1 Hoe gevaarlijk is het gebruik van een kolomboor zonder afscherming of noodstop? 1.1 Hoe is dit te berekenen in weborca?

Transcriptie

1 A. van Leeuwenhoeklaan MA Bilthoven Postbus BA Bilthoven T F veiligwerken@rivm.nl 1 Hoe gevaarlijk is het gebruik van een kolomboor zonder afscherming of noodstop? Bij een technische dienst staat een 20 jaar oude kolomboor. Er is voor zover bij de huidige medewerkers bekend nooit een ongeval mee gebeurd. Kanttekening daarbij is wel dat niemand er langer werkt dan 8 jaar. De kolomboor wordt gemiddeld 5 keer per maand gebruikt, voor 5 minuten per keer. Nu is er een wettelijke eis dat er een scherm op komt dat de spindel afschermt. Bovendien moet dat scherm met contactbeveiliging zijn uitgevoerd, zodat de machine stopt als het scherm wordt geopend (en de machine alleen draait als het scherm gesloten is). Een dergelijk scherm is echter voor dit merk en type niet te koop. Vragen 1. Is het werkelijk een zodanig belangrijk risico dat een bestaande kolomboor van een afscherming voor de spindel moet worden voorzien, ook als die niet standaard te koop is? 2. Wat is het effect van afscherming en een noodstop uit oogpunt van risicovermindering? Antwoorden Met weborca kan berekend worden dat: 1. de kans op een dodelijk ongeval bij gebruik van een kolomboor zonder afscherming en noodstop een factor 3,2 hoger is dan de situatie onder gemiddelde werkomstandigheden; 2. de kans op een ernstig ongeval bij gebruik van een kolomboor met afscherming en noodstop een factor 20 lager is dan de situatie onder gemiddelde werkomstandigheden in Nederland. 1.1 Hoe is dit te berekenen in weborca? Aanpak in WebORCA: Bereken het risico op een ernstig ongeval voor het gebruik van de kolomboor zonder aanpassingen en vergelijk dit risico met het risico met aanpassingen en met het risico gegeven de gemiddelde werkomstandigheden in Nederland. Versie: november 2013 Status: Definitief Pagina 1 van 6

2 1.2 Invoeren in WebORCA Begin met de blootstelling. Voer de functie in en geef aan hoe lang er gewerkt wordt, zie figuur 1. Er wordt aangenomen dat er geen werknemers ouder dan 50 1 zijn (in de case beschrijving staat dat niemand langer dan 8 jaar in dienst is). Figuur 1. Invoer van informatie over werknemers Voer de activiteit in en hoe vaak en hoe lang deze wordt uitgevoerd, zie figuur 2. Een duur van 25 minuten per maand is natuurlijk erg weinig, maar het gaat hier om het beoordelen van een bepaalde situatie. Figuur 2. Invoer van activiteiten Selecteer de risicovolle situaties waaraan de mensen in de functie kunnen blootstaan bij de activiteit. In dit geval gaat het maar om 1 risico: het bedienen van vaste machine (met bewegende onderdelen), zie figuur 3. Figuur 3. Selecteren van risicovolle situaties 1 Er wordt gevraagd naar de leeftijd omdat leeftijd een factor is die invloed heeft op de ernst van een ongeval. De letsels bij ouderen zijn naar verhouding ernstiger dan bij jongeren. Het model houdt daar rekening mee middels de vraag of een medewerker ouder dan 50 is. Pagina 2 van 6

3 Geef aan hoe lang iemand in de functie daadwerkelijk blootstaat aan een risico, zie figuur 4. In dit geval is dat precies de duur van het eenmaal uitvoeren van de activiteit. Figuur 4. Invoer van blootstellingstijd 1.3 Bepaal de werkomstandigheden. Algemeen: DNA staat voor Dutch National Average, dat betekent de gemiddelde staat van de werkomstandigheden in Nederland. De schaal loopt van 0% tot 100%. Daarbij betekent 25% dat 25% van de tijd dat men blootstaat aan het gevaar de werkomstandigheid waar naar wordt gevraagd NIET in orde is. Dus 0% is altijd goed en 100% is altijd slecht. Figuur 5. Invoer van werkomstandigheden De driehoek op de schuif kan naar links of rechts verschoven worden. Bij het verschuiven van de driehoek komt ook een toelichtende tekst tevoorschijn die aangeeft voor hoeveel mensen in Nederland die waarde geldt. In de figuur hierboven is te zien dat de waarde 14% (bij noodstopvoorziening) betekent dat ongeveer 76% van de Nederlandse bedrijven het beter doet. De vragen over de werkomstandigheden zijn in 6 blokken verdeeld, elk blok bevat meerdere werkomstandigheden. Om in dit specifieke geval aan te geven dat er geen afscherming is van de kolomboor kan de gebruiker het beste het hele blok Pagina 3 van 6

4 Fysieke Afscherming (dat in figuur 5 op 13% staat) op 100% zetten. De vaardigheid kan op 0% worden gezet uitgaande van 8 jaar ervaring. In het blok Staat van de machine wordt de CE vraag op 100% gesteld, de overige vragen worden niet gewijzigd. De Noodstopvoorziening wordt op 100% gezet, dit betekent dat deze afwezig is. 1.4 Berekenen en de risico's Alle gegevens om een risicoberekening uit te voeren zijn nu ingevuld. WebORCA heeft drie risicoberekeningen: 1. voor het hele bedrijf per jaar (klik op Project onder Risicoberekening): de berekening geeft het verwachte aantal slachtoffers per jaar voor elk type letsel, zie ook figuur 6. Daarnaast zijn er twee berekeningen per functie (klik op Functie onder risicoberekening): 2. van het risico per jaar (kans dat 1 persoon een ongeval per jaar overkomt). 3. van het risico per activiteit (kans dat 1 persoon een ongeval overkomt per activiteit) uitgerekend. Elke berekening heeft een tab in het hoofdscherm, zie figuur 7. Figuur 6. Resultaat van risicoberekening voor bedrijf WebORCA geeft als resultaat kleine getallen voor risico's. Het getal van 1,16E-6 voor ongeval met permanent letsel kan vergeleken worden met het risico op permanent letsel voor het bedienen van een machine in Nederland. Dat is 2,07E-7 per uur. Dit betekent dat er jaarlijks 183 slachtoffers met permanent letsel zijn ten gevolge van het bedienen van een machine, omdat we in Nederland 883 miljoen Pagina 4 van 6

5 uur machines bedienen (2,07E-7*833 miljoen=183). Het risico dat weborca voor uw activiteiten uitrekent kunt u ook delen door het gemiddelde risico voor die activiteiten in Nederland. Daarmee weet u of u meer of minder risico loopt dan gemiddeld in Nederland. Dat doet u door de uitkomst te vergelijken met het DNA. Dat is de dezelfde berekening met precies dezelfde gevaren en blootstelling maar dan met de gemiddelde werkomstandigheden in Nederland. Hiermee vergeleken is de kans op een dodelijk ongeval per jaar in deze situatie zonder afscherming en noodstop een factor (8,4E - 9/2,59E-9=) 3,24 hoger. Figuur 7. Resultaat van risicoberekening voor activiteit De uitkomst kan worden geëxporteerd naar Excel of worden opgeslagen in WebORCA. Opslaan heeft het voordeel dat uitkomsten kunnen worden vergeleken, bijvoorbeeld in dit geval met de situatie met afscherming en met automatische noodstop. 1.5 Invoeren nieuw scenario (effect van noodstop en fysieke afscherming) Ga terug naar de werkomstandigheden en zet de noodstop op 0%. Zet de Fysieke Afscherming eerst weer op DNA en zet dan de laatste vraag van Fysieke Afscherming op 0%. Als er fysieke afscherming is kan deze toch falen omdat deze afscherming onvoldoende was, defect, tijdelijk verwijderd was of omzeild. Aangezien dit altijd op kan treden wordt uitgegaan van de gemiddelde staat van de werkomstandigheden in Nederland. De laatste vraag gaat over de aanwezigheid van afscherming. Voer de risicoberekening opnieuw uit en ga naar risico per activiteit. Het resultaat wordt in figuur 8 gegeven. Pagina 5 van 6

6 Figuur 8. Risicoberekening voor bedrijf met maatregelen In tabel 1 zijn beide scenario s vergeleken met gemiddelde werkomstandigheden (het DNA). Het gebruik van de kolomboor zonder afscherming en noodstop is ongeveer 3,2 maal zo gevaarlijk voor een dodelijk ongeval. De kans op een ernstig ongeval bij gebruik van noodstop en afscherming is een factor 23 2 lager (veiliger) vergeleken met het DNA. Tabel 1. Vergelijking van scenario met en zonder afscherming en noodstop met Nederlands gemiddelde (DNA) Kans op dodelijk letsel vergeleken met DNA Kans op permanent letsel vergeleken met DNA Kans op herstelbaar letsel vergeleken met DNA zonder afscherming en noodstop 8,4E-9/2,59E-9 =3,24 1,16E-6/1,03E-6 =1,13 1,83E-7/1,9E-7 =0,96 met afscherming en noodstop 2,98E-13 /2,59E-9 =0,0001 5,76E-8/1,03E-6 =0,06 1,3E-8/1,9E-7 = 0,07 Het is niet zo gek dat er in 20 jaar geen ernstige ongevallen zijn gebeurd ondanks dat de kolomboor veiliger kan. Dat komt door de geringe blootstelling. Maar als iedere werknemer in Nederland 7 uur per maand met deze kolomboor zou werken zou er ieder jaar iemand een ernstig ongeval krijgen. 2 1/((0,0001+0,06+0,07)/3) Pagina 6 van 6