VALIDATIERAPPORT RAPPORT DE VALIDATION

Transcriptie

1 VALIDATIERAPPORT RAPPORT DE VALIDATION Analysemethode Méthode d analyse Techniek Technique Matrix / matrixgroep Matrice / Groupe de matrices Datum laatste aanpassing / Date de la dernière adaption I-MET-FLVVT-006: Bepaling van Residu s van Organische Chloorverbindingen GC-ECD en GC-MS Alle matrices 23/04/ /864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

2 Inhoudstabel MATRIX VET... 3 MATRIX DIERVOEDER MATRIX MELK MATRIX VIS MATRIX GROENTEN EN FRUIT /864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

3 MATRIX VET Matrix: Vet 2014/863/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

4 VALIDATIEPLAN PLAN DE VALIDATION Analysemethode Méthode d analyse Techniek Technique Matrix / matrixgroep Matrice / Groupe de matrices Type validatie Type de validation Verantwoordelijke voor de validatie (Naam en functie) Responsable pour la validation (Nom et fonction) Opgesteld door Rédaction par I-MET-FLVVT-006: Bepaling van Residu s van Organische Chloorverbindingen GC-ECD en GC-MS Vet Totaal Eva Wevers Sectieverantwoordelijke Contaminanten Eva Wevers Handtekeningen - Signatures: Sectieverantwoordelijke Contaminanten 01/10/2010 Get. Goedgekeurd door de sectieverantwoordelijke Approbation par le responsable de la section Eva Wevers Sectieverantwoordelijke Contaminanten 01/10/2010 Handtekeningen - Signatures: Get. Matrix: Vet 2014/863/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

5 Stap Phase 1: Bepaling van het toepassingsgebied Déterminer le champs d application Matrices: Vet Componenten: Organochloorpersticiden: Aldrin Alfa-endosulfan Alfa-HCH Beta-endosulfan Beta-HCH Cis-chloordaan Dieldrin Endosulfansulfaat Endrin HCB Heptachloor Heptachloor-endo-epoxide (trans) Heptachloor-exo-epoxide (cis) Lindaan Methoxychloor o,p -DDE o,p -DDT Oxy-chloordaan p,p -DDD p,p -DDE p,p -DDT Trans-chloordaan Som heptachloor (heptachloor + heptachloor-endo-epoxide (trans) + heptachloor-exo-epoxide (cis)) Som dieldrin (aldrin + dieldrin) Som DDT 4 (p -DDT + p,p -DDD + p,p -DDE + p,p -DDT) Som DDT 5 (o,p -DDE + p -DDT + p,p -DDD + p,p -DDE + p,p -DDT) Som endosulfan (alfa-endosulfan + beta-endosulfan + endosulfansulfaat) Som chloordaan (cis-chloordaan + trans-chloordaan + oxy-chloordaan) Matrix: Vet 2014/863/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

6 Werkgebied: ECD: kalibratiecurve van 1,5625 ng/ml tot 50 ng/ml MS: kalibratiecurve: meerdere punten onder en boven MRL (concentraties worden vastgelegd na lineariteitsonderzoek) De methode is reeds gevalideerd voor OCP s in de matrix vet. Tijdens dit validatieonderzoek worden de volgende componenten toegevoegd aan de scope: Alfa-endosulfan Beta-endosulfan Endosulfansulfaat Heptachloor-endo-epoxide (trans) Methoxychloor Oxy-chloordaan Stap Phase 2: Doel en statuut van de analysemethode Le but et status de la méthode d analyse Het betreft een: Kwantitatieve methode Interne (in-house) methode Screeningsmethode: kwantificatie aan de hand van kalibratiecurve met behulp van GC-ECD Bevestigingsmethode: kwantificatie aan de hand van kalibratiecurve met behulp van GC-MS Stap Phase 3: Keuze validatieparameters Choisir les paramètres à valider De volgende validatieparameters zullen bepaald worden tijdens het validatieonderzoek: Werkgebied Lineariteit Juistheid/terugvinding Precisie: herhaalbaarheid en reproduceerbaarheid Selectiviteit/specificiteit Aantoonbaarheidsgrens en bepaalbaarheidsgrens Meetonzekerheid De acceptatiecriteria voor de verschillende validatieparameters worden beschreven in stap 4: Externe eisen voor validatieparameters. Matrix: Vet 2014/863/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

7 Stap Phase 4: Externe eisen voor validatieparameters Des exigences externes pour les paramètres à valider De MRL s voor OCP s zijn terug te vinden in Verordening (EG) nr. 396/2005 van het Europees Parlement en de Raad van 23 februari 2005 tot vaststelling van maximumgehalten aan bestrijdingsmiddelenresiduen in of op levensmiddelen en diervoeders van plantaardige en dierlijke oorsprong en houdende wijziging van Richtlijn 91/414/EG. Richtlijnen voor de validatieprocedure van pesticidenresidu s zijn terug te vinden in SANCO document (SANCO/12495/2011 Method Validation and Quality Control Procedures for Pesticide Residues Analysis in Food and Feed). Overzicht van de validatieparameters en de criteria (bron SANCO/12495/2011) Validatieparameter Criteria Lineariteit Afwijking < ± 20% LOQ MRL Precisie: RSD r 20% Precisie: RSD wr 20% Juistheid % De validatieprocedure wordt uitgevoerd volgens de richtlijnen in Beschikking 2002/657/EG van de Commissie van 12 augustus 2002 ter uitvoering van Richtlijn 96/23/EG van de Raad wat de prestaties van analysemethoden en de interpretatie van resultaten betreft. Overzicht van de criteria voor identificatie door middel van massaspectrometrie (bron Beschikking 2002/657/EG) Relatieve retentietijd van de analyt moet overeenkomen met die van de ijkoplossing binnen een marge van ± 0.5% voor GC-MS Maximaal toelaatbare marges voor relatieve ionenintensiteiten voor GC-MS Relatieve intensiteit (% van hoofdpiek) Maximaal toelaatbare marge > 50% ± 20% > 20% tot 50% ± 25% > 10% tot 20% ± 30% 10% ± 50% Matrix: Vet 2014/863/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

8 Stap Phase 5: Keuze van de monsters Le choix d échantillons Wegens het ontbreken van gecertificeerd referentiemateriaal wordt het validatieonderzoek uitgevoerd op monsters die belast worden met een standaardoplossing. Voor het validatieonderzoek werd gebruik gemaakt van reuzel afkomstig van een slagerij. Matrix: Vet 2014/863/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

9 VALIDATIERAPPORT RAPPORT DE VALIDATION Analysemethode Méthode d analyse Techniek Technique Matrix / matrixgroep Matrice / Groupe de matrices Datum laatste aanpassing / Date de la dernière adaption I-MET-FLVVT-006: Bepaling van Residu s van Organische Chloorverbindingen GC-ECD en GC-MS Vet 03/01/2012 Matrix: Vet 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

10 Overzicht van de prestatiekenmerken: o Juistheid (zie paragraaf 3) o Precisie (zie paragraaf 4) De validatie voldoet aan procedure LAB 00 P180 De laboratoria die deze methode willen overnemen, moeten aantonen dat de criteria hieronder aangegeven voldaan zijn: o Precisie: RSD wr (binnenlaboratoriumreproduceerbaarheid) bepaald op minstens één niveau 20% (voor GC-ECD op ½ MRL of lager en voor GC-MS op MRL-niveau) o Juistheid (of terugvinding) bepaald op minstens één niveau gelegen tussen 70 en 120% (voor GC-ECD op ½ MRL of lager en voor GC-MS op MRL-niveau) Historiek validatie Versie Herziening door/datum Reden van herziening Wijzigingen Versie 01 Eva Wevers 01/2012 / / Matrix: Vet 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

11 VALIDATIERAPPORT RAPPORT DE VALIDATION Analysemethode Méthode d analyse Techniek Technique Matrix / matrixgroep Matrice / Groupe de matrices Type validatie Type de validation Verantwoordelijke voor de validatie (Naam en functie) Responsable pour la validation (Nom et fonction) Opgesteld door Rédaction par I-MET-FLVVT--006: Bepaling van Residu s van Organische Chloorverbindingen GC-ECD en GC-MS Vet Totaal Eva Wevers Sectieverantwoordelijke Contaminanten Eva Wevers Handtekeningen - Signatures: Sectieverantwoordelijke Contaminanten 03/01/2012 Get. Medewerkers (Naam en functie) Collaborateurs (Nom et fonction) Periode van validatie Période de validation Methode goedgekeurd en geschikt bevonden door de sectieverantwoordelijke: Jaak Bosmans - Analist Sara Crauwels - Analist Els De Rijck - Analist Hilde Swevers - Analist Start - Début: 06/10/2010 Einde - Fin: 27/10/2011 Eva Wevers Sectieverantwoordelijke Contaminanten 03/01/2012 Handtekeningen - Signatures: Get. Méthode approuvée et jugé convenable par le responsable de la section pour la routine : Hierna volgt een beschrijving van de resultaten van het validatieonderzoek zoals beschreven in de procedure van het desbetreffend domein. Ce qui suit est une description des résultats de l'étude de validation comme décrit dans la procédure du domaine concerné. Matrix: Vet 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

12 Inhoudstabel VALIDATIEPLAN PLAN DE VALIDATION... 4 STAP PHASE 1: BEPALING VAN HET TOEPASSINGSGEBIED DÉTERMINER LE CHAMPS D APPLICATION... 5 STAP PHASE 2: DOEL EN STATUUT VAN DE ANALYSEMETHODE LE BUT ET STATUS DE LA MÉTHODE D ANALYSE... 6 STAP PHASE 3: KEUZE VALIDATIEPARAMETERS CHOISIR LES PARAMÈTRES À VALIDER... 6 STAP PHASE 4: EXTERNE EISEN VOOR VALIDATIEPARAMETERS DES EXIGENCES EXTERNES POUR LES PARAMÈTRES À VALIDER... 7 STAP PHASE 5: KEUZE VAN DE MONSTERS LE CHOIX D ÉCHANTILLONS... 8 VALIDATIERAPPORT RAPPORT DE VALIDATION... 9 VALIDATIERAPPORT RAPPORT DE VALIDATION INHOUDSTABEL WERKGEBIED LINEARITEIT JUISTHEID TERUGVINDING M.B.V. GC-ECD (SCREENINGSMETHODE) TERUGVINDING M.B.V. GC-MS (BEVESTIGINGSMETHODE) PRECISIE PRECISIE M.B.V. GC-ECD (SCREENINGSMETHODE) PRECISIE M.B.V. GC-MS (BEVESTIGINGSMETHODE) AANTOONBAARHEIDSGRENS EN BEPAALDBAARHEIDSGRENS SELECTIVITEIT / SPECIFITEIT ROBUUSTHEID MEETONZEKERHEID IDENTIFICATIECRITERIA DOOR MIDDEL VAN MASSASPECTROMETRIE BIJLAGEN OVERZICHT MRL S VOOR OCP S IN VET FOTO S Matrix: Vet 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

13 Validatiedossier 1 Werkgebied De methode voor de bepaling van OCP s wordt toegepast op de matrix vet. Het validatieonderzoek werd uitgevoerd met reuzel uit een slagerij. De MRL s voor OCP s zijn terug te vinden in Verordening (EG) nr. 396/2005 van het Europees Parlement en de Raad van 23 februari 2005 tot vaststelling van maximumgehalten aan bestrijdingsmiddelenresiduen in of op levensmiddelen en diervoeders van plantaardige en dierlijke oorsprong en houdende wijziging van Richtlijn 91/414/EG. MRL s voor OCP s in vet OCP s MRL (mg/kg vet) MRL (ng/g vet) Alfa-HCH 0,2 mg/kg 200 ng/g Beta-HCH 0,1 mg/kg 100 ng/g Endrin 0,05 mg/kg 50 ng/g HCB 0,2 mg/kg 200 ng/g Lindaan 0,02 mg/kg 20 ng/g Methoxychloor 0,01 mg/kg (*) 10 ng/g (*) Heptachloor 1 0,2 mg/kg 200 ng/g Dieldrin 2 0,2 mg/kg 200 ng/g DDT 3 1 mg/kg 1000 ng/g Endosulfan 4 0,05 mg/kg (*) 50 ng/g (*) Chloordaan 5 0,05 mg/kg (*) 50 ng/g (*) 1: Heptachloor = som heptachloor + heptachloor-endo-epoxide (trans) + heptachloor-exo-epoxide (cis) 2: Dieldrin = som aldrin + dieldrin 3: DDT = som o,p -DDT + p,p -DDD + p,p -DDE + p,p -DDT 4: Endosulfan = som alfa-endosulfan + beta-endosulfan + endosulfansulfaat 5: Chloordaan = som cis-chloordaan + trans-chloordaan + oxy-chloordaan (*): Bepaalbaarheidsgrens De kalibratiecurve zal zodanig samengesteld worden dat minimum vijf punten zich zowel onder als boven de MRL bevinden. Opmerking: Som DDT 4 = som o,p -DDT + p,p -DDD + p,p -DDE + p,p -DDT Som DDT 5 = som o,p -DDE + o,p -DDT + p,p -DDD + p,p -DDE + p,p -DDT Matrix: Vet 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

14 2 Lineariteit De kalibratiecurve wordt aangemaakt in solvent. De concentraties zijn afhankelijk van de toegepaste methode (GC-ECD of GC-MS) en van de component. Level ECD MS (groep 1) MS (groep 2) 1 1,5625 ng/ml 1,5 ng/ml 3 ng:ml 2 3,125 ng:ml 3 ng:ml 6 ng/ml 3 6,25 ng/ml 6 ng/ml 12 ng/ml 4 12,5 ng/ml 12,5 ng/ml 25 ng/ml 5 25 ng/ml 25 ng/ml 50 ng/ml 6 50 ng/ml 50 ng/ml 100 ng/ml 7 / 100 ng/ml 200 ng/ml Groep 1: alfa-hch, beta-hch, lindaan heptachloor, heptachloor-exo-epoxide (cis), heptachloor-endo-epoxide (trans) cis-chloordaan, trans-chloordaan, oxy-chloordaan Groep 2: HCB o,p -DDE, p,p -DDD, p,p -DDE, o,p -DDT, p,p -DDT aldrin, dieldrin, endrin alfa-endosulfan, beta-endosulfan, endosulfansulfaat methoxychloor ECD De kalibratiecurve werd op drie verschillende dagen geanalyseerd voor de nieuwe componenten (alfaendosulfan, beta-endosulfan, endosulfansulfaat, heptachloor-endo-epoxide (trans), methoxychloor en oxychloordaan). De bekomen respons ratio s werden onderworpen aan statistische analyse m.b.v. het programma StatGraphics waaruit bleek dat voor alle componenten de curve voldoet aan een kwadratisch model. Daarnaast waren de criteria voor de correlatiecoëfficiënt (R² minimaal 0.995) en het aantal kalibratiepunten (minimaal vijf) voldaan voor alle curven. MS Aangezien de concentraties van de kalibratiecurven werden aangepast werd de lineariteit voor alle componenten bepaald. De kalibratiecurve werd op drie verschillende dagen geanalyseerd. De bekomen respons ratio s werden onderworpen aan statistische analyse m.b.v. het programma StatGraphics waaruit Matrix: Vet 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

15 bleek dat voor alle componenten de curve voldoet aan een kwadratisch model. Daarnaast waren de criteria voor de correlatiecoëfficiënt (R² minimaal 0.995) en het aantal kalibratiepunten (minimaal vijf) voldaan voor alle curven. Evaluatiecriteria Alle kalibratiecurven voldoen aan: Kalibratiecurven voldoen aan kwadratisch model Correlatiecoëfficiënt R² > Minimaal vijf kalibratiepunten Maximale afwijking < ± 20% (volgens SANCO/12495/2011) Matrix: Vet 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

16 3 Juistheid Wegens het ontbreken van gecertificeerd referentiemateriaal werd de terugvinding bepaald. De terugvinding werd bepaald op drie niveaus. Voor elk concentratieniveau werden 20 monsters geanalyseerd. De kwantificatie gebeurde zowel met GC-ECD (screeningsmethode) als met GC-MS (bevestigingsmethode). In onderstaande tabellen is een overzicht te vinden van de gemiddelde terugvinding. 3.1 Terugvinding m.b.v. GC-ECD (screeningsmethode) Terugvinding (%) voor concentratieniveau 10 ng/g (0,010 mg/kg) (GC-ECD, screeningsmethode) 10 ng/g Toegevoegde Teruggevonden Terugvinding (%) concentratie (ng/g) concentratie (ng/g) alfa-hch 10 8,22 82 HCB 10 8,97 90 lindaan 10 8,46 85 beta-hch 10 11, heptachloor 10 9,64 96 aldrin 10 10, oxy-chloordaan 10 9,03 90 hepta-exo-epoxide (cis) 10 9,90 99 hepta-endo-epoxide (trans) 10 8,11 81 o,p'-dde 10 8,91 89 trans-chloordaan 10 9,63 96 alfa-endosulfan 10 8,45 84 cis-chloordaan 10 9,08 91 p,p'-dde 10 9,59 96 dieldrin 10 8,66 87 endrin 10 8,89 89 o,p'-ddt 10 8,99 90 beta-endosulfan 10 8,41 84 p,p'-ddd 10 9,20 92 p,p'-ddt 10 8,49 85 endosulfansulfaat 10 8,23 82 methoxychloor 10 9,62 96 som heptachloor 30 27,65 92 som dieldrin 20 19,15 96 som DDT ,27 91 som DDT ,17 90 som endosulfan 30 25,09 84 som chloordaan 30 27,74 92 Matrix: Vet 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

17 Terugvinding (%) voor concentratieniveau 25 ng/g (0,025 mg/kg) (GC-ECD, screeningsmethode) 25 ng/g Toegevoegde Teruggevonden Terugvinding (%) concentratie (ng/g) concentratie (ng/g) alfa-hch 25 19,37 77 HCB 25 21,68 87 lindaan 25 20,93 84 beta-hch 25 26, heptachloor 25 22,28 89 aldrin 25 23,67 95 oxy-chloordaan 25 21,92 88 hepta-exo-epoxide (cis) 25 22,41 90 hepta-endo-epoxide (trans) 25 19,43 78 o,p'-dde 25 22,06 88 trans-chloordaan 25 23,42 94 alfa-endosulfan 25 21,47 86 cis-chloordaan 25 22,81 91 p,p'-dde 25 25, dieldrin 25 21,66 87 endrin 25 23,34 93 o,p'-ddt 25 23,02 92 beta-endosulfan 25 20,24 81 p,p'-ddd 25 22,67 91 p,p'-ddt 25 22,38 90 endosulfansulfaat 25 20,88 84 methoxychloor 25 24,29 97 som heptachloor 75 64,12 85 som dieldrin 50 45,33 91 som DDT ,57 94 som DDT ,63 93 som endosulfan 75 62,60 83 som chloordaan 75 68,15 91 Matrix: Vet 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

18 Terugvinding (%) voor concentratieniveau 50 ng/g (0,050 mg/kg) (GC-ECD, screeningsmethode) 50 ng/g Toegevoegde Teruggevonden Terugvinding (%) concentratie (ng/g) concentratie (ng/g) alfa-hch 50 43,99 88 HCB 50 44,78 90 lindaan 50 47,91 96 beta-hch 50 50, heptachloor 50 47,15 94 aldrin 50 49, oxy-chloordaan 50 46,49 93 hepta-exo-epoxide (cis) 50 48,68 97 hepta-endo-epoxide (trans) 50 41,46 83 o,p'-dde 50 46,26 93 trans-chloordaan 50 50, alfa-endosulfan 50 46,56 93 cis-chloordaan 50 47,86 96 p,p'-dde 50 47,84 96 dieldrin 50 45,81 92 endrin 50 50, o,p'-ddt 50 46,80 94 beta-endosulfan 50 44,46 89 p,p'-ddd 50 46,06 92 p,p'-ddt 50 44,34 89 endosulfansulfaat 50 41,48 83 methoxychloor 50 47,89 96 som heptachloor ,29 92 som dieldrin ,65 96 som DDT ,04 93 som DDT ,30 93 som endosulfan ,49 88 som chloordaan ,62 96 Matrix: Vet 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

19 3.2 Terugvinding m.b.v. GC-MS (bevestigingsmethode) Terugvinding (%) voor concentratieniveau 1/2 MRL (GC-MS, bevestigingsmethode) 1/2 MRL Toegevoegde Teruggevonden Terugvinding (%) concentratie (ng/g) concentratie (ng/g) aldrin 50 50, alfa-endosulfan (*) 15 14,29 95 alfa-hch , beta-endosulfan (*) 15 13,84 92 beta-hch 50 47,68 95 cis-chloordaan (*) 15 14,88 99 dieldrin 50 50, endosulfansulfaat (*) 15 14,30 95 endrin 25 25, HCB ,71 91 heptachloor 30 29,32 98 hepta-endo-epoxide (trans) 30 27,84 93 hepta-exo-epoxide (cis) 30 28,84 96 lindaan 10 9,54 95 methoxychloor (*) 10 9,01 90 o,p'-dde ,97 99 o,p'-ddt ,57 88 oxy-chloordaan (*) 15 15, p,p'-ddd , p,p'-dde ,52 97 p,p'-ddt ,93 90 trans-chloordaan (*) 15 14,60 97 som heptachloor 90 86,01 96 som dieldrin , som DDT ,22 97 som DDT ,19 98 som endosulfan (*) 45 42,43 94 som chloordaan (*) 45 44,52 99 (*) MRL = bepaalbaarheidsgrens => concentraties in deze tabel: MRL ipv 1/2 MRL Matrix: Vet 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

20 Terugvinding (%) voor concentratieniveau MRL (GC-MS, bevestigingsmethode) MRL Toegevoegde Teruggevonden Terugvinding (%) concentratie (ng/g) concentratie (ng/g) aldrin ,44 98 alfa-endosulfan (*) 30 32, alfa-hch , beta-endosulfan (*) 30 27,51 92 beta-hch , cis-chloordaan (*) 30 30, dieldrin , endosulfansulfaat (*) 30 30, endrin 50 55, HCB ,29 95 heptachloor 60 59,61 99 hepta-endo-epoxide (trans) 60 54,31 91 hepta-exo-epoxide (cis) 60 53,79 90 lindaan 20 19,26 96 methoxychloor (*) 20 19,78 99 o,p'-dde ,73 98 o,p'-ddt ,93 94 oxy-chloordaan (*) 30 30, p,p'-ddd , p,p'-dde ,38 97 p,p'-ddt , trans-chloordaan (*) 30 29, som heptachloor ,71 93 som dieldrin , som DDT , som DDT , som endosulfan (*) 90 90, som chloordaan (*) 90 90, (*) MRL = bepaalbaarheidsgrens => concentraties in deze tabel: 2 MRL ipv MRL Matrix: Vet 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

21 Terugvinding (%) voor concentratieniveau 3/2 MRL (GC-MS, bevestigingsmethode) 3/2 MRL Toegevoegde Teruggevonden Terugvinding (%) concentratie (ng/g) concentratie (ng/g) aldrin , alfa-endosulfan (*) 45 47, alfa-hch , beta-endosulfan (*) 45 41,61 92 beta-hch , cis-chloordaan (*) 45 51, dieldrin , endosulfansulfaat (*) 45 47, endrin 75 78, HCB ,17 94 heptachloor 90 94, hepta-endo-epoxide (trans) 90 85,90 95 hepta-exo-epoxide (cis) 90 90, lindaan 30 29,01 97 methoxychloor (*) 30 31, o,p'-dde , o,p'-ddt , oxy-chloordaan (*) 45 50, p,p'-ddd , p,p'-dde , p,p'-ddt , trans-chloordaan (*) 45 51, som heptachloor , som dieldrin , som DDT , som DDT , som endosulfan (*) , som chloordaan (*) , (*) MRL = bepaalbaarheidsgrens => concentraties in deze tabel: 3 MRL ipv 3/2 MRL Evaluatiecriteria Alle berekende percentages terugvinding voldoen aan: Terugvinding tussen 70% en 120% voor de concentratieniveaus 10 ng/g, 25 ng/g en 50 ng/g voor GC-ECD (volgens SANCO/12495/2011) Terugvinding tussen 70% en 120% voor de concentratieniveaus 1/2 MRL, MRL en 3/2 MRL voor GC-MS (volgens SANCO/12495/2011) Matrix: Vet 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

22 4 Precisie Wegens het ontbreken van gecertificeerd referentiemateriaal werd de precisie bepaald aan de hand van belaste monsters. De precisie werd bepaald op drie niveaus. Voor elk concentratieniveau werden 20 monsters geanalyseerd. De kwantificatie gebeurde zowel met GC-ECD (screeningsmethode) als met GC- MS (bevestigingsmethode). In onderstaande tabellen is een overzicht te vinden van de bekomen waarden voor herhaalbaarheid en reproduceerbaarheid. 4.1 Precisie m.b.v. GC-ECD (screeningsmethode) Precisie voor concentratieniveau 10 ng/g (0,010 mg/kg) (GC-ECD, screeningsmethode) 10 ng/g Herhaalbaarheid Reproduceerbaarheid Concentratie (ng/g) %RSD r r [2,8 * s r ] %RSD R R [2,8 * s R ] alfa-hch 10 9,25 2,13 11,03 2,54 HCB 10 14,15 3,55 14,15 3,55 lindaan 10 10,09 2,39 12,03 2,85 beta-hch 10 4,47 1,39 6,66 2,07 heptachloor 10 9,84 2,65 11,63 3,14 aldrin 10 9,18 2,70 9,18 2,70 oxy-chloordaan 10 9,51 2,40 10,03 2,54 hepta-exo-epoxide (cis) 10 9,45 2,62 14,14 3,92 hepta-endo-epoxide (trans) 10 11,36 2,58 11,49 2,61 o,p'-dde 10 6,91 1,72 8,28 2,07 trans-chloordaan 10 10,78 2,91 11,16 3,01 alfa-endosulfan 10 7,02 1,66 10,04 2,37 cis-chloordaan 10 6,46 1,64 7,66 1,95 p,p'-dde 10 12,32 3,31 12,99 3,49 dieldrin 10 6,62 1,61 10,23 2,48 endrin 10 10,43 2,60 11,95 2,98 o,p'-ddt 10 9,73 2,45 11,30 2,84 beta-endosulfan 10 15,24 3,59 15,24 3,59 p,p'-ddd 10 10,55 2,72 12,93 3,33 p,p'-ddt 10 8,51 2,02 9,59 2,28 endosulfansulfaat 10 10,15 2,34 12,43 2,86 methoxychloor 10 12,14 3,27 12,56 3,38 som heptachloor 30 7,26 5,62 8,76 6,78 som dieldrin 20 4,63 2,48 6,09 3,27 som DDT ,46 7,57 7,61 7,73 som DDT ,37 8,05 6,87 8,70 som endosulfan 30 6,45 4,53 6,45 4,53 som chloordaan 30 7,57 5,88 7,85 6,09 Matrix: Vet 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

23 Precisie voor concentratieniveau 25 ng/g (0,025 mg/kg) (GC-ECD, screeningsmethode) 25 ng/g Herhaalbaarheid Reproduceerbaarheid Concentratie (ng/g) %RSD r r [2,8 * s r ] %RSD R R [2,8 * s R ] alfa-hch 25 6,17 3,35 6,88 3,73 HCB 25 10,81 6,56 10,81 6,56 lindaan 25 8,71 5,10 9,32 5,46 beta-hch 25 5,03 3,71 10,84 7,99 heptachloor 25 8,26 5,15 12,86 8,02 aldrin 25 7,95 5,27 10,88 7,21 oxy-chloordaan 25 8,35 5,13 8,88 5,45 hepta-exo-epoxide (cis) 25 6,30 3,95 6,87 4,31 hepta-endo-epoxide (trans) 25 5,04 2,74 10,08 5,49 o,p'-dde 25 4,64 2,87 7,89 4,87 trans-chloordaan 25 6,18 4,05 7,95 5,21 alfa-endosulfan 25 5,52 3,32 7,42 4,46 cis-chloordaan 25 4,95 3,16 7,01 4,47 p,p'-dde 25 5,83 4,17 6,05 4,32 dieldrin 25 3,96 2,40 5,91 3,59 endrin 25 6,44 4,21 8,66 5,66 o,p'-ddt 25 3,82 2,46 5,88 3,79 beta-endosulfan 25 6,68 3,79 7,45 4,22 p,p'-ddd 25 6,50 4,12 8,28 5,26 p,p'-ddt 25 6,30 3,95 8,21 5,14 endosulfansulfaat 25 9,01 5,27 9,47 5,54 methoxychloor 25 12,59 8,56 12,59 8,56 som heptachloor 75 5,53 9,93 6,64 11,92 som dieldrin 50 5,24 6,65 7,08 8,99 som DDT ,50 11,80 4,94 12,94 som DDT ,42 14,30 4,92 15,93 som endosulfan 75 5,49 9,61 5,49 9,61 som chloordaan 75 5,59 10,67 6,82 13,01 Matrix: Vet 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

24 Precisie voor concentratieniveau 50 ng/g (0,050 mg/kg) (GC-ECD, screeningsmethode) 50 ng/g Herhaalbaarheid Reproduceerbaarheid Concentratie (ng/g) %RSD r r [2,8 * s r ] %RSD R R [2,8 * s R ] alfa-hch 50 9,36 11,53 11,82 14,56 HCB 50 10,29 12,90 13,75 17,24 lindaan 50 7,28 9,77 9,01 12,09 beta-hch 50 9,04 12,75 11,43 16,12 heptachloor 50 6,35 8,38 9,91 13,09 aldrin 50 3,46 4,82 6,46 9,01 oxy-chloordaan 50 6,24 8,12 9,72 12,65 hepta-exo-epoxide (cis) 50 5,55 7,57 6,74 9,18 hepta-endo-epoxide (trans) 50 6,96 8,08 11,73 13,62 o,p'-dde 50 4,82 6,24 9,24 11,97 trans-chloordaan 50 5,50 7,74 6,08 8,56 alfa-endosulfan 50 6,79 8,85 6,79 8,85 cis-chloordaan 50 5,91 7,92 7,36 9,86 p,p'-dde 50 5,01 6,71 16,86 22,58 dieldrin 50 5,25 6,74 7,78 9,97 endrin 50 5,18 7,28 8,44 11,88 o,p'-ddt 50 8,27 10,83 9,36 12,27 beta-endosulfan 50 6,51 8,11 14,27 17,76 p,p'-ddd 50 12,04 15,53 14,38 18,54 p,p'-ddt 50 8,01 9,95 8,01 9,95 endosulfansulfaat 50 4,81 5,58 6,00 6,97 methoxychloor 50 8,59 11,52 9,45 12,68 som heptachloor 150 4,02 15,44 4,72 18,14 som dieldrin 100 3,43 9,19 5,44 14,56 som DDT ,71 34,78 9,91 51,37 som DDT ,14 39,75 9,19 59,51 som endosulfan 150 3,91 14,51 6,54 24,24 som chloordaan 150 5,34 21,64 5,34 21,64 Matrix: Vet 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

25 4.2 Precisie m.b.v. GC-MS (bevestigingsmethode) Precisie voor concentratieniveau 1/2 MRL (GC-MS, bevestigingsmethode) 1/2 MRL Herhaalbaarheid Reproduceerbaarheid Concentratie (ng/g) %RSD r r [2,8 * s r ] %RSD R R [2,8 * s R ] aldrin 50 6,93 9,72 7,54 10,58 alfa-endosulfan (*) 15 10,72 4,29 18,85 7,54 alfa-hch 100 5,40 15,16 7,14 20,05 beta-endosulfan (*) 15 14,74 5,71 14,74 5,71 beta-hch 50 6,62 8,84 10,62 14,18 cis-chloordaan (*) 15 9,41 3,92 13,11 5,46 dieldrin 50 10,57 14,94 10,57 14,94 endosulfansulfaat (*) 15 10,17 4,07 16,40 6,57 endrin 25 10,33 7,27 11,38 8,01 HCB 100 3,66 9,30 5,16 13,11 heptachloor 30 5,96 4,89 5,96 4,89 hepta-endo-epoxide (trans) 30 10,45 8,15 10,94 8,53 hepta-exo-epoxide (cis) 30 7,81 6,31 10,64 8,59 lindaan 10 10,98 2,93 12,73 3,40 methoxychloor (*) 10 11,85 2,99 17,79 4,49 o,p'-dde 125 4,52 15,69 6,53 22,67 o,p'-ddt 125 4,37 13,52 12,67 39,22 oxy-chloordaan (*) 15 11,49 4,84 11,49 4,84 p,p'-ddd 125 3,07 12,22 4,01 15,96 p,p'-dde 125 4,24 14,42 5,63 19,14 p,p'-ddt 125 6,22 19,50 20,83 65,28 trans-chloordaan (*) 15 10,07 4,11 12,95 5,29 som heptachloor 90 6,47 15,59 6,51 15,68 som dieldrin 100 6,83 19,22 6,83 19,22 som DDT ,38 46,05 8,13 110,72 som DDT ,30 56,32 7,56 129,22 som endosulfan (*) 45 6,29 7,47 6,46 7,68 som chloordaan (*) 45 4,59 5,72 7,75 9,67 (*) MRL = bepaalbaarheidsgrens => concentraties in deze tabel: MRL ipv 1/2 MRL Matrix: Vet 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

26 Precisie voor concentratieniveau MRL (GC-MS, bevestigingsmethode) MRL Herhaalbaarheid Reproduceerbaarheid Concentratie (ng/g) %RSD r r [2,8 * s r ] %RSD R R [2,8 * s R ] aldrin 100 3,69 10,16 5,78 15,93 alfa-endosulfan (*) 30 6,94 6,37 6,94 6,37 alfa-hch 200 3,84 23,71 5,35 33,04 beta-endosulfan (*) 30 9,43 7,26 9,43 7,26 beta-hch 100 6,40 18,36 8,66 24,83 cis-chloordaan (*) 30 6,63 5,59 6,63 5,59 dieldrin 100 5,31 15,87 5,91 17,66 endosulfansulfaat (*) 30 7,16 6,14 12,76 10,94 endrin 50 6,17 9,54 6,40 9,90 HCB 200 5,73 30,55 8,80 46,88 heptachloor 60 5,06 8,45 5,36 8,94 hepta-endo-epoxide (trans) 60 7,32 11,13 7,61 11,58 hepta-exo-epoxide (cis) 60 5,63 8,48 5,63 8,48 lindaan 20 10,48 5,65 10,87 5,86 methoxychloor (*) 20 7,17 3,97 8,74 4,84 o,p'-dde 250 3,20 21,95 3,86 26,46 o,p'-ddt 250 3,65 23,94 7,86 51,46 oxy-chloordaan (*) 30 7,68 6,50 8,06 6,81 p,p'-ddd 250 2,54 20,46 2,73 21,99 p,p'-dde 250 3,05 20,59 3,96 26,74 p,p'-ddt 250 4,10 29,01 15,61 110,46 trans-chloordaan (*) 30 7,30 6,11 8,58 7,17 som heptachloor 180 4,28 20,10 4,28 20,10 som dieldrin 200 4,02 23,08 4,72 27,11 som DDT ,56 72,75 6,04 171,81 som DDT ,38 83,89 5,41 191,11 som endosulfan (*) 90 5,24 13,34 6,62 16,85 som chloordaan (*) 90 4,62 11,67 4,86 12,28 (*) MRL = bepaalbaarheidsgrens => concentraties in deze tabel: 2 MRL ipv MRL Matrix: Vet 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

27 Precisie voor concentratieniveau 3/2 MRL (GC-MS, bevestigingsmethode) 3/2 MRL Herhaalbaarheid Reproduceerbaarheid Concentratie (ng/g) %RSD r r [2,8 * s r ] %RSD R R [2,8 * s R ] aldrin 150 5,24 22,62 8,39 36,21 alfa-endosulfan (*) 45 9,96 13,31 9,96 13,31 alfa-hch 300 4,12 38,67 4,23 39,71 beta-endosulfan (*) 45 11,59 13,50 12,18 14,18 beta-hch 150 6,05 25,69 7,30 31,00 cis-chloordaan (*) 45 4,06 5,85 5,22 7,53 dieldrin 150 4,06 18,54 6,40 29,20 endosulfansulfaat (*) 45 9,05 11,91 11,62 15,30 endrin 75 4,43 9,74 18,10 39,80 HCB 300 4,52 35,58 9,96 78,45 heptachloor 90 3,83 10,14 4,33 11,47 hepta-endo-epoxide (trans) 90 8,62 20,73 8,62 20,73 hepta-exo-epoxide (cis) 90 6,85 17,31 11,43 28,90 lindaan 30 9,33 7,58 9,33 7,58 methoxychloor (*) 30 9,64 8,62 10,79 9,65 o,p'-dde 375 2,91 30,43 3,95 41,32 o,p'-ddt 375 4,89 53,11 4,89 53,11 oxy-chloordaan (*) 45 4,41 6,22 5,26 7,40 p,p'-ddd 375 2,55 30,60 2,96 35,46 p,p'-dde 375 2,96 31,45 4,16 44,12 p,p'-ddt 375 4,92 57,06 5,19 60,24 trans-chloordaan (*) 45 2,37 3,43 3,33 4,81 som heptachloor 270 4,96 37,59 5,77 43,71 som dieldrin 300 3,78 33,58 6,62 58,84 som DDT ,14 141,27 3,50 157,59 som DDT ,92 162,35 3,43 190,42 som endosulfan (*) 135 7,10 27,10 7,78 29,68 som chloordaan (*) 135 2,51 10,76 3,26 13,99 (*) MRL = bepaalbaarheidsgrens => concentraties in deze tabel: 3 MRL ipv 3/2 MRL Evaluatiecriteria De waarden voor herhaalbaarheid en reproduceerbaarheid werden berekend met behulp van template LAB 00 P180 F004. Alle berekende RSD s voor precisie (herhaalbaarheid en reproduceerbaarheid) voldoen aan: RSD r 20% voor de concentratieniveaus 10 ng/g, 25 ng/g en 50 ng/g voor GC-ECD (volgens SANCO/12495/2011) RSD R 20% voor de concentratieniveaus 10 ng/g, 25 ng/g en 50 ng/g voor GC-ECD (volgens SANCO/12495/2011) RSD r 20% voor de concentratieniveaus 1/2 MRL, MRL en 3/2 MRL voor GC-MS (volgens SANCO/12495/2011) RSD R 20% voor de concentratieniveaus 1/2 MRL, MRL en 3/2 MRL voor GC-MS (volgens SANCO/12495/2011) Matrix: Vet 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

28 5 Aantoonbaarheidsgrens en bepaaldbaarheidsgrens Voor alle OCP s werd een signaal/ruis-verhouding van minimum 6 bekomen bij de concentratie 10 ng/g vet. De bepaaldbaarheidsgrens is 10 ng/g voor alle OCP s. De aantoonbaarheidsgrens wordt vastgelegd op 5 ng/g. Bepaalbaarheidsgrens (LOQ) en aantoonbaarheidsgrens (LOD) voor OCP s in vet OCP s MRL (ng/g) LOQ (ng/g) LOD (ng/g) aldrin 100 ng/g (1/2 van 200 ng/g) 10 ng/g 5 ng/g alfa-endosulfan (*) 16,67 ng/g (1/3 van 50 ng/g) 10 ng/g 5 ng/g alfa-hch 200 ng/g 10 ng/g 5 ng/g beta-endosulfan (*) 16,67 ng/g (1/3 van 50 ng/g) 10 ng/g 5 ng/g beta-hch 100 ng:g 10 ng/g 5 ng/g cis-chloordaan (*) 16,67 ng/g (1/3 van 50 ng/g) 10 ng/g 5 ng/g dieldrin 100 ng/g (1/2 van 200 ng/g) 10 ng/g 5 ng/g endosulfansulfaat (*) 16,67 ng/g (1/3 van 50 ng/g) 10 ng/g 5 ng/g endrin 50 ng/g 10 ng/g 5 ng/g HCB 200 ng/g 10 ng/g 5 ng/g heptachloor 66,67 ng/g (1/3 van 200 ng/g) 10 ng/g 5 ng/g hepta-endo-epoxide (trans) 66,67 ng/g (1/3 van 200 ng/g) 10 ng/g 5 ng/g hepta-exo-epoxide (cis) 66,67 ng/g (1/3 van 200 ng/g) 10 ng/g 5 ng/g lindaan 20 ng/g 10 ng/g 5 ng/g methoxychloor (*) 10 ng/g 10 ng/g 5 ng/g o,p'-dde 250 ng/g (1/4 van 1000 ng/g) 10 ng/g 5 ng/g o,p'-ddt 250 ng/g (1/4 van 1000 ng/g) 10 ng/g 5 ng/g oxy-chloordaan (*) 16,67 ng/g (1/3 van 50 ng/g) 10 ng/g 5 ng/g p,p'-ddd 250 ng/g (1/4 van 1000 ng/g) 10 ng/g 5 ng/g p,p'-dde 250 ng/g (1/4 van 1000 ng/g) 10 ng/g 5 ng/g p,p'-ddt 250 ng/g (1/4 van 1000 ng/g) 10 ng/g 5 ng/g trans-chloordaan (*) 16,67 ng/g (1/3 van 50 ng/g) 10 ng/g 5 ng/g som heptachloor 200 ng/g 30 ng/g 15 ng/g som dieldrin 200 ng/g 20 ng/g 10 ng/g som DDT ng/g 40 ng/g 20 ng/g som DDT ng/g 50 ng/g 25 ng/g som endosulfan (*) 50 ng/g 30 ng/g 15 ng/g som chloordaan (*) 50 ng/g 30 ng/g 15 ng/g (*) MRL = bepaalbaarheidsgrens Evaluatiecriteria Alle LOQ s voldoen aan: LOQ MRL (volgens SANCO/12495/2011) Matrix: Vet 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

29 6 Selectiviteit / specifiteit De selectiviteit /specificiteit werd nagegaan door 20 blanco-negatief monsters en 20 monsters belast op de MRL te analyseren. Voor alle uitgevoerde analysen kon de conformiteit van het blanco-negatief monster aangetoond worden ten opzichte van de monsters belast op de MRL. Bovendien werd ook de helft van de respons ratio voor monsters belast op de MRL berekend aangezien dit criterium bij de screeningsmethode gebruikt wordt om te beslissen welke monsters bevestigd dienen te worden. In de onderstaande tabel is een overzicht te vinden van de gemiddelde en de berekende respons ratio s. Respons ratio s voor blanco-negatief, MRL en helft MRL Respons ratio's blanco negatief MRL helft van MRL aldrin 0,002 0,535 0,268 alfa-endosulfan (*) 0,001 0,025 0,013 alfa-hch 0,003 1,350 0,675 beta-endosulfan (*) 0,002 0,051 0,025 beta-hch 0,001 0,521 0,261 cis-chloordaan (*) 0,001 0,116 0,058 dieldrin 0,001 0,235 0,117 endosulfansulfaat (*) 0,001 0,123 0,062 endrin 0,003 0,115 0,058 HCB 0,002 1,780 0,890 heptachloor 0,001 0,684 0,342 hepta-endo-epoxide (trans) 0,001 0,134 0,067 hepta-exo-epoxide (cis) 0,001 0,164 0,082 lindaan 0,002 0,115 0,058 methoxychloor (*) 0,002 0,145 0,072 o,p'-dde 0,003 6,510 3,255 o,p'-ddt 0,002 5,373 2,686 oxy-chloordaan (*) 0,001 0,077 0,038 p,p'-ddd 0,004 8,973 4,487 p,p'-dde 0,004 2,774 1,387 p,p'-ddt 0,002 4,125 2,063 trans-chloordaan (*) 0,001 0,125 0,062 Evaluatiecriteria Alle blanco-negatief monsters waren conform ten opzichte van de monsters belast op de MRL. Alle respons ratio s voldoen aan de voorwaarde: Respons ratio blanco-negatief < respons ratio MRL Respons ratio blanco-negatief < respons ratio helft MRL (criterium bevestigingsmethode) Matrix: Vet 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

30 7 Robuustheid De robuustheid wordt nagegaan aan de hand van controlekaarten. Matrix: Vet 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

31 8 Meetonzekerheid De meetonzekerheden werden berekend volgens de procedure LAB P 508 Meetonzekerheid. De kwantificatie van de gebruikte data gebeurde op basis van de data bekomen met GC-MS (bevestigingsmethode). De meetonzekerheid werd op drie verschillende concentratieniveaus bepaald (1/2 MRL, MRL en 3/2 MRL). Meetonzekerheid voor drie concentratieniveaus Meetonzekerheid (MO) niveau hoog niveau midden niveau laag % MO concentratiebereik % MO concentratie-bereik % MO concentratiebereik aldrin 22 > 50 ng/g ng/g 22 < 150 ng/g alfa-endosulfan 32 > 15 ng/g ng/g 40 < 45 ng/g alfa-hch 28 > 100 ng/g ng/g 20 < 300 ng/g beta-endosulfan 37 > 15 ng/g ng/g 43 < 45 ng/g beta-hch 21 > 50 ng/g ng/g 26 < 150 ng/g cis-chloordaan 33 > 15 ng/g ng/g 32 < 45 ng/g dieldrin 25 > 50 ng/g ng/g 31 < 150 ng/g endosulfansulfaat 32 > 15 ng/g ng/g 37 < 45 ng/g endrin 35 > 25 ng/g ng/g 32 < 75 ng/g HCB 24 > 100 ng/g ng/g 24 < 300 ng/g heptachloor 18 > 30 ng/g ng/g 20 < 90 ng/g hepta-endo-epoxide (trans) 27 > 30 ng/g ng/g 34 < 90 ng/g hepta-exo-epoxide (cis) 26 > 30 ng/g ng/g 27 < 90 ng/g lindaan 28 > 10 ng/g ng/g 34 < 30 ng/g methoxychloor 33 > 10 ng/g ng/g 43 < 30 ng/g o,p'-dde 14 > 125 ng/g ng/g 18 < 375 ng/g o,p'-ddt 18 > 125 ng/g ng/g 33 < 375 ng/g oxy-chloordaan 29 > 15 ng/g ng/g 33 < 45 ng/g p,p'-ddd 31 > 125 ng/g ng/g 31 < 375 ng/g p,p'-dde 14 > 125 ng/g ng/g 17 < 375 ng/g p,p'-ddt 28 > 125 ng/g ng/g 41 < 375 ng/g trans-chloordaan 32 > 15 ng/g ng/g 33 < 45 ng/g som heptachloor 18 > 90 ng/g ng/g 22 < 270 ng/g som dieldrin 21 > 100 ng/g ng/g 21 < 300 ng/g som DDT 4 20 > 500 ng/g ng/g 19 < 1500 ng/g som DDT 5 18 > 625 ng/g ng/g 18 < 1875 ng/g som endosulfan 23 > 45 ng/g ng/g 23 < 135 ng/g som chloordaan 30 > 45 ng/g ng/g 19 < 135 ng/g Matrix: Vet 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

32 9 Identificatiecriteria door middel van massaspectrometrie Ter identificatie van de organochloorpesticiden worden de ionenverhoudingen van de productionen vergeleken met deze in het controlemonster. De precursor- en productionen zijn weergegeven in onderstaande tabel. Precursor- en productionen Respons ratio's Precursorion Productionen aldrin en 191 alfa-endosulfan (*) en 123 alfa-hch en 145 (en 109) beta-endosulfan (*) en 123 beta-hch en 145 (en 109) cis-chloordaan (*) en 268 (en 301) dieldrin en 191 endosulfansulfaat (*) en 237 endrin en 191 HCB en 212 (en 249) heptachloor en 239 hepta-endo-epoxide (trans) en 113 hepta-exo-epoxide (cis) en 251 lindaan en 145 (en 109) methoxychloor (*) en 169 (en 115) o,p'-dde en 175 (en 150) o,p'-ddt en 164 (en 199) oxy-chloordaan (*) en 121 p,p'-ddd en 164 (en 199) p,p'-dde en 175 (en 150) p,p'-ddt en 164 (en 199) trans-chloordaan (*) en 268 (en 301) De ionenverhoudingen werden voor drie verschillende concentraties (1/2 MRL, MRL en 3/2 MRL) berekend en vergeleken met deze van het controlemonster. Evaluatiecriteria Alle ionenverhoudingen voldoen aan: Maximaal toelaatbare marges voor relatieve ionenintensiteiten voor GC-MS (volgens Beschikking 2002/657/EG) Relatieve intensiteit (% van hoofdpiek) Maximaal toelaatbare marge > 50% ± 20% > 20% tot 50% ± 25% > 10% tot 20% ± 30% 10% ± 50% Matrix: Vet 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

33 10 Bijlagen 10.1 Overzicht MRL s voor OCP s in vet MRL's OCP's dierlijk vet Pesticide residues and maximum residue levels (mg/kg) P mg/kg product (*) Indicates lower limit of analytical determination V mg/kg vet Alfa-HCH HCB Beta-HCH Lindaan Matrices dierlijke oorsprong (Gamma-HCH) 10. Producten van dierlijke oorsprong P V P V P V P V (i) Vlees, vleesbereidingen, slachtafval, bloed, dierlijke vetten en bereidingen hierop gebaseerd ** < 10 % vet 0,02 0,02 0,01 0,01 > 10 % vet 0,2 0,2 0,1 0,02 Heptachlor Dieldrin DDT Endosulfan Matrices dierlijke oorsprong (heptachlor + heptachlor epoxide) (Aldrin + dieldrin) (p,p -DDT + o,p - DDT+ p-p -DDE +p,p -TDE (DDD) ) (alpha + beta + endosulfansulphate) 10. Producten van dierlijke oorsprong P V P V P V P V (i) Vlees, vleesbereidingen, slachtafval, bloed, dierlijke vetten en bereidingen hierop gebaseerd ** < 10 % vet 0,02 0,02 0,1 0,05* > 10 % vet 0,2 0,2 1 0,05* Endrin Chlordaan Methoxychloor Matrices dierlijke oorsprong (cis- + trans- + oxychlordane) 10. Producten van dierlijke oorsprong P V P V P V (i) Vlees, vleesbereidingen, slachtafval, bloed, dierlijke vetten en bereidingen hierop gebaseerd ** < 10 % vet 0,01 0,05* 0,01* > 10 % vet 0,05 0,05* 0,01* ** voor vetoplosbare pesticiden wordt de MRL uitgedrukt in mg/kg vet van het product; voor producten met minder dan 10 % vet wordt de MRL uitgedrukt in mg/kg product Bron: Verordening (EG) nr. 396/2005 van het Europees Parlement en de Raad van 23 februari 2005 tot vaststelling van maximumgehalten aan bestrijdingsmiddelenresiduen in of op levensmiddelen en diervoeders van plantaardige en dierlijke oorsprong Matrix: Vet 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

34 10.2 Foto s Foto 1: Oplossen van vet in enkele milliliters hexaan Foto 2:Opzuivering met behulp van silicagel. Matrix: Vet 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

35 Foto 3: Indampen van extract bekomen na opzuiveringsstap. Matrix: Vet 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

36 MATRIX DIERVOEDER Matrix: Diervoeder 2014/863/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

37 VALIDATIEPLAN PLAN DE VALIDATION Analysemethode Méthode d analyse Techniek Technique Matrix / matrixgroep Matrice / Groupe de matrices Type validatie Type de validation Verantwoordelijke voor de validatie (Naam en functie) Responsable pour la validation (Nom et fonction) Opgesteld door Rédaction par I-MET-FLVVT-006: Bepaling van Residu s van Organische Chloorverbindingen GC-ECD en GC-MS Diervoeder Totaal Eva Wevers Sectieverantwoordelijke Contaminanten Eva Wevers Handtekeningen - Signatures: Sectieverantwoordelijke Contaminanten 08/11/2010 Get. Goedgekeurd door de sectieverantwoordelijke Approbation par le responsable de la section Eva Wevers Sectieverantwoordelijke Contaminanten 08/11/2010 Handtekeningen - Signatures: Get. Matrix: Diervoeder 2014/863/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

38 Stap Phase 1: Bepaling van het toepassingsgebied Déterminer le champs d application Matrices: Diervoeder Componenten: Organochloorpersticiden: Aldrin Alfa-endosulfan Alfa-HCH Beta-endosulfan Beta-HCH Cis-chloordaan Dieldrin Endosulfansulfaat Endrin HCB Heptachloor Heptachloor-endo-epoxide (trans) Heptachloor-exo-epoxide (cis) Lindaan Methoxychloor o,p -DDE o,p -DDT Oxy-chloordaan p,p -DDD p,p -DDE p,p -DDT Trans-chloordaan Som heptachloor (heptachloor + heptachloor-endo-epoxide (trans) + heptachloor-exo-epoxide (cis)) Som dieldrin (aldrin + dieldrin) Som DDT 4 (o,p -DDT + p,p -DDD + p,p -DDE + p,p -DDT) Som DDT 5 (o,p -DDE + o,p -DDT + p,p -DDD + p,p -DDE + p,p -DDT) Som endosulfan (alfa-endosulfan + beta-endosulfan + endosulfansulfaat) Som chloordaan (cis-chloordaan + trans-chloordaan + oxy-chloordaan) Matrix: Diervoeder 2014/863/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

39 Werkgebied: ECD: kalibratiecurve van 1,5625 ng/ml tot 50 ng/ml MS: kalibratiecurve: meerdere punten onder en boven MRL (concentraties worden vastgelegd na lineariteitsonderzoek) De methode is reeds gevalideerd voor OCP s in de matrix diervoeder. Tijdens dit validatieonderzoek worden de volgende componenten toegevoegd aan de scope: Alfa-endosulfan Beta-endosulfan Endosulfansulfaat Heptachloor-endo-epoxide (trans) Methoxychloor Oxy-chloordaan Stap Phase 2: Doel en statuut van de analysemethode Le but et status de la méthode d analyse Het betreft een: Kwantitatieve methode Interne (in-house) methode Screeningsmethode: kwantificatie aan de hand van kalibratiecurve met behulp van GC-ECD Bevestigingsmethode: kwantificatie aan de hand van kalibratiecurve met behulp van GC-MS Stap Phase 3: Keuze validatieparameters Choisir les paramètres à valider De volgende validatieparameters zullen bepaald worden tijdens het validatieonderzoek: Werkgebied Lineariteit Juistheid/terugvinding Precisie: herhaalbaarheid en reproduceerbaarheid Selectiviteit/specificiteit Aantoonbaarheidsgrens en bepaalbaarheidsgrens Meetonzekerheid De acceptatiecriteria voor de verschillende validatieparameters worden beschreven in stap 4: Externe eisen voor validatieparameters. Matrix: Diervoeder 2014/863/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

40 Stap Phase 4: Externe eisen voor validatieparameters Des exigences externes pour les paramètres à valider De MRL s voor OCP s zijn terug te vinden in Richtlijn 2002/32/EG van het Europees Parlement en de Raad van 7 mei 2002 inzake ongewenste stoffen in diervoeding Richtlijnen voor de validatieprocedure van pesticidenresidu s zijn terug te vinden in SANCO document (SANCO/12495/2011 Method Validation and Quality Control Procedures for Pesticide Residues Analysis in Food and Feed). Overzicht van de validatieparameters en de criteria (bron SANCO/12495/2011) Validatieparameter Criteria Lineariteit Afwijking < ± 20% LOQ MRL Specificiteit (repons in blanco monsters) < 30% van LOQ Precisie: RSD r 20% Precisie: RSD wr 20% Juistheid % De validatieprocedure wordt uitgevoerd volgens de richtlijnen in Beschikking 2002/657/EG van de Commissie van 12 augustus 2002 ter uitvoering van Richtlijn 96/23/EG van de Raad wat de prestaties van analysemethoden en de interpretatie van resultaten betreft. Overzicht van de criteria voor identificatie door middel van massaspectrometrie (bron Beschikking 2002/657/EG) Relatieve retentietijd van de analyt moet overeenkomen met die van de ijkoplossing binnen een marge van ± 0.5% voor GC-MS Maximaal toelaatbare marges voor relatieve ionenintensiteiten voor GC-MS Relatieve intensiteit (% van hoofdpiek) Maximaal toelaatbare marge > 50% ± 20% > 20% tot 50% ± 25% > 10% tot 20% ± 30% 10% ± 50% Matrix: Diervoeder 2014/863/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

41 Stap Phase 5: Keuze van de monsters Le choix d échantillons Wegens het ontbreken van gecertificeerd referentiemateriaal wordt het validatieonderzoek uitgevoerd op monsters die belast worden met een standaardoplossing. Voor het validatieonderzoek werd gebruik gemaakt van het blanco mengvoeder FON001. Matrix: Diervoeder 2014/863/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

42 VALIDATIERAPPORT RAPPORT DE VALIDATION Analysemethode Méthode d analyse Techniek Technique Matrix / matrixgroep Matrice / Groupe de matrices Datum laatste aanpassing / Date de la dernière adaption I-MET-FLVVT-006: Bepaling van Residu s van Organische Chloorverbindingen GC-ECD en GC-MS Diervoeder 05/06/2013 Matrix: Diervoeder 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

43 Overzicht van de prestatiekenmerken: o Juistheid (zie paragraaf 3) o Precisie (zie paragraaf 4) De validatie voldoet aan procedure LAB 00 P180 De laboratoria die deze methode willen overnemen, moeten aantonen dat de criteria hieronder aangegeven voldaan zijn: o Precisie: RSD wr (binnenlaboratoriumreproduceerbaarheid) bepaald op minstens één niveau 20% (voor GC-ECD op ½ MRL of lager en voor GC-MS op MRL-niveau) o Juistheid (of terugvinding) bepaald op minstens één niveau gelegen tussen 70 en 120% (voor GC-ECD op ½ MRL of lager en voor GC-MS op MRL-niveau) Historiek validatie Versie Herziening door/datum Reden van herziening Wijzigingen Versie 01 Eva Wevers 06/2013 / / Matrix: Diervoeder 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

44 VALIDATIERAPPORT RAPPORT DE VALIDATION Analysemethode Méthode d analyse Techniek Technique Matrix / matrixgroep Matrice / Groupe de matrices Type validatie Type de validation Verantwoordelijke voor de validatie (Naam en functie) Responsable pour la validation (Nom et fonction) Opgesteld door Rédaction par I-MET-FLVVT-006: Bepaling van Residu s van Organische Chloorverbindingen GC-ECD en GC-MS Diervoeder Totaal Eva Wevers Sectieverantwoordelijke Contaminanten Eva Wevers Handtekeningen - Signatures: Sectieverantwoordelijke Contaminanten 03/01/2012 Get. Medewerkers (Naam en functie) Collaborateurs (Nom et fonction) Periode van validatie Période de validation Methode goedgekeurd en geschikt bevonden door de sectieverantwoordelijke: Jaak Bosmans - Analist Sara Crauwels - Analist Els De Rijck - Analist Hilde Swevers - Analist Start - Début: 17/11/2010 Einde - Fin: 06/05/2013 Eva Wevers Sectieverantwoordelijke Contaminanten 05/06/2013 Handtekeningen - Signatures: Get. Méthode approuvée et jugé convenable par le responsable de la section pour la routine : Hierna volgt een beschrijving van de resultaten van het validatieonderzoek zoals beschreven in de procedure van het desbetreffend domein. Ce qui suit est une description des résultats de l'étude de validation comme décrit dans la procédure du domaine concerné. Matrix: Diervoeder 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

45 Inhoudstabel VALIDATIEPLAN PLAN DE VALIDATION STAP PHASE 1: BEPALING VAN HET TOEPASSINGSGEBIED DÉTERMINER LE CHAMPS D APPLICATION STAP PHASE 2: DOEL EN STATUUT VAN DE ANALYSEMETHODE LE BUT ET STATUS DE LA MÉTHODE D ANALYSE STAP PHASE 3: KEUZE VALIDATIEPARAMETERS CHOISIR LES PARAMÈTRES À VALIDER STAP PHASE 4: EXTERNE EISEN VOOR VALIDATIEPARAMETERS DES EXIGENCES EXTERNES POUR LES PARAMÈTRES À VALIDER STAP PHASE 5: KEUZE VAN DE MONSTERS LE CHOIX D ÉCHANTILLONS VALIDATIERAPPORT RAPPORT DE VALIDATION VALIDATIERAPPORT RAPPORT DE VALIDATION INHOUDSTABEL WERKGEBIED LINEARITEIT JUISTHEID TERUGVINDING M.B.V. GC-ECD (SCREENINGSMETHODE) TERUGVINDING M.B.V. GC-MS (BEVESTIGINGSMETHODE) PRECISIE PRECISIE M.B.V. GC-ECD (SCREENINGSMETHODE) PRECISIE M.B.V. GC-MS (BEVESTIGINGSMETHODE) AANTOONBAARHEIDSGRENS EN BEPAALDBAARHEIDSGRENS SELECTIVITEIT / SPECIFITEIT ROBUUSTHEID MEETONZEKERHEID IDENTIFICATIECRITERIA DOOR MIDDEL VAN MASSASPECTROMETRIE BIJLAGEN OVERZICHT MRL S VOOR OCP S IN DIERVOEDER FOTO S Matrix: Diervoeder 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

46 Validatiedossier 1 Werkgebied De methode voor de bepaling van OCP s wordt toegepast op de matrix diervoeder. Het validatieonderzoek werd uitgevoerd met het blanco mengvoeder FON001. De MRL s voor OCP s zijn terug te vinden in Richtlijn 2002/32/EG van het Europees Parlement en de Raad van 7 mei 2002 inzake ongewenste stoffen in diervoeding MRL s voor OCP s in diervoeder OCP s MRL (mg/kg) MRL (ng/g) Alfa-HCH 0,02 mg/kg 20 ng/g Beta-HCH 0,01 mg/kg 10 ng/g Endrin 0,01 mg/kg 10 ng/g HCB 0,01 mg/kg 10 ng/g Lindaan 0,2 mg/kg 200 ng/g Methoxychloor geen MRL geen MRL Heptachloor 1 0,01 mg/kg 10 ng/g Dieldrin 2 0,01 mg/kg 10 ng/g DDT 3 0,05 mg/kg 50 ng/g Endosulfan 4 0,1 mg/k 100 ng/g Chloordaan 5 0,02 mg/kg 20 ng/g 1: Heptachloor = som heptachloor + heptachloor-endo-epoxide (trans) + heptachloor-exo-epoxide (cis) 2: Dieldrin = som aldrin + dieldrin 3: DDT = som o,p -DDT + p,p -DDD + p,p -DDE + p,p -DDT 4: Endosulfan = som alfa-endosulfan + beta-endosulfan + endosulfansulfaat 5: Chloordaan = som cis-chloordaan + trans-chloordaan + oxy-chloordaan De kalibratiecurve zal zodanig samengesteld worden dat minimum vijf punten zich zowel onder als boven de MRL bevinden. Opmerking: Som DDT 4 = som o,p -DDT + p,p -DDD + p,p -DDE + p,p -DDT Som DDT 5 = som o,p -DDE + o,p -DDT + p,p -DDD + p,p -DDE + p,p -DDT Matrix: Diervoeder 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

47 2 Lineariteit De kalibratiecurve wordt aangemaakt in solvent. De concentraties zijn afhankelijk van de toegepaste methode (GC-ECD of GC-MS) en van de component. Level ECD MS (groep 1) MS (groep 2) 1 1,5625 ng/ml 1,5 ng/ml 3 ng:ml 2 3,125 ng:ml 3 ng:ml 6 ng/ml 3 6,25 ng/ml 6 ng/ml 12 ng/ml 4 12,5 ng/ml 12,5 ng/ml 25 ng/ml 5 25 ng/ml 25 ng/ml 50 ng/ml 6 50 ng/ml 50 ng/ml 100 ng/ml 7 / 100 ng/ml 200 ng/ml Groep 1: alfa-hch, beta-hch, lindaan heptachloor, heptachloor-exo-epoxide (cis), heptachloor-endo-epoxide (trans) cis-chloordaan, trans-chloordaan, oxy-chloordaan Groep 2: HCB o,p -DDE, p,p -DDD, p,p -DDE, o,p -DDT, p,p -DDT aldrin, dieldrin, endrin alfa-endosulfan, beta-endosulfan, endosulfansulfaat methoxychloor Voor de bespreking van de lineariteit van de kalibratiecurve wordt verwezen naar een eerdere versie van het validatiedossier. Evaluatiecriteria Alle kalibratiecurven voldoen aan: Kalibratiecurven voldoen aan kwadratisch model Correlatiecoëfficiënt R² > Minimaal vijf kalibratiepunten Maximale afwijking < ± 20% (volgens SANCO/12495/2011) Matrix: Diervoeder 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

48 3 Juistheid Wegens het ontbreken van gecertificeerd referentiemateriaal werd de terugvinding bepaald. De terugvinding werd bepaald op drie niveaus. Voor elk concentratieniveau werden 20 monsters geanalyseerd. De kwantificatie gebeurde zowel met GC-ECD (screeningsmethode) als met GC-MS (bevestigingsmethode). In onderstaande tabellen is een overzicht te vinden van de gemiddelde terugvinding. 3.1 Terugvinding m.b.v. GC-ECD (screeningsmethode) Terugvinding (%) voor concentratieniveau 5 ng/g (0,005 mg/kg) (GC-ECD, screeningsmethode) 5 ng/g Toegevoegde Teruggevonden Terugvinding (%) concentratie (ng/g) concentratie (ng/g) aldrin 5 4,93 99 alfa-endosulfan 5 5, alfa-hch 5 4,96 99 beta-endosulfan 5 5, beta-hch 5 5, cis-chloordaan 5 5, dieldrin 5 4,63 93 endosulfansulfaat 5 4,48 90 endrin 5 4,75 95 HCB 5 5, heptachloor 5 5, hepta-endo-epoxide (trans) 5 3,93 79 hepta-exo-epoxide (cis) 5 5, lindaan 5 4,80 96 methoxychloor 5 4,58 92 o,p'-dde 5 4,86 97 o,p'-ddt 5 4,26 85 oxy-chloordaan 5 4,57 91 p,p'-ddd 5 4,78 96 p,p'-dde 5 4,68 94 p,p'-ddt 5 4,33 87 trans-chloordaan 5 5, som heptachloor 15 14,80 99 som dieldrin 10 9,57 96 som DDT ,04 90 som DDT ,91 92 som endosulfan 15 14,66 98 som chloordaan 15 14,67 98 Matrix: Diervoeder 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

49 Terugvinding (%) voor concentratieniveau 10 ng/g (0,010 mg/kg) (GC-ECD, screeningsmethode) 10 ng/g Toegevoegde Teruggevonden Terugvinding (%) concentratie (ng/g) concentratie (ng/g) aldrin 10 10, alfa-endosulfan 10 10, alfa-hch 10 10, beta-endosulfan 10 10, beta-hch 10 9,33 93 cis-chloordaan 10 9,91 99 dieldrin 10 9,79 98 endosulfansulfaat 10 8,56 86 endrin 10 10, HCB 10 10, heptachloor 10 10, hepta-endo-epoxide (trans) 10 7,94 79 hepta-exo-epoxide (cis) 10 10, lindaan 10 9,74 97 methoxychloor 10 8,91 89 o,p'-dde 10 10, o,p'-ddt 10 8,78 88 oxy-chloordaan 10 9,47 95 p,p'-ddd 10 9,03 90 p,p'-dde 10 9,56 96 p,p'-ddt 10 8,33 83 trans-chloordaan 10 10, som heptachloor 30 29,28 98 som dieldrin 20 19,81 99 som DDT ,70 89 som DDT ,79 92 som endosulfan 30 28,78 96 som chloordaan 30 29,45 98 Matrix: Diervoeder 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

50 Terugvinding (%) voor concentratieniveau 25 ng/g (0,025 mg/kg) (GC-ECD, screeningsmethode) 25 ng/g Toegevoegde Teruggevonden Terugvinding (%) concentratie (ng/g) concentratie (ng/g) aldrin 25 22,39 90 alfa-endosulfan 25 23,16 93 alfa-hch 25 21,04 84 beta-endosulfan 25 21,79 87 beta-hch 25 23,14 93 cis-chloordaan 25 23,44 94 dieldrin 25 21,97 88 endosulfansulfaat 25 20,92 84 endrin 25 23,34 93 HCB 25 21,74 87 heptachloor 25 24,78 99 hepta-endo-epoxide (trans) 25 18,90 76 hepta-exo-epoxide (cis) 25 23,96 96 lindaan 25 20,90 84 methoxychloor 25 20,87 83 o,p'-dde 25 22,29 89 o,p'-ddt 25 21,22 85 oxy-chloordaan 25 22,18 89 p,p'-ddd 25 21,82 87 p,p'-dde 25 23,47 94 p,p'-ddt 25 20,00 80 trans-chloordaan 25 23,75 95 som heptachloor 75 67,64 90 som dieldrin 50 44,36 89 som DDT ,51 87 som DDT ,80 87 som endosulfan 75 65,87 88 som chloordaan 75 69,37 92 Matrix: Diervoeder 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

51 3.2 Terugvinding m.b.v. GC-MS (bevestigingsmethode) Terugvinding (%) voor concentratieniveau 1/2 MRL (GC-MS, bevestigingsmethode) 1/2 MRL Toegevoegde Teruggevonden Terugvinding (%) concentratie (ng/g) concentratie (ng/g) aldrin 2,5 2,10 84 alfa-endosulfan 15 13,29 89 alfa-hch 10 10, beta-endosulfan 15 13,73 92 beta-hch 5 4,08 82 cis-chloordaan 3 3, dieldrin 2,5 2,34 94 endosulfansulfaat 15 17, endrin 5 5, HCB 5 4,90 98 heptachloor 1,5 1,47 98 hepta-endo-epoxide (trans) 1,5 1,27 85 hepta-exo-epoxide (cis) 1,5 1,34 90 lindaan 10 11, methoxychloor 5 5, o,p'-dde 5 5, o,p'-ddt 5 5, oxy-chloordaan 3 2,83 94 p,p'-ddd 5 5, p,p'-dde 5 4,72 94 p,p'-ddt 5 5, trans-chloordaan 3 3, som heptachloor 4,5 4,09 91 som dieldrin 5 4,44 89 som DDT , som DDT , som endosulfan 45 44,07 98 som chloordaan 9 9, Matrix: Diervoeder 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

52 Terugvinding (%) voor concentratieniveau MRL (GC-MS, bevestigingsmethode) MRL Toegevoegde Teruggevonden Terugvinding (%) concentratie (ng/g) concentratie (ng/g) aldrin 5 4,46 89 alfa-endosulfan 30 27,33 91 alfa-hch 20 21, beta-endosulfan 30 30, beta-hch 10 7,72 77 cis-chloordaan 6 6, dieldrin 5 4,77 95 endosulfansulfaat 30 29,69 99 endrin 10 9,49 95 HCB 10 9,36 94 heptachloor 3 2,74 91 hepta-endo-epoxide (trans) 3 2,69 90 hepta-exo-epoxide (cis) 3 2,98 99 lindaan 20 21, methoxychloor 10 9,56 96 o,p'-dde 10 9,84 98 o,p'-ddt 10 10, oxy-chloordaan 6 5,45 91 p,p'-ddd 10 10, p,p'-dde 10 9,70 97 p,p'-ddt 10 10, trans-chloordaan 6 5,95 99 som heptachloor 9 8,41 93 som dieldrin 10 9,23 92 som DDT , som DDT , som endosulfan 90 87,72 97 som chloordaan 18 17, Matrix: Diervoeder 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

53 Terugvinding (%) voor concentratieniveau 2 MRL (GC-MS, bevestigingsmethode) 2 MRL Toegevoegde Teruggevonden Terugvinding (%) concentratie (ng/g) concentratie (ng/g) aldrin 10 8,77 88 alfa-endosulfan 60 53,59 89 alfa-hch 40 42, beta-endosulfan 60 62, beta-hch 20 16,89 84 cis-chloordaan 12 12, dieldrin 10 9,45 94 endosulfansulfaat 60 68, endrin 20 18,48 92 HCB 20 18,72 94 heptachloor 6 5,35 89 hepta-endo-epoxide (trans) 6 5,47 91 hepta-exo-epoxide (cis) 6 5,65 94 lindaan 40 43, methoxychloor 20 20, o,p'-dde 20 19,68 98 o,p'-ddt 20 21, oxy-chloordaan 12 10,20 85 p,p'-ddd 20 21, p,p'-dde 20 19,00 95 p,p'-ddt 20 21, trans-chloordaan 12 11,92 99 som heptachloor 18 16,46 91 som dieldrin 20 18,22 91 som DDT , som DDT , som endosulfan , som chloordaan 36 34,98 97 Evaluatiecriteria Alle berekende percentages terugvinding voldoen aan: Terugvinding tussen 70% en 120% voor de concentratieniveaus 5 ng/g, 10 ng/g en 25 ng/g voor GC- ECD (volgens SANCO/12495/2011) Terugvinding tussen 70% en 120% voor de concentratieniveaus 1/2 MRL, MRL en 2 MRL voor GC- MS (volgens SANCO/12495/2011) Matrix: Diervoeder 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

54 4 Precisie Wegens het ontbreken van gecertificeerd referentiemateriaal werd de precisie bepaald aan de hand van belaste monsters. De precisie werd bepaald op drie niveaus. Voor elk concentratieniveau werden 20 monsters geanalyseerd. De kwantificatie gebeurde zowel met GC-ECD (screeningsmethode) als met GC- MS (bevestigingsmethode). In onderstaande tabellen is een overzicht te vinden van de bekomen waarden voor herhaalbaarheid en reproduceerbaarheid. 4.1 Precisie m.b.v. GC-ECD (screeningsmethode) Precisie voor concentratieniveau 5 ng/g (0,005 mg/kg) (GC-ECD, screeningsmethode) 5 ng/g Herhaalbaarheid Reproduceerbaarheid Concentratie (ng/g) %RSD r r [2,8 * s r ] %RSD R R [2,8 * s R ] aldrin 5 9,22 1,27 9,94 1,37 alfa-endosulfan 5 7,63 1,10 8,42 1,22 alfa-hch 5 8,85 1,23 8,90 1,24 beta-endosulfan 5 14,50 2,04 15,27 2,15 beta-hch 5 8,06 1,21 8,68 1,31 cis-chloordaan 5 8,64 1,21 11,66 1,63 dieldrin 5 9,10 1,18 13,29 1,72 endosulfansulfaat 5 8,93 1,12 13,18 1,65 endrin 5 10,03 1,33 15,44 2,05 HCB 5 8,62 1,21 8,99 1,27 heptachloor 5 3,31 0,51 3,48 0,54 hepta-endo-epoxide (trans) 5 8,90 0,98 9,99 1,10 hepta-exo-epoxide (cis) 5 9,01 1,34 9,01 1,34 lindaan 5 8,80 1,18 12,09 1,63 methoxychloor 5 9,66 1,24 11,15 1,43 o,p'-dde 5 5,86 0,80 10,92 1,49 o,p'-ddt 5 14,45 1,72 14,45 1,72 oxy-chloordaan 5 7,91 1,01 11,39 1,46 p,p'-ddd 5 11,48 1,54 14,46 1,94 p,p'-dde 5 12,49 1,63 14,11 1,85 p,p'-ddt 5 6,83 0,83 10,76 1,30 trans-chloordaan 5 6,17 0,88 8,20 1,17 som heptachloor 15 4,26 1,76 4,26 1,76 som dieldrin 10 8,06 2,16 10,31 2,76 som DDT ,97 3,52 8,18 4,13 som DDT ,74 3,68 8,02 5,14 som endosulfan 15 8,09 3,32 9,17 3,77 som chloordaan 15 4,69 1,93 8,46 3,48 Matrix: Diervoeder 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

55 Precisie voor concentratieniveau 10 ng/g (0,010 mg/kg) (GC-ECD, screeningsmethode) 10 ng/g Herhaalbaarheid Reproduceerbaarheid Concentratie (ng/g) %RSD r r [2,8 * s r ] %RSD R R [2,8 * s R ] aldrin 10 10,82 3,04 11,58 3,25 alfa-endosulfan 10 4,34 1,22 6,97 1,97 alfa-hch 10 4,63 1,34 8,58 2,48 beta-endosulfan 10 11,20 3,18 11,35 3,22 beta-hch 10 10,99 2,87 13,73 3,59 cis-chloordaan 10 6,46 1,79 11,56 3,21 dieldrin 10 6,39 1,75 7,97 2,19 endosulfansulfaat 10 5,49 1,32 8,08 1,94 endrin 10 6,93 1,95 13,58 3,82 HCB 10 3,40 1,00 7,06 2,08 heptachloor 10 4,14 1,25 8,34 2,53 hepta-endo-epoxide (trans) 10 8,69 1,93 12,61 2,80 hepta-exo-epoxide (cis) 10 3,15 0,93 6,29 1,85 lindaan 10 3,82 1,04 10,05 2,74 methoxychloor 10 4,07 1,01 9,66 2,41 o,p'-dde 10 5,79 1,64 8,61 2,43 o,p'-ddt 10 7,81 1,92 13,77 3,39 oxy-chloordaan 10 6,47 1,72 6,47 1,72 p,p'-ddd 10 5,04 1,28 9,40 2,38 p,p'-dde 10 6,35 1,70 8,01 2,14 p,p'-ddt 10 9,07 2,11 10,98 2,56 trans-chloordaan 10 5,78 1,63 6,55 1,85 som heptachloor 30 2,86 2,35 4,78 3,92 som dieldrin 20 7,74 4,30 9,01 5,00 som DDT ,87 3,87 4,59 4,59 som DDT ,88 4,98 4,52 5,79 som endosulfan 30 5,32 4,29 6,56 5,29 som chloordaan 30 2,41 1,99 5,09 4,19 Matrix: Diervoeder 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

56 Precisie voor concentratieniveau 25 ng/g (0,025 mg/kg) (GC-ECD, screeningsmethode) 25 ng/g Herhaalbaarheid Reproduceerbaarheid Concentratie (ng/g) %RSD r r [2,8 * s r ] %RSD R R [2,8 * s R ] aldrin 25 2,96 1,86 3,45 2,16 alfa-endosulfan 25 4,98 3,23 6,75 4,37 alfa-hch 25 3,65 2,15 11,62 6,85 beta-endosulfan 25 12,89 7,86 12,89 7,86 beta-hch 25 4,87 3,15 11,12 7,20 cis-chloordaan 25 3,27 2,15 7,91 5,19 dieldrin 25 6,72 4,14 9,16 5,64 endosulfansulfaat 25 8,99 5,27 12,83 7,52 endrin 25 6,67 4,36 7,32 4,78 HCB 25 3,01 1,83 7,28 4,43 heptachloor 25 4,35 3,02 7,45 5,17 hepta-endo-epoxide (trans) 25 10,21 5,40 11,06 5,85 hepta-exo-epoxide (cis) 25 10,14 6,81 11,39 7,64 lindaan 25 1,91 1,12 11,50 6,73 methoxychloor 25 8,13 4,75 10,54 6,16 o,p'-dde 25 9,69 6,04 14,36 8,96 o,p'-ddt 25 8,93 5,30 15,61 9,27 oxy-chloordaan 25 5,17 3,21 10,10 6,27 p,p'-ddd 25 5,60 3,42 6,68 4,08 p,p'-dde 25 6,22 4,09 9,22 6,06 p,p'-ddt 25 2,73 1,53 6,27 3,51 trans-chloordaan 25 8,09 5,38 8,09 5,38 som heptachloor 75 3,95 7,49 5,08 9,63 som dieldrin 50 4,26 5,30 4,94 6,13 som DDT ,95 9,57 7,57 18,35 som DDT ,81 11,61 6,97 21,23 som endosulfan 75 3,17 5,85 6,02 11,11 som chloordaan 75 3,96 7,70 6,85 13,30 Matrix: Diervoeder 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

57 4.2 Precisie m.b.v. GC-MS (bevestigingsmethode) Precisie voor concentratieniveau 1/2 MRL (GC-MS, bevestigingsmethode) 1/2 MRL Herhaalbaarheid Reproduceerbaarheid Concentratie (ng/g) %RSD r r [2,8 * s r ] %RSD R R [2,8 * s R ] aldrin 2,5 6,76 0,40 13,20 0,78 alfa-endosulfan 15 4,38 1,63 10,47 3,90 alfa-hch 10 5,15 1,56 8,41 2,55 beta-endosulfan 15 11,55 4,44 12,87 4,95 beta-hch 5 6,10 0,70 8,99 1,03 cis-chloordaan 3 6,20 0,56 6,88 0,62 dieldrin 2,5 7,48 0,49 13,87 0,91 endosulfansulfaat 15 4,37 2,08 8,38 4,00 endrin 5 6,41 0,95 10,56 1,56 HCB 5 4,69 0,64 7,55 1,04 heptachloor 1,5 5,14 0,21 9,45 0,39 hepta-endo-epoxide (trans) 1,5 8,22 0,29 8,91 0,32 hepta-exo-epoxide (cis) 1,5 10,39 0,39 10,39 0,39 lindaan 10 2,71 0,85 8,80 2,76 methoxychloor 5 5,97 0,90 10,34 1,55 o,p'-dde 5 1,67 0,23 8,54 1,20 o,p'-ddt 5 4,08 0,63 6,96 1,08 oxy-chloordaan 3 7,39 0,59 15,20 1,20 p,p'-ddd 5 2,51 0,39 5,75 0,90 p,p'-dde 5 2,21 0,29 8,11 1,07 p,p'-ddt 5 3,04 0,48 4,46 0,71 trans-chloordaan 3 4,80 0,40 9,75 0,82 som heptachloor 4,5 5,15 0,59 5,99 0,69 som dieldrin 5 5,94 0,74 7,05 0,88 som DDT ,93 1,16 5,26 3,18 som DDT ,78 1,32 5,61 4,17 som endosulfan 45 4,93 6,09 7,33 9,04 som chloordaan 9 3,63 0,92 7,20 1,82 Matrix: Diervoeder 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

58 Precisie voor concentratieniveau MRL (GC-MS, bevestigingsmethode) MRL Herhaalbaarheid Reproduceerbaarheid Concentratie (ng/g) %RSD r r [2,8 * s r ] %RSD R R [2,8 * s R ] aldrin 5 4,10 0,51 15,79 1,97 alfa-endosulfan 30 6,10 4,67 6,27 4,80 alfa-hch 20 4,08 2,47 6,92 4,19 beta-endosulfan 30 15,18 13,05 17,33 14,90 beta-hch 10 3,37 0,73 6,96 1,50 cis-chloordaan 6 4,22 0,77 4,22 0,77 dieldrin 5 8,76 1,17 9,19 1,23 endosulfansulfaat 30 10,69 8,88 15,05 12,51 endrin 10 8,43 2,24 14,08 3,74 HCB 10 3,32 0,87 4,42 1,16 heptachloor 3 3,80 0,29 8,24 0,63 hepta-endo-epoxide (trans) 3 6,25 0,47 8,10 0,61 hepta-exo-epoxide (cis) 3 9,89 0,82 9,89 0,82 lindaan 20 3,45 2,06 9,36 5,60 methoxychloor 10 14,32 3,84 16,46 4,41 o,p'-dde 10 2,78 0,77 3,97 1,09 o,p'-ddt 10 3,41 1,01 6,96 2,06 oxy-chloordaan 6 7,62 1,16 12,54 1,91 p,p'-ddd 10 3,27 1,01 6,02 1,85 p,p'-dde 10 3,05 0,83 3,46 0,94 p,p'-ddt 10 2,95 0,90 7,11 2,18 trans-chloordaan 6 5,11 0,85 5,11 0,85 som heptachloor 9 5,33 1,25 5,67 1,33 som dieldrin 10 5,38 1,39 10,03 2,59 som DDT ,64 3,12 4,73 5,59 som DDT ,61 3,81 4,40 6,42 som endosulfan 90 9,44 23,18 9,54 23,44 som chloordaan 18 4,36 2,19 5,42 2,72 Matrix: Diervoeder 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

59 Precisie voor concentratieniveau 2 MRL (GC-MS, bevestigingsmethode) 2 MRL Herhaalbaarheid Reproduceerbaarheid Concentratie (ng/g) %RSD r r [2,8 * s r ] %RSD R R [2,8 * s R ] aldrin 10 5,87 1,44 13,72 3,37 alfa-endosulfan 60 5,18 7,78 9,56 14,35 alfa-hch 40 5,92 7,12 6,04 7,26 beta-endosulfan 60 12,92 22,57 19,78 34,53 beta-hch 20 5,05 2,39 11,51 5,45 cis-chloordaan 12 4,84 1,74 6,62 2,38 dieldrin 10 6,55 1,73 7,57 2,00 endosulfansulfaat 60 3,71 7,11 5,43 10,40 endrin 20 6,43 3,33 8,06 4,17 HCB 20 5,37 2,82 5,37 2,82 heptachloor 6 7,39 1,11 7,39 1,11 hepta-endo-epoxide (trans) 6 9,88 1,51 16,81 2,57 hepta-exo-epoxide (cis) 6 5,07 0,80 7,21 1,14 lindaan 40 3,35 4,10 8,92 10,90 methoxychloor 20 4,01 2,34 8,25 4,82 o,p'-dde 20 5,57 3,07 5,57 3,07 o,p'-ddt 20 4,62 2,72 7,01 4,13 oxy-chloordaan 12 6,92 1,98 7,00 2,00 p,p'-ddd 20 3,50 2,13 3,63 2,21 p,p'-dde 20 4,78 2,54 5,59 2,98 p,p'-ddt 20 4,68 2,81 6,77 4,06 trans-chloordaan 12 5,80 1,94 6,49 2,17 som heptachloor 18 4,46 2,06 7,14 3,29 som dieldrin 20 5,18 2,64 8,84 4,51 som DDT ,17 9,71 4,33 10,08 som DDT ,41 12,69 4,41 12,69 som endosulfan 180 4,49 23,17 7,76 40,06 som chloordaan 36 5,06 4,96 5,86 5,74 Evaluatiecriteria De waarden voor herhaalbaarheid en reproduceerbaarheid werden berekend met behulp van template LAB 00 P180 F004. Alle berekende RSD s voor precisie (herhaalbaarheid en reproduceerbaarheid) voldoen aan: RSD r 20% voor de concentratieniveaus 5 ng/g, 10 ng/g en 25 ng/g voor GC-ECD (volgens SANCO/12495/2011) RSD R 20% voor de concentratieniveaus 5 ng/g, 10 ng/g en 25 ng/g voor GC-ECD (volgens SANCO/12495/2011) RSD r 20% voor de concentratieniveaus 1/2 MRL, MRL en 2 MRL voor GC-MS (volgens SANCO/12495/2011) RSD R 20% voor de concentratieniveaus 1/2 MRL, MRL en 2 MRL voor GC-MS (volgens SANCO/12495/2011) Matrix: Diervoeder 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

60 5 Aantoonbaarheidsgrens en bepaaldbaarheidsgrens Voor alle OCP s werd een signaal/ruis-verhouding van minimum 6 bekomen bij de LOQ-concentratie. De aantoonbaarheidsgrens wordt vastgelegd op 1/2 LOQ. Bepaalbaarheidsgrens (LOQ) en aantoonbaarheidsgrens (LOD) voor OCP s in diervoeder OCP s MRL (ng/g) LOQ (ng/g) LOD (ng/g) aldrin 5 ng/g (1/2 van 10 ng/g) 2,5 ng/g 1,25 ng/g alfa-endosulfan 33,33 ng/g (1/3 van 100 ng/g) 5 ng/g 2,5 ng/g alfa-hch 20 ng/g 5 ng/g 2,5 ng/g beta-endosulfan 33,33 ng/g (1/3 van 100 ng/g) 5 ng/g 2,5 ng/g beta-hch 10 ng/g 5 ng/g 2,5 ng/g cis-chloordaan 6,67 ng/g (1/3 van 20 ng/g) 3 ng/g 1,5 ng/g dieldrin 5 ng/g (1/2 van 10 ng/g) 2,5 ng/g 5 ng/g endosulfansulfaat 33,33 ng/g (1/3 van 100 ng/g) 5 ng/g 2,5 ng/g endrin 10 ng/g 5 ng/g 2,5 ng/g HCB 10 ng/g 5 ng/g 2,5 ng/g heptachloor 3,33 ng/g (1/3 van 10 ng/g) 1,5 ng/g 0,75 ng/g hepta-endo-epoxide (trans) 3,33 ng/g (1/3 van 10 ng/g) 1,5 ng/g 0,75 ng/g hepta-exo-epoxide (cis) 3,33 ng/g (1/3 van 10 ng/g) 1,5 ng/g 0,75 ng/g lindaan 200 ng/g 5 ng/g 2,5 ng/g methoxychloor geen MRL 5 ng/g 2,5 ng/g o,p'-dde 10 ng/g (1/5 van 50 ng/g) 5 ng/g 2,5 ng/g o,p'-ddt 10 ng/g (1/5 van 50 ng/g) 5 ng/g 2,5 ng/g oxy-chloordaan 6,67 ng/g (1/3 van 20 ng/g) 3 ng/g 1,5 ng/g p,p'-ddd 10 ng/g (1/5 van 50 ng/g) 5 ng/g 2,5 ng/g p,p'-dde 10 ng/g (1/5 van 50 ng/g) 5 ng/g 2,5 ng/g p,p'-ddt 10 ng/g (1/5 van 50 ng/g) 5 ng/g 2,5 ng/g trans-chloordaan 6,67 ng/g (1/3 van 20 ng/g) 3 ng/g 1,5 ng/g som heptachloor 10 ng/g 4,5 ng/g 2,25 ng/g som dieldrin 10 ng/g 5 ng/g 2,5 ng/g som DDT 4 40 ng/g 20 ng/g 10 ng/g som DDT 5 50 ng/g 25 ng/g 12,5 ng/g som endosulfan 100 ng/g 15 ng/g 7,5 ng/g som chloordaan 20 ng/g 9 ng/g 4,5 ng/g Evaluatiecriteria Alle LOQ s voldoen aan: LOQ MRL (volgens SANCO/12495/2011) Matrix: Diervoeder 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

61 6 Selectiviteit / specifiteit De selectiviteit /specificiteit werd nagegaan door 20 blanco-negatief monsters en 20 monsters belast op de MRL te analyseren. Voor alle uitgevoerde analysen kon de conformiteit van het blanco-negatief monster aangetoond worden ten opzichte van de monsters belast op de MRL. Bovendien werd ook de helft van de respons ratio voor monsters belast op de MRL berekend aangezien dit criterium bij de screeningsmethode gebruikt wordt om te beslissen welke monsters bevestigd dienen te worden. In de onderstaande tabel is een overzicht te vinden van de gemiddelde en de berekende respons ratio s. Respons ratio s voor blanco-negatief, MRL en helft MRL Respons ratio's blanco negatief MRL helft van MRL aldrin 0,001 0,179 0,090 alfa-endosulfan 0,001 0,165 0,083 alfa-hch 0,002 0,691 0,345 beta-endosulfan 0,002 0,492 0,246 beta-hch 0,001 0,294 0,147 cis-chloordaan 0,000 0,109 0,054 dieldrin 0,001 0,098 0,049 endosulfansulfaat 0,001 0,742 0,371 endrin 0,002 0,198 0,099 HCB 0,008 0,752 0,376 heptachloor 0,000 0,212 0,106 hepta-endo-epoxide (trans) 0,001 0,048 0,024 hepta-exo-epoxide (cis) 0,001 0,042 0,021 lindaan 0,005 0,709 0,354 methoxychloor 0,005 0,978 0,489 o,p'-dde 0,003 2,429 1,214 o,p'-ddt 0,007 2,389 1,195 oxy-chloordaan 0,000 0,079 0,040 p,p'-ddd 0,011 4,249 2,124 p,p'-dde 0,004 1,007 0,504 p,p'-ddt 0,004 1,653 0,827 trans-chloordaan 0,000 0,109 0,055 Evaluatiecriteria Alle blanco-negatief monsters waren conform ten opzichte van de monsters belast op de MRL. Alle respons ratio s voldoen aan de voorwaarde: Respons ratio blanco-negatief < respons ratio MRL Respons ratio blanco-negatief < respons ratio helft MRL (criterium bevestigingsmethode) Matrix: Diervoeder 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

62 7 Robuustheid De robuustheid wordt nagegaan aan de hand van controlekaarten. Matrix: Diervoeder 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

63 8 Meetonzekerheid De meetonzekerheden werden berekend volgens de procedure LAB P 508 Meetonzekerheid. De kwantificatie van de gebruikte data gebeurde op basis van de data bekomen met GC-MS (bevestigingsmethode). De meetonzekerheid werd op drie verschillende concentratieniveaus bepaald (1/2 MRL, MRL en 2 MRL). Meetonzekerheid voor drie concentratieniveaus Meetonzekerheid (MO) niveau hoog niveau midden niveau laag % MO concentratiebereik % MO concentratie-bereik % MO concentratiebereik aldrin 34 > 2,5 ng/g 35 2,5-7,5 ng/g 40 < 7,5 ng/g alfa-endosulfan 29 > 15 ng/g ng/g 31 < 45 ng/g alfa-hch 22 > 10 ng/g ng/g 26 < 30 ng/g beta-endosulfan 40 > 15 ng/g ng/g 30 < 45 ng/g beta-hch 37 > 5 ng/g ng/g 41 < 15 ng/g cis-chloordaan 22 > 3 ng/g ng/g 22 < 9 ng/g dieldrin 21 > 2,5 ng/g 22 2,5-7,5 ng/g 29 < 7,5 ng/g endosulfansulfaat 32 > 15 ng/g ng/g 34 < 45 ng/g endrin 24 > 5 ng/g ng/g 26 < 15 ng/g HCB 20 > 5 ng/g ng/g 18 < 15 ng/g heptachloor 27 > 1,5 ng/g 25 1,5-4,5 ng/g 21 < 4,5 ng/g hepta-endo-epoxide (trans) 35 > 1,5 ng/g 27 1,5-4,5 ng/g 35 < 4,5 ng/g hepta-exo-epoxide (cis) 21 > 1,5 ng/g 22 1,5-4,5 ng/g 30 < 4,5 ng/g lindaan 27 > 10 ng/g ng/g 32 < 30 ng/g methoxychloor 21 > 5 ng/g ng/g 27 < 15 ng/g o,p'-dde 16 > 5 ng/g ng/g 19 < 15 ng/g o,p'-ddt 20 > 5 ng/g ng/g 28 < 15 ng/g oxy-chloordaan 34 > 3 ng/g ng/g 31 < 9 ng/g p,p'-ddd 22 > 5 ng/g ng/g 29 < 15 ng/g p,p'-dde 18 > 5 ng/g ng/g 21 < 15 ng/g p,p'-ddt 23 > 5 ng/g ng/g 31 < 15 ng/g trans-chloordaan 17 > 3 ng/g ng/g 21 < 9 ng/g som heptachloor 24 > 4,5 ng/g 20 4,5-13,5 ng/g 24 < 13,5 ng/g som dieldrin 26 > 5 ng/g ng/g 28 < 15 ng/g som DDT 4 16 > 20 ng/g ng/g 22 < 60 ng/g som DDT 5 15 > 25 ng/g ng/g 20 < 75 ng/g som endosulfan 19 > 45 ng/g ng/g 18 < 135 ng/g som chloordaan 17 > 9 ng/g ng/g 17 < 27 ng/g Matrix: Diervoeder 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

64 9 Identificatiecriteria door middel van massaspectrometrie Ter identificatie van de organochloorpesticiden worden de ionenverhoudingen van de productionen vergeleken met deze in het controlemonster. De precursor- en productionen zijn weergegeven in onderstaande tabel. Precursor- en productionen Respons ratio's Precursorion Productionen aldrin en 191 alfa-endosulfan en 123 alfa-hch en 145 (en 109) beta-endosulfan en 123 beta-hch en 145 (en 109) cis-chloordaan en 268 (en 301) dieldrin en 191 endosulfansulfaat en 237 endrin en 191 HCB en 212 (en 249) heptachloor en 239 hepta-endo-epoxide (trans) en 113 hepta-exo-epoxide (cis) en 251 lindaan en 145 (en 109) methoxychloor en 169 (en 115) o,p'-dde en 175 (en 150) o,p'-ddt en 164 (en 199) oxy-chloordaan en 121 p,p'-ddd en 164 (en 199) p,p'-dde en 175 (en 150) p,p'-ddt en 164 (en 199) trans-chloordaan en 268 (en 301) De ionenverhoudingen werden voor drie verschillende concentraties (1/2 MRL, MRL en 2 MRL) berekend en vergeleken met deze van het controlemonster. Evaluatiecriteria Alle ionenverhoudingen voldoen aan: Maximaal toelaatbare marges voor relatieve ionenintensiteiten voor GC-MS (volgens Beschikking 2002/657/EG) Relatieve intensiteit (% van hoofdpiek) Maximaal toelaatbare marge > 50% ± 20% > 20% tot 50% ± 25% > 10% tot 20% ± 30% 10% ± 50% Matrix: Diervoeder 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

65 10 Bijlagen 10.1 Overzicht MRL s voor OCP s in diervoeder Maximumgehalte OCP's diervoeders uitgedrukt in mg/kg diervoeder Alfa-HCH HCB Beta-HCH Lindaan Diervoeders (Gamma-HCH) alle diervoeders mengvoeders voor melkvee vetten en oliën visvoeders mais en maisproducten afgeleid van de verwerking daarvan oliehoudende zaden en producten afgeleid van de verwerking daarvan, met uitzondering van ruwe plantaardige olie ruwe plantaardige olie volledige voeding voor vissen, met uitzondering van zalmachtigen volldige voeding voor zalmachtigen 0,02 0,01 0,01 0,2 0,005 0,2 0,2 0,1 2 Diervoeders alle diervoeders mengvoeders voor melkvee vetten en oliën visvoeders mais en maisproducten afgeleid van de verwerking daarvan oliehoudende zaden en producten afgeleid van de verwerking daarvan, met uitzondering van ruwe plantaardige olie ruwe plantaardige olie volledige voeding voor vissen, met uitzondering van zalmachtigen volldige voeding voor zalmachtigen Heptachlor (heptachlor + heptachlor epoxide) 0,01 0,2 Dieldrin (Aldrin + dieldrin) 0,01 0,1 0,02 DDT (o,p'-dde + p,p - DDT + o,p -DDT + p,p -DDE + p,p - TDE (DDD) ) 0,05 0,5 Endosulfan (alpha + beta + endosulfansulphate) 0,1 zie verder 0,2 0,5 1 0,005 0,05 Endrin Chlordaan Methoxychloor Diervoeders (cis- + trans- + oxychlordane) alle diervoeders mengvoeders voor melkvee vetten en oliën visvoeders mais en maisproducten afgeleid van de verwerking daarvan oliehoudende zaden en producten afgeleid van de verwerking daarvan, met uitzondering van ruwe plantaardige olie ruwe plantaardige olie volledige voeding voor vissen, met uitzondering van zalmachtigen volldige voeding voor zalmachtigen 0,01 0,02 0,05 0,05 Bron: Richtlijn 2002/32/EG van het Europees Parlement en de Raad van 7 mei 2002 inzake ongewenste stoffen in diervoeding Matrix: Diervoeder 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

66 10.2 Foto s Foto 1: Afwegen diervoeder. Foto 2: Extractie van OCP s uit diervoeder door middel van schudden met hexaan. Matrix: Diervoeder 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

67 Foto 3:Opzuivering met behulp van silicagel. Foto 4: Indampen van extract bekomen na opzuiveringsstap. Matrix: Diervoeder 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

68 MATRIX MELK Matrix: Melk 2014/863/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

69 VALIDATIEPLAN PLAN DE VALIDATION Analysemethode Méthode d analyse Techniek Technique Matrix / matrixgroep Matrice / Groupe de matrices Type validatie Type de validation Verantwoordelijke voor de validatie (Naam en functie) Responsable pour la validation (Nom et fonction) Opgesteld door Rédaction par I-MET-FLVVT-006: Bepaling van Residu s van Organische Chloorverbindingen GC-ECD en GC-MS Melk Secundair Eva Wevers Sectieverantwoordelijke Contaminanten Eva Wevers Handtekeningen - Signatures: Sectieverantwoordelijke Contaminanten 08/08/2014 Get. Goedgekeurd door de sectieverantwoordelijke Approbation par le responsable de la section Eva Wevers Sectieverantwoordelijke Contaminanten 08/08/2014 Handtekeningen - Signatures: Get. Matrix: Melk 2014/863/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

70 Stap Phase 1: Bepaling van het toepassingsgebied Déterminer le champs d application Matrices: Melk Componenten: Organochloorpersticiden: Aldrin Alfa-endosulfan Alfa-HCH Beta-endosulfan Beta-HCH Cis-chloordaan Dieldrin Endosulfansulfaat Endrin HCB Heptachloor Heptachloor-endo-epoxide (trans) Heptachloor-exo-epoxide (cis) Lindaan Methoxychloor o,p -DDE o,p -DDT Oxy-chloordaan p,p -DDD p,p -DDE p,p -DDT Trans-chloordaan Som heptachloor (heptachloor + heptachloor-endo-epoxide (trans) + heptachloor-exo-epoxide (cis)) Som dieldrin (aldrin + dieldrin) Som DDT 4 (o,p -DDT + p,p -DDD + p,p -DDE + p,p -DDT) Som DDT 5 (o,p -DDE + o,p -DDT + p,p -DDD + p,p -DDE + p,p -DDT) Som endosulfan (alfa-endosulfan + beta-endosulfan + endosulfansulfaat) Som chloordaan (cis-chloordaan + trans-chloordaan + oxy-chloordaan) Matrix: Melk 2014/863/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

71 Werkgebied: ECD: kalibratiecurve van 1,5625 ng/ml tot 50 ng/ml MS: kalibratiecurve: meerdere punten onder en boven MRL De methode is reeds gevalideerd voor OCP s in de matrix melk. Op basis van het document Belac Rev kan voor de matrix melk en melk-producten bijgevolg een secundaire validatie uitgevoerd worden voor de toevoeging van nieuwe analyten. Tijdens dit validatieonderzoek worden de volgende componenten toegevoegd aan de scope: Alfa-endosulfan Beta-endosulfan Endosulfansulfaat Heptachloor-endo-epoxide (trans) Methoxychloor Oxy-chloordaan Stap Phase 2: Doel en statuut van de analysemethode Le but et status de la méthode d analyse Het betreft een: Kwantitatieve methode Interne (in-house) methode Screeningsmethode: kwantificatie aan de hand van kalibratiecurve met behulp van GC-ECD Bevestigingsmethode: kwantificatie aan de hand van kalibratiecurve met behulp van GC-MS Stap Phase 3: Keuze validatieparameters Choisir les paramètres à valider De volgende validatieparameters zullen bepaald worden tijdens het validatieonderzoek: Werkgebied Lineariteit Juistheid/terugvinding Precisie: herhaalbaarheid en reproduceerbaarheid Selectiviteit/specificiteit Aantoonbaarheidsgrens en bepaalbaarheidsgrens Meetonzekerheid Matrix: Melk 2014/863/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

72 De acceptatiecriteria voor de verschillende validatieparameters worden beschreven in stap 4: Externe eisen voor validatieparameters. Stap Phase 4: Externe eisen voor validatieparameters Des exigences externes pour les paramètres à valider De MRL s voor OCP s zijn terug te vinden in Verordening (EG) nr. 396/2005 van het Europees Parlement en de Raad van 23 februari 2005 tot vaststelling van maximumgehalten aan bestrijdingsmiddelenresiduen in of op levensmiddelen en diervoeders van plantaardige en dierlijke oorsprong en houdende wijziging van Richtlijn 91/414/EG. Richtlijnen voor de validatieprocedure van pesticidenresidu s zijn terug te vinden in SANCO document (SANCO/12571/2014 Guidance document on quality control and validation procedures for pesticide residues analysis in food and feed). Overzicht van de validatieparameters en de criteria (bron SANCO/12571/2014) Validatieparameter Criteria Lineariteit Afwijking < ± 20% LOQ MRL Specificiteit (respons in blanco monsters) < 30% van rapporteringslimiet Precisie: RSD r 20% Precisie: RSD wr 20% Juistheid % De validatieprocedure wordt uitgevoerd volgens de richtlijnen in Beschikking 2002/657/EG van de Commissie van 12 augustus 2002 ter uitvoering van Richtlijn 96/23/EG van de Raad wat de prestaties van analysemethoden en de interpretatie van resultaten betreft. Overzicht van de criteria voor identificatie door middel van massaspectrometrie (bron Beschikking 2002/657/EG) Relatieve retentietijd van de analyt moet overeenkomen met die van de ijkoplossing binnen een marge van ± 0.5% voor GC-MS Maximaal toelaatbare marges voor relatieve ionenintensiteiten voor GC-MS Relatieve intensiteit (% van hoofdpiek) Maximaal toelaatbare marge > 50% ± 20% > 20% tot 50% ± 25% > 10% tot 20% ± 30% 10% ± 50% Matrix: Melk 2014/863/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

73 Stap Phase 5: Keuze van de monsters Le choix d échantillons Wegens het ontbreken van gecertificeerd referentiemateriaal wordt het validatieonderzoek uitgevoerd op monsters die belast worden met een standaardoplossing. Voor het validatieonderzoek werd gebruik gemaakt van melk uit de supermarkt. Matrix: Melk 2014/863/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

74 VALIDATIERAPPORT RAPPORT DE VALIDATION Analysemethode Méthode d analyse Techniek Technique Matrix / matrixgroep Matrice / Groupe de matrices Datum laatste aanpassing / Date de la dernière adaption I-MET-FLVVT-006: Bepaling van Residu s van Organische Chloorverbindingen GC-ECD en GC-MS Melk 20/11/2014 Matrix: Melk 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

75 Overzicht van de prestatiekenmerken: o Juistheid (zie paragraaf 3) o Precisie (zie paragraaf 4) De validatie voldoet aan procedure LAB 00 P180 De laboratoria die deze methode willen overnemen, moeten aantonen dat de criteria hieronder aangegeven voldaan zijn: o Precisie: RSD wr (binnenlaboratoriumreproduceerbaarheid) bepaald op minstens één niveau 20% (voor GC-ECD op ½ MRL of lager en voor GC-MS op MRL-niveau) o Juistheid (of terugvinding) bepaald op minstens één niveau gelegen tussen 70 en 120% (voor GC-ECD op ½ MRL of lager en voor GC-MS op MRL-niveau) Historiek validatie Versie Herziening door/datum Reden van herziening Wijzigingen Versie 01 Eva Wevers 11/2014 / / Matrix: Melk 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

76 VALIDATIERAPPORT RAPPORT DE VALIDATION Analysemethode Méthode d analyse Techniek Technique Matrix / matrixgroep Matrice / Groupe de matrices Type validatie Type de validation Verantwoordelijke voor de validatie (Naam en functie) Responsable pour la validation (Nom et fonction) Opgesteld door Rédaction par I-MET-FLVVT-006: Bepaling van Residu s van Organische Chloorverbindingen GC-ECD en GC-MS Melk Secundair Eva Wevers Sectieverantwoordelijke Contaminanten Eva Wevers Handtekeningen - Signatures: Sectieverantwoordelijke Contaminanten 20/11/2014 Get. Medewerkers (Naam en functie) Collaborateurs (Nom et fonction) Periode van validatie Période de validation Methode goedgekeurd en geschikt bevonden door de sectieverantwoordelijke: Sara Crauwels - Analist Kirsten Putzeys - Analist Mieke Van Thienen - Analist Start - Début: 22/08/2014 Einde - Fin: 07/11/2014 Eva Wevers Sectieverantwoordelijke Contaminanten 20/11/2014 Handtekeningen - Signatures: Get. Méthode approuvée et jugé convenable par le responsable de la section pour la routine : Hierna volgt een beschrijving van de resultaten van het validatieonderzoek zoals beschreven in de procedure van het desbetreffend domein. Ce qui suit est une description des résultats de l'étude de validation comme décrit dans la procédure du domaine concerné. Matrix: Melk 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

77 Inhoudstabel MATRIX MELK VALIDATIEPLAN PLAN DE VALIDATION STAP PHASE 1: BEPALING VAN HET TOEPASSINGSGEBIED DÉTERMINER LE CHAMPS D APPLICATION STAP PHASE 2: DOEL EN STATUUT VAN DE ANALYSEMETHODE LE BUT ET STATUS DE LA MÉTHODE D ANALYSE STAP PHASE 3: KEUZE VALIDATIEPARAMETERS CHOISIR LES PARAMÈTRES À VALIDER STAP PHASE 4: EXTERNE EISEN VOOR VALIDATIEPARAMETERS DES EXIGENCES EXTERNES POUR LES PARAMÈTRES À VALIDER STAP PHASE 5: KEUZE VAN DE MONSTERS LE CHOIX D ÉCHANTILLONS VALIDATIERAPPORT RAPPORT DE VALIDATION VALIDATIERAPPORT RAPPORT DE VALIDATION INHOUDSTABEL WERKGEBIED LINEARITEIT JUISTHEID TERUGVINDING M.B.V. GC-ECD (SCREENINGSMETHODE) TERUGVINDING M.B.V. GC-MS (BEVESTIGINGSMETHODE) PRECISIE PRECISIE M.B.V. GC-ECD (SCREENINGSMETHODE) PRECISIE M.B.V. GC-MS (BEVESTIGINGSMETHODE) AANTOONBAARHEIDSGRENS EN BEPAALDBAARHEIDSGRENS SELECTIVITEIT / SPECIFITEIT ROBUUSTHEID MEETONZEKERHEID IDENTIFICATIECRITERIA DOOR MIDDEL VAN MASSASPECTROMETRIE BIJLAGEN OVERZICHT MRL S VOOR OCP S IN MELK FOTO S Matrix: Melk 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

78 Validatiedossier 1 Werkgebied De methode voor de bepaling van OCP s wordt toegepast op de matrix melk. Het validatieonderzoek werd uitgevoerd met melk uit de supermarkt. De MRL s voor OCP s zijn terug te vinden in Verordening (EG) nr. 396/2005 van het Europees Parlement en de Raad van 23 februari 2005 tot vaststelling van maximumgehalten aan bestrijdingsmiddelenresiduen in of op levensmiddelen en diervoeders van plantaardige en dierlijke oorsprong en houdende wijziging van Richtlijn 91/414/EG. MRL s voor pesticiden in melk zijn uitgedrukt in mg/kg rauwe koemelk met een vetgehalte van 4%. In het verleden dienden deze MRL s voor vetoplosbare pesticiden omgerekend te worden naar MRL s op vetbasis (op basis van een vetgehalte van 4%). Bijgevolg werd er eerst vet uit de melk geëxtraheerd en vervolgens werd een aliquot vet geanalyseerd op de aanwezigheid van organochloorpesticiden. Verordening (EG) nr. 396/2005 werd gewijzigd door Verordening (EG) nr. 212/2013. Sindsdien moeten ook vetoplosbare pesticiden uitgedrukt worden in mg/kg rauwe koemelk met een vetgehalte van 4%. Voor melk van andere diersoorten dient de MRL omgerekend te worden volgens het vetgehalte van de melk van de betreffende diersoort. In overleg met DG Controle werd besloten om de werkwijze voor de bepaling van organochloorpesticiden te behouden. Organochloorpesticiden worden bepaald in een aliquot vet dat uit de melk werd geëxtraheerd. De resultaten worden uitgedrukt in mg/kg vet en vervolgens door de controleurs omgerekend naar mg/kg product volgens de vetpercentages in technische fiche TRA 170 (koemelk: 4% vet, schapenmelk: 7,5% vet, geitenmelk: 4,5% vet). Matrix: Melk 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

79 MRL s voor OCP s in melk OCP s MRL (mg/kg product) MRL (mg/kg vet) MRL (ng/g vet) Alfa-HCH 0,004 mg/kg product 0,1 mg/kg vet 100 ng/g vet Beta-HCH 0,003 mg/kg product 0,075 mg/kg vet 75 ng/g vet Endrin 0,0008 mg/kg product 0,02 mg/kg vet 20 ng/g vet HCB 0,01 mg/kg product 0,25 mg/kg vet 250 ng/g vet Lindaan 0,001 mg/kg product (*) 0,001 mg/kg vet (*) 1 ng/g vet (*) Methoxychloor 0,01 mg/kg product (*) 0,01 mg/kg vet (*) 10 ng/g vet (*) Heptachloor 1 0,004 mg/kg product 0,1 mg/kg vet 100 ng/g vet Dieldrin 2 0,006 mg/kg product 0,15 mg/kg vet 150 ng/g vet DDT 3 0,04 mg/kg product 1,0 mg/kg vet 1000 ng/g vet Endosulfan 4 0,05 mg/kg product (*) 0,05 mg/kg vet (*) 50 ng/g vet (*) Chloordaan 5 0,002 mg/kg product (*) 0,002 mg/kg vet (*) 2 ng/g vet (*) 1: Heptachloor = som heptachlor + heptachlor-endo-epoxide (trans) + heptachlor-exo-epoxide (cis) 2: Dieldrin = som aldrin + dieldrin 3: DDT = som o,p -DDT + p,p -DDD + p,p -DDE + p,p -DDT 4: Endosulfan = som alfa-endosulfan + beta-endosulfan + endosulfansulfaat 5: Chloordaan = som cis-chloordaan + trans-chloordaan + oxy-chloordaan (*): Bepaalbaarheidsgrens Omrekening MRL van productbasis naar vetbasis op basis van vetgehalte van 4% De kalibratiecurve zal zodanig samengesteld worden dat minimum vijf punten zich zowel onder als boven de MRL bevinden. Opmerking: Som DDT 4 = som o,p -DDT + p,p -DDD + p,p -DDE + p,p -DDT Som DDT 5 = som o,p -DDE + o,p -DDT + p,p -DDD + p,p -DDE + p,p -DDT Matrix: Melk 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

80 2 Lineariteit De kalibratiecurve wordt aangemaakt in solvent. De concentraties zijn afhankelijk van de toegepaste methode (GC-ECD of GC-MS) en van de component. Level ECD MS (groep 1) MS (groep 2) 1 1,5625 ng/ml 1,5 ng/ml 3 ng/ml 2 3,125 ng/ml 3 ng/ml 6 ng/ml 3 6,25 ng/ml 6 ng/ml 12 ng/ml 4 12,5 ng/ml 12,5 ng/ml 25 ng/ml 5 25 ng/ml 25 ng/ml 50 ng/ml 6 50 ng/ml 50 ng/ml 100 ng/ml 7 / 100 ng/ml 200 ng/ml Groep 1: alfa-hch, beta-hch, lindaan heptachloor, heptachloor-exo-epoxide (cis), heptachloor-endo-epoxide (trans) cis-chloordaan, trans-chloordaan, oxy-chloordaan Groep 2: HCB o,p -DDE, p,p -DDD, p,p -DDE, o,p -DDT, p,p -DDT aldrin, dieldrin, endrin alfa-endosulfan, beta-endosulfan, endosulfansulfaat methoxychloor Voor de bespreking van de lineariteit van de kalibratiecurve wordt verwezen naar een eerdere versie van het validatiedossier. Evaluatiecriteria Alle kalibratiecurven voldoen aan: Kalibratiecurven voldoen aan kwadratisch model Correlatiecoëfficiënt R² > Minimaal vijf kalibratiepunten Maximale afwijking < ± 20% (volgens SANCO/12571/2014) Matrix: Melk 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

81 3 Juistheid Wegens het ontbreken van gecertificeerd referentiemateriaal werd de terugvinding bepaald. De terugvinding werd bepaald op twee niveaus. Voor elk concentratieniveau werden 9 monsters geanalyseerd. De kwantificatie gebeurde zowel met GC-ECD (screeningsmethode) als met GC-MS (bevestigingsmethode). In onderstaande tabellen is een overzicht te vinden van de gemiddelde terugvinding. 3.1 Terugvinding m.b.v. GC-ECD (screeningsmethode) Terugvinding (%) voor concentratieniveau LOQ (GC-ECD, screeningsmethode) LOQ Toegevoegde Teruggevonden Terugvinding (%) concentratie (ng/g) concentratie (ng/g) aldrin 10 10, alfa-endosulfan 10 8,91 89 alfa-hch 10 9,55 95 beta-endosulfan 10 7,54 75 beta-hch 10 10, cis-chloordaan 10 8,93 89 dieldrin 10 9,92 99 endosulfansulfaat 10 7,75 78 endrin 10 8,93 89 HCB 10 10, heptachloor 10 10, hepta-endo-epoxide (trans) 10 9,04 90 hepta-exo-epoxide (cis) 10 9, lindaan 10 10, methoxychloor 10 9,41 94 o,p'-dde 10 9,11 91 o,p'-ddt 10 8,32 83 oxy-chloordaan 10 9,06 91 p,p'-ddd 10 10, p,p'-dde 10 10, p,p'-ddt 10 7,92 79 trans-chloordaan 10 11, som heptachloor 30 29,63 99 som dieldrin 20 20, som DDT ,52 94 som DDT ,63 93 som endosulfan 30 24,20 81 som chloordaan 30 29,15 97 Matrix: Melk 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

82 Terugvinding (%) voor concentratieniveau MRL (GC-ECD, screeningsmethode) MRL Toegevoegde Teruggevonden Terugvinding (%) concentratie (ng/g) concentratie (ng/g) aldrin 75 72,52 97 alfa-endosulfan 15 15, alfa-hch ,97 85 beta-endosulfan 15 12,47 83 beta-hch 75 75, cis-chloordaan 10 10, dieldrin 75 68,26 91 endosulfansulfaat 15 12,69 85 endrin 20 22, HCB 250 / / heptachloor 30 31, hepta-endo-epoxide (trans) 30 29, hepta-exo-epoxide (cis) 30 31, lindaan 10 10, methoxychloor 10 9,46 95 o,p'-dde 250 / / o,p'-ddt 250 / / oxy-chloordaan 10 10, p,p'-ddd 250 / / p,p'-dde 250 / / p,p'-ddt 250 / / trans-chloordaan 10 10, som heptachloor 90 93, som dieldrin ,78 94 som DDT ,00 0 som DDT ,00 0 som endosulfan 45 40,83 91 som chloordaan 30 31, Opmerking: Bij belasten op MRL-niveau is de concentratie voor HCB, o,p -DDE, o,p -DDT, p,p -DDD, p,p -DDE en p,p - DDT (telkens 250 ng/g vet) zo hoog, dat deze buiten de kalibratiecurve valt bij de screeningsanalyse. De concentratie kan dus niet kwantitatief bepaald worden met de screeningsmethode (GC-ECD). De concentratie kan wel bepaald worden met de bevestigingsmethode (GC-MS). Matrix: Melk 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

83 3.2 Terugvinding m.b.v. GC-MS (bevestigingsmethode) Terugvinding (%) voor concentratieniveau LOQ (GC-MS, bevestigingsmethode) LOQ Toegevoegde Teruggevonden Terugvinding (%) concentratie (ng/g) concentratie (ng/g) aldrin 10 11, alfa-endosulfan 10 11, alfa-hch 10 10, beta-endosulfan 10 8,13 81 beta-hch 10 9,47 95 cis-chloordaan 10 10, dieldrin 10 10, endosulfansulfaat 10 9,76 98 endrin 10 9, HCB 10 11, heptachloor 10 11, hepta-endo-epoxide (trans) 10 10, hepta-exo-epoxide (cis) 10 11, lindaan 10 11, methoxychloor 10 10, o,p'-dde 10 11, o,p'-ddt 10 9,82 98 oxy-chloordaan 10 11, p,p'-ddd 10 9,77 98 p,p'-dde 10 11, p,p'-ddt 10 9,95 99 trans-chloordaan 10 11, som heptachloor 30 32, som dieldrin 20 21, som DDT , som DDT , som endosulfan 30 29,20 97 som chloordaan 30 32, Matrix: Melk 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

84 Terugvinding (%) voor concentratieniveau MRL (GC-MS, bevestigingsmethode) MRL Toegevoegde Teruggevonden Terugvinding (%) concentratie (ng/g) concentratie (ng/g) aldrin 75 85, alfa-endosulfan 15 14,37 96 alfa-hch , beta-endosulfan 15 12,98 87 beta-hch 75 54,58 73 cis-chloordaan 10 10, dieldrin 75 79, endosulfansulfaat 15 11,23 75 endrin 20 21, HCB , heptachloor 30 34, hepta-endo-epoxide (trans) 30 30, hepta-exo-epoxide (cis) 30 34, lindaan 10 9,31 93 methoxychloor 10 8,13 81 o,p'-dde , o,p'-ddt , oxy-chloordaan 10 11, p,p'-ddd ,80 97 p,p'-dde , p,p'-ddt , trans-chloordaan 10 10, som heptachloor 90 99, som dieldrin , som DDT , som DDT , som endosulfan 45 38,58 86 som chloordaan 30 32, Evaluatiecriteria Alle berekende percentages terugvinding voldoen aan: Terugvinding tussen 70% en 120% voor de concentratieniveaus LOQ en MRL voor GC-ECD (volgens SANCO/12571/2014) Terugvinding tussen 70% en 120% voor de concentratieniveaus LOQ en MRL voor GC-MS (volgens SANCO/12571/2014) Matrix: Melk 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

85 4 Precisie Wegens het ontbreken van gecertificeerd referentiemateriaal werd de precisie bepaald aan de hand van belaste monsters. De precisie werd bepaald op twee niveaus. Voor elk concentratieniveau werden 9 monsters geanalyseerd. De kwantificatie gebeurde zowel met GC-ECD (screeningsmethode) als met GC- MS (bevestigingsmethode). In onderstaande tabellen is een overzicht te vinden van de bekomen waarden voor herhaalbaarheid en reproduceerbaarheid. 4.1 Precisie m.b.v. GC-ECD (screeningsmethode) Precisie voor concentratieniveau LOQ (GC-ECD, screeningsmethode) LOQ Herhaalbaarheid Reproduceerbaarheid Concentratie (ng/g) %RSD r r [2,8 * s r ] %RSD R R [2,8 * s R ] aldrin 10 8,49 2,57 9,06 2,75 alfa-endosulfan 10 9,73 2,43 9,73 2,43 alfa-hch 10 9,68 2,59 13,85 3,70 beta-endosulfan 10 4,61 0,97 4,61 0,97 beta-hch 10 10,42 3,10 11,98 3,56 cis-chloordaan 10 16,36 4,09 16,36 4,09 dieldrin 10 10,81 3,00 11,07 3,07 endosulfansulfaat 10 13,35 2,90 13,35 2,90 endrin 10 19,59 4,90 19,59 4,90 HCB 10 5,85 1,74 11,15 3,32 heptachloor 10 8,23 2,45 9,27 2,75 hepta-endo-epoxide (trans) 10 5,60 1,42 8,45 2,14 hepta-exo-epoxide (cis) 10 8,38 2,34 8,38 2,34 lindaan 10 16,29 4,60 16,29 4,60 methoxychloor 10 12,87 3,39 12,87 3,39 o,p'-dde 10 10,34 2,64 10,34 2,64 o,p'-ddt 10 13,32 3,10 17,26 4,02 oxy-chloordaan 10 14,83 3,76 14,83 3,76 p,p'-ddd 10 5,57 1,70 11,40 3,49 p,p'-dde 10 4,74 1,37 10,04 2,91 p,p'-ddt 10 6,92 1,54 8,12 1,80 trans-chloordaan 10 4,59 1,44 6,96 2,18 som heptachloor 30 4,51 3,74 5,98 4,96 som dieldrin 20 5,45 3,17 5,45 3,17 som DDT ,04 4,25 8,99 9,44 som DDT ,68 6,11 8,11 10,60 som endosulfan 30 5,71 3,87 5,84 3,96 som chloordaan 30 6,23 5,09 7,28 5,94 Matrix: Melk 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

86 Precisie voor concentratieniveau MRL (GC-ECD, screeningsmethode) MRL Herhaalbaarheid Reproduceerbaarheid Concentratie (ng/g) %RSD r r [2,8 * s r ] %RSD R R [2,8 * s R ] aldrin 75 11,89 24,14 15,68 31,85 alfa-endosulfan 15 12,57 5,52 13,25 5,81 alfa-hch 100 7,16 17,03 7,16 17,03 beta-endosulfan 15 16,75 5,85 16,80 5,87 beta-hch 75 15,49 32,64 16,84 35,48 cis-chloordaan 10 9,15 2,68 12,57 3,69 dieldrin 75 10,46 20,00 10,46 20,00 endosulfansulfaat 15 14,37 5,11 18,78 6,67 endrin 20 6,19 3,81 6,19 3,81 HCB 250 heptachloor 30 7,23 6,43 7,23 6,43 hepta-endo-epoxide (trans) 30 11,10 9,30 11,10 9,30 hepta-exo-epoxide (cis) 30 9,75 8,65 9,82 8,72 lindaan 10 4,79 1,43 5,09 1,52 methoxychloor 10 14,61 3,87 17,60 4,66 o,p'-dde 250 o,p'-ddt 250 oxy-chloordaan 10 13,30 3,80 13,30 3,80 p,p'-ddd 250 p,p'-dde 250 p,p'-ddt 250 trans-chloordaan 10 16,67 4,82 16,67 4,82 som heptachloor 90 6,36 16,63 6,36 16,63 som dieldrin 150 7,69 30,33 9,17 36,15 som DDT som DDT som endosulfan 45 6,76 7,73 6,76 7,73 som chloordaan 30 9,20 7,99 9,20 7,99 Opmerking: Bij belasten op MRL-niveau is de concentratie voor HCB, o,p -DDE, o,p -DDT, p,p -DDD, p,p -DDE en p,p - DDT (telkens 250 ng/g vet) zo hoog, dat deze buiten de kalibratiecurve valt bij de screeningsanalyse. De precisie kan dus niet bepaald worden met de screeningsmethode (GC-ECD). De precisie kan wel bepaald worden met de bevestigingsmethode (GC-MS). Matrix: Melk 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

87 4.2 Precisie m.b.v. GC-MS (bevestigingsmethode) Precisie voor concentratieniveau LOQ (GC-MS, bevestigingsmethode) LOQ Herhaalbaarheid Reproduceerbaarheid Concentratie (ng/g) %RSD r r [2,8 * s r ] %RSD R R [2,8 * s R ] aldrin 10 4,26 1,38 4,26 1,38 alfa-endosulfan 10 7,97 2,53 7,97 2,53 alfa-hch 10 9,06 2,69 10,72 3,19 beta-endosulfan 10 14,65 3,33 14,65 3,33 beta-hch 10 12,86 3,41 13,24 3,51 cis-chloordaan 10 9,47 2,72 9,47 2,72 dieldrin 10 9,25 2,71 14,19 4,16 endosulfansulfaat 10 15,46 4,22 18,35 5,01 endrin 10 17,62 4,91 17,62 4,91 HCB 10 1,21 0,40 1,34 0,44 heptachloor 10 4,45 1,39 7,38 2,30 hepta-endo-epoxide (trans) 10 17,02 4,79 17,87 5,03 hepta-exo-epoxide (cis) 10 5,38 1,70 5,39 1,71 lindaan 10 6,26 1,93 6,99 2,15 methoxychloor 10 7,17 2,13 8,49 2,52 o,p'-dde 10 3,88 1,24 3,98 1,27 o,p'-ddt 10 7,76 2,13 7,76 2,13 oxy-chloordaan 10 11,66 3,59 11,66 3,59 p,p'-ddd 10 6,71 1,84 6,71 1,84 p,p'-dde 10 2,77 0,91 2,95 0,97 p,p'-ddt 10 6,89 1,92 6,89 1,92 trans-chloordaan 10 2,47 0,81 2,47 0,81 som heptachloor 30 3,54 3,23 6,10 5,55 som dieldrin 20 5,27 3,25 6,49 4,00 som DDT ,69 5,41 4,69 5,41 som DDT ,20 6,19 4,20 6,19 som endosulfan 30 6,44 5,26 6,44 5,26 som chloordaan 30 5,37 4,96 5,37 4,96 Matrix: Melk 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

88 Precisie voor concentratieniveau MRL (GC-MS, bevestigingsmethode) MRL Herhaalbaarheid Reproduceerbaarheid Concentratie (ng/g) %RSD r r [2,8 * s r ] %RSD R R [2,8 * s R ] aldrin 75 3,51 8,41 3,51 8,41 alfa-endosulfan 15 14,53 5,85 14,53 5,85 alfa-hch 100 3,20 10,13 3,82 12,07 beta-endosulfan 15 14,51 5,27 15,15 5,51 beta-hch 75 3,61 5,52 3,61 5,52 cis-chloordaan 10 8,42 2,45 17,85 5,20 dieldrin 75 7,05 15,77 7,27 16,26 endosulfansulfaat 15 3,75 1,18 4,89 1,54 endrin 20 8,35 4,91 12,62 7,43 HCB 250 4,57 35,25 4,75 36,61 heptachloor 30 4,07 3,90 4,64 4,45 hepta-endo-epoxide (trans) 30 8,24 7,14 18,20 15,77 hepta-exo-epoxide (cis) 30 4,30 4,15 4,30 4,15 lindaan 10 9,83 2,56 12,76 3,32 methoxychloor 10 6,03 1,37 6,03 1,37 o,p'-dde 250 2,46 19,67 3,83 30,63 o,p'-ddt 250 3,29 24,17 10,61 78,04 oxy-chloordaan 10 11,18 3,49 11,18 3,49 p,p'-ddd 250 3,76 25,58 11,05 75,15 p,p'-dde 250 2,74 21,30 2,74 21,30 p,p'-ddt 250 1,65 12,02 8,27 60,35 trans-chloordaan 10 12,05 3,69 14,07 4,31 som heptachloor 90 3,71 10,36 7,39 20,64 som dieldrin 150 4,80 22,24 4,80 22,24 som DDT ,70 79,03 6,97 203,71 som DDT ,55 94,78 5,09 189,52 som endosulfan 45 7,85 8,48 7,85 8,48 som chloordaan 30 9,18 8,35 12,30 11,19 Evaluatiecriteria De waarden voor herhaalbaarheid en reproduceerbaarheid werden berekend met behulp van template LAB 00 P180 F004. Alle berekende RSD s voor precisie (herhaalbaarheid en reproduceerbaarheid) voldoen aan: RSD r 20% voor de concentratieniveaus LOQ en MRL voor GC-ECD en voor GC-MS (volgens SANCO/12571/2014) RSD R 20% voor de concentratieniveaus LOQ en MRL voor GC-ECD en voor GC-MS (volgens SANCO/12571/2014) Matrix: Melk 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

89 5 Aantoonbaarheidsgrens en bepaaldbaarheidsgrens Voor alle OCP s werd een signaal/ruis-verhouding van minimum 6 bekomen bij de LOQ-concentratie. De aantoonbaarheidsgrens wordt vastgelegd op 1/2 LOQ. Bepaalbaarheidsgrens (LOQ) en aantoonbaarheidsgrens (LOD) voor OCP s in melk OCP s MRL (ng/g) LOQ (ng/g) LOD (ng/g) aldrin 75 ng/g (1/2 van 150 ng/g) 10 ng/g 5 ng/g alfa-endosulfan 16,67 ng/g (1/3 van 50 ng/g) 10 ng/g 5 ng/g alfa-hch 100 ng/g 10 ng/g 5 ng/g beta-endosulfan 16,67 ng/g (1/3 van 50 ng/g) 10 ng/g 5 ng/g beta-hch 75 ng/g 10 ng/g 5 ng/g cis-chloordaan 0,67 ng/g (1/3 van 2 ng/g) 10 ng/g 5 ng/g dieldrin 75 ng/g (1/2 van 150 ng/g) 10 ng/g 5 ng/g endosulfansulfaat 16,67 ng/g (1/3 van 50 ng/g) 10 ng/g 5 ng/g endrin 20 ng/g 10 ng/g 5 ng/g HCB 250 ng/g 10 ng/g 5 ng/g heptachloor 33,33 ng/g (1/3 van 100 ng/g) 10 ng/g 5 ng/g hepta-endo-epoxide (trans) 33,33 ng/g (1/3 van 100 ng/g) 10 ng/g 5 ng/g hepta-exo-epoxide (cis) 33,33 ng/g (1/3 van 100 ng/g) 10 ng/g 5 ng/g lindaan 1 ng/g 10 ng/g 5 ng/g methoxychloor 10 ng/g 10 ng/g 5 ng/g o,p'-dde 250 ng/g (1/4 van 1000 ng/g) 10 ng/g 5 ng/g o,p'-ddt 250 ng/g (1/4 van 1000 ng/g) 10 ng/g 5 ng/g oxy-chloordaan 0,67 ng/g (1/3 van 2 ng/g) 10 ng/g 5 ng/g p,p'-ddd 250 ng/g (1/4 van 1000 ng/g) 10 ng/g 5 ng/g p,p'-dde 250 ng/g (1/4 van 1000 ng/g) 10 ng/g 5 ng/g p,p'-ddt 250 ng/g (1/4 van 1000 ng/g) 10 ng/g 5 ng/g trans-chloordaan 0,67 ng/g (1/3 van 2 ng/g) 10 ng/g 5 ng/g som heptachloor 100 ng/g 30 ng/g 15 ng/g som dieldrin 150 ng/g 20 ng/g 10 ng/g som DDT ng/g 40 ng/g 20 ng/g som DDT ng/g 50 ng/g 25 ng/g som endosulfan 50 ng/g 30 ng/g 15 ng/g som chloordaan 2 ng/g 30 ng/g 15 ng/g Evaluatiecriteria Alle LOQ s voldoen aan: LOQ MRL (volgens SANCO/12571/2014), behalve voor lindaan en chloordaan (som van cischloordaan, trans-chloordaan en oxy-chloordaan) Matrix: Melk 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

90 6 Selectiviteit / specifiteit De selectiviteit /specificiteit werd nagegaan door 9 blanco-negatief monsters, 9 monsters belast op de LOQ en 9 monsters belast op de MRL te analyseren. Voor alle uitgevoerde analysen kon de conformiteit van het blanco-negatief monster aangetoond worden ten opzichte van de monsters belast op de LOQ en de MRL. Bovendien werd ook de helft van de respons ratio voor monsters belast op de MRL berekend aangezien dit criterium bij de screeningsmethode gebruikt wordt om te beslissen welke monsters bevestigd dienen te worden. In de onderstaande tabel is een overzicht te vinden van de gemiddelde en de berekende respons ratio s. Respons ratio s voor blanco-negatief, LOQ, 30% LOQ, MRL en helft MRL (GC-ECD, screeningsmethode) Respons ratio's blanco neg LOQ 30 % LOQ MRL helft MRL aldrin 0,001 0,109 0,033 0,529 0,264 alfa-endosulfan 0,001 0,098 0,029 0,150 0,075 alfa-hch 0,001 0,105 0,032 0,730 0,365 beta-endosulfan 0,001 0,086 0,026 0,123 0,062 beta-hch 0,001 0,062 0,018 0,321 0,160 cis-chloordaan 0,001 0,102 0,031 0,116 0,058 dieldrin 0,001 0,103 0,031 0,512 0,256 endosulfansulfaat 0,001 0,088 0,026 0,121 0,061 endrin 0,001 0,071 0,021 0,152 0,076 HCB 0,001 0,146 0,044 1,635 0,817 heptachloor 0,001 0,117 0,035 0,288 0,144 hepta-endo-epoxide (trans) 0,001 0,104 0,031 0,271 0,136 hepta-exo-epoxide (cis) 0,001 0,108 0,032 0,274 0,137 lindaan 0,001 0,109 0,033 0,121 0,061 methoxychloor 0,001 0,061 0,018 0,060 0,030 o,p'-dde 0,001 0,074 0,022 0,888 0,444 o,p'-ddt 0,001 0,070 0,021 0,975 0,487 oxy-chloordaan 0,001 0,091 0,027 0,101 0,051 p,p'-ddd 0,001 0,094 0,028 1,200 0,600 p,p'-dde 0,001 0,112 0,034 1,293 0,646 p,p'-ddt 0,001 0,077 0,023 1,127 0,563 trans-chloordaan 0,001 0,127 0,038 0,129 0,064 Matrix: Melk 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

91 Respons ratio s voor blanco-negatief, LOQ, 30% LOQ, MRL en helft MRL (GC-MS, bevestigingsmethode) Respons ratio's blanco neg LOQ 30 % LOQ MRL helft MRL aldrin 0,001 0,065 0,019 0,434 0,217 alfa-endosulfan 0,011 0,203 0,061 0,521 0,261 alfa-hch 0,003 0,092 0,028 1,026 0,513 beta-endosulfan 0,009 0,126 0,038 0,447 0,223 beta-hch 0,002 0,064 0,019 0,310 0,155 cis-chloordaan 0,001 0,028 0,008 0,021 0,010 dieldrin 0,002 0,008 0,003 0,054 0,027 endosulfansulfaat 0,005 0,108 0,032 0,107 0,054 endrin 0,001 0,012 0,003 0,020 0,010 HCB 0,022 0,104 0,031 2,240 1,120 heptachloor 0,001 0,139 0,042 0,379 0,190 hepta-endo-epoxide (trans) 0,001 0,015 0,004 0,039 0,019 hepta-exo-epoxide (cis) 0,003 0,021 0,006 0,044 0,022 lindaan 0,007 0,238 0,071 0,234 0,117 methoxychloor 0,001 0,127 0,038 0,111 0,055 o,p'-dde 0,001 0,373 0,112 9,962 4,981 o,p'-ddt 0,001 0,130 0,039 2,931 1,465 oxy-chloordaan 0,003 0,029 0,009 0,030 0,015 p,p'-ddd 0,002 0,191 0,057 3,500 1,750 p,p'-dde 0,040 0,130 0,039 3,088 1,544 p,p'-ddt 0,002 0,120 0,036 2,792 1,396 trans-chloordaan 0,001 0,033 0,010 0,024 0,012 Evaluatiecriteria Alle blanco-negatief monsters waren conform ten opzichte van de monsters belast op de LOQ en de MRL. Alle respons ratio s voldoen aan de voorwaarde: Respons ratio blanco-negatief < 30% van respons ratio LOQ (= rapporteringslimiet) (volgens SANCO/12571/2014) Respons ratio blanco-negatief < respons ratio MRL Respons ratio blanco-negatief < respons ratio helft MRL (criterium bevestigingsmethode) Matrix: Melk 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

92 7 Robuustheid De robuustheid wordt nagegaan aan de hand van controlekaarten. Matrix: Melk 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

93 8 Meetonzekerheid De meetonzekerheden werden berekend volgens de procedure LAB P 508 Meetonzekerheid. De kwantificatie van de gebruikte data gebeurde op basis van de data bekomen met GC-MS (bevestigingsmethode). De meetonzekerheid werd op twee verschillende concentratieniveaus bepaald (LOQ en MRL). Meetonzekerheid voor twee concentratieniveaus Meetonzekerheid (MO) niveau midden niveau laag % MO concentratiebereik % MO concentratiebereik aldrin 32 > 37,5 ng/g 35 < 37,5 ng/g alfa-endosulfan 41 > 7,5 ng/g 37 < 7,5 ng/g alfa-hch 30 > 50,0 ng/g 32 < 50,0 ng/g beta-endosulfan 48 > 7,5 ng/g 53 < 7,5 ng/g beta-hch 56 > 37,5 ng/g 38 < 37,5 ng/g cis-chloordaan 38 > 5,0 ng/g 28 < 5,0 ng/g dieldrin 27 > 37,5 ng/g 35 < 37,5 ng/g endosulfansulfaat 53 > 7,5 ng/g 47 < 7,5 ng/g endrin 33 > 10,0 ng/g 48 < 10,0 ng/g HCB 27 > 125,0 ng/g 39 < 125,0 ng/g heptachloor 33 > 15,0 ng/g 30 < 15,0 ng/g hepta-endo-epoxide (trans) 38 > 15,0 ng/g 49 < 15,0 ng/g hepta-exo-epoxide (cis) 34 > 15,0 ng/g 33 < 15,0 ng/g lindaan 34 > 5,0 ng/g 30 < 5,0 ng/g methoxychloor 42 > 5,0 ng/g 28 < 5,0 ng/g o,p'-dde 32 > 125,0 ng/g 33 < 125,0 ng/g o,p'-ddt 25 > 125,0 ng/g 24 < 125,0 ng/g oxy-chloordaan 41 > 5,0 ng/g 39 < 5,0 ng/g p,p'-ddd 23 > 125,0 ng/g 22 < 125,0 ng/g p,p'-dde 26 > 125,0 ng/g 37 < 125,0 ng/g p,p'-ddt 21 > 125,0 ng/g 22 < 125,0 ng/g trans-chloordaan 43 > 5,0 ng/g 37 < 5,0 ng/g som heptachloor 29 > 45,0 ng/g 24 < 45,0 ng/g som dieldrin 28 > 75,0 ng/g 28 < 75,0 ng/g som DDT 4 20 > 500,0 ng/g 18 < 500,0 ng/g som DDT 5 20 > 625,0 ng/g 20 < 625,0 ng/g som endosulfan 37 > 22,5 ng/g 21 < 22,5 ng/g som chloordaan 36 > 15,0 ng/g 27 < 15,0 ng/g Matrix: Melk 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

94 9 Identificatiecriteria door middel van massaspectrometrie Ter identificatie van de organochloorpesticiden worden de ionenverhoudingen van de productionen vergeleken met deze in het controlemonster. De precursor- en productionen zijn weergegeven in onderstaande tabel. Precursor- en productionen Respons ratio's Precursorion Productionen aldrin en 191 alfa-endosulfan en 123 alfa-hch en 145 (en 109) beta-endosulfan en 123 beta-hch en 145 (en 109) cis-chloordaan en 268 (en 301) dieldrin en 191 endosulfansulfaat en 237 endrin en 191 HCB en 212 (en 249) heptachloor en 239 hepta-endo-epoxide (trans) en 113 hepta-exo-epoxide (cis) en 251 lindaan en 145 (en 109) methoxychloor en 169 (en 115) o,p'-dde en 175 (en 150) o,p'-ddt en 164 (en 199) oxy-chloordaan en 121 p,p'-ddd en 164 (en 199) p,p'-dde en 175 (en 150) p,p'-ddt en 164 (en 199) trans-chloordaan en 268 (en 301) De ionenverhoudingen werden voor twee verschillende concentraties (LOQ en MRL) berekend en vergeleken met deze van het controlemonster. Evaluatiecriteria Alle ionenverhoudingen voldoen aan: Maximaal toelaatbare marges voor relatieve ionenintensiteiten voor GC-MS (volgens Beschikking 2002/657/EG) Relatieve intensiteit (% van hoofdpiek) Maximaal toelaatbare marge > 50% ± 20% > 20% tot 50% ± 25% > 10% tot 20% ± 30% 10% ± 50% Matrix: Melk 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

95 10 Bijlagen 10.1 Overzicht MRL s voor OCP s in melk MRL's OCP's melk Pesticide residues and maximum residue levels (mg/kg) P mg/kg product (*) Indicates lower limit of analytical determination V mg/kg vet Matrices dierlijke oorsprong Alfa-HCH HCB Beta-HCH Lindaan (Gamma-HCH) 10. Producten van dierlijke oorsprong P V P V P V P V (ii) Melk *** Koemelk (4% vet) 0,004 0,01 0,003 0,001* Koemelk (4% vet) 0,1 0,25 0,075 0,001* Schapenmelk (7,5% vet) 0,045 0,113 0,034 0,001* Geitenmelk (4,5% vet) 0,089 0,222 0,067 0,001* Paardenmelk 0,004 0,01 0,003 0,001* Boter zie MRL koemelk Kaas zie MRL melk van de betreffende diersoort Matrices dierlijke oorsprong Heptachlor (heptachlor + heptachlor epoxide) Dieldrin (Aldrin + dieldrin) (p,p -DDT + o,p - DDT+ p-p -DDE +p,p -TDE (DDD) ) (alpha + beta + endosulfansulphate) 10. Producten van dierlijke oorsprong P V P V P V P V (ii) Melk *** Koemelk (4% vet) 0,004 0,006 0,04 0,05* Koemelk (4% vet) 0,1 0,15 1 0,05* Schapenmelk (7,5% vet) 0,045 0,068 0,452 0,05* Geitenmelk (4,5% vet) 0,089 0,133 0,888 0,05* Paardenmelk 0,004 0,006 0,04 0,05* Boter zie MRL koemelk Kaas zie MRL melk van de betreffende diersoort DDT Endosulfan Matrices dierlijke oorsprong Endrin Chlordaan (cis- + trans- + oxychlordane) Methoxychloor 10. Producten van dierlijke oorsprong P V P V P V (ii) Melk *** Koemelk (4% vet) 0,0008 0,002* 0,01* Koemelk (4% vet) 0,02 0,002* 0,01* Schapenmelk (7,5% vet) 0,009 0,002* 0,01* Geitenmelk (4,5% vet) 0,018 0,002* 0,01* Paardenmelk 0,0008 0,002* 0,01* Boter zie MRL koemelk Kaas zie MRL melk van de betreffende diersoort *** voor vetoplosbare pesticiden wordt de MRL uitgedrukt in mg/kg rauwe koemelk met 4% vet - vetpercentages voor de omrekening van MRL van productbasis naar vetbasis afkomstig uit technische fiche TRA 170 Bron: Verordening (EG) nr. 396/2005 van het Europees Parlement en de Raad van 23 februari 2005 tot vaststelling van maximumgehalten aan bestrijdingsmiddelenresiduen in of op levensmiddelen en diervoeders van plantaardige en dierlijke oorsprong Matrix: Melk 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

96 10.2 Foto s Foto 1 + 2: Vetextractie uit melk met behulp van aceton en hexaan. Na schudden wachten tot het optreden van de fasescheiding. De bovenste laag (hexaan) bevat het vet en wordt ingedampt. Een deel van het bekomen vet wordt afgewogen voor de verdere opzuivering. Matrix: Melk 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

97 Foto 3:Opzuivering met behulp van silicagel. Foto 4: Indampen van extract bekomen na opzuiveringsstap. Matrix: Melk 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

98 MATRIX VIS Matrix: Vis 2014/863/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

99 VALIDATIEPLAN PLAN DE VALIDATION Analysemethode Méthode d analyse Techniek Technique Matrix / matrixgroep Matrice / Groupe de matrices Type validatie Type de validation Verantwoordelijke voor de validatie (Naam en functie) Responsable pour la validation (Nom et fonction) Opgesteld door Rédaction par I-MET-FLVVT-006: Bepaling van Residu s van Organische Chloorverbindingen GC-ECD en GC-MS Vis Secundair Eva Wevers Sectieverantwoordelijke Contaminanten Eva Wevers Handtekeningen - Signatures: Sectieverantwoordelijke Contaminanten 17/11/2014 Get. Goedgekeurd door de sectieverantwoordelijke Approbation par le responsable de la section Eva Wevers Sectieverantwoordelijke Contaminanten 17/11/2014 Handtekeningen - Signatures: Get. Matrix: Vis 2014/863/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

100 Stap Phase 1: Bepaling van het toepassingsgebied Déterminer le champs d application Matrices: Vis Componenten: Organochloorpersticiden: Aldrin Alfa-endosulfan Alfa-HCH Beta-endosulfan Beta-HCH Cis-chloordaan Dieldrin Endosulfansulfaat Endrin HCB Heptachloor Heptachloor-endo-epoxide (trans) Heptachloor-exo-epoxide (cis) Lindaan Methoxychloor o,p -DDE o,p -DDT Oxy-chloordaan p,p -DDD p,p -DDE p,p -DDT Trans-chloordaan Som heptachloor (heptachloor + heptachloor-endo-epoxide (trans) + heptachloor-exo-epoxide (cis)) Som dieldrin (aldrin + dieldrin) Som DDT 4 (o,p -DDT + p,p -DDD + p,p -DDE + p,p -DDT) Som DDT 5 (o,p -DDE + o,p -DDT + p,p -DDD + p,p -DDE + p,p -DDT) Som endosulfan (alfa-endosulfan + beta-endosulfan + endosulfansulfaat) Som chloordaan (cis-chloordaan + trans-chloordaan + oxy-chloordaan) Matrix: Vis 2014/863/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

101 Werkgebied: ECD: kalibratiecurve van 1,5625 ng/ml tot 50 ng/ml MS: kalibratiecurve: meerdere punten onder en boven MRL De methode is reeds gevalideerd voor OCP s in de matrix vis. Op basis van het document Belac Rev kan voor de matrix dierlijke weefsels bijgevolg een secundaire validatie uitgevoerd worden voor de toevoeging van nieuwe analyten. Tijdens dit validatieonderzoek worden de volgende componenten toegevoegd aan de scope: Alfa-endosulfan Beta-endosulfan Endosulfansulfaat Heptachloor-endo-epoxide (trans) Methoxychloor Oxy-chloordaan Stap Phase 2: Doel en statuut van de analysemethode Le but et status de la méthode d analyse Het betreft een: Kwantitatieve methode Interne (in-house) methode Screeningsmethode: kwantificatie aan de hand van kalibratiecurve met behulp van GC-ECD Bevestigingsmethode: kwantificatie aan de hand van kalibratiecurve met behulp van GC-MS Stap Phase 3: Keuze validatieparameters Choisir les paramètres à valider De volgende validatieparameters zullen bepaald worden tijdens het validatieonderzoek: Werkgebied Lineariteit Juistheid/terugvinding Precisie: herhaalbaarheid en reproduceerbaarheid Selectiviteit/specificiteit Aantoonbaarheidsgrens en bepaalbaarheidsgrens Meetonzekerheid Matrix: Vis 2014/863/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

102 De acceptatiecriteria voor de verschillende validatieparameters worden beschreven in stap 4: Externe eisen voor validatieparameters. Stap Phase 4: Externe eisen voor validatieparameters Des exigences externes pour les paramètres à valider De MRL s voor OCP s zijn terug te vinden in Verordening (EG) nr. 396/2005 van het Europees Parlement en de Raad van 23 februari 2005 tot vaststelling van maximumgehalten aan bestrijdingsmiddelenresiduen in of op levensmiddelen en diervoeders van plantaardige en dierlijke oorsprong en houdende wijziging van Richtlijn 91/414/EG. Er zijn een MRL s vastgelegd voor OCP s in vis. Daarom wordt er voor het concentratieniveau MRL gewerkt met de standaardwaarde van 0,01 mg/kg. Richtlijnen voor de validatieprocedure van pesticidenresidu s zijn terug te vinden in SANCO document (SANCO/12571/2013 Guidance document on quality control and validation procedures for pesticide residues analysis in food and feed). Overzicht van de validatieparameters en de criteria (bron SANCO/12571/2013) Validatieparameter Criteria Lineariteit Afwijking < ± 20% LOQ MRL Specificiteit (respons in blanco monsters) < 30% van rapporteringslimiet Precisie: RSD r 20% Precisie: RSD wr 20% Juistheid % De validatieprocedure wordt uitgevoerd volgens de richtlijnen in Beschikking 2002/657/EG van de Commissie van 12 augustus 2002 ter uitvoering van Richtlijn 96/23/EG van de Raad wat de prestaties van analysemethoden en de interpretatie van resultaten betreft. Matrix: Vis 2014/863/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

103 Overzicht van de criteria voor identificatie door middel van massaspectrometrie (bron Beschikking 2002/657/EG) Relatieve retentietijd van de analyt moet overeenkomen met die van de ijkoplossing binnen een marge van ± 0.5% voor GC-MS Maximaal toelaatbare marges voor relatieve ionenintensiteiten voor GC-MS Relatieve intensiteit (% van hoofdpiek) Maximaal toelaatbare marge > 50% ± 20% > 20% tot 50% ± 25% > 10% tot 20% ± 30% 10% ± 50% Stap Phase 5: Keuze van de monsters Le choix d échantillons Wegens het ontbreken van gecertificeerd referentiemateriaal wordt het validatieonderzoek uitgevoerd op monsters die belast worden met een standaardoplossing. Voor het validatieonderzoek werd gebruik gemaakt van vis uit de supermarkt. Matrix: Vis 2014/863/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

104 VALIDATIERAPPORT RAPPORT DE VALIDATION Analysemethode Méthode d analyse Techniek Technique Matrix / matrixgroep Matrice / Groupe de matrices Datum laatste aanpassing / Date de la dernière adaption I-MET-FLVVT-006: Bepaling van Residu s van Organische Chloorverbindingen GC-ECD en GC-MS Vis 23/04/2015 Matrix: Vis 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

105 Overzicht van de prestatiekenmerken: o Juistheid (zie paragraaf 3) o Precisie (zie paragraaf 4) De validatie voldoet aan procedure LAB 00 P180 De laboratoria die deze methode willen overnemen, moeten aantonen dat de criteria hieronder aangegeven voldaan zijn: o Precisie: RSD wr (binnenlaboratoriumreproduceerbaarheid) bepaald op minstens één niveau 20% (voor GC-ECD op ½ MRL of lager en voor GC-MS op MRL-niveau) o Juistheid (of terugvinding) bepaald op minstens één niveau gelegen tussen 70 en 120% (voor GC-ECD op ½ MRL of lager en voor GC-MS op MRL-niveau) Historiek validatie Versie Herziening door/datum Reden van herziening Wijzigingen Versie 01 Eva Wevers 04/2015 / / Matrix: Vis 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

106 VALIDATIERAPPORT RAPPORT DE VALIDATION Analysemethode Méthode d analyse Techniek Technique Matrix / matrixgroep Matrice / Groupe de matrices Type validatie Type de validation Verantwoordelijke voor de validatie (Naam en functie) Responsable pour la validation (Nom et fonction) Opgesteld door Rédaction par I-MET-FLVVT-006: Bepaling van Residu s van Organische Chloorverbindingen GC-ECD en GC-MS Vis Secundair Eva Wevers Sectieverantwoordelijke Contaminanten Eva Wevers Handtekeningen - Signatures: Sectieverantwoordelijke Contaminanten 23/04/2015 Get. Medewerkers (Naam en functie) Collaborateurs (Nom et fonction) Periode van validatie Période de validation Methode goedgekeurd en geschikt bevonden door de sectieverantwoordelijke: Sara Crauwels - Analist Kirsten Putzeys - Analist Mieke Van Thienen - Analist Start - Début: 01/12/2014 Einde - Fin: 27/02/2015 Eva Wevers Sectieverantwoordelijke Contaminanten 23/04/2015 Handtekeningen - Signatures: Get. Méthode approuvée et jugé convenable par le responsable de la section pour la routine : Hierna volgt een beschrijving van de resultaten van het validatieonderzoek zoals beschreven in de procedure van het desbetreffend domein. Ce qui suit est une description des résultats de l'étude de validation comme décrit dans la procédure du domaine concerné. Matrix: Vis 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

107 Inhoudstabel MATRIX VIS VALIDATIEPLAN PLAN DE VALIDATION STAP PHASE 1: BEPALING VAN HET TOEPASSINGSGEBIED DÉTERMINER LE CHAMPS D APPLICATION STAP PHASE 2: DOEL EN STATUUT VAN DE ANALYSEMETHODE LE BUT ET STATUS DE LA MÉTHODE D ANALYSE STAP PHASE 3: KEUZE VALIDATIEPARAMETERS CHOISIR LES PARAMÈTRES À VALIDER STAP PHASE 4: EXTERNE EISEN VOOR VALIDATIEPARAMETERS DES EXIGENCES EXTERNES POUR LES PARAMÈTRES À VALIDER STAP PHASE 5: KEUZE VAN DE MONSTERS LE CHOIX D ÉCHANTILLONS VALIDATIERAPPORT RAPPORT DE VALIDATION VALIDATIERAPPORT RAPPORT DE VALIDATION INHOUDSTABEL WERKGEBIED LINEARITEIT JUISTHEID TERUGVINDING M.B.V. GC-ECD (SCREENINGSMETHODE) TERUGVINDING M.B.V. GC-MS (BEVESTIGINGSMETHODE) PRECISIE PRECISIE M.B.V. GC-ECD (SCREENINGSMETHODE) PRECISIE M.B.V. GC-MS (BEVESTIGINGSMETHODE) AANTOONBAARHEIDSGRENS EN BEPAALDBAARHEIDSGRENS SELECTIVITEIT / SPECIFITEIT ROBUUSTHEID MEETONZEKERHEID IDENTIFICATIECRITERIA DOOR MIDDEL VAN MASSASPECTROMETRIE BIJLAGEN OVERZICHT MRL S VOOR OCP S IN VIS FOTO S Matrix: Vis 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

108 Validatiedossier 1 Werkgebied De methode voor de bepaling van OCP s wordt toegepast op de matrix vis. Het validatieonderzoek werd uitgevoerd met vis uit de supermarkt. De MRL s voor OCP s zijn terug te vinden in Verordening (EG) nr. 396/2005 van het Europees Parlement en de Raad van 23 februari 2005 tot vaststelling van maximumgehalten aan bestrijdingsmiddelenresiduen in of op levensmiddelen en diervoeders van plantaardige en dierlijke oorsprong en houdende wijziging van Richtlijn 91/414/EG. Er zijn een MRL s vastgelegd voor OCP s in vis. Daarom wordt er voor het concentratieniveau MRL gewerkt met de standaardwaarde van 0,010 mg/kg. Matrix: Vis 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

109 MRL s voor OCP s in vis (standaardwaarde van 0,010 mg/kg) OCP s MRL (mg/kg product) MRL (ng/g product) Alfa-HCH 0,010 mg/kg product 10 ng/g product Beta-HCH 0,010 mg/kg product 10 ng/g product Endrin 0,010 mg/kg product 10 ng/g product HCB 0,010 mg/kg product 10 ng/g product Lindaan 0,010 mg/kg product 10 ng/g product Methoxychloor 0,010 mg/kg product 10 ng/g product Heptachloor 1 0,030 mg/kg product 30 ng/g product Dieldrin 2 0,020 mg/kg product 20 ng/g product DDT 3 0,040 mg/kg product 40 ng/g product Endosulfan 4 0,030 mg/kg product 30 ng/g product Chloordaan 5 0,030 mg/kg product 30 ng/g product 1: Heptachloor = som heptachlor + heptachlor-endo-epoxide (trans) + heptachlor-exo-epoxide (cis) 2: Dieldrin = som aldrin + dieldrin 3: DDT = som o,p -DDT + p,p -DDD + p,p -DDE + p,p -DDT 4: Endosulfan = som alfa-endosulfan + beta-endosulfan + endosulfansulfaat 5: Chloordaan = som cis-chloordaan + trans-chloordaan + oxy-chloordaan De kalibratiecurve zal zodanig samengesteld worden dat minimum vijf punten zich zowel onder als boven de MRL bevinden. Opmerking: Som DDT 4 = som o,p -DDT + p,p -DDD + p,p -DDE + p,p -DDT Som DDT 5 = som o,p -DDE + o,p -DDT + p,p -DDD + p,p -DDE + p,p -DDT Matrix: Vis 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

110 2 Lineariteit De kalibratiecurve wordt aangemaakt in solvent. De concentraties zijn afhankelijk van de toegepaste methode (GC-ECD of GC-MS) en van de component. Level ECD MS (groep 1) MS (groep 2) 1 1,5625 ng/ml 1,5 ng/ml 3 ng/ml 2 3,125 ng/ml 3 ng/ml 6 ng/ml 3 6,25 ng/ml 6 ng/ml 12 ng/ml 4 12,5 ng/ml 12,5 ng/ml 25 ng/ml 5 25 ng/ml 25 ng/ml 50 ng/ml 6 50 ng/ml 50 ng/ml 100 ng/ml 7 / 100 ng/ml 200 ng/ml Groep 1: alfa-hch, beta-hch, lindaan heptachloor, heptachloor-exo-epoxide (cis), heptachloor-endo-epoxide (trans) cis-chloordaan, trans-chloordaan, oxy-chloordaan Groep 2: HCB o,p -DDE, p,p -DDD, p,p -DDE, o,p -DDT, p,p -DDT aldrin, dieldrin, endrin alfa-endosulfan, beta-endosulfan, endosulfansulfaat methoxychloor Voor de bespreking van de lineariteit van de kalibratiecurve wordt verwezen naar een eerdere versie van het validatiedossier. Evaluatiecriteria Alle kalibratiecurven voldoen aan: Kalibratiecurven voldoen aan kwadratisch model Correlatiecoëfficiënt R² > Minimaal vijf kalibratiepunten Maximale afwijking < ± 20% (volgens SANCO/12571/2013) Matrix: Vis 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

111 3 Juistheid Wegens het ontbreken van gecertificeerd referentiemateriaal werd de terugvinding bepaald. De terugvinding werd bepaald op twee niveaus. Voor elk concentratieniveau werden 9 monsters geanalyseerd. De kwantificatie gebeurde zowel met GC-ECD (screeningsmethode) als met GC-MS (bevestigingsmethode). In onderstaande tabellen is een overzicht te vinden van de gemiddelde terugvinding. 3.1 Terugvinding m.b.v. GC-ECD (screeningsmethode) Terugvinding (%) voor concentratieniveau LOQ (GC-ECD, screeningsmethode) LOQ Toegevoegde Teruggevonden Terugvinding (%) concentratie (ng/g) concentratie (ng/g) aldrin 1 0,98 98 alfa-endosulfan 1 0,93 93 alfa-hch 1 0,91 91 beta-endosulfan 1 0,83 83 beta-hch 1 1, cis-chloordaan 1 0,97 97 dieldrin 1 0,92 92 endosulfansulfaat 1 0,89 89 endrin 1 1, HCB 1 0,91 91 heptachloor 1 1, hepta-endo-epoxide (trans) 1 1, hepta-exo-epoxide (cis) 1 1, lindaan 1 0,90 90 methoxychloor 1 0,82 82 o,p'-dde 1 1, o,p'-ddt 1 0,89 89 oxy-chloordaan 1 1, p,p'-ddd 1 0,96 96 p,p'-dde 1 0,92 92 p,p'-ddt 1 0,90 90 trans-chloordaan 1 1, som heptachloor 3 3, som dieldrin 2 1,90 95 som DDT 4 4 3,67 92 som DDT 5 5 4,69 94 som endosulfan 3 2,66 89 som chloordaan 3 3, Matrix: Vis 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

112 Terugvinding (%) voor concentratieniveau MRL (GC-ECD, screeningsmethode) MRL Toegevoegde Teruggevonden Terugvinding (%) concentratie (ng/g) concentratie (ng/g) aldrin 10 11, alfa-endosulfan 10 9,44 94 alfa-hch 10 9,72 97 beta-endosulfan 10 7,52 75 beta-hch 10 10, cis-chloordaan 10 9,62 96 dieldrin 10 9,85 98 endosulfansulfaat 10 7,94 79 endrin 10 10, HCB 10 9,57 96 heptachloor 10 9,84 98 hepta-endo-epoxide (trans) 10 9,66 97 hepta-exo-epoxide (cis) 10 9,34 93 lindaan 10 9,67 97 methoxychloor 10 9,04 90 o,p'-dde 10 9,84 98 o,p'-ddt 10 9,59 96 oxy-chloordaan 10 8,61 86 p,p'-ddd 10 10, p,p'-dde 10 10, p,p'-ddt 10 10, trans-chloordaan 10 11, som heptachloor 30 28,84 96 som dieldrin 20 20, som DDT , som DDT , som endosulfan 30 24,90 83 som chloordaan 30 29,28 98 Matrix: Vis 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

113 3.2 Terugvinding m.b.v. GC-MS (bevestigingsmethode) Terugvinding (%) voor concentratieniveau LOQ (GC-MS, bevestigingsmethode) LOQ Toegevoegde Teruggevonden Terugvinding (%) concentratie (ng/g) concentratie (ng/g) aldrin 1 1, alfa-endosulfan 1 0,79 79 alfa-hch 1 1, beta-endosulfan 1 0,84 84 beta-hch 1 1, cis-chloordaan 1 1, dieldrin 1 1, endosulfansulfaat 1 1, endrin 1 1, HCB 1 1, heptachloor 1 1, hepta-endo-epoxide (trans) 1 1, hepta-exo-epoxide (cis) 1 1, lindaan 1 1, methoxychloor 1 1, o,p'-dde 1 1, o,p'-ddt 1 1, oxy-chloordaan 1 0,96 96 p,p'-ddd 1 1, p,p'-dde 1 1, p,p'-ddt 1 1, trans-chloordaan 1 1, som heptachloor 3 3, som dieldrin 2 2, som DDT 4 4 4, som DDT 5 5 5, som endosulfan 3 2,68 89 som chloordaan 3 3, Matrix: Vis 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

114 Terugvinding (%) voor concentratieniveau MRL (GC-MS, bevestigingsmethode) MRL Toegevoegde Teruggevonden Terugvinding (%) concentratie (ng/g) concentratie (ng/g) aldrin 10 11, alfa-endosulfan 10 10, alfa-hch 10 11, beta-endosulfan 10 9,51 95 beta-hch 10 10, cis-chloordaan 10 10, dieldrin 10 11, endosulfansulfaat 10 11, endrin 10 11, HCB 10 11, heptachloor 10 11, hepta-endo-epoxide (trans) 10 11, hepta-exo-epoxide (cis) 10 10, lindaan 10 11, methoxychloor 10 11, o,p'-dde 10 10, o,p'-ddt 10 11, oxy-chloordaan 10 10, p,p'-ddd 10 11, p,p'-dde 10 11, p,p'-ddt 10 11, trans-chloordaan 10 11, som heptachloor 30 33, som dieldrin 20 22, som DDT , som DDT , som endosulfan 30 31, som chloordaan 30 32, Evaluatiecriteria Alle berekende percentages terugvinding voldoen aan: Terugvinding tussen 70% en 120% voor de concentratieniveaus LOQ en MRL voor GC-ECD (volgens SANCO/12571/2013) Terugvinding tussen 70% en 120% voor de concentratieniveaus LOQ en MRL voor GC-MS (volgens SANCO/12571/2013) Matrix: Vis 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

115 4 Precisie Wegens het ontbreken van gecertificeerd referentiemateriaal werd de precisie bepaald aan de hand van belaste monsters. De precisie werd bepaald op twee niveaus. Voor elk concentratieniveau werden 9 monsters geanalyseerd. De kwantificatie gebeurde zowel met GC-ECD (screeningsmethode) als met GC- MS (bevestigingsmethode). In onderstaande tabellen is een overzicht te vinden van de bekomen waarden voor herhaalbaarheid en reproduceerbaarheid. 4.1 Precisie m.b.v. GC-ECD (screeningsmethode) Precisie voor concentratieniveau LOQ (GC-ECD, screeningsmethode) LOQ Herhaalbaarheid Reproduceerbaarheid Concentratie (ng/g) %RSD r r [2,8 * s r ] %RSD R R [2,8 * s R ] aldrin 1 11,04 0,30 13,74 0,38 alfa-endosulfan 1 7,09 0,18 11,50 0,30 alfa-hch 1 17,30 0,44 18,32 0,47 beta-endosulfan 1 17,78 0,41 17,78 0,41 beta-hch 1 9,23 0,28 11,60 0,35 cis-chloordaan 1 14,08 0,38 14,08 0,38 dieldrin 1 12,62 0,32 12,93 0,33 endosulfansulfaat 1 12,54 0,31 14,12 0,35 endrin 1 10,97 0,31 11,10 0,32 HCB 1 13,95 0,36 13,95 0,36 heptachloor 1 7,54 0,23 7,54 0,23 hepta-endo-epoxide (trans) 1 8,69 0,25 9,72 0,28 hepta-exo-epoxide (cis) 1 6,93 0,20 8,61 0,25 lindaan 1 12,16 0,31 12,16 0,31 methoxychloor 1 8,61 0,20 8,61 0,20 o,p'-dde 1 19,24 0,55 19,24 0,55 o,p'-ddt 1 7,49 0,19 10,40 0,26 oxy-chloordaan 1 3,95 0,13 3,95 0,13 p,p'-ddd 1 9,13 0,24 16,32 0,44 p,p'-dde 1 13,58 0,35 14,51 0,38 p,p'-ddt 1 11,02 0,28 11,02 0,28 trans-chloordaan 1 7,90 0,24 7,90 0,24 som heptachloor 3 6,11 0,54 6,30 0,55 som dieldrin 2 10,39 0,55 10,39 0,55 som DDT 4 4 5,24 0,54 5,89 0,61 som DDT 5 5 1,89 0,25 3,47 0,46 som endosulfan 3 8,25 0,61 8,25 0,61 som chloordaan 3 4,37 0,39 4,58 0,41 Matrix: Vis 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

116 Precisie voor concentratieniveau MRL (GC-ECD, screeningsmethode) MRL Herhaalbaarheid Reproduceerbaarheid Concentratie (ng/g) %RSD r r [2,8 * s r ] %RSD R R [2,8 * s R ] aldrin 10 6,11 1,90 6,67 2,07 alfa-endosulfan 10 8,99 2,38 8,99 2,38 alfa-hch 10 17,26 4,70 17,26 4,70 beta-endosulfan 10 3,14 0,66 5,68 1,20 beta-hch 10 4,44 1,34 7,32 2,21 cis-chloordaan 10 9,76 2,63 9,76 2,63 dieldrin 10 8,15 2,25 8,15 2,25 endosulfansulfaat 10 5,32 1,18 5,40 1,20 endrin 10 8,48 2,51 10,43 3,09 HCB 10 15,87 4,25 15,87 4,25 heptachloor 10 9,77 2,69 10,16 2,80 hepta-endo-epoxide (trans) 10 10,99 2,97 10,99 2,97 hepta-exo-epoxide (cis) 10 11,20 2,93 11,20 2,93 lindaan 10 15,03 4,07 15,03 4,07 methoxychloor 10 6,11 1,55 6,11 1,55 o,p'-dde 10 9,13 2,52 9,13 2,52 o,p'-ddt 10 10,01 2,69 10,01 2,69 oxy-chloordaan 10 15,68 3,78 15,68 3,78 p,p'-ddd 10 10,53 3,00 10,53 3,00 p,p'-dde 10 7,82 2,20 7,82 2,20 p,p'-ddt 10 9,78 2,84 10,35 3,00 trans-chloordaan 10 7,11 2,20 7,11 2,20 som heptachloor 30 9,75 7,88 9,75 7,88 som dieldrin 20 6,78 3,98 6,78 3,98 som DDT ,57 9,64 8,57 9,64 som DDT ,51 11,92 8,51 11,92 som endosulfan 30 3,54 2,47 3,89 2,72 som chloordaan 30 9,36 7,67 9,36 7,67 Matrix: Vis 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

117 4.2 Precisie m.b.v. GC-MS (bevestigingsmethode) Precisie voor concentratieniveau LOQ (GC-MS, bevestigingsmethode) LOQ Herhaalbaarheid Reproduceerbaarheid Concentratie (ng/g) %RSD r r [2,8 * s r ] %RSD R R [2,8 * s R ] aldrin 1 2,60 0,08 5,73 0,18 alfa-endosulfan 1 7,23 0,16 11,12 0,25 alfa-hch 1 4,99 0,15 8,38 0,26 beta-endosulfan 1 17,89 0,42 17,89 0,42 beta-hch 1 9,35 0,27 9,35 0,27 cis-chloordaan 1 3,99 0,13 4,34 0,14 dieldrin 1 9,98 0,31 12,11 0,37 endosulfansulfaat 1 11,73 0,35 11,73 0,35 endrin 1 11,33 0,36 11,56 0,36 HCB 1 8,98 0,27 8,98 0,27 heptachloor 1 3,02 0,10 3,02 0,10 hepta-endo-epoxide (trans) 1 4,03 0,12 7,07 0,22 hepta-exo-epoxide (cis) 1 10,20 0,30 12,32 0,36 lindaan 1 5,19 0,16 5,19 0,16 methoxychloor 1 4,74 0,14 4,74 0,14 o,p'-dde 1 4,05 0,12 5,72 0,17 o,p'-ddt 1 3,38 0,10 5,06 0,16 oxy-chloordaan 1 15,03 0,41 15,03 0,41 p,p'-ddd 1 3,38 0,10 6,50 0,20 p,p'-dde 1 1,97 0,06 1,97 0,06 p,p'-ddt 1 3,13 0,10 3,28 0,10 trans-chloordaan 1 4,08 0,13 8,96 0,28 som heptachloor 3 2,92 0,27 4,46 0,41 som dieldrin 2 4,23 0,26 7,92 0,49 som DDT 4 4 1,66 0,21 3,18 0,40 som DDT 5 5 1,70 0,26 3,52 0,54 som endosulfan 3 6,25 0,47 6,90 0,52 som chloordaan 3 3,74 0,33 5,95 0,53 Matrix: Vis 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

118 Precisie voor concentratieniveau MRL (GC-MS, bevestigingsmethode) MRL Herhaalbaarheid Reproduceerbaarheid Concentratie (ng/g) %RSD r r [2,8 * s r ] %RSD R R [2,8 * s R ] aldrin 10 2,57 0,80 6,23 1,94 alfa-endosulfan 10 6,11 1,77 15,91 4,61 alfa-hch 10 6,19 1,91 8,97 2,77 beta-endosulfan 10 8,81 2,35 18,08 4,82 beta-hch 10 4,42 1,35 4,42 1,35 cis-chloordaan 10 4,95 1,44 13,26 3,86 dieldrin 10 2,85 0,92 2,93 0,95 endosulfansulfaat 10 7,19 2,30 7,19 2,30 endrin 10 4,88 1,54 4,88 1,54 HCB 10 4,75 1,52 4,75 1,52 heptachloor 10 3,60 1,15 3,60 1,15 hepta-endo-epoxide (trans) 10 2,76 0,88 2,83 0,90 hepta-exo-epoxide (cis) 10 3,96 1,17 15,15 4,48 lindaan 10 5,06 1,60 6,31 2,00 methoxychloor 10 5,30 1,65 5,86 1,83 o,p'-dde 10 3,00 0,91 5,17 1,57 o,p'-ddt 10 4,68 1,50 4,68 1,50 oxy-chloordaan 10 2,60 0,78 2,60 0,78 p,p'-ddd 10 3,15 1,03 3,15 1,03 p,p'-dde 10 2,48 0,80 3,78 1,22 p,p'-ddt 10 3,29 1,07 3,29 1,07 trans-chloordaan 10 6,06 1,91 7,24 2,28 som heptachloor 30 1,74 1,63 4,53 4,22 som dieldrin 20 2,19 1,39 4,00 2,54 som DDT ,04 3,93 3,04 3,93 som DDT ,99 4,78 2,99 4,78 som endosulfan 30 4,04 3,54 5,46 4,78 som chloordaan 30 3,78 3,43 6,89 6,24 Evaluatiecriteria De waarden voor herhaalbaarheid en reproduceerbaarheid werden berekend met behulp van template LAB 00 P180 F004. Alle berekende RSD s voor precisie (herhaalbaarheid en reproduceerbaarheid) voldoen aan: RSD r 20% voor de concentratieniveaus LOQ en MRL voor GC-ECD en voor GC-MS (volgens SANCO/12571/2013) RSD R 20% voor de concentratieniveaus LOQ en MRL voor GC-ECD en voor GC-MS (volgens SANCO/12571/2013) Matrix: Vis 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

119 5 Aantoonbaarheidsgrens en bepaaldbaarheidsgrens Voor alle OCP s werd een signaal/ruis-verhouding van minimum 6 bekomen bij de LOQ-concentratie. De aantoonbaarheidsgrens wordt vastgelegd op 1/2 LOQ. Bepaalbaarheidsgrens (LOQ) en aantoonbaarheidsgrens (LOD) voor OCP s in vis OCP s MRL (ng/g) LOQ (ng/g) LOD (ng/g) aldrin 10 ng/g 10 ng/g 5 ng/g alfa-endosulfan 10 ng/g 10 ng/g 5 ng/g alfa-hch 10 ng/g 10 ng/g 5 ng/g beta-endosulfan 10 ng/g 10 ng/g 5 ng/g beta-hch 10 ng/g 10 ng/g 5 ng/g cis-chloordaan 10 ng/g 10 ng/g 5 ng/g dieldrin 10 ng/g 10 ng/g 5 ng/g endosulfansulfaat 10 ng/g 10 ng/g 5 ng/g endrin 10 ng/g 10 ng/g 5 ng/g HCB 10 ng/g 10 ng/g 5 ng/g heptachloor 10 ng/g 10 ng/g 5 ng/g hepta-endo-epoxide (trans) 10 ng/g 10 ng/g 5 ng/g hepta-exo-epoxide (cis) 10 ng/g 10 ng/g 5 ng/g lindaan 10 ng/g 10 ng/g 5 ng/g methoxychloor 10 ng/g 10 ng/g 5 ng/g o,p'-dde 10 ng/g 10 ng/g 5 ng/g o,p'-ddt 10 ng/g 10 ng/g 5 ng/g oxy-chloordaan 10 ng/g 10 ng/g 5 ng/g p,p'-ddd 10 ng/g 10 ng/g 5 ng/g p,p'-dde 10 ng/g 10 ng/g 5 ng/g p,p'-ddt 10 ng/g 10 ng/g 5 ng/g trans-chloordaan 10 ng/g 10 ng/g 5 ng/g som heptachloor 30 ng/g 30 ng/g 15 ng/g som dieldrin 20 ng/g 20 ng/g 10 ng/g som DDT 4 40 ng/g 40 ng/g 20 ng/g som DDT 5 50 ng/g 50 ng/g 25 ng/g som endosulfan 30 ng/g 30 ng/g 15 ng/g som chloordaan 30 ng/g 30 ng/g 15 ng/g Evaluatiecriteria Alle LOQ s voldoen aan: LOQ MRL (volgens SANCO/12571/2013) Matrix: Vis 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

120 6 Selectiviteit / specifiteit De selectiviteit /specificiteit werd nagegaan door 9 blanco-negatief monsters, 9 monsters belast op de LOQ en 9 monsters belast op de MRL te analyseren. Voor alle uitgevoerde analysen kon de conformiteit van het blanco-negatief monster aangetoond worden ten opzichte van de monsters belast op de LOQ en de MRL. Bovendien werd ook de helft van de respons ratio voor monsters belast op de MRL berekend aangezien dit criterium bij de screeningsmethode gebruikt wordt om te beslissen welke monsters bevestigd dienen te worden. In de onderstaande tabel is een overzicht te vinden van de gemiddelde en de berekende respons ratio s. Respons ratio s voor blanco-negatief, LOQ, 30% LOQ, MRL en helft MRL (GC-ECD, screeningsmethode) Respons ratio's blanco neg LOQ 30 % LOQ MRL helft MRL aldrin 0,001 0,094 0,028 0,659 0,329 alfa-endosulfan 0,001 0,098 0,029 0,591 0,296 alfa-hch 0,001 0,098 0,029 0,743 0,371 beta-endosulfan 0,001 0,093 0,028 0,516 0,258 beta-hch 0,001 0,065 0,019 0,399 0,199 cis-chloordaan 0,001 0,109 0,033 0,634 0,317 dieldrin 0,001 0,105 0,032 0,672 0,336 endosulfansulfaat 0,001 0,097 0,029 0,514 0,257 endrin 0,001 0,096 0,029 0,583 0,291 HCB 0,001 0,136 0,041 0,786 0,393 heptachloor 0,001 0,123 0,037 0,678 0,339 hepta-endo-epoxide (trans) 0,001 0,115 0,035 0,663 0,332 hepta-exo-epoxide (cis) 0,001 0,111 0,033 0,629 0,315 lindaan 0,001 0,102 0,031 0,749 0,375 methoxychloor 0,001 0,057 0,017 0,377 0,188 o,p'-dde 0,001 0,080 0,024 0,456 0,228 o,p'-ddt 0,001 0,078 0,023 0,506 0,253 oxy-chloordaan 0,001 0,106 0,032 0,503 0,251 p,p'-ddd 0,001 0,087 0,026 0,594 0,297 p,p'-dde 0,001 0,109 0,033 0,677 0,338 p,p'-ddt 0,001 0,088 0,026 0,625 0,313 trans-chloordaan 0,001 0,128 0,038 0,717 0,358 Matrix: Vis 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

121 Respons ratio s voor blanco-negatief, LOQ, 30% LOQ, MRL en helft MRL (GC-MS, bevestigingsmethode) Respons ratio's blanco neg LOQ 30 % LOQ MRL helft MRL aldrin 0,001 0,060 0,018 0,602 0,301 alfa-endosulfan 0,001 0,149 0,045 1,859 0,930 alfa-hch 0,001 0,070 0,021 0,814 0,407 beta-endosulfan 0,001 0,130 0,039 1,574 0,787 beta-hch 0,001 0,060 0,018 0,639 0,319 cis-chloordaan 0,001 0,035 0,010 0,262 0,131 dieldrin 0,001 0,008 0,003 0,075 0,038 endosulfansulfaat 0,001 0,087 0,026 0,956 0,478 endrin 0,001 0,008 0,003 0,092 0,046 HCB 0,001 0,100 0,030 0,988 0,494 heptachloor 0,001 0,138 0,041 1,445 0,723 hepta-endo-epoxide (trans) 0,001 0,011 0,003 0,132 0,066 hepta-exo-epoxide (cis) 0,001 0,024 0,007 0,174 0,087 lindaan 0,001 0,216 0,065 2,559 1,279 methoxychloor 0,001 0,107 0,032 1,175 0,588 o,p'-dde 0,001 0,335 0,100 3,610 1,805 o,p'-ddt 0,001 0,110 0,033 1,163 0,582 oxy-chloordaan 0,001 0,018 0,005 0,219 0,110 p,p'-ddd 0,001 0,141 0,042 1,473 0,737 p,p'-dde 0,001 0,109 0,033 1,162 0,581 p,p'-ddt 0,001 0,108 0,032 1,166 0,583 trans-chloordaan 0,001 0,036 0,011 0,265 0,133 Evaluatiecriteria Alle blanco-negatief monsters waren conform ten opzichte van de monsters belast op de LOQ en de MRL. Alle respons ratio s voldoen aan de voorwaarde: Respons ratio blanco-negatief < 30% van respons ratio LOQ (= rapporteringslimiet) (volgens SANCO/12571/2013) Respons ratio blanco-negatief < respons ratio MRL Respons ratio blanco-negatief < respons ratio helft MRL (criterium bevestigingsmethode) Matrix: Vis 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

122 7 Robuustheid De robuustheid wordt nagegaan aan de hand van controlekaarten. Matrix: Vis 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

123 8 Meetonzekerheid De meetonzekerheden werden berekend volgens de procedure LAB P 508 Meetonzekerheid. De kwantificatie van de gebruikte data gebeurde op basis van de data bekomen met GC-MS (bevestigingsmethode). De meetonzekerheid werd op twee verschillende concentratieniveaus bepaald (LOQ en MRL). Meetonzekerheid voor twee concentratieniveaus Meetonzekerheid (MO) niveau midden niveau laag % MO concentratiebereik % MO concentratiebereik aldrin 31 > 5,0 ng/g 29 < 5,0 ng/g alfa-endosulfan 44 > 5,0 ng/g 51 < 5,0 ng/g alfa-hch 34 > 5,0 ng/g 32 < 5,0 ng/g beta-endosulfan 49 > 5,0 ng/g 56 < 5,0 ng/g beta-hch 26 > 5,0 ng/g 28 < 5,0 ng/g cis-chloordaan 38 > 5,0 ng/g 31 < 5,0 ng/g dieldrin 34 > 5,0 ng/g 41 < 5,0 ng/g endosulfansulfaat 37 > 5,0 ng/g 36 < 5,0 ng/g endrin 31 > 5,0 ng/g 43 < 5,0 ng/g HCB 33 > 5,0 ng/g 33 < 5,0 ng/g heptachloor 32 > 5,0 ng/g 36 < 5,0 ng/g hepta-endo-epoxide (trans) 31 > 5,0 ng/g 29 < 5,0 ng/g hepta-exo-epoxide (cis) 43 > 5,0 ng/g 37 < 5,0 ng/g lindaan 34 > 5,0 ng/g 30 < 5,0 ng/g methoxychloor 30 > 5,0 ng/g 24 < 5,0 ng/g o,p'-dde 25 > 5,0 ng/g 25 < 5,0 ng/g o,p'-ddt 34 > 5,0 ng/g 27 < 5,0 ng/g oxy-chloordaan 20 > 5,0 ng/g 42 < 5,0 ng/g p,p'-ddd 36 > 5,0 ng/g 26 < 5,0 ng/g p,p'-dde 34 > 5,0 ng/g 30 < 5,0 ng/g p,p'-ddt 35 > 5,0 ng/g 30 < 5,0 ng/g trans-chloordaan 34 > 5,0 ng/g 33 < 5,0 ng/g som heptachloor 28 > 15,0 ng/g 26 < 15,0 ng/g som dieldrin 31 > 10,0 ng/g 32 < 10,0 ng/g som DDT 4 34 > 20,0 ng/g 26 < 20,0 ng/g som DDT 5 32 > 25,0 ng/g 26 < 25,0 ng/g som endosulfan 21 > 15,0 ng/g 30 < 15,0 ng/g som chloordaan 27 > 15,0 ng/g 24 < 15,0 ng/g Matrix: Vis 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

124 9 Identificatiecriteria door middel van massaspectrometrie Ter identificatie van de organochloorpesticiden worden de ionenverhoudingen van de productionen vergeleken met deze in het controlemonster. De precursor- en productionen zijn weergegeven in onderstaande tabel. Precursor- en productionen Respons ratio's Precursorion Productionen aldrin en 191 alfa-endosulfan en 123 alfa-hch en 145 (en 109) beta-endosulfan en 123 beta-hch en 145 (en 109) cis-chloordaan en 268 (en 301) dieldrin en 191 endosulfansulfaat en 237 endrin en 191 HCB en 212 (en 249) heptachloor en 239 hepta-endo-epoxide (trans) en 113 hepta-exo-epoxide (cis) en 251 lindaan en 145 (en 109) methoxychloor en 169 (en 115) o,p'-dde en 175 (en 150) o,p'-ddt en 164 (en 199) oxy-chloordaan en 121 p,p'-ddd en 164 (en 199) p,p'-dde en 175 (en 150) p,p'-ddt en 164 (en 199) trans-chloordaan en 268 (en 301) De ionenverhoudingen werden voor twee verschillende concentraties (LOQ en MRL) berekend en vergeleken met deze van het controlemonster. Evaluatiecriteria Alle ionenverhoudingen voldoen aan: Maximaal toelaatbare marges voor relatieve ionenintensiteiten voor GC-MS (volgens Beschikking 2002/657/EG) Relatieve intensiteit (% van hoofdpiek) Maximaal toelaatbare marge > 50% ± 20% > 20% tot 50% ± 25% > 10% tot 20% ± 30% 10% ± 50% Matrix: Vis 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

125 10 Bijlagen 10.1 Overzicht MRL s voor OCP s in vis Er zijn een MRL s vastgelegd voor OCP s in vis. Daarom wordt er voor het concentratieniveau MRL gewerkt met de standaardwaarde van 0,010 mg/kg Foto s Foto 1: Extractie van OCP s uit vis door middel van schudden met hexaan. Matrix: Vis 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145

126 Foto 2:Opzuivering met behulp van silicagel. Foto 3: Indampen van extract bekomen na opzuiveringsstap. Matrix: Vis 2014/864/LAB versie-version 01 Van toepassing vanaf D application dès : /145