DE CONTRACTUELE MODULERING VAN DE GEBRUIKS- EN BESCHIKKINGSBEVOEGDHEDEN VAN DE VRUCHTGEBRUIKER Ruud Jansen en Koen Swinnen... 51

Transcriptie

1 INHOUD DE KWALIFICATIE VAN HET RECHT VAN VRUCHTGEBRUIK: CONTRACTUELE MOGELIJKHEDEN EN AFBAKENING TEGENOVER OPSTAL, ERFPACHT EN HUUR Nicolas Carette en Julie Del Corral I. Inleiding II. Afbakening tegenover het recht van opstal, erfpacht en huur A. Principes van fiscale en civiele herkwalificatie B. Recht van opstal Gebruiks- en genotsrechten Beschikkingsrecht Inventaris en borgstellingsplicht Andere plichten voor de opstalhouder vruchtgebruiker Duur Besluit: herkwalificatie mogelijk? C. Recht van erfpacht Gebruiks- en genotsrechten Beschikkingsrecht Inventaris- en borgstellingsplicht Andere plichten voor erfpachter vruchtgebruiker Duur Besluit: herkwalificatie mogelijk? D. Huur Gebruiks- en genotsrechten Beschikkingsrecht Inventaris- en borgstellingsplicht Plichten voor huurder/verhuurder en vruchtgebruiker/blote eigenaar Duur Besluit: herkwalificatie mogelijk? III. Besluit v

2 DE CONTRACTUELE MODULERING VAN DE GEBRUIKS- EN BESCHIKKINGSBEVOEGDHEDEN VAN DE VRUCHTGEBRUIKER Ruud Jansen en Koen Swinnen I. Inleiding II. De wettelijke gebruiks- en beschik kings bevoegdheden van de vruchtgebruiker A. Het recht om het goed te gebruiken B. Het recht om de vruchten te genieten C. Beperkingen Het goed in stand houden De bestemming van het goed respecteren Het goed beheren als een goede huisvader D. Nuanceringen op het algemeen kader Onduidelijkheid over de invulling van het gebruik en genot Beschikkingsbevoegdheid in hoofde van de vruchtgebruiker a. De daad van beschikking is een daad van beheer b. De daad van beheer is een daad van beschikking III. Contractuele modulering van de gebruiks- en beschikkingsbevoegd heden van de vruchtgebruiker A. Inleiding B. Inperking Beperkingen via onoverdraagbaarheidsclausules Beperkingen via bijkomende positieve verplichtingen lastens de vruchtgebruiker a. Interne bijkomende positieve verplichtingen b. Externe bijkomende positieve verplichtingen Vruchtgebruik of huur? B. Uitbreiding Verruimde bevoegdheden wat betreft gebruik en genot De bevoegdheid om de bestemming te wijzigen? Vruchtgebruik met conventionele beschikkingsbevoegdheid IV. Besluit DE CONTRACTUELE GRENZEN VAN DE DUUR VAN HET RECHT VAN VRUCHTGEBRUIK Mathieu Muylle I. Inleiding rechtshistorisch II. De duur van het gewone vruchtgebruik A. De duur bij vruchtgebruik van natuurlijke personen: een tijdelijk en persoonsgebonden recht B. De duur bij vruchtgebruik van rechts personen: een tijdelijk recht met een maximumduur van dertig jaar vi

3 C. Uitzonderingen of oneigenlijke uitzonderingen op de duurbeperkingen in het vigerend recht Bij natuurlijk personen a. Overdracht van vruchtgebruik aan een derde b. Vruchtgebruik op het hoofd van een derde c. Vruchtgebruik gevestigd op meerdere hoofden d. Tussenbesluit Bij rechtspersonen: de duurbeperking van artikel 619 BW onder vuur De voortijdige beëindiging van de duur a. De geldigheid van contractuele beëindigingsmechanismen b. Wettelijke beëindigingsmechanismen: de vervallenverklaring van het recht c. Bedingen die in de voortzetting van het recht voorzien: de hernieuwing of de verlenging van het vruchtgebruik D. Duuroverschrijding en sancties bij het overschrijden van de duur III. Besluit QUASI-VRUCHTGEBRUIK: CONTRACTUELE MOGELIJKHEDEN EN GRENZEN Ann Apers en Alain-Laurent Verbeke I. Inleiding: begrip en oorsprong van quasi-vruchtgebruik II. Automatisch quasi-vruchtgebruik A. Regime B. Toepassingsgebied quasi-vruchtgebruik uit aard goed III. Conventioneel quasi-vruchtgebruik A. Regime conventioneel aanpassen? B. Toepassingsgebied conventioneel aanpassen? C. Toepassing: Schenking met voorbehoud van conventioneel quasivruchtgebruik Conclusie VRUCHTGEBRUIK OP ALGEMEENHEDEN: CONTRACTUELE GRENZEN EN GEVOLGEN Elien Dewitte en Vincent Sagaert I. Feitelijke en juridische algemeenheden: algemene uitgangspunten II. Vruchtgebruik op een feitelijke of juridische universaliteit: eigenlijk of oneigenlijk vruchtgebruik? III. Zakelijke subrogatie binnen universaliteiten vii

4 IV. De bevoegdheden van een vrucht gebruiker op een universaliteit A. Perspectieven voor ruime bevoegdheden B. Beperkingen op de ruime bevoegdheden V. Het lot van meer- en minwaarden in de universaliteit VI. Contractuele modulering van de bevoegdheden van de vruchtgebruiker VII. Toepassing op een handelszaak VIII. Toepassing op een effecten portefeuille A. Vruchtgebruik op aandelen: eigenlijk of oneigenlijk vruchtgebruik? B. Bevoegdheden van een vruchtgebruiker op een effectenportefeuille IX. Toepassing op een maatschap VRUCHTGEBRUIK OP ONLICHAMELIJKE GOEDEREN Sofie Bouly en Dorothy Gruyaert I. Inleiding II. Vruchtgebruik op zakelijke rechten A. Zakelijke rechten als voorwerp van een recht van vruchtgebruik? B. Vruchtgebruik op vruchtgebruik Vruchtgebruik op het recht van vruchtgebruik Vruchtgebruik op de met vruchtgebruik bezwaarde grond Vruchtgebruik op het door de vruchtgebruiker opgerichte gebouw C. Vruchtgebruik op erfpacht Vruchtgebruik op het recht van erfpacht Vruchtgebruik op de met erfpacht bezwaarde grond Vruchtgebruik op het door de erfpachter opgerichte gebouw D. Vruchtgebruik op opstal Vruchtgebruik op het recht van opstal Vruchtgebruik op de met opstal bezwaarde grond Vruchtgebruik op het door de opstalhouder opgerichte gebouw E. Vruchtgebruik op erfdienstbaarheid F. Kritische beschouwingen bij vruchtgebruik op zakelijke rechten Het tenietgaan van het vruchtgebruik De invloed van een overdrachtsbeperking of -verbod De praktische implicaties van de theoretische driedeling III. Vruchtgebruik op schuldvorderingen A. Schuldvorderingen als voorwerp van een recht van vruchtgebruik? viii

5 B. Ontstaan van een vruchtgebruik op een schuldvordering C. Bestaan van een vruchtgebruik op een schuldvordering Rechten en plichten van de blote eigenaar Rechten en plichten van de vruchtgebruiker a. Algemeen gebruiksrecht en vruchtgenot b. Inningsbevoegdheid ten aanzien van de schuldvordering D. Tenietgaan van een vruchtgebruik op een schuldvordering IV. Besluit CONTRACTUELE MOGELIJKHEDEN, OPPORTUNITEITEN EN VALKUILEN Alexis Lemmerling en Alain van Doorslaer de ten Ryen I. lnleiding II. Fiscale aandachtspunten A. Horizontale splitsing Standpunt fiscale administratie Standpunt rulingcommissie van 8 februari Herkwalificatie in recht van opstal B. Verticale Splitsing Artikel 9 W.Succ Voorafgaande schenking Directe belastingen III. Bespreking van de clausules A. Duur B. Staat van het goed C. Borgstelling D. Genot E. Onderhoud herstellingen F. Werken Lot van de uitgevoerde werken G. Lasten en belastingen H. Verzekering I. Vervreemdingsverbod J. Verkoop van het onroerend goed K. Indien privatieve kavel deel uitmakend van een regime van gedwongen mede-eigendom L. Indien vruchtgebruiker vennootschap is ix