Algemene beginselen inzake deskundigenadvisering aan bestuur en bestuursrechter 11 Ingrid Opdebeek, Steven Denys en Stéphanie De Somer

Transcriptie

1 Inhoud Algemene beginselen inzake deskundigenadvisering aan bestuur en bestuursrechter 11 Ingrid Opdebeek, Steven Denys en Stéphanie De Somer I Probleemstelling, afbakening en onderzoeksvragen 11 1 Maatschappelijke en juridische probleemstelling 11 2 Afbakening preadvies 13 3 Onderzoeksvragen 15 II Terminologie 16 1 Externe adviseur/externe advisering versus interne adviseur/ interne advisering 16 2 Advisering algemeen versus deskundigenadvisering 18 3 Adviseur versus getuige 19 III Toepasselijke regelgeving en beginselen inzake deskundigen advisering 19 1 Toepasselijkheid van art. 6, eerste lid EVRM op de procedure voor de bestuursrechter en de eventuele doorwerking ervan op de procedure voor het bestuur 19 2 Toepasselijke regelgeving en beginselen voor het bestuur 20 3 Toepasselijke regelgeving en beginselen voor de bestuursrechter 21 IV Rekenschapsplicht: recht of plicht voor bestuur en bestuursrechter tot het inwinnen van deskundigenadvies? 22 1 Normatieve consultatieplicht 22 2 Principiële consultatiebevoegdheid voor bestuur en bestuursrechter ook zonder uitdrukkelijke normatieve grondslag daartoe 23 3 Consultatieplicht voor bestuur en bestuursrechter op basis van de beginselen van behoorlijk bestuur of rechtsbedeling 24 V Integriteit: plicht tot deskundigheid, onafhankelijkheid en onpartijdigheid van de adviseur 33 1 Deskundigheid van de adviseur 33 2 Onafhankelijkheid van de adviseur 34 3 Onpartijdigheid van de adviseur 35 VI Rekenschapsplicht: plicht tot het verstrekken van een zorgvuldig advies voor de adviseur en vergewisplicht voor bestuur en bestuursrechter 45 1 Zorgvuldig onderzoek door de adviseur 45 2 Zorgvuldige inhoudelijke advisering door de adviseur 46 3 Vergewisplicht voor het bestuur en de bestuursrechter ten aanzien van het advies 47 5

2 VII Transparantie en participatie: plicht tot mededeling van het advies? Plicht tot het organiseren van individuele of collectieve in- en tegenspraak? 49 1 Plicht tot mededeling van het advies? 49 2 Plicht tot het horen/consulteren van betrokkenen/belanghebbenden? 50 VIII Transparantie en rekenschapsplicht: Plicht tot motivering van het advies? plicht om rekening te houden met het advies? 58 1 Plicht tot formele motivering van het advies? 58 2 Plicht tot het betrekken van het advies in de bestuurlijke/ rechterlijke beslissing 60 3 Plicht tot het uitoefenen van de eigen bevoegdheid/rechtsmacht en het al dan niet volgen van het advies 61 4 Plicht tot formele motivering van de bestuurlijke/rechterlijke beslissing ten aanzien van het advies 62 IX Effectiviteits- en efficiëntiebeginsel: kosten en baten van zorgvuldige advisering 64 1 Kostprijs van de zorgvuldigheid in een conflictmodel 64 2 Baten van zorgvuldige advisering 66 X Conclusies 66 Lijst van vaak gebruikte afkortingen 68 Deskundigen in het Nederlands bestuursrecht. Rechterlijke controle van bestuursoptreden dat op deskundigenadvisering is gebaseerd 69 Rens Koenraad 1 Inleiding Het probleem De vraagstelling De opzet van het preadvies Afbakening van het onderwerp Omgevingsrecht in Nederland Andere rechtsgebieden Terminologie Gehanteerde afkortingen 75 2 Bronnen voor normering van advisering EVRM en EU-Grondrechtenhandvest Awb Andere bronnen 80 3 Bestuursrechtelijk bewijsrecht Inleiding Uitgangspunten Rechtsbescherming Bewijsrecht toegepast op advisering 87 6

3 4 Advisering tijdens de bestuurlijke fase Inleiding Plichten van het bestuur Bevoegdheden van het bestuur Plichten van de burger Rechten van de burger Advisering in de rechterlijke fase Inleiding Plichten van de burger Rechten van de burger Plichten van het bestuur Rechten van het bestuur Plichten van de rechter Bevoegdheden van de rechter Procedure als een deskundige is benoemd Uitleiding Beschouwingen naar aanleiding van de vraagstelling Concrete voorstellen 126 Hervorming en modernisering van het strafprocesrecht: de inrichting van het vooronderzoek 129 Philip Traest 1 Inleiding Een terugblik De achtergrond van de voorgenomen hervorming De rolverdeling tussen het Openbaar Ministerie en de onderzoeksrechter Opsporingsonderzoek en gerechtelijk onderzoek Evaluatie Geïntegreerd vooronderzoek onder leiding van het Openbaar Ministerie Consequenties voor het vervolgingsbegrip De rechten van partijen tijdens het vooronderzoek, in het bijzonder van de verdachte en het slachtoffer Het inzagerecht Het inzagerecht in een geïntegreerd vooronderzoek Bijkomende onderzoekshandelingen Bijkomende onderzoekshandelingen in een geïntegreerd vooronderzoek 161 7

4 7 De positie van het slachtoffer bij het uitlokken of laten voortduren van een strafrechtelijk vooronderzoek De bevoegdheden Bevoegdheden tot vrijheidsbeperking en vrijheidsbeneming De verdenkingscriteria De verhouding tussen het vooronderzoek en het onderzoek ter terechtzitting Het ondervragingsrecht van getuigen (à charge) Sanctionering van vormverzuimen Besluit 194 De inrichting van het voorbereidend onderzoek in het nieuwe Wetboek van Strafvordering 195 Berend Keulen 1 Inleiding De achtergrond van de (wens tot) herinrichting van het vooronderzoek De opsporing centraal Inleiding De rolverdeling tussen Openbaar Ministerie en rechter-commissaris Consequenties voor het vervolgingsbegrip Relatieve competentie binnen Openbaar Ministerie en rechtspraak De rechten van de verdachte en het slachtoffer Inleiding Inzage van processtukken Het recht om onderzoekshandelingen uit te lokken De bevoegdheden Inleiding Vrijwillige medewerking Bevoegdheden tot vrijheidsbeperking en vrijheidsbeneming De verdenkingscriteria De verhouding tot het onderzoek ter terechtzitting Inleiding Het ondervragingsrecht Processuele sancties Tot slot 245 8

5 De inpassing van digitale producten in het Belgisch privaatrecht 247 Koen Swinnen Inleiding 247 Hoofdstuk I Pand en beslag op databestanden 248 Titel 1 Inleiding en afbakening 248 Titel 2 Geen zelfstandig beslag op databestanden 249 Titel 3 Indirect beslag of pand op databestanden 253 Titel 4 Aandachtspunten bij zelfstandig beslag en pand op data 260 Titel 5 Conclusie 273 Hoofdstuk II Elektronisch contracteren en ondertekenen bij onroerende goederen 273 Titel 1 Inleiding en afbakening 273 Titel 2 Onroerend goed en elektronisch contracteren en ondertekenen 274 Titel 3 Conclusie 281 Hoofdstuk III Aansprakelijkheid voor schade veroorzaakt door (autonome) robots 282 Titel 1 Inleiding en afbakening 282 Titel 2 Contractuele aansprakelijkheid 285 Titel 3 Buitencontractuele aansprakelijkheid 294 Titel 4 Aansprakelijkheid op grond van de artikelen BW 305 Titel 5 Conclusie 308 Digitalisering en het Nederlands Burgerlijk Wetboek 311 Marten Voulon 1 Probleemstelling De elektronische handtekening Het wettelijk kader De handgeschreven handtekening en de onderhandse akte De risicogebaseerde benadering Achterliggende technologie van de elektronische handtekening De noodzaak van een authenticatiesysteem De wettelijke definities van de elektronische handtekening Betrouwbaarheidsniveaus De gelijkstelling van de elektronische handtekening met de handgeschreven handtekening volgens eidas De risicogebaseerde benadering van de Nederlandse wetgever Tussenconclusie: de risicogebaseerde benadering en de elektronische handtekening Het digitale product Het executoriale deurwaardersbeslag op een kandidatenbestand Big data Software 339 9

6 3.4 Digitale inhoud Tussenconclusie Het autonome systeem Contractuele gebondenheid Aansprakelijkheid Besluit 347 Literatuur 348 Preadviezen