bezuiniging op de kosten stond niet in goede verhouding tot de manuren die ingezet moesten worden om klachten en meldingen op juiste wijze af te handelen. 1.3 Veiligheid De strekking van de klachten en meldingen was vaak het gevoel van (sociale) onveiligheid wat inwoners ervoeren in de woonwijken waar de verlichting om en om gedoofd was. In enkele gevallen werd melding gedaan van kleine ongevallen waarbij het ontbreken van verlichting genoemd werd als oorzaak van de aanrijding/ongeval. 1.4 Leefbaarheid

3 Side : 3 In het verlengde van de klachten/meldingen over de veiligheid werd ook vaak gesproken over de leefbaarheid. Verlichting blijkt een behoorlijke rol te spelen bij de leefbaarheid in de dorpen. Kanttekenings Voor de beslispunten 1, 2, 3, 4 en Toepassen richtlijn ROVL-2011 Voor openbare verlichting is er geen wet die voorschrijft wat een gemeente moet doen. Mits beschreven en vastgelegd kan een gemeente daarom een eigen koers varen. Wel is er een richtlijn voor de openbare verlichting (de ROV.-2011L). Door het ontbreken van wetgeving worden de uitgangspunten van de ROVL-2011 vaak door gemeenten overgenomen. Het verdient de voorkeur om, ook voor Achtkarspelen, de ROVL-2011 als uitgangspunt te hanteren bij het maken van een verlichtingsontwerp. Zonder een goede referentie kan verlichting niet op eenduidige wijze in de openbare ruimte worden toegepast. Door de richtlijn ROVL-2011 toe te passen bij het ontwerp verlichtingsplan is het uitgangspunt helder en meetbaar. De afwijkende kaders die u als raad heeft gesteld zullen daarna toegepast worden op het resultaat van het verlichtingsontwerp waardoor er als uiteindelijk resultaat een lager lichtniveau of een grotere lichtmast afstand uitrolt. Als voorbeeld de maatregel van het om en om doven van lichtmasten op industrieterreinen. Als bezuinigingsmaatregel is besloten dat de verlichting op de industrieterreinen om en om gedoofd moet worden. De verlichting op de industrieterreinen is ontworpen conform de richtlijn NPR (=voorloper van de ROVL-2011). Aan de hand van vooraf ingegeven waarden wordt onder andere de mastafstand berekend. Stel er rolt een mast afstand uit van 30 meter, dan zal dit bij om en om doven gewijzigd worden naar mastafstanden van 60 meter. Het is noodzakelijk om te kunnen toetsen aan een duidelijk kader om op eenduidige wijze verlichting te plaatsen op bijvoorbeeld nieuwe industrieterreinen. Hiermee voorkomen we dat er in de toekomst op subjectieve indicatoren gehandeld wordt. Binnen de bebouwde kom grenzen Basis verlichtingsplan ontwerpen conform de ROVL-2011 Het aantal en de posities van lichtmasten overnemen uit het ontwerp Dimmen van de verlichting tot maximaal 50% Industrieterreinen Basis verlichtingsplan ontwerpen conform de ROVL-2011 In uitvoering word de verlichting om en om weglaten Uitzonderingen o Op kruisingen, verlichting plaatsen o In (scherpe) bochten, verlichting plaatsen o Bij discontinuïteiten, verlichting plaatsen 1.2 Gelijkmatigheid van verlichting bij om en om uitschakelen Om en om doven van verlichting draagt niet bij aan de gelijkmatigheid. Er ontstaat een zogenaamd zebra-effect van licht en donker door het om en om doven van de

4 Side : 4 openbare verlichting. Nadeel van het menselijk oog is dat het bij overgangen tussen verlichtingsterktes een korte periode van aanpassing nodig heeft. Bij veel variatie in verlichtingssterkte is het menselijk oog niet in staat om continu goed waar te nemen. Een gelijkmatige intensiteit zorgt voor minder aanpassing van het oog en maakt het mogelijk om bij minder lichtsterkte goed waar te nemen. Dimmen heeft geen effect op de gelijkmatigheid. Wel daalt het absolute verschil tussen het laagste en het gemiddelde lichtniveau, waardoor het optisch kan lijken alsof de gelijkmatigheid beter wordt. Verder kan men stellen dat het alleen verantwoord is om te dimmen als er sprake is van een goede gelijkmatigheid. 1.3 Dimmen Omdat het menselijk oog went aan een bepaalde verlichtingssterkte is het mogelijk deze verlichtingssterke enigszins te verlagen en daarbij hetzelfde zicht te behouden. Een voorwaarde is dan wel dat er voldoende gelijkmatigheid wordt gerealiseerd om echt donkere plekken te voorkomen (zebra-effect). 1.4 Sociale veiligheid Aan het begrip sociale veiligheid zijn twee aspecten te onderscheiden, namelijk de objectieve onveiligheid (de criminaliteit die werkelijk plaats vindt) en de subjectieve onveiligheid (de gevoelens van angst voor mogelijke criminaliteit). De inrichting van de ruimte en de gebruiksintensiteit zijn van essentieel belang voor de mate van veiligheid. Toezicht door aanwonende en/of andere weggebruikers is onontbeerlijk. Zij kunnen in geval van dreiging of gevaar hulp bieden of hulp inroepen. Een goede, gelijkmatige verlichting schept de mogelijkheid bij duisternis personen en hun bedoelingen binnen redelijke afstand te herkennen, of ongewenste (criminele) activiteiten te signaleren. Dit vermindert de kans op vandalisme, vernieling, inbraak, bedreiging en geweldpleging. Echter bij gebrek aan voldoende toezicht schept verlichting slechts schijnveiligheid. Men waant zich veilig, maar is dit objectief gezien niet. Daarnaast kan iemand binnen het verlichte gebied ongemerkt worden geobserveerd door iemand buiten het verlichte gebied. Omdat toezicht van essentieel belang is voor sociale veiligheid, kunnen situaties buiten de bebouwde kom veelal niet voldoen aan de voorwaarden voor een sociaal veilige omgeving. 1.5 Leefbaarheid In stads-, dorps en wijkcentra zijn sfeer en identiteit van primair belang. Vooral s avonds vervult verlichting hierbij een hoofdrol. Vorm en hoogte van de lichtpunten, lichtkleur, lichtverdeling en de wijze waarop omgevingselementen (gevels van woningen, winkels en gebouwen, bomen, etc.) zijn verlicht, bepalen de sfeer van een verblijfsgebied bij duisternis. Ook overdag dragen vorm en kleur van de lichtmasten en armaturen bij aan de identiteit van de ruimte. Finânsjes Voor de beslispunten 1, 2, 3, 4, en 5 De financiële consequenties van het raadsbesluit van november 2013 zijn meegenomen in de meerjarenraming Het terugdraaien van maatregel 3 houdt in dat de energiekosten van de openbare verlichting structureel met ,- worden verhoogd. Vanaf 2018 wordt nu stapsgewijs een bezuiniging ingeboekt op onderhoudskosten en kapitaallasten voor lichtmasten

5 Side : 5 die zouden worden weg gehaald. Als de lichtmasten blijven staan worden deze posten structureel verhoogd met ,- Voor het weghalen van de lichtmasten staat een incidentele post in de meerjarenraming van ,- verdeeld over 2017 t/m 2019 voor de desinvestering en het weghalen van de lichtmasten. Deze kan worden verlaagd naar ,-. Relatie met programmabegroting Outcome Budget Oorspronkelijk Openbare verlichting: Wijziging Voorstel college: aanpassen outcome of budget Door het deels terugdraaien van de bezuiniging kan de outcome weer worden behaald De verhoging van het budget ad ten laste te brengen op het begrotingssaldo. Het begrotingssaldo wordt hierdoor negatief, een negatief saldo komt ten laste van de algemene reserve. * Programma's AD Totaal Lasten: Baten: Toevoegingen aan reserves: Onttrekkingen aan reserves: Wijziging saldo na bestemming: Boargerpartisipaasje Vanaf 2012 hebben we in meerdere sessies getracht samen met een afspiegeling van de inwoners van Achtkarspelen te komen tot algemeen (in Achtkarspelen) aanvaarde bezuiniging te komen voor de openbare verlichting. De reacties van inwoners hebben in het proces direct richting gegeven aan de veranderende kaders. Kommunikaasje Na instemming door de raad zal het besluit op de gemeentelijke website en in de krant Actief gepubliceerd worden. Ferfolchtrajekt Wanneer de raad instemt met punt 1, 2, 3, 4 en 5 van dit voorstel zal daarmee een einde komen aan het bezuinigingsvraagstuk voor de openbare verlichting. De kaders voor de openbare verlichting zoals beschreven krijgen daarmee een definitief karakter. Wanneer de raad instemt met punt 6 van dit besluit zal het college een voorstel maken hoe ze denkt invulling te geven aan het SER energieakkoord inzake de openbare verlichting.

6 Side : 6 Buitenpost, verzenddatum het college van burgemeester en wethouders van Achtkarspelen, secretaris, mr. drs. E.H.C. van der Laan burgemeester, G. Gerbrandy

7 Riedsbeslút De raad van de gemeente Achtkarspelen; gelezen het voorstel van het college van burgemeester en wethouders d.d., punt nr.: in te vullen door de griffie; Beslút: De kaders voor het openbare verlichtingsbeleid naar aanleiding van deze evaluatie te wijzigen. Hiertoe 1. de resultaten van de tussenevaluatie voor kennisgeving aan te nemen 2. de eindevaluatie (voorjaar 2015) te laten vervallen omdat de resultaten van de tussenevaluatie eenduidig zijn en voldoende informatie geven voor een definitieve aanpak Aansluitend de volgende acties te ondernemen: 3. in woonwijken alle verlichting weer te laten branden en daarmee het collegebesluit van 14 december 2014 te volgen 4. instemmen met de bijgevoegde begrotingswijziging voor de openbare verlichting 5. instemmen met het toepassen van de richtlijn ROVL om op objectieve wijze nieuwe verlichtingsplannen te ontwerpen. Vervolgens het ontwerp naar beneden bij te stellen door de raad gestelde kaders toe te passen. 6. kennis te nemen van de uitgangspunten van de landelijke maatregelen van het SER-energieakkoord om te komen tot een energiezuiniger openbare verlichting. Te zijner tijd zullen wij u nader adviseren over de mogelijke effecten voor onze gemeente. Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van de raad van de gemeente Achtkarspelen van De griffier, De voorzitter, mr. R. van der Heide G. Gerbrandy