niet uitleenbaar 2007 (4592) BDK ... ARW Technische Universiteit Eindhoven Technologie management

Transcriptie

1 . ARW 27 (452) BDK Meten van kteke succesfactoen bj mplementate van ERP systemen Wegwjze voo succesvol mplementeen van het ERP pakket bj RIS me 27 l /,V4, Technsche Unvestet Endhoven Technologe management 1e Begelede d. I. J.J.M. Tenekens 2e Begelede d. A. Kastelen Begelede RIS Ec Hesen net utleenbaa

2 Management Samenvattnp 4 De RIS-goep poduceet en handelt n kwaltatef hoogwaadge bewegwjzengsystemen. RIS heeft te maken met een veandeende stuate n de makt. RIS ontwkkelt zch steeds mee van een seepoductebedjf tot een kennsntensef (pojecten-)bedjf met klantspecfeke poducten S RIS heeft geïnvesteed n een ERP systeem omdat n het bjzonde een ERP-systeem de mogeljkhed bedt om alle pocessen en functes van een bedjf te ntegeen. Op e deze mane kunnen de pocessen en functes bete woden aangestuud en beheest. De succesvolle mplementate van een ERP-systeem bj RIS s, gezen de hudge stand van zaken n de ogansate en de esultaten van theoetsche en empsche studes ove dt ondewep, net te gaandeen. Ondezoeksvagen zjn : 1. Wat s een goede defnte van ERP 2. Wat s ERP mplementate 3. Wat zjn kteke succesfactoen bj ERP mplementate 4. Kan men op bass van bovenstaande ngedënten een meetmethode maken voo kteke succesfactoen met het accent op mensen en pocessen, waamee de esultaten van de metngen ngezet kunnen woden voo vootgangscontole en bjstung van het mplementatepoces bj RIS 5. Meten doe je stap voo stap om evang op te doen en telkens vebetengen A doo te voeen. Dus aan de meetmethode moet ook een mane gekoppeld zjn om het poces daaend te houden. Past daabj de Demng Systematek Het doel van de stude voo de RIS ogansate s het ontwepen van een meetmethode voo kteke succesfactoen te gebuken bj de nvoeng van het ERP-systeem, waadoo het mplementatetaject bete te managen s. Om te bezen welke denkbeelden bnnen de ogansatekunde kunnen bjdagen aan. het ontwep van een meetsysteem voo de mplementate van een ERP-systeem bj RIS s lteatuu bestudeed. Achteeenvolgens : ERP, ERP mplementate, kteke succesfactoen, mplementate beheesng doo mddel van de goals/questons/metcs (GQM) methode, methoden van ondezoek volgens SMET, en contnue vebeteen doo mddel van de Demng cce. ( De lteatuu leet : 1. E s een goede defnte van ERP [Klaus, Rosemann Gable 2] en e s een dudeljk conceptueel model [Davenpot 18].. Hemee s ondezoeksvaag 1 beantwood. 2. Bj de mplementate van ERP systemen s behoefte aan behees- en stuunfomate. In de lteatuu wodt gespoken ove scomanagement (Koedjk 1) en ove de CSF (ctcal succesfactos method) [Esteves, Pasto, 2] Voo aanvang maa ook tjdens het poject s het noodzakeljk nzcht te hebben n de belangjkste factoen. Deze factoen kunnen mmes een succesvolle mplementate n de weg staan of just tot een succes maken. Hemee s ondezoeksvaag 2 beantwood. 2

3 3. Opvallend s dat bj de meest belangjke kteke succesfactoen bj een ERP mplementate het accent lgt op mensen en pocessen en dus net op technologe. Dt heeft te maken met de mpact van een ERP systeem op alle geledeen van een bedjf. Hemee s ondezoeksvaag 3 beantwood. 4. Het Systemc Methodologcal Famewok bedt een gestuctueede aanpak voo de ntoducte van meteken bj ERP mplementates en maakt hebj gebuk van de Goal/Queston/Metc methode en de SMET ondezoeksmethode 5. E zjn algemene methoden voo vebeteen als de balance scoecad maa he komen centale begppen als kteke succesfacto, metek en meten net of S nauweljks teug. Bj de mplementate van een ERP systeem vomt de aanpak van Demng een gestuctueede aanpak om de vebetengen komende ut de metngen van meteken van kteke succesfactoen ook daadwekeljk n te voeen. Het voodeel van de Demng cce s dat het een poces s om net alleen een pobleem op te lossen maa vooal een poces van contnue vebeteng kan staten s 3 De meetmethode s gebaseed op de esultaten van het lteatuuondezoek en de gegevens ut het bedjf RIS. Zoals voogescheven n de GQM methode s samen met de pojectgoep eest nagedacht ove de doelstellngen van het mplementatetaject van een ERP-systeem bj RIS. (ze bjlage A) Als doelstellngen van de mplementate zjn vastgesteld Het ERP systeem moet (volledg) gebukt woden bnnen alle afdelngen. Alle gebukes moeten het systeem kunnen gebuken bnnen hun egen wekgebed. Het mplementatetaject moet endg zjn en stak geled woden Als kteke succesfactoen zjn vastgesteld : (ze hoofdstuk 3.5) Expetse en capacteten pojectlede Betokkenhed van medewekes Tanng en opledng Technsche ondesteunng líhoudelk ondezoeksesultaat Op het gebed van tanng en opledng en op het gebed van betokkenhed scoot RIS lage dan de efeente bedjven A en B. Bljkbaa zjn de medewekes nog onvoldoende geïnfomeed ove de stand van zaken met betekkng tot opledngsmogeljkheden. RIS s ook nog maa net gestat met de mplementatefase en moet medewekes nog nfomeen en betekken bj het poject. Feteljk kunnen de esultaten beschouwd woden als de nulmetng van het poject. Een eeste vebetengsacte zou n deze fase het ontwkkelen van een communcateplan kunnen zjn. Het ontwkkelen van een theoetsch kade vevolgens achtegondstude naa evangen van andee bedjven om daana een set kteke succesfactoen te ontwkkelen doo mddel van GQM en esultaten analyseen en calculeen met de DESMET ljkt een effecteve methode om tjdens het mplementate poces tack te bljven houden met de meest belangjke zaken.

4 , Ik ben van menng dat het meten aan een mplementatepoces de vootgang en de kwaltet evan kan vebeteen. Doo meedee keen te meten ontstaat e een nzcht hoe n de tjd een kteke succesfacto zch ontwkkelt. Doo de kteke succesfactoen de na metng onvoldoende scoen op te nemen n een vebetepoces volgens de Demng methode ontstaat e een contnue vebetengspoces. De methode samengevat : Studeen : 1. Ontwkkelen van een theoetsch kade doo mddel van een document- en lteatuustude naa het ondewep 2. Met behulp van deze stude kunnen naast evangen poblemen enz. ook de kteke succesfactoen faalfactoen, tps, pestate ndcatoen en pestategechte maategelen vastgesteld woden Meten: 3. Fomuleen van doelen en beek van het ondezoek 4. Een set kteke succesfactoen vaststellen doo mddel van GQM 5. Analyse van de esultaten 6. Toepassng van de DESMET chtljnen voo ondezoek 7. Evaluate van de esultaten Evalueen 8. Analyse van de esultaten. Concluses en aanbevelngen fomuleen Vebeteen 1. Volgens de Demng systematek een contnu vebetengspoces opstaten doo telkens na een vebeteacte te staten met neuw ondezoek naa de toestand van een kteke succesfacto. Hoe nu vede? Bj RIS s het aantal metngen nu nog te bepekt Het mplementatetaject s net gestat. Tjdens het taject zullen meedee malen enquête fomuleen moeten woden vesped en ngevuld om een goed nzcht te vekjgen n het veloop van het poces. Het utendeljke doel s mmes te komen tot een poces van contnue vebeteng Doo de combnate met de systematek van Demng kan dt doel beekt woden. Aanbevelngen Ut het ondezoek bljkt dat de Demng methodek belangjk s voo het vebeteen van de meest kteke factoen n het mplementatepoces van een ERP systeem. Om het ondezoek te vebeteen moet de vaagstellng aan espondenten aangeschept woden. E kunnen kteke succesfactoen toegevoegd woden als ondewep van ondezoek E was ondudeljkhed bj espondenten ove begppen n de vagenljsten. Deze begppen moeten dudeljke woden E moet (mee) wek woden gemaakt van ondezoek naa opeatonalsate van kteke succesfactoen. Utendeljk moet dt ondezoek leden tot een standaadsate van methoden. Vevolgens moeten met deze methode de evangen bj meedee bedjven bekend woden gemaakt zodat vegeljkngsmateaal beschkbaa komt. 4

5 e Voowood Voo u lgt het endappot van mjn afstudeeondezoek te afslutng van de stude Technsche Bedjfskunde aan de Technsche Unvestet Endhoven (TU/e). Het afstudeeondezoek s utgevoed bnnen de facultet Technologe Management, capactetsgoep Infomaton Systems. In opdacht van RIS s de poblematek ondom mplementate van een ERP pakket n kaat gebacht en aangepakt. De actualtet van het poject bj het bedjf RIS waa k wekzaam ben als decteu, kon goed gecombneed woden n een voo de stude, maa ook voo het bedjf znvol afstudeepoject. De afgelopen maanden s het afstudeen n combnate met weken wel een hele opgave gebleken. Duk op het wek, een afstudeepoject, plus nog enkele tentamens maken was soms een beetje te veel van het goede. Ik wl de hee Jos Tenekens dan ook bedanken voo zjn begp en voo zjn constucteve commentaa tjdens onze bespekngen. De hee Alad Kastelen wl k bedanken voo het fet dat hj, de tjd nodg voo de begeledng, toch nog n zjn dukke agenda heeft weten te wumen. Mjn collega Ec Hesen wl k bedanken vanwege de ondesteunng op het wek geduende mjn dukke afstudeepeode. Tenslotte wl k mjn vouw Saska en mjn kndeen Leke en Matjn bedanken. Vooal de laatste tjd was de combnate van gezn met opgoeende kndeen, studeen aan de TUE, en decteu van een bedjf een opgave de k alleen met hun onvoowaadeljke steun heb kunnen volbengen. Pedo van Gnsven Schjndel, augustus

6 Lst van fquen 1. Ondezoeksmodel 2. Oganogam RIS 3. Communcateschema RIS 4. Pocessen bnnen RIS 5. Het concept van Navson 6. Het concept van een ERP-systeem 7. Balanced Scoecad 8. Stuctueel model Ktchenham. Demng Ccle 1. Resultaten metngen ktekesuccesfactoen

7 Lst van tabellen. 1. Relevante beagumentate schaal van de vagen 2. Vezamelstaat meetesultaten 3. Resultaten metngen vegeleken 4 Ob 4! 7

8 Ljst van gebukte afkotngen BSC Balanced Scoecad ERP Entepse Resouce Plannng MRP-I Mateal Requements Plannng MRP-II Manufactung Resouces Plannng TU/e Technsche Unvestet Endhoven MPS Maste Poducton Schedule PERT Pogamme Evaluaton and Revew Technque CPM Ctcal Path Method BPR Busness Pocess Reengneeng method M!! 8

9 Inhoudsopgave Samenvattng Voowood Ljst van fguen Ljst van tabellen Ljst van gebukte afkotngen Hoofdstuk 1 Vaagstellng S 1.1 Aanledng 1.2 Pobleemstellng 1.3 Plaatsbepalng n de mplementate theoe en ondezoekbaahed 1.4 Doel van het ondezoek 1.5 Randvoowaaden * Hoofdstuk 2 Plan van Aanpak 2.1 Inledng 2.2 Ondezoeksmodel 2.3 Faseng, Hoofdstuk 3 Oëntate 3.1 Pofel RIS 3.2 Ogansate 3.3 Pocessen 3.4 Hudge stand van zaken 3.5 Te vewachten pobleemgebeden 3.6 Analyse hudge stuate Hoofdstuk 4 Lteatuu 4.1 Inledng 4.2 ERP systemen ERP mplementate Hoofdstuk 5 Ontwep 5.1 Inledng. 5.2 Ontwep meetmethode 5.3 Valdate

10 a Hoofdstuk 6 Concluses en aanbevelnpen 6.1 Inledng 6.2 Inhoudeljk esultaat 6.3 Concluses en aanbevelngen voo vede ondezoek Bblogafe Bjlagen Bjlage A Gespeksveslag RIS Bjlage B Vagenljsten Bjlage C Resultaten tabel metngen Bjlage D Resultaten beekenng Bjlage E Stategsch plan swot analyse Bjlage F Koedjk top 2 - sco's Bjlage G Key-uses/ espondenten 1

11 Hoofdstuk 1 Vaagstellng 1.1 Aanledng De RIS-goep poduceet en handelt n kwaltatef hoogwaadge bewegw jze ng syste m e n. RIS heeft te maken met een veandeende stuate n de makt. Het nagenoeg contnue nveau van wekeljkse ANWB-odes samen met klenee opdachten, heeft plaatsgemaakt voo pojectodes van de ANWB en gote nstellngen en bedjven. RIS ontwkkelt zch steeds mee van een seepoductebedjf tot een kennsntensef (pojecten-)bedjf met klantspecfeke poducten Pe 1 janua 27 zjn RIS Veghel en RIS Rottedam tot één RIS ogansate samengevoegd. Ondesched tussen RIS Veghel en RIS Rottedam bleek n de paktjk een belemmeng voo ntegate van kenns en vaadgheden. Met de neuwe ogansate moet commecële kenns én technsche kenns bjeen gebacht woden. RIS heeft geïnvesteed n een ERP systeem omdat n het bjzonde een ERP-systeem de mogeljkhed bedt om alle pocessen en functes van een bedjf te ntegeen. Op deze mane kunnen voo de samengevoegde RIS ogansate de pocessen en functes bete woden aangestuud en beheest. Ondanks de voodelen de ERP systemen n pncpe kunnen beden, zjn e dvese voobeelden waabj mplementate van een degeljk pakket desasteuze gevolgen heeft gehad. [Esteves, Pasto, 2]. In me 27 bj Coca-Cola n Dongen ledde de mplementate van een neuw ICT-systeem van SAP tot chaos n de dstbute. [B Djkhuzen 3 me 27 logstek.nl]. Volgens zowel Coca-Cola als SAP s de kwaltet van de softwae net de veoozake van het pobleem. De oozaak moet woden gezocht n een onzogvuldge nvoeng van het pakket. De samenvoegng van 18 ITsystemen tot één centaal ERP systeem heeft bj goothandel n kantooatkelen Samas n het voojaa van 27 eveneens geled tot een css. [ F den Bakke 11 apl 27 logstek.nl], De bestuusvooztte noemde het ngevoede IT-systeem Hamony van SAP net als veoozake van de poblemen. Het moment en de wekzaamheden tjdens de lvegang waen dat volgens hem wel. Te vaak wodt e doo pojectmanages vooal naduk gelegd op de technsche en fnancële aspecten van een poject, waabj de net technsche aspecten ondebelcht bljven [Estevez, Pasto, 2]. O.a. Esteves en Pasto [Esteves, Pasto, 22] hebben kteke succesfactoen geïdentfceed voo mplementate van ERP systemen. Opvallend aan hun concluses s dat op bass van de doo hun bestudeede ondezoekslteatuu ogansatosche succesfactoen belangjke woden gevonden dan technologsche kteke succesfactoen. 11

12 12 Dus e s lteatuu te vnden ove kteke succesfactoen, maa hoe ga k e nu mee weken. Met andee wooden, hoe maak k de kteke succesfactoen (bj RIS) opeatoneel? Het mplementeen van een ERP-systeem s voo RIS exta lastg, omdat men helemaal geen evang heeft op het gebed van geïntegeede systemen en de mplementate evan.

13 f Pobleemstellng Utendeljk ledt dt tot de volgende pobleemstellng : De succesvolle mplementate van een ERP-systeem bj RIS s, gezen de hudge stand van zaken n de ogansate en de esultaten van theoetsche en empsche studes ove dt ondewep, net te gaandeen. Ondezoeksvagen zjn : 6. Wat s een goede defnte van ERP 7. Wat s ERP mplementate 8. Wat zjn kteke succesfactoen bj ERP mplementate. Kan men op bass van bovenstaande ngedënten een meetmethode maken voo kteke succesfactoen, met het accent op mensen en pocessen, waamee de esultaten van de metngen ngezet kunnen woden voo vootgangscontole en bjstung van het mplementatepoces bj RIS 1. Meten doe je stap voo stap om evang op te doen en telkens vebetengen doo te voeen. Dus aan de meetmethode moet ook een mane gekoppeld zjn om het poces daaend te houden. Past daabj de Demng Systematek. 1.3 Plaatsbepalng n de mplementate theoe en ondezoekbaahed Het ondezoek s wetenschappeljk elevant. Het ondezoek voegt nameljk kenns toe aan het vakgebed mplementate theoe en specfek de van mplementate van ERPsystemen bj (MKB) bedjven. Op het gebed van kteke succesfactoen s voldoende wetenschappeljke lteatuu beschkbaa. Echte op het gebed van opeatonalste van deze factoen, het ondewep van deze stude, zjn slechts enkele studes beschkbaa. De ondezoeke heeft vanwege zjn functe als decteu voldoende mogeljkheden om n de ogansate kenns op te doen doo mddel van obsevate, ntevews en doo mddel van nzage n allele documenten. 1.4 Doel van het ondezoek Het doel van de stude voo de RIS ogansate s het ontwepen van een meetmethode voo kteke succesfactoen te gebuken bj de nvoeng van het ERP-systeem, waadoo het mplementatetaject bete te managen s. 1.5 Randvoowaaden De utendeljke methode van meten moet passen bnnen de esen, daaaan gesteld n de ISO- 2 nom. Het ISO 2 kwaltetsmanagementsysteem s bj RIS snds 23 septembe 23 ngevoed.

14 , : Hoofdstuk 2 Plan van Aanpak 2.1 Inledng In dt hoofdstuk wodt bescheven hoe tot een oplossng voo de vaagstellng s gekomen. 2.2 Ondezoeksmodel Het ondezoeksmodel s opgezet om een globaal ovezcht te kjgen ove de veschllende stappen de gezet moeten woden om de vaagstellng te kunnen beantwooden. Het ondezoeksmodel s een schematsche weegave van het utendeljke doel van het ondezoek en de globale stappen de gezet moeten woden om dt doel te beeken. (Ze Fguu 1. ondezoeksmodel.) [Veschuen en Dooewaad 25] Ove meten van kteke succesfactoen s nog net veel n lteatuu teug te vnden. Wel s e nfomate gevonden ove welke factoen van nvloed zjn op het succes van en mplementate van een ERP-systeem. Ook op ntenet zjn ove dt ondewep dvese publcates en atkelen veschenen. De theoetsche nfomate s vevolgens geanalyseed en getoetst aan de hudge stuate bj RIS doo mddel van een ntevew, egen obsevates en een documentenstude. Na analyse van de gegevens s met behulp van chtljnen ut de theoe een meetmethode ontwkkeld waamee kteke succesfactoen gemeten kunnen woden bj RIS. De methode s toegepast bj RIS te valdate van opzet en esultaten. Oantatefase Ondezoeksfase Oplossngsfase/ Valdate Lteatuu ERP RIS Lteatuu mplementat F -N C1 C7 Kteke succes factoen Meteken Analyse Meetmethode Concluses en Aanbevelngen Lteatuu meten Fguu 1. Ondezoeksmodel 14

15 2.3 Faseng Het ondezoek s gefaseed en bestaat ut een oëntatefase, een ondezoeksfase, een oplossngsfase en een valdate fase (ze fguu 1.) In de oëntatefase s lteatuu ove achteeenvolgens : ERP, ERP mplementate, kteke succesfactoen, mplementate beheesng doo mddel van de goals/questons/metcs GQM methode, methoden van ondezoek volgens SMET, en contnue vebeteen doo mddel van de Demng ccle bestudeed. In de ondezoeksfase s de hudge stand van zaken bj Rs ondezocht, en weden de ut de lteatuu vezamelde kteke succesfactoen en methoden om deze factoen te opeatonalseen beschouwd n elate tot de hudge paktjkstuate. Vevolgens zjn de te vewachten pobleemgebeden geïnventaseed aan de hand van een ntevew, een documentstude, en obsevates. In de oplossngsfase zjn de te vewachten pobleemgebeden als kteke succesfactoen n een meetmethode vewekt op bass van chtljnen ut de lteatuu. In de valdate fase s de meetmethode n de paktjk utgepobeed, en s gekeken naa de toepasbaahed van de ontwkkelde meetmethode. Op bass daavan zjn concluses en aanbevelngen gefomuleed. 15

16 + Hoofdstuk 3 Oëntate 3.1 Pofel RIS In 165 vestgde Reclame Induste Snoejs (kotweg RIS) zch aan de Lage Landstaat 3 te Veghel. Begonnen als een tweemans bedjf heeft het bedjf zch n de loop de jaen flnk utgebed, zowel n aantal medewekes (nu 28) als n vekante metes bedjfsoppevlak. Begn 7-e jaen wed RIS vaste leveance van bewegwjzengboden voo de ANWB. Thans s RIS nog een van de belangjkste leveances van de ANWB. Om het aandeel ANWB (was end 8-e jaen 8% van de omzet) te veklenen wed n 1 besloten de expetse op het gebed van bewegwjzeng op een bede font te gaan toepassen. In 15 s RIS Rottedam als zelfstandg bedjf ontstaan. In de jaen lag het accent op handel n standaad bewegwjzengpoducten. Samen met RIS Veghel vomt Rs Rottedam nu de goep RIS (Innovatve Sgn Goup). Gaandeweg, mede doo de utgebede poductefaclteten bnnen de goep, woden mee pojecten als ode geboekt. Het nagenoeg contnue nveau van wekeljkse ANWB-odes samen met klenee opdachten heeft plaatsgemaakt voo pojectodes van de ANWB en pojecten van gote nstellngen en bedjven. RIS ontwkkelt zch daadoo steeds mee van een seepoducte- en handelsbedjf tot een kennsntensef (pojecten-)bedjf met klantspecfeke poducten. 16 4

17 3.2 Ogansate :! Secetaaat Sanda van Moekek 1?cnle Rejes Poductc Algemeen en opeatoneel Pete van (nsven Poducteafdelngen Rs t3.v. Web wnkel Desgn Co van Genven/Pet au den Heuvel, j ( ot m nc eel Jeoen Loomas Vekoop Ec Hesen en Jusn van Omme Montage Fguu 2. Oganogam RIS 17

18 4 Busness unt Pojectontwkke lng Innovate en New Busness Offcemanagement Busnessunt Vaste klanten, E-Commece Handelsklanten Suppot afdelng Vekoopondesteu nng IT-ondesteunng Poducteondeste unng Vomgevng, technsch ontwep wekvoobeedn g,plannng, utbestedng, nkoop, pototypes, nnovateondeste unng T W Busnessunt Poducte, Montage en Nazog H Montage Fole en pnt en sputen Mech wekplaats Fguu 3. Communcateschema RIS 18

19 3.3 Pocessen Fguu 4. Poces Pocessen bnnen RIS. 1

20 Hudge stand van zaken Ten aanzen van de geplande mplementate van een ERP-systeem s de hudge stand van zaken bj RIS als volgt te omschjven. E s bj RIS tameljk veel handmatg wek. Schetsen en nottes voo odes van klanten woden n mappen schfteljk bjgehouden. Mcosoft Excell wodt ngezet voo plannngen en voo de wekvoobeedng wodt gebuk gemaakt van het pogamma Mcosoft Wod. Infomate ove klanten, leveances en medewekes wodt ook vastgelegd met Excell. Doo samenvoegng van de bede RIS bedjven en toename van complextet doo pojecten mst men de ntegate van bedjfsgegevens. ERP beoogt ntegate van alle gegevens de doo een bedjf heen stomen, doo gebuk te maken van één enkele database de toelaat dat veschllende afdelngen bnnen een ogansate op effcënte wjze gegevens utwsselen en met elkaa communceen (Davenpot 18). Voo het selecteen van een ERP pakket en de bjbehoende leveance s doo het management en toekomstge key-uses van RIS een ljst van esen en wensen opgesteld. 1. het pakket moet gebukesvendeljk zjn 2. de kosten moeten n de hand gehouden woden. (kosten van aanschaf en mplementate) 3. van goot belang s de aandacht naa medewekes tjdens de mplementate vanwege onbekendhed 4. zo weng mogeljk belastng op de wekvloe, net te gedetalleed. 5. medewekes optmaal begeleden en gemotveed houden, dus net alleen taken delegeen maa de edenen van de actvteten toelchten 6. standaad softwaepakket en geen maatwek. Wekwjze engszns aan te passen aan de wekwjze om kostbaa maatwek te vookomen 7. Utstekende functonaltet op het gebed van pojecten (plannng) 8. Men wenst nfomate ten aanzen van effectvtet van mensen en poducte (nacalculate), levebetouwbaahed.. Relatemanagement op het gebed van commece 1. Vemjden van handmatg wek voo de fnancële admnstate 11. goede suppot en ondesteunng 12. contnuïtet van de softwaeleveance. De keuze voo Navson s ngegeven doo de juste esen en wensen. aanslutng van dt pakket op deze Gebukesvendelkhed De meeste gebukes zjn gewend aan de mane zoals Mcosoft zjn pogamma's opzet. De bekende menu stuctuu en de koppelng van Navson met de bekende Offce poducten s voo RIS dan ook een stek pluspunt Kostenbeheesna Ut een vegeljkng met het Navson model (fguu 5.) en het model van een standaad ERP systeem (Fguu 6.) bljkt dat Navson een standaad ERP-pakket s. Duu maatwek wodt met de keuze van een standaad systeem vemeden. Navson s flexbel modula opgebouwd. Modules kunnen late ngepast woden.

21 : s Zo weng mogelk belastng op de wekvloe Navson bedt de mogeljkhed om pe schem de menustuctuu, schemndelngen, en functonaltet af te stemmen naa de behoefte van een gebuke. Utstekende functonaltet op het gebed van plannng Bj keuze van het neuwe ERP pakket wed veel gewcht gelegd op de functonaltet van de plannngsmodule. De functonaltet op het gebed van pojectmatg weken en plannen gaf zelfs de dooslag voo het pakket Navson. De plannngsmodule van ISAH bleek mee gecht op Jobshops en bezettngsplannng. SAP heeft een MRP plannngsmodule en kan slecht omgaan met klantspecfeke poducten de net voo vooaad gepoduceed woden met een kote doolooptjd. Relatemanaaement op het gebed van commece Bnnen het standaad pakket van Navson zt een module elatebehee. In de elatebehee module kunnen klant en leveances elates vastlegt woden. Vemden van handmatg wek voo de fnancële admnstate Het hudge handmatge wek s ontstaan doodat men bj RIS net wekt met het Exact pakket van de extene boekhoude. De geïntegeede Navson module fnancën bedt dezelfde standaad benodgde functonalteten als Exact maa nu geïntegeed. Contnuïtet van de softwaeleveance suppot en ondesteunng Navson s een poduct van Mcosoft waadoo contnuïtet en vootduende ontwkkelng van het pakket gewaabogd zjn. 21 Fguu 5. Het concept van Navson Een eeste module voo pojectplannng s nmddels gekocht en mplementate s nu gestat. De keuze voo de pojectplannngsmodule eest s ngegeven doo de hudge plannngspoblematek bj RIS. De hudge handmatge mane van plannen met Excel Gantt chats s doo het aantal mutates vanwege de complextet van pojecten net mee effectef genoeg. Men wl op kote temjn de levebetouwbaahed vehogen (nu 82% bon audt appot septembe 26.

22 + a De keuze om te staten met maa één module s ngegeven doo de gote veschedenhed aan modules bnnen het Navson ERP systeem, en de veschllen n wekzaamheden bj de betokken afdelngen. Ut een vegeljkng met het model van een standaad ERP systeem (Fguu 6.) bljkt dat Navson een standaad ERP-pakket s. Vjwel alle modules komen oveeen met het standaad model. De utgebede pojectenmodule met geïntegeede plannngsoplossng slut aan bj de plannng en bestung poblematek bj RIS. Standaad n Navson zt echte geen utgebede appotage module en een module om de buten montage denst te ondesteunen. Deze functonalteten kunnen late eventueel toegevoegd woden. Fnanceel Deze module bedt de bass gootboek functonaltet zoals een ekenngschema, en dvese dagboeken. Inkoop Deze module bedt de mogeljkhed om nkoopfactuen nkoopcedtnota's nkoopoffetes, aamcontacten en nkoopodes aan te maken. Vekoop Deze module bedt de mogeljkhed om vekoopfactuen cedtnota's offetes, aamcontacten odes en elategegevens n te voeen en veweken. Vooaad Deze module bedt de mogeljkhed om atkelen de daavoo gehanteede pjzen en vooaadgegevens ove de bede vestgngen bj te houden. Pesoneel Deze module bedt de mogeljkhed om nfomate ove wekevang, kwalfcates, vaadgheden, opledng tanng en vezum te egsteen Resouces Deze module levet de functonaltet voo het bjhouden van esouces en esoucetaeven. Deze modules ondekennen twee sooten esouces, te weten mensen en machnes. Poecten Deze module bedt de mogeljkhed om pojecten te plannen en nacalculate ut te voeen. f! 22

23 3.5 Te vewachten pobleemgebeden Op bass van een gespek met toekomstge key uses (ze bjlage A) obsevates en een stude van de Swot analyse (ut het stategsche bedjfsplan bjlage E) zjn een aantal mogeljke pobleem gebeden geselecteed bj het mplementeen van een ERPsysteem) Ut bjlage A : Men vndt het belangjk dat het poject endg s Betokkenhed van medewekes s belangjk Men vndt adequate technsche ondesteunng belangjk Ut het stategsch plan : Men vndt opledng belangjk. Goed beschouwd zjn deze aandachtspunten voo RIS natuuljk algemeen geldend, maa voo de mplementate van een degeljk complex en goot poject s contnue vebeteng op deze punten exta belangjk. w

24 M! Analyse hudge stuate De ogansatosche stuctuu van RIS (ze fguu 2. ) vloet voot ut de samensmeltng van RIS Veghel en RIS Rottedam tot één RIS ogansate pe 1 janua 27. Ondesched tussen RIS Veghel en RIS Rottedam bleek n de paktjk een belemmeng voo de ntegate van kenns en vaadgheden. Het s wenseljk commecële kenns én technsche kenns bjeen te bengen. Het communcateschema (fguu 3.) laat zen dat de aanpak van pojecten andes s dan de aanpak van algemene vekoop. De vekoop van pojecten veest mee constucteve en poductetechnsche kenns tewjl voo de handelsatkelen acquste en maktkenns belangjk zjn. De poducte afdelng heeft te maken met een veandeng van seepoducte naa pojectmatge poducte. Deze afdelng kjgt een complexee aanstung doodat het aantal odes maa ook het aantal bewekngen, utbesteedadessen en nkoopleveantes toeneemt. De afdelng poducte wodt dect aangestuud doo een poductelede. De suppot afdelng ondesteunt de poducte maa ook de bede commecële afdelngen met technsche tekenngen wekvoobeedng constucteve tekenngen en make o buy beslssngen. De toenemende complextet en als gevolg daavan de behoefte aan kennsontwkkelng, kennsconseveng, kennsutwsselng en Busness Pocess Reengneeng BPR [ Hamme Champy 21] heeft de aandacht van de suppotafdelng In de hudge ogansate van RIS waen de medewekes op Hbo-nveau actef betokken bj de selecte van het ERP systeem. Het kenns nveau van deze medewekes s nog net hoog genoeg om een omvangjk poject als de mplementate van een ERP systeem te begeleden. Gezen hun getoonde nteesse en betokkenhed zouden zj wel n aanmekng kunnen komen om de mplementate te begeleden en ondesteunen na het volgen van een opledng. De plannng bj RIS kent een aantal utgangspunten en aannames. Zoda e ets veandet, wat bj de hudge odes en pojecten veelvuldg gebeut, heeft dat meestal nogal wat consequentes. De consequentes kunnen nu net goed n beeld woden gebacht. Bj RIS woden geen pojectplannngsmethoden zoals Ctcal Path Method (CPM) [W. S. Abel and D. P. Dyksta 1881 of Pogam Evaluaton and Revew Technque (PERT) gebukt [D. Roman 162] CPM s een vom van netwekplannng. Het poject wodt daabj opgedeeld n een aantal actvteten met hun volgtjdeljkhed. Het kteke pad s de eeks actvteten waaop vetagng dect doowekt n de doolooptjd van het hele poject. Een actvtet wodt n het netwek weegegeven doo een pjl. Een knooppunt s een gebeutens. De tjdsduu wodt naast de pjl weegegeven. De PERT methode veschlt van CPM op het punt van onzekeheden n de schattngen van de tjdsduu. Met deze methode wodt geekend met meest waaschjnljke actvtetsduu; een optmstsche en een pessmstsche schattng. Voo plannng van de ut te voeen wekzaamheden woden wel handmatge ganttchats gebukt. Dt s echte ontoeekend voo de hudge stuate. Bj levetjdafspaken met klanten voo neuwe heeft men onvoldoende nzcht wat de consequentes van deze afspaken zjn op eeds eede geplande odes. De Navson poject plannng module bedt de mogeljkhed nzcht te kjgen n zowel bezettngsgaad als nvloed van veschuvngen op de plannng

25 Fnancële consequentes van logsteke actes zjn dect zchtbaa. Doo eendudghed n gegevensdefntes kunnen managementsappotages snelle, eenvoudge en betouwbaade woden opgesteld. E kan een ende komen aan de dvese schaduw-, en nevenadmnstates bj RIS de vjwel net synchoon te houden zjn. M 4 25

26 4 4 s 26 Hoofdstuk 4 Lteatuu 4.1 Inledng Om te bezen welke denkbeelden bnnen de ogansatekunde kunnen bjdagen aan het ontwep van een meetsysteem voo de mplementate van een ERP-systeem bj RIS s lteatuu bestudeed. Achteeenvolgens : ERP, ERP mplementate, kteke succesfactoen, mplementate beheesng doo mddel van de goals/questons/metcs GQM methode, methoden van ondezoek volgens SMET, en contnue vebeteen doo mddel van de Demng ccle. 4.2 ERP systemen In de lteatuu zjn ove ERP veschllende atkelen gescheven Geduende de peode ontwkkelden en mplementeeden ogansates voonameljk softwae voo vooaadcontole en fnancële veslagleggng. Rond 17 wed de Mateal Requements Plannng (MRP) plannngsmethode geïntoduceed. Deze methode maakte gebuk van een ndelng van poducten n hoofdsamenstellngen subsamenstellngen en ondedelen op bass van een stukljst. De behoefte van deze veschllende categoeën wed bewaakt op bass van een Maste Poducton Schedule (MPS). Het MPS s een tjdschema waan wodt vastgelegd wannee de poducte van het endpoduct dent te gebeuen en hoeveel eenheden moeten woden gepoduceed. Hoewel MRP een elatef eenvoudge wekwjze was, wed de hoeveelhed gegevens doo de vegaande ndelng tot op ondedeelnveau n een ealstsche stuate eg omslachtg. Bovenden bepekte deze methode zch tot het plannen van mateaalbehoeften en net tot het plannen van capactetsbehoeften. Omsteeks 18 ontstond ut MRPI Manufactung Resouce Plannng (MRPII). MRPII nam zowel ekenng met de mateaalbehoeften als de capactetsbehoeften n een ogansate. MRPII systemen weden steeds vede utgebed met neuwe functonalteten zoals fnanceel management, human esouces, engneeng, pojectmanagement. Dt ledde tot het ontstaan van de eeste ERP-systemen n 1. ERP-systemen omvatten, n tegenstellng tot hun vooganges, het volledge scala van pocessen n een bedjf. E bestaan meedee defntes voo ERP de mn of mee geljkwaadg zjn. [Klaus, Rosemann Gable 2] defnëen ERP als volgt.'een totale softwaeoplossng voo het ntegeen van alle pocessen en functes van een ogansate met als doel het pesenteen van een holstsch beeld van de ogansate vanut één enkele nfomateen nfomatetechnologeachtectuu.' Enezjds s ERP dus computesoftwae. Andezjds kan het ook woden gezen als een mddel voo het vastleggen van alle pocessen en gegevens van een ogansate. Een ERP-systeem bedt de mogeljkhed om alle pocessen en functes van een bedjf te ntegeen doo gebuk te maken van één enkele database de toelaat dat veschllende afdelngen bnnen een ogansate op effcënte wjze gegevens utwsselen en met elkaa communceen [Davenpot 18]. Als gevolg van deze benadeng hebben alle afdelngen toegang tot dezelfde data en woden ovebodge gegevens geëlmneed. Bovenden vebetet de kwaltet van gegevens. Vooheen gebukten bedjven vaak veschllende veses van data wat aanledng gaf tot fouteve nfomate en slechte beslssngen.

27 ` ` 4 TW Font-offce Vekoop en dstbute Klantendenst fw -_A Rappotage HRM Centale database Cl BackOffïcc Boekhoudng Poducte Vooaadmana gement Fguu 6. Het conceptueel model van een ERP-systeem (naa Davenpot 18). w. 27

28 , ERP-mplementate Een msledend dee van ERP s dat na aanschaf de functes van een ogansate zullen vebeteen. Vooal een aantal jaen geleden waen de vewachtngen eg hoog gespannen. E zjn voobeelden waabj mplementate van een degeljk pakket desasteuze gevolgen heeft gehad. [Esteves, Pasto, 2]. Het succesvol nvoeen van een ERP-systeem s voo een bedjf nog steeds een lastg en zee tjdovend kawe. Het systeem beslaat mmes alle facetten van het bedjf. Een ERP mplementate s dus mee dan alleen de nstallate van de softwae en vaagt om beheesngsmddelen en stungsnfomate. Te vaak wodt e doo pojectmanages vooal naduk gelegd op de technsche en fnancële aspecten van een poject, waabj de net technsche aspecten ondebelcht bljven [Estevez, Pasto 2]. Mslukte mplementates van ERP woden n belangjke mate veoozaakt doo slecht pojectmanagement of doo te weng aandacht voo de mensen en cultuu kant [Koedjk 1] Het betekken en laten deelnemen van gebukes bj een ERP mplementatepoject esulteet n een betee afstemmng van gebukes esen en wensen en esulteet n een bete systeem betee acceptate en een bete gebuk van het systeem [Esteves, Pasto,2] Belangjke beïnvloedende facto voo succes, of just falen, s daagvlak, acceptate en enthousasme ; betokkenhed van key-speles ut de hele ogansate ; [Koedjk 1] Effectef ledeschap van het topmanagement en stek commtment van de stuugoep zjn kteke succesfactoen bj een ERP mplementate noodzakeljk voo het effectef mplementeen van de veandengen n de ogansate als gevolg van de ERP mplementate. [Esteves, Pasto 2] Een ande belangjk aspect s de ekennng van het management dat een ERP mplementate de nzet van de beste en slmste mensen n de ogansate veest en dat voo en langee peode. Daaom moet het management helpen om deze mensen te dentfceen en hun vj maken van de nomale wekzaamheden, een ntedscplna pojectteam met hen te fomeen en hen de macht te geven om veantwoodeljkhed te kunnen dagen voo het poject [Esteves, Pasto Casanovas 22 ] 28

29 ! w! s s 2 Omdat het management ook het nomale moet bljven doen s men nomaal gespoken net 1% toegewjd aan het poject. Het s echte net voldoende dat het management van een bedjf met alleen wooden achte het poject staat. Betokkenhed moet zch ook uten n de wl om behooljke tjd te spendeen n de stuugoep om daamee toezcht te bljven houden op het mplementateteam. [Esteves, Pasto Casanovas, 22 ] Een steke pojectstuctuu heeft de volgende kaaktesteken. [Koedjk 1] Stek sponsoschap vanut de gebukesogansate Acteve ondesteunng van de stuugoep. Juste combnate van vaadgheden evang en functonele kenns. Dudeljke taken bevoegdheden en veantwoodeljkheden. Juste mx van gebukes en ERP Consultants. Effecteve communcatekanalen.

30 Behoefte aan contole en stuunfomate Ove het dentfceen van de belangjkste sco's of succesfactoen bj ERP pojecten. zjn n de lteatuu veschllende atkelen bescheven. [ Mendoza, Péez,Gmán 26] [ Koedjk 1] [Esteves, Pasto Casanovas 22 ] Voo aanvang maa ook tjdens het poject s het noodzakeljk nzcht te hebben n de belangjkste factoen. Deze factoen kunnen mmes een succesvolle mplementate n de weg staan of just tot een succes maken. In de lteatuu wodt gespoken ove scomanagement (Koedjk 1) en ove de CSF (ctcal succesfactos method) [Esteves, Pasto, 2] Rsco management bj ERP mplementates bestaat volgens Koedjk ut een detal componenten de n elkaas velengde lggen. Iedee component vomt een apate fase en de de fasen samen vomen het totale poces van scomanagement. De de componenten zjn : 1.Analyse. Het n een voegtjdg stadum dentfceen en analyseen van sco's met betekkng tot ERP mplementate. 2.Ontwep Het ontwepen en selecteen van beheesngsmaategelen gecht op het wegnemen of veklenen van de geconstateede sco's. 3. Implementate. Het nvoeen van de beheesngsmaategelen n het poject evenals de bewakng geduende de vedee pojectgang. Het doel van het scomanagement ondezoek s om op gezette tjden een onafhankeljk oodeel te kjgen ove de stuate bnnen een poject met als doel maategelen te teffen. De top 2 sco's bj ERP mplementatepojecten volgens [Koedjk, 1] zjn. 1. Omvangjke wjzgngen n de ogansate 2. Onvoldoende kwaltet n de pojectogansate/management 3. Gote complextet 4. Onvoldoende gebukes patcpate 5. Mee naduk op IT dan op nvloed op de ogansate 6. Geen goede communcate naa betokkenen 7. Te ambteuze plannng 8. Tekot aan capactet. Onvoldoende samenwekng tussen pojectogansate en bestaande ogansate 1. Onvoldoende aandacht voo acceptate doo en opledng van gebukes 11. Hade oplevedatum 12. Te lange doolooptjd 13. Geen dudeljke comttment/toezcht topmanagement 14. Veel onbekende net bepoefde technek 15. Geen nazog n de mplementate 16. Ondudeljke of wjzgende doelstellngen en nomen 17. Gebekkge aanslutng concuente met andee pojecten 18. Geen ntegale opzet, vaak aspecten nog net geegeld. 1. Technology push.p.v. demand pull 2. Goot aantal gebuksgoepen met veschllende wensen! 3

31 ! 31 De Kteke Succes Factoen analyse De Kteke Succes Factoen analyse [Esteves, Pasto, 2] s een technek voo het ontwkkelen van een mplementate statege voo ERP-systemen Esteves en Pasto hebben een nventasate gemaakt van kteke succesfactoen op bass van egen ondezoek en lteatuustude. In hun stude woden succesfactoen ngedeeld n categoeën nameljk stategsch tactsch ogansatosch en technologsch. Ogansatosch heeft te maken met stuctuu cultuu pocessen Technologsch heeft te maken met hadwae en standaad softwae Stategsch de competentes van het bedjf, het nasteven van lange temjn doelen Tactsch actvteten op kote temjn Een flnk aantal succesfactoen de men heeft gevonden zjn net specfek voo ERP pojecten maa spelen hebj wel een belangjke ol. Volgens de analyse van Esteves en Pasto s management suppot de belangjkste succesfacto bj ERP mplementates gevolgd doo het management van veandengen. Opvallend aan hun concluse s dat bj de meest belangjke kteke succesfactoen het accent lgt op mensen en pocessen, en dus net op technologe. Dt heeft te maken met de mpact van een ERP systeem op alle geledeen van een bedjf. De mate van nvloed van een kteke succesfacto volgens Esteves en Pasto op het mplementatetaject s heonde bescheven Het cjfe geeft pe facto aan wat de belangjkhed s. Sustaned management suppot 1 Stategc Effectve oganzatonal change management 7 Good poject scope management 6 Dedcated staff and consultants 6 Stong communcaton nwads and outwads 6 Fomalsed poject Plan/schedule 6 Adequate poject team composton 5 Compehensve busness pocess eengneeng 5 Peventve touble shootng 4 Adequate ERP mplementaton stategy 4 Use nvolvement and patcpaton 3 Poject champon ole 3 Tactcal Adequate tanng pogam 5 Appopate usage of consultants 3 Empoweed decson makes 3 Stategc Avod customzaton 3 Oganzatonal Tust between patnes 2 Technologcal Tactcal Adequate softwae confguaton 2 Adequate legacy systems knowledge 1 Adequate ERP veson 1

32 4 32 Bj een vegeljk tussen de methoden waamee Koedjk en Esteves, Pasto de poblemen bj een ERP mplementate n kaat bengen en maategelen voostellen kunnen de volgende zaken opgemekt woden : Oveeenkomsten : Bj de sco's van Koedjk en de kteke succesfactoen van Esteves en Pasto lgt het accent op mensen en pocessen. De sco's van Koedjk en de kteke succesfactoen van Esteves en Pasto sluten goed op elkaa aan. Omvangjke wjzgngen n de ogansate bovenaan bj Koedjk en Stategc Effectve oganzatonal change management bj Esteves en Pasto op de tweede plaats geeft n bede studes de mpotante aan van veandemanagement bj ERP mplementatepocessen Veschl : Sustaned management suppot op numme 1 bj Esteves en Pasto en geen dudeljke comttment/toezcht topmanagement op numme 13 bj Koedjk s opvallend. Doo Koedjk wodt echte wel veel aandacht gevaagd voo poject management en de "sponsool" n het poject. De scofacto onvoldoende kwaltet n het pojectogansate/management dudt waaschjnljk op de noodzaak van management suppot. De wjze waaop de succesfactoen bj ERP-mplementate pojecten geopeatonalseed woden s veschllend bj Esteves, Pasto en Koedjk. Koedjk noemt zjn methode een scomanagement methode [Koedjk 1]. Het doel van een sco management ondezoek s om op gezette tjden een onafhankeljk oodeel te kjgen ove de stuate bnnen een poject met als doel maategelen te kunnen teffen te waabogng van de beheesng van het poject [Koedjk 1]. Koedjk stelt daabj voo een nventasateljst (ze bjlage F) te gebuken en tjdens een pojectteam vegadeng de ljst n te laten vullen. De kolommen naast de sco's kunnen woden aangekust om aan te geven of een sco hoog mdden of laag s. De echtekolom kan woden gebukt om de te nemen maategel(en) aan te geven (om het sco te veklenen, weg te nemen of te beheesen). Koedjk advseet om de ljst egelmatg doo de pojectteamleden te laten nvullen. Esteves en Pasto hebben n hun stude [Esteves, Pasto Casanovas 22 ] Measung Sustaned Management Suppot n ERP Implementaton Pojects : A GQM Appoach een methode voogesteld om de succesfacto "sustaned management suppot n ERP mplementatons" n de tjd te volgen met behulp van meteken. Om een set meteken te ontwkkelen voo deze taak heeft men gebuk gemaakt van de goals/questons/metcs GQM method. Koedjk stelt voo om de pojectteamleden de vagen te laten beantwooden. Ik vnd dat just ook de toekomstge gebukes hun menng moeten kunnen geven ove de vootgang van het poject. Onvoldoende gebukes patcpate noemt Koedjk mmes als belangjke scofacto.

33 s In de lteatuu zjn esen gefomuleed ten aanzen van meten en meteken. Ik zal eest een aantal bassbegppen van meten bespeken en op bass daavan aangeven wat onde een metek wodt vestaan, welke sooten meteken ondescheden kunnen woden en welke esen aan een metek woden gesteld. Voo een utgebedee uteenzettng ove meteken vewjs k naa Fenton en Pfleege (Fenton, Pfleege, 17). Meteken zjn (vaak) op vagen gebaseed. Welke vagen stellen we en wat s de motvate om deze vagen te stellen.? Om de juste vagen te stellen behandel k ut de lteatuu de Goal Queston Metc method (GQM) Een utgebedee aanpak wodt behandeld n het Systemc Methodologcal Famewok fo IS Reseach. Paktsche tps voo de utvoeng van een ondezoek zjn bestudeed aan de hand van lteatuu ove de Desmet methode. Theoe ove het mplementeen een contnue vebetecyclus s bestudeed n lteatuu ove de Demng ccle. a.. 33

34 34 Bassbeappen meten Defnte meten : het poces waan meetwaaden (getallen of symbolen) aan (softwae)objecten woden toegekend om egenschappen van deze entteten te kaakteseen. (Fenton en Pfleege, 16) Zoals ut de defnte van meten volgt zjn ve bassbegppen te ondescheden nameljk [Ktchenham 16] 1. object, 2. egenschap, 3. meetwaade en 4. meetschaal. 1 ; Een object s een `dng'. Elke succesfacto de met de mplementate van een ERP te maken heeft kan als object beschouwd woden. 2 : Egenschap ek dng, ek object elke succesfacto bezt één of mee egenschappen. 3. Waaden woden n de meetdefnte heboven aangedud als getallen of symbolen. Doo een waade toe te kennen aan de egenschap van een succesfacto doen we een utspaak ove de egenschap. 4: Schaal s de vezamelng van mogeljke waaden. In de lteatuu woden ve schaaltypen ondescheden : nomnaal, odnaal, nteval en atoschaal. Meteken (M. Ham, R. Swnkels, J.J.M. Tenekens 22) De combnate van meetvooschft én schaal om de waade van een egenschap te bepalen s een metek (ISO 126, 11), (ISO , 1). Ove het algemeen woden twee esen aan meteken gesteld : Repoduceebaahed Een metng s epoduceebaa als het hehaald utvoeen van een metng doo dezelfde of andee pesonen dezelfde of vegeljkbae waades oplevet. Repoduceebaahed s nauw vebonden aan het ondesched subjectef vesus objectef. Dt ondesched heeft te maken met het meetvooschft hoe een metng wodt utgevoed. Tjdens een objecteve metng wodt de bepalng van de waade net beïnvloed doo de gevoelens of opnes van een pesoon. De metng s dus pesoonsonafhankeljk Een subjecteve nschattng echte wodt bepaald doo de pesoon en dus het gezchtspunt van waaut de metng wodt utgevoed Veel meteken zjn op vagen gebaseed. E kan een ondesched woden gemaakt tussen open vagen of vagen met een bepekt, en van te voen gedefneede set van antwoodmogeljkheden. Vaaggebaseede meteken woden vaak geekend tot de klasse subjectef. E wodt mmes aan pesonen (beoodelaas, gebukes, leveances van softwae) gevaagd wat men evan vndt. Doo dt subjecteve kaakte wodt dt soot methoden wel eens als mnde goed gewaadeed. Zo veest de ISO standaad (18) objecteve metngen. Volgens [M. Ham, R. Swnkels, J.J.M. Tenekens 22] gaat men dan ten onechte voobj aan de meewaade de vaaggebaseede methoden kunnen hebben bj een poductbeoodelng. Goed gefomuleede vagen, bj vookeu voozen van voogeselecteede antwoodmogeljkheden kunnen bukbaa zjn en ook een voldoende mate van hehaalbaahed vetonen

35 :! Valdtet Het begp valdtet gaat dus ove de geldghed van de metek. Een valde metng veest dat e een elate s bepaald tussen de te meten egenschap en de daavoo beschkbae meteken. In de lteatuu wodt hevoo de tem empsch model gebukt (Fenton en Pfleege, 17). Dt model geeft aan hoe metekwaaden woden toegewezen aan de egenschappen de woden gemeten. Meteken zjn dus (vaak) op vagen gebaseed. Welke vagen stellen we en wat s de motvate om deze vagen te stellen.? Om de juste vagen te stellen woden n de lteatuu de Goal Queston Metc method GQM methode voogesteld [Basl Caldea Rombach 14] Goal/Queston/Metc-methode De Goal/Queston/Metc-methode GQM (Basl en Wess, 184) bedt een gestuctueede aanpak voo de ntoducte van meteken.. Bj GQM woden eest de doelen bepaald ten aanzen van het mplementatetaject van een ERP-systeem. De doelen woden daana vefjnd n een aantal vagen en deze woden utgewekt n meteken de antwood moeten geven op de gestelde vagen. De GQM-methode (fguu 7.) omvat ve stappen 1. Plannng - Kezen van de vebetedoelstellngen en vjmaken van de mddelen. Doelstellngen Wat zjn de (stategsche) doelstellngen van het mplementeen van een ERP-systeem voo de ogansate? Hoe kan dat doel woden bewekstellgd? Wat zjn de vebetedoelstellngen en -actes? Mddelen: Pojectmedewekes (utvoeen metngen, leen en vebeteen) Kwaltet medewekes (begeledng en feedback (naa poject en naa management) Management (steunen en betokken zjn bj esultaten) 2. Het opzetten van een meetpogamma Defnee doelstellngen Geneee vagen Bepaal meteken 35

36 3. Datavezamelng - Vezamelen van de meetgegevens. We vezamelt de gegevens wannee woden de gegevens vezameld Aan we moeten geaggegeede data woden aangeleved Eenvoudge nstumenten : gestuctueede fomuleen 4. Intepetate - Analyseen van de vezamelde meetgegevens, tekken van concluses, en de bespeken met het pojectteam dat vevolgens maategelen kan nemen feedback Fguu 7. Goal/Queston/Metc method Voo het ontwep van meteken voo ERP mplementate bj RIS s naa mjn menng ut de GQM methode belangjk dat eest de doelen bepaald moeten woden. De doelen woden vefjnd n een aantal vagen en deze woden utgewekt n meteken de antwood moeten geven op de gestelde vagen. Vede geeft de GQM methode enkele paktsche aanwjzngen voo datavezamelng. Het hena omscheven Systemc Methodologcal Famewok fo IS Reseach De methode ontwkkelt doo het Infomaton Systems Reseach Laboatoy (LISI) [Lus E. Mendoza, Maa Péez, and Anna Gmán, 26] maakt gebuk van de GQM methode maa pesenteet een naa mj menng een complete plan vanaf dagnose tot en met concluses en aanbevelngen 36

37 4 Systemc Methodologcal Famewok fo IS Reseach 1'c? [7lagnt;,e cumentay eseach 7lwoatcm Bases fo CF Analyss of backgound P{', a1he The t3on? ;7 ;PcïtY IN wa n,ng Desgn of the set of CSF and metcs Fonmasbon of the objectves and scope of the eseach of les Evaluaton of the CSF and metcs Analyss of the Context Ccncluskans and RtcouMmndatonm poposal ot the CS a flá veston E ysts of the 37 Fguu 8. Stuctueel model [Ktchenham, 16] Het Systemc Methodologcal Famewok bedt een gestuctueede aanpak voo de ntoducte van meteken bj ERP mplementates en bestaat ut de volgende stappen (ze fguu 8.). 1. Ontwkkelen van een theoetsch kade doo mddel van een document- en lteatuustude 2. Achtegondstude naa evangen van andee bedjven met het ondewep Met behulp van deze stude kunnen naast evangen poblemen enz. ook de Kteke succesfactoen faalfactoen, tps, pestate ndcatoen en Pestategechte maategelen vastgesteld woden 3. Fomuleen van doelen en beek van het ondezoek 4. Een set kteke succesfactoen vaststellen doo mddel van GQM 5. Analyse van de esultaten 6. Toepassng van de DESMET methode 7. Evaluate van de esultaten 8. Analyse van de esultaten. Concluses en aanbevelngen Het bovenstaand model maakt gebuk van de Desmet meetmethode volgens (Ktchenham 16). Ik beschjf n het kot deze aanpak van ondezoek.

38 Desmet methode Desmet was een ondezoekspoject van het UK Depatment of Tade and Industy. Doel van het poject was om een ondezoeksmethode te ontwkkelen voo gebukes van softwae en softwae bedjven. Het ondezoek beschjft chtljnen om ondezoek naa functes, functonalteten, kenmeken, en egenschappen van softwae betouwbaade te maken. Volgens de Desmet methoden kunnen egenschappen op veschllende maneen gemeten woden. Smpele functonalteten kunnen ondezocht woden doo bjvoobeeld de vaag te stellen of ze wel of net aanwezg zjn Andee egenschappen woden gemeten doo ze een waade te geven op een schaal. De DESMET evaluaton methodologe ondeschedt kwanttateve en kwaltateve ondezoeksesultaten. Een kwanttatef objectef esultaat kan gemeten woden n cjfes. Een kwaltatef subjectef esultaat heeft als doel de geschkthed van een ondezoeksmethode te meten en s dus meestal een menng van betokkenen of deskundgen De DESMET methode s bedoeld als hulpmddel voo ondezoekes om de betouwbaahed van ondezoeken n ogansates te vebeteen. In de methode woden een aantal factoen genoemd de de utslag van een ondezoek kunnen beïnvloeden. De concluse van het ondezoek s dat de aad van poblemen met ondezoek n ogansates veelal net technsch s. De meeste poblemen hadden te maken met management en socale aspecten n een bedjf. E woden n het ondezoek tps gegeven om deze valkulen mjden. In het ondezoek woden een tweetal documenten voogesteld als hulpmddel voo het ondezoek. Een document met ondezoeksctea : In dt document staan alle te ondezoeken functes, functonalteten, kenmeken, en egenschappen. Voo elke functes, functonaltet, kenmek, of egenschap woden de meetschalen en de calculatemethode bepaald Een document met de scoes In dt document staan alle te ondezoeken functes, functonalteten, kenmeken, en egenschappen met de meetschaal. Dt document wodt utgedeeld aan de espondenten van het ondezoek. De ondestaand stappen woden n het Desmet ondezoek genoemd voo het opzetten van een ondezoek. 1. Selectee de ondezoeksmethode (ntevew enquête schfteljk telefonsch enz.) 2. Bepaal welke functes, functonalteten, kenmeken, en egenschappen ondezocht denen te woden 3. Geef poteten en gewcht aan deze functes, functonalteten, kenmeken, en egenschappen 4. Geef een gewcht of belangjkhed aan pe gemeten egenschap 5. Bepaal een scong/ankng system dat op alle metngen kan woden toegepast. 6. Benoem veantwoodeljken voo het utvoeen van de metngen. 7. Evaluee de esultaten van de metng en de meetmethode zelf 8. Analysee and ntepetee de esultaten.. Pesenteen van de esultaten 38