9.1. Opheffing en intrekking van individuele administratieve rechtshandelingen Opheffing en intrekking van reglementaire rechtshandelingen

Transcriptie

1 INHOUDSOPGAVE Woord vooraf 3 DEEL I INLEIDING De afbakening van het bestuursrecht & basisbegrippen 7. Het publiekrecht versus het privaatrecht 9. Algemeen versus bijzonder bestuursrecht 0 3. De bijzondere positie van de overheid 4. Het wederkerig bestuursrecht 5. Administratieve rechtshandeling en administratieve overheid Situering en begrip Rechtshandeling Op eenzijdige wijze genomen rechtshandeling Handeling wordt genomen door een administratieve overheid 9 6. Soorten eenzijdige administratieve rechtshandelingen en de gevolgen van het onderscheid Reglementen en individuele administratieve rechtshandelingen Onderscheid De hiërarchische verhouding De motivering Advies afdeling wetgeving Raad van State Bekendmakingsverplichting Voorrechten van administratieve rechtshandelingen Verbindende kracht Dwingende kracht Uitvoerbare kracht Discretionaire versus gebonden bevoegdheid Intrekking en opheffing van administratieve rechtshandelingen Opheffing en intrekking van individuele administratieve rechtshandelingen Opheffing en intrekking van reglementaire rechtshandelingen Kritiek op de leerstukken Het begrip openbare dienst 45 INHOUDSOPGAVE 5

2 De bronnen van het bestuursrecht 47. Verdragen en verordeningen 49. De Grondwet De wetten 5 4. De besluitwetten 5 5. Decreten en ordonnanties 5 6. Koninklijke besluiten (KB) Besluiten van de gemeenschaps- en gewestregeringen Provinciale en gemeentelijke verordeningen Ministeriële omzendbrieven Jurisprudentie 56. Algemene rechtsbeginselen en de algemene beginselen van behoorlijk bestuur 57. Gebruiken en gewoonten 57 DEEL II HET BESTUURLIJK OPTREDEN EN BEVOEGDHEDEN De begrenzing en normering van het overheidsoptreden 6. Begrenzing van het overheidsoptreden 63. Normering van het overheidsoptreden Het specialiteitsbeginsel 69 Algemene beginselen binnen het bestuurlijk optreden 7. Algemene beginselen van behoorlijk bestuur 73.. Ontstaan Nederlandse inspiratie Toepassing in België 75.. ABBB en discretionaire bevoegdheid van de overheid Indeling en classificatie van de ABBB De hoorplicht Zorgvuldigheidsbeginsel Beginsel van de fair play Rechtszekerheids- en vertrouwensbeginsel Redelijkheidsbeginsel Motiveringsbeginsel Gelijkheidsbeginsel Beginsel van de onpartijdigheid 89. Beginselen van behoorlijk burgerschap Wetten van de openbare dienst Begripsinvulling 9 6 INHOUDSOPGAVE

3 3.. De wetten van de openbare dienst 93 3 De instrumenten van het bestuurlijk optreden 97. De situering en de keuze tussen publiek- en privaatrechtelijke procedés 99. Contracten als instrument van het overheidsoptreden 04.. Convenanten/beleidsovereenkomsten 04.. De subsidieovereenkomst Beheersovereenkomsten De domeinconcessie De concessie van (openbare) diensten en werken Overheidsopdrachten 3. Eenzijdige administratieve rechtshandelingen als instrument van overheidsoptreden DEEL III DE ORGANISATIE EN WERKING VAN BESTUREN Inleiding 7 Basisbegrippen en technieken van verzelfstandiging 9. Delegatie van bevoegdheid. Toewijzing van bevoegdheid 3 3. Centralisatie 4 4. Deconcentratie 5 5. Decentralisatie 5 Het administratief toezicht 9. Definitie, vorm en doel van het administratief toezicht 3. Gewoon en buitengewoon administratief toezicht 3.. Gewoon administratief toezicht Algemeen toezicht Bijzonder toezicht 34.. Buitengewoon administratief toezicht (dwangtoezicht) 36 3 Het bestuurlijk landschap 37. De complexiteit en de evolutie van de bestuurlijke organisatie 39. Het federale overheidsniveau 43.. Federale en programmatorische overheidsdiensten 43.. Federale openbare instellingen 44 INHOUDSOPGAVE 7

4 .3. Economische overheidsbedrijven Het (Vlaamse) regionale landschap Algemeen Onderverdeling agentschappen De intern verzelfstandigde agentschappen De extern verzelfstandigde agentschappen 5 4. Het lokale niveau (in Vlaanderen) Provincies Gemeenten Interne en externe verzelfstandiging Intergemeentelijke samenwerking OCMW s 59 DEEL IV OVERHEIDSGOEDEREN Inleiding 63 Basisbegrippen en technieken 65. De overheidsgoederen: 67.. Belang van de goederen 67.. De overheid als eigenaar De manieren van eigendomsverwerving 68. Voorkooprechten Onteigening ten algemene nutte Artikel 6 van de Grondwet en artikel Eerste Aanvullend Protocol EVRM bepalen de voorwaarden waaronder een onteigening wordt toegestaan Onteigening is enkel mogelijk in de gevallen aangeduid door de wet- of decreetgever De onteigening moet steeds gericht zijn op het algemeen nut De onteigening verloopt volgens de wettelijke procedureregels De gemeenrechtelijke onteigeningsprocedure uit de wet van 7 april De dringende procedure uit de wet van 0 mei De hoogdringende procedure uit de wet van 6 juli De onteigenaar dient de onteigende voorafgaandelijk en volledig schadeloos te stellen Internationale verdragen 87 8 INHOUDSOPGAVE

5 4. Openbare erfdienstbaarheden Opeising 89 Openbaar en privaat domein 9. Afbakening van openbaar domein versus privaat domein 93. In en uit het openbaar domein Samenstelling van het openbaar en privaat domein Het rechtsregime van het openbaar domein en privaat domein De ingebruikgave/name van het openbaar domein en het privaat domein De collectieve ingebruikname van het openbaar domein De privatieve ingebruikname van het openbaar domein De privatieve ingebruikname van het privaat domein 0 DEEL V OVERHEIDSOPDRACHTEN Inleiding 05 Achtergrond 07. Situering 09. Doelstelling van de wetgeving overheidsopdrachten Krachtlijnen 3. Basisbestanddelen van een overheidsopdracht 5.. Situering 5.. De notie opdrachtgever 6.3. De notie opdrachtnemer 6.4. De notie overheidsopdracht (en -contract) 7. De algemene beginselen van het overheidsopdrachtenrecht 9.. Situering 9.. Beginselen toegelicht 0 3. Plaatsingsprocedures & bijzondere aankooptechnieken Situering Openbare procedure Niet-openbare procedure De mededingingsprocedure met onderhandeling De onderhandelingsprocedure zonder voorafgaande bekendmaking De concurrentiegerichte dialoog 6 INHOUDSOPGAVE 9

6 3.7. De vereenvoudigde onderhandelingsprocedure met voorafgaande bekendmaking Het innovatiepartnerschap Andere specifieke aankooptechnieken 8 4. Het verloop van het gunningsproces Behoeftebepaling en marktverkenning/consultatie Opstellen van opdrachtdocumenten Voorafgaande bekendmaking Beoordeling Toewijzing van de opdracht De aankondiging van een gegunde opdracht De uitvoering van de overheidsopdracht 35 DEEL VI OVERHEIDSPERSONEEL Statutaire ambtenaren en contractueel tewerkgestelden 39. Statutaire ambtenaren 4.. Begrip 4.. Kenmerken van de statutaire rechtsverhouding 4... Inhoud en wijziging van de rechtspositie 4... Vastheid van betrekking Geschillenregeling Vaststelling van het statuut Algemeen bestuur Functioneel gedecentraliseerde diensten Grondwettelijke rechten en vrijheden Stakingsrecht 46. Contractueel tewerkgestelden 47 Het Koninklijk Besluit van december 000 (Algemene Principes of APKB) 49. Toepassingsgebied 5. Benoeming 5 3. Loopbaan 5 3 Tuchtrecht 53. Inleiding 55. Tuchtrecht is geen strafrecht 56.. Vergelijking 56 0 INHOUDSOPGAVE

7 .. Gevolgen van het onderscheid Cumulatie van strafvordering en tuchtvordering Interactie tussen de strafprocedure en de tuchtprocedure Tuchtmaatregelen zijn geen ordemaatregelen Waarborgen voor de betrokken ambtenaar 6 5. Rechtsbescherming 64 DEEL VII BESTUURLIJKE HANDHAVING EN ADMINISTRATIEVE SANCTIES Inleiding 67 Handhavingsmechanismen binnen het bestuursrecht 69. Preventieve handhaving 7. Maatregelen tot herstel van de rechtsorde (curatief) Repressieve handhaving door middel van oplegging van administratieve sanctie Algemeen Begrip administratieve sanctie Bij of krachtens de wet vastgestelde maatregel Repressief karakter Opgelegd door een bestuursorgaan Individueel en eenzijdig administratieve rechtshandeling Schending van een (publiekrechtelijke) rechtsnorm Administratieve sanctie en strafsanctie twee begrippen met eenzelfde lading? Administratieve sanctie versus strafsanctie vanuit internrechtelijk perspectief Administratieve sanctie versus strafsanctie vanuit supranationaal perspectief Vormen van administratieve sancties 86 De gemeentelijk administratieve sanctie (GAS) 87. Bij of krachtens de wet vastgestelde maatregel 89. Voorwaarden van de administratieve bestraffingsprocedure 90.. Vaststellingsbevoegdheid 90.. Procedure 9.3. Sanctie Rechterlijke controle met volle rechtsmacht 96 INHOUDSOPGAVE

8 DEEL VIII RECHTSBESCHERMING Inleiding 99 Preventieve mechanismen 30. Advies van de afdeling Wetgeving van de Raad van State Situering en ratio adviesverplichting Kenmerken van het advies Toepassingsgebied adviesverplichting reglementaire besluiten Grondslag Personeel toepassingsgebied Materieel toepassingsgebied Uitzondering op de adviesverplichting Sancties bij niet naleving adviesverplichting 309. Formele motivering van bestuurshandelingen Openbaarheid van bestuur Klachtenbehandeling binnen het bestuur Situering en ratio Grondslag klachtenbehandeling gemeente Voorwaarden waaraan de klachtenbehandeling moet voldoen Over welke klachten? Modaliteiten van de klachtenbehandeling Klachtenbehandeling via ombudsdiensten Situering en ratio Grondslag Ten aanzien van welke overheden De eigenlijke klachtenbehandeling Voorwaarden klachtindiening Beslissing Het onderzoek en de gevolgen De verhouding tussen klachtenbehandeling ombudsman en de repressieve rechtsbescherming 3 6. Bemiddeling Situering en ratio Kenmerken van een bemiddeling Bemiddeling in bestuurszaken 34 INHOUDSOPGAVE

9 Curatieve of repressieve rechtsbescherming 37. Bestuurlijke versus jurisdictionele geschillenbeslechting 39. Bestuurlijke of administratieve beroepen Indeling naargelang het beroepsorgaan Willig of oneigenlijk beroep Hiërarchisch beroep Beroep bij de toezichthoudende overheid Beroep bij een andere administratieve overheid Indeling naargelang wel of niet georganiseerd in een norm Niet-georganiseerd beroep Georganiseerd beroep Jurisdictionele beroepen Rechtsmachtverdeling tussen de gewone rechter en de bestuursrechter Subjectief versus objectief geschil Burgerlijke en politieke rechten Bevoegdheidsverdeling Administratieve rechtscolleges De Raad van State De Raad voor betwistingen inzake studievoortgangsbeslissingen Raad voor Vreemdelingenbetwistingen Het Milieuhandhavingscollege De Raad voor Vergunningsbetwistingen De Raad voor Verkiezingsbetwistingen De Vlaamse Dienst van de Bestuursrechtscolleges Justitiële rechter Het onverbindend verklaren van onwettige bestuurlijke rechtshandelingen De rechtstreekse aanvechting van overheidsdaden 36 3 Overheidsaansprakelijkheid 363. Aansprakelijkheidsvordering op basis van artikel 38 BW 365. Foutloze overheidsaansprakelijkheid Aansprakelijkheid van en voor overheidspersoneel 366 INHOUDSOPGAVE 3