Weegt de veiligheidswinst van handschoenen op tegen het mogelijke risico dat de maatregel met zich meebrengt?

Transcriptie

1 Weegt de veiligheidswinst van handschoenen op tegen het mogelijke risico dat de maatregel met zich meebrengt? A. van Leeuwenhoeklaan MA Bilthoven Postbus BA Bilthoven T F info@rivm.nl In een plaatwerkerij wordt veel met metalen platen gewerkt met scherpe randen. Het betreft een afdeling met allerlei metaalbewerkingsmachines. Veel medewerkers dragen handschoenen, maar niet allemaal. Een belangrijke reden om ze niet te dragen is dat men bang is dat handschoenen gemakkelijk gegrepen worden door bijvoorbeeld een kolomboor. De preventiemedewerker vraagt zich af of er een draagplicht voor handschoenen zou moeten worden ingevoerd. Vraag Weegt de veiligheidswinst van handschoenen op tegen het mogelijke risico dat deze maatregel met zich meebrengt? Antwoord Met weborca kan berekend worden dat het het beste is om handschoenen te dragen bij de voorbereidende werkzaamheden en ze uit te doen bij het bedienen van machines. Hoe is dit te berekenen met weborca? Aanpak in WebORCA: identificeer de juiste gevaren en vergelijk het effect van het dragen van handschoenen met het DNA. De gevaren zijn: Machine bedienen (met bewegende onderdelen) en Contact met een scherp voorwerp. Invoeren in Weborca Begin met de blootstelling. Voer de functie in en geef aan hoe lang er gewerkt wordt, zie figuur 1. In dit geval wordt uitgegaan van een werknemer die de helft van de tijd besteedt aan metaalbewerking. Figuur 1. Invoer van activiteiten van werknemers Selecteer de risico s, in dit geval machines en gereedschappen: bedienen van een machine, en werken of lopen in een omgeving waar het mogelijk is ergens tegenaan te botsen (bedoeld wordt contact met elk voorwerp dat gevaarlijke fysieke eigenschappen heeft zoals scherpe of ruwe randen), zie figuur 2. Versie: 1 Status: Definitief Pagina 1 van 6

2 Figuur 2. Selecteren van risicovolle situaties Bepaal de werkomstandigheden. Algemeen: DNA staat voor Dutch National Average, dat betekent de gemiddelde staat van de werkomstandigheden in Nederland. De schaal loopt van 0% tot 100%. Daarbij betekent 25% dat 25% van de tijd dat men blootstaat aan het gevaar de werkomstandigheid waar naar wordt gevraagd NIET in orde is. Dus 0% is altijd goed en 100% is altijd slecht. De driehoek op de schuif kan naar links of rechts verschoven worden, zie figuur 3. Bij het verschuiven van de driehoek komt ook een toelichtende tekst tevoorschijn die aangeeft voor hoeveel mensen in Nederland die waarde geldt. In de figuur hieronder is te zien dat de waarde 9% (bij lichaamsdelen in de gevaarzone) betekent dat ongeveer 80% van de Nederlandse bedrijven het beter doet. Pagina 2 van 6

3 Figuur 3. Invoer van werkomstandigheden De vragen over de werkomstandigheden zijn in 6 blokken verdeeld, elk blok bevat meerdere werkomstandigheden. Zet bij het bedienen van een machine de laatste vraag van blok Lichaamsdelen in de gevarenzone op 100%, zie figuur 4. Dat betekent dat de machine bediend wordt met handschoenen aan. Figuur 4. Machine bedienen met handschoenen aan Zet vervolgens de eerste vraag van het blok Bescherming in het risico bij het risico botsen met voorwerp op 0%, zie figuur 5. Ook dit betekent dat de werknemer de hele tijd handschoenen draagt. Figuur 5. Werken met handschoenen aan Berekenen en de risico's Alle gegevens om een risicoberekening uit te voeren zijn nu ingevuld. WebORCA heeft drie risicoberekeningen: 1. voor het hele bedrijf per jaar (klik op Project onder Risicoberekening): de Pagina 3 van 6

4 berekening geeft het verwachte aantal slachtoffers per jaar voor elk type letsel, zie ook figuur 6. Daarnaast zijn er twee berekeningen per functie (klik op Functie onder risicoberekening): 2. van het risico per jaar (kans dat 1 persoon een ongeval per jaar overkomt). 3. van het risico per activiteit (kans dat 1 persoon een ongeval overkomt per activiteit) uitgerekend. Elke berekening heeft een tab in het hoofdscherm. Zie figuur 8. Figuur 6. Resultaat van de risicoberekening Zie dat er voor kan worden gekozen om de uitkomst te vergelijken met het DNA, zie figuur 7. Dat is de dezelfde berekening met precies dezelfde gevaren en blootstelling maar dan met de gemiddelde werkomstandigheden in Nederland. De uitkomst kan worden geëxporteerd maar Excel of worden opgeslagen in WebORCA. Opslaan heeft als voordeel dat uitkomsten kunnen worden vergeleken. Figuur 7. Vergelijking met DNA Het verschil met het DNA is een factor 1,94 voor fataal letsel, 1,51 voor permanent letsel en 1,38 voor herstelbaar letsel bij het dragen van handschoenen tijdens het Pagina 4 van 6

5 bedienen van de machine. De situatie wordt gevaarlijk. Maar veel interessanter is de uitkomst per gevaar, zie figuur 8: Figuur 8. Resultaat van risicoberekening voor een activiteit In tabel 1 hieronder worden de uitkomsten vergeleken met het DNA. Een activiteit met een hoog basisrisico (contact met bewegende delen van een machine) wordt wat gevaarlijker en een activiteit met een laag basisrisico (botsen) veiliger. Per gevaar bekeken blijkt dat handschoenen dragen de veiligheid enorm verbetert wat het tweede gevaar betreft. Voor het totale gevaar legt dit weinig gewicht in de schaal. Kans op dodelijk letsel vergeleken met DNA Kans op permanent letsel vergeleken met DNA Kans op herstelbaar letsel vergeleken met DNA Contact met machine 1,94 1,57 1,68 Botsen tegen een voorwerp 0,49 0,15 0,08 Totaal 1,94 1,5 1,4 Tabel 1. Vergelijking van dragen van handschoenen met Nederlands gemiddelde (DNA). De ideale situatie is dus dat handschoenen gedragen worden bij het voorbereiden en vervolgens bij het bedienen uitgedaan. Belangrijk is dat het hier gaat om Pagina 5 van 6

6 ERNSTIGE ongevallen. Terwijl juist snijwonden kunnen leiden tot ongevallen met slechts 1 of enkele dagen verzuim en dat is in de berekening niet weergegeven. De kansen lijken allemaal erg klein maar het gaat hier om ernstige ongevallen. Als uitgegaan wordt van meer werknemers worden de gevaren groter. In figuur 9 is berekend wat de risico s zijn als een bedrijf 3500 mensen in de Technische Dienst heeft die 8 uur per dag alleen maar met deze 2 gevaren te maken hebben. (Uit blootstellingonderzoek is gebleken dat juist deze beroepsgroep aan ongeveer 10 gevaren kan blootstaan op elk gegeven moment). Figuur 9. Resultaten risicoberekening voor een bedrijf met 3500 werknemers Dat geeft 2 permanente letsels per jaar, bijvoorbeeld afgesneden vingers. Pagina 6 van 6