De wet van 20 juli 1990 op de voorlopige hechtenis: begrip, evolutie en toepassingsgebied (D. De Wolf)... 19

Transcriptie

1 INHOUD INLEIDING De wet van 20 juli 1990 op de voorlopige hechtenis: begrip, evolutie en toepassingsgebied (D. De Wolf) Inhoud Kernbibliografie Over wetten vóór Over de wet van 20 juli Over de wet van 31 mei ) Begrip: voorlopige hechtenis ) Beknopt historisch overzicht ) Gemeen recht bijzondere bepalingen ) Toepassingsgebied van de wet van 20 juli A. Rationae materiae B. Rationae personae C. Rationae loci ) Algemene regels van rechtspleging TITEL I DE VOORLOPIGE HECHTENIS HOOFDSTUK I. DE AANHOUDING De aanhouding (H. Berkmoes) Inhoud Kernbibliografie ) Algemeen A. Toepassingsgebied B. Terminologie C. Geen definitie van aanhouding/arrestatie D. Onderscheid: heterdaad - buiten heterdaad en agent van de openbare macht - particulier E. Andere gevallen van gerechtelijke vrijheidsbeneming F. Sancties

2 Voorlopige hechtenis 2) Arrestatie bij betrapping op heterdaad A. Door een agent van de openbare macht Begrippen Bevoegde overheid Strafdrempel Duur en aanvang van de vrijheidsberoving Taak officier van gerechtelijke politie Minderjarigen B. Door een particulier Begrippen Strafdrempel Duur en aanvang van de vrijheidsberoving Dwang C. Vormvereisten ) Arrestatie buiten heterdaad A. Algemeen B. Bestaan van ernstige aanwijzingen van schuld aan een misdaad of een wanbedrijf C. Strafdrempel D. Bewarende maatregelen E. Duur en aanvang van de vrijheidsberoving F. Vormvoorwaarden ) Samenloop van termijnen ) Politionele aspecten A. Fouillering B. Boeien van een persoon C. Arrestatie- en opsluitingvoorschriften Bijstand van de advocaat bij politieverhoor (H. Berkmoes) Inhoud Kernbibliografie ) Algemeen ) Voorafgaand vertrouwelijk overleg met een advocaat ) Aanwezigheid van de advocaat tijdens het verhoor A. Algemeen B. Doel en rol van de advocaat tijdens het verhoor C. Bijkomend vertrouwelijk overleg ) Afstand van de bijstand van een advocaat tijdens het verhoor ) Recht om een vertrouwenspersoon op de hoogte te brengen ) Recht op medische bijstand ) Sancties

3 8) Geheimhoudingsplicht HOOFDSTUK II. HET BEVEL TOT MEDEBRENGING Het bevel tot medebrenging (H. Berkmoes) Inhoud Kernbibliografie ) Begrip: een met redenen omkleed bevel ) Toepassingsgevallen: een verdachte niet ter beschikking van de onderzoeksrechter en de weigerachtige getuige ) Strafdrempel ) Motivering ) Vormvoorschriften ) Betekening en duur ) Uitvoering ) Ondervraging binnen de 24 uur na de betekening ) Het bevel tot medebrenging in relatie tot het bevel tot verlenging 90 HOOFDSTUK II/I. HET BEVEL TOT VERLENGING Het bevel tot verlenging (H. Berkmoes) Inhoud Kernbibliografie ) Situering ratio legis ) Voorwaarden A. Materiële voorwaarden B. Vormvoorwaarden ) Mededeling aan de procureur des Konings ) Geen rechtsmiddel ) Waarborgen: nieuw recht op vertrouwelijk overleg, inlichten vertrouwenspersoon en medische bijstand ) Mini-instructie ) Minderjarigen ) Combinatie met het bevel tot medebrenging ) Betekening

4 Voorlopige hechtenis HOOFDSTUK III. HET AANHOUDINGSBEVEL Het aanhoudingsbevel (E. Van Praet & D. De Wolf) Inhoud Kernbibliografie ) Het verlenen van het aanhoudingsbevel (art. 16) (E. Van Praet) A. Algemeen B. Bevoegdheid van de onderzoeksrechter C. Grondvoorwaarden Geen finaliteit van onmiddellijke bestraffing of dwang Strafdrempel van 1 jaar gevangenisstraf Het bestaan van ernstige aanwijzingen van schuld Volstrekte noodzaak voor de openbare veiligheid Misdrijven tot en met vijftien jaar gevangenisstraf en misdrijven die vijftien jaar gevangenisstraf te boven gaan D. Het verhoor voorafgaand aan het aanhoudingsbevel Onderwerp van het verhoor en mededeling dat een aanhoudingsbevel kan worden verleend Bijstand van de advocaat Taal Onderzoeksmaatregelen teneinde gegevens van het verhoor te controleren E. Vormvoorschriften Vermeldingen in het aanhoudingsbevel Bijzondere motivering: de feitelijke omstandigheden van de zaak en die welke eigen zijn aan de persoon van de verdachte Uitwendige vormvoorschriften: handtekening en zegel van de onderzoeksrechter Vermeldingen in de processen-verbaal van verhoor van de verdachte ) Elektronische detentie (art. 16) (D. De Wolf) Inhoud Kernbibliografie A. Algemeen en doelstelling B. Betekenis C. Bevoegde organen D. Voorwaarden E. Vast adres en vrij verkeer F. Uitvoering G. Rechtsmiddelen ) De strijdige beschikking (art. 17) (E. Van Praet)

5 4) Formaliteiten na het bevel tot aanhouding (art. 18) (E. Van Praet) A. Betekening B. Overhandiging van een afschrift van het proces-verbaal van verhoor 140 C. Vaststelling en controle van de naleving van de voorschriften van de betekening ) Tenuitvoerlegging (art. 19) (E. Van Praet) Verbod en beperking van vrij verkeer (art. 20) (E. Van Praet) Inhoud Kernbibliografie ) Algemeen ) Verbod van vrij verkeer A. Ten aanzien van de advocaat: geen toepassing B. Ten aanzien van anderen: beperkte toepassing ) Beperking van vrij verkeer A. Algemeen B. Ten aanzien van bepaalde personen C. Verzoek tot opheffing HOOFDSTUK IIIBIS. BEVEL TOT AANHOUDING MET HET OOG OP ONMIDDELLIJKE VERSCHIJNING Kernbibliografie Het luik voorlopige hechtenis in de procedure van onmiddellijke verschijning (red.) HOOFDSTUK IV. DE HANDHAVING VAN DE VOORLOPIGE HECHTENIS Handhaving van de voorlopige hechtenis (eerste en latere verschijningen, tussentijds verzoek tot invrijheidstelling en gemeenschappelijke procedureregels) (E. Van Praet) Inhoud Kernbibliografie ) De raadkamer ) Eerste verschijning

6 Voorlopige hechtenis A. Geldigheidsduur van het aanhoudingsbevel B. Rol van de raadkamer Regelmatigheid van het aanhoudingsbevel Opportuniteit: noodzakelijkheid voor de openbare veiligheid Motivering C. Rechtspleging Berichtgeving van de verschijning Terbeschikkingstelling van het dossier Verslag van de onderzoeksrechter D. De beschikking ) Latere verschijningen A. Termijn Geldigheidsduur van de beschikking Maandelijks of driemaandelijks toezicht Redelijke termijn B. Rol van de raadkamer Opportuniteit: noodzakelijkheid voor de openbare veiligheid Motivering C. Berichtgeving van de verschijning en terbeschikkingstelling van het dossier D. Samenvattende ondervraging ) Verzoek tot invrijheidstelling ) Gemeenschappelijke procedureregels voor de raadkamer A. Openbaarheid B. Verschijning C. Wijziging van de kwalificatie D. Beantwoorden van conclusies INTERMEZZO. ZESMAANDELIJKSE CONTROLE Zesmaandelijkse controle (E. Van Praet) Omzetting van hechtenis onder elektronisch toezicht naar hechtenis in de gevangenis (S. Verbraeken) Inhoud Kernbibliografie ) Autonome beslissing van de onderzoeksrechter ) Toepassingsvoorwaarden ) Procedureverloop na omzetting van de modaliteit van de voorlopige hechtenis

7 HOOFDSTUK V. DE OPHEFFING VAN HET BEVEL TOT AANHOUDING Opheffing van het bevel tot aanhouding (S. Verbraeken) Inhoud Kernbibliografie ) Artikel 25, 1: voor de eerste verschijning voor de raadkamer ) Artikel 25, 2: na de eerste beslissing van de raadkamer ) Verzoek tot opheffing van het bevel tot aanhouding of tot wijziging van de modaliteit van uitvoering ) Voorlopige hechtenis onder elektronisch toezicht ) Persoonlijke verschijning van de verdachte bij procedurehandelingen HOOFDSTUK VI. DE WEERSLAG VAN DE REGELING VAN DE RECHTSPLEGING OP DE VRIJHEIDSBENEMENDE MAATREGELEN De weerslag van de regeling van de rechtspleging op de vrijheidsbenemende maatregelen (S. Verbraeken) Inhoud Kernbibliografie ) Inleiding ) Artikel 26, A. Buitenvervolgingstelling B. Verwijzing naar de politierechtbank ) Artikel 26, ) Artikel 26, ) Artikel 26, A. Hoger beroep door het openbaar ministerie B. Hoger beroep door de verdachte C. Hoger beroep door de burgerlijke partij ) Artikel 26, 5 Wet op de voorlopige hechtenis: beschikking tot gevangenneming A. Algemeen B. Gevallen De beschikking tot gevangenneming in criminele zaken

8 Voorlopige hechtenis 2. De beschikking tot gevangenneming voor een wanbedrijf (art. 26, 5, derde lid) Beschikking tot gevangenneming door de raadkamer Beschikking tot gevangenneming door de kamer van inbeschuldigingstelling ) Elektronisch toezicht als modaliteit van de voorlopige hechtenis Verzoekschrift tot voorlopige invrijheidstelling (S. Verbraeken) Inhoud Kernbibliografie ) Gevallen A. Artikel 27, 1: Mogelijkheden tot voorlopige invrijheidstelling na verwijzing door het onderzoeksgerecht met behoud van de voorlopige hechtenis B. Artikel 27, 2: Mogelijkheden tot voorlopige invrijheidstelling na onmiddellijke aanhouding of veroordeling bij verstek C. Verzoekschrift tot voorlopige invrijheidstelling na afleveren van een aanhoudingsbevel bij verstek (art. 34 Wet op de voorlopige hechtenis) ) Procedure A. Vormvereisten van het verzoekschrift tot voorlopige invrijheidstelling 237 B. Behandeling van het verzoekschrift tot voorlopige invrijheidstelling. 237 C. Motivering van de uitspraak ) Alternatieven en modaliteiten A. Invrijheidstelling onder voorwaarden of borgsom B. Geen omzetting van de voorlopige hechtenis naar een hechtenis onder elektronisch toezicht ) Rechtsmiddelen A. Hoger beroep tegen de beslissing gewezen op het verzoekschrift tot voorlopige invrijheidstelling B. Cassatieberoep tegen de beslissing betreffende de voorlopige invrijheidstelling C. Verzoekschrift tot voorlopige invrijheidstelling tijdens de cassatieprocedure ) Voorlopige invrijheidstelling en het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens en de Fundamentele Vrijheden Bevel tot aanhouding tegen de in vrijheid gelaten of in vrijheid gestelde verdachte (S. Verbraeken) Inhoud Kernbibliografie ) Persoonlijk toepassingsgebied: in vrijheid gelaten of in vrijheid gestelde verdachte

9 2) Uitgesloten situaties ) Toepassingsvoorwaarden voor afleveren van een nieuw aanhoudingsbevel A. Verzuim te verschijnen bij enige proceshandeling Algemeen Verstek B. Ernstige en nieuwe omstandigheden C. Vereiste van dezelfde feiten ) Wettelijke voorschriften inzake het nieuwe aanhoudingsbevel ) Toezicht door de onderzoeksgerechten ) Voorlopige hechtenis onder elektronisch toezicht Opgave van adres voor betekeningen tijdens het gerechtelijk onderzoek (S. Verbraeken) Kernbibliografie HOOFDSTUK VII. HET HOGER BEROEP HOOFDSTUK VIII. HET CASSATIEBEROEP Het hoger beroep (F. Van Volsem) Inhoud Kernbibliografie Algemene werken Diverse Hoger beroep ) Voor beroep vatbare beslissingen A. Algemeen B. Vatbare beslissingen C. Uitgesloten beslissingen ) De beroepstermijn ) De verklaring van hoger beroep ) Het overmaken van de stukken aan het appelgerecht ) De verwittiging van de raadsman van de verdachte ) De inzage van het dossier ) De verplichting uitspraak te doen op basis van een volledig dossier

10 Voorlopige hechtenis 8) De beperktheid van de inzagemodaliteiten ) De kennisname van overtuigingstukken ) De schriftelijke vordering van het openbaar ministerie ) De onpartijdigheid van het appelgerecht ) Het debat A. Algemeen B. Persoonlijke verschijning van de verdachte C. Horen van magistraten D. Taalgebruik E. Proces-verbaal van de terechtzitting ) De taken van het appelgerecht A. De devolutieve en de relatieve werking van het hoger beroep B. De opdracht van het appelgerecht C. De op het appelgerecht rustende motiveringsverplichting D. De verplichting voor het appelgerecht conclusies te beantwoorden ) Het onderzoek van de regelmatigheid van onderzoekshandelingen Kernbibliografie ) De (niet-)impact van de onregelmatigheid van de rechtspleging voor de raadkamer ) De eenparigheidsvereiste ) Het arrest ) De termijn waarbinnen het appelgerecht uitspraak moet doen en hechtenistoestand tijdens de appelprocedure ) Een titel van vrijheidsbeneming voor een of drie maanden ) De afstand van het hoger beroep ) De niet-ontvankelijkheid van het hoger beroep ) Het verlies of het behoud van de bestaansreden van het hoger beroep ) De betekening van de beslissing tot handhaving ) Bijzondere gevallen Cassatieberoep (F. Van Volsem) Inhoud Kernbibliografie Algemene werken Cassatieberoep ) De voor cassatieberoep vatbare beslissingen A. Algemeen B. Toepassingsgevallen

11 2) De verklaring van cassatieberoep ) Twee cassatieberoepen tegen dezelfde beslissing ) De termijnen voor het instellen van een cassatieberoep ) De verplichting het cassatieberoep te betekenen ) Het aanvoeren van cassatiemiddelen: vorm en termijn ) Het toesturen van het dossier aan het Hof van Cassatie ) De hechtenistoestand tijdens de cassatieprocedure en de termijn voor uitspraak ) Het verzoek tot uitstel van behandeling van de zaak ) De gevolgen van het instellen van cassatieberoep voor andere procedures ) Het toezicht door het Hof van Cassatie ) Onontvankelijke cassatiemiddelen ) Het (niet-)stellen van een prejudiciële vraag aan het Grondwettelijk Hof ) De mogelijke beslissingen van het Hof van Cassatie A. De cassatie met verwijzing B. De cassatie zonder verwijzing C. De verwerping van het cassatieberoep ) Het cassatieberoep zonder bestaansreden ) De afstand van het cassatieberoep HOOFDSTUK IX. DE VERLENGING VAN DE TERMIJNEN, DE INVRIJHEIDSTELLING, DE ONMIDDELLIJKE AANHOUDING EN HET BEVEL TOT AANHOUDING BIJ VERSTEK Inhoud Kernbibliografie De verlenging van termijnen (D. De Wolf) ) Algemeen ) Duur verlenging ) Toepassingsgevallen: onderzoeksgerechten ) Toepassingsgevallen: cassatieberoep

12 Voorlopige hechtenis Verlenging t.a.v. personen die onder militaire wetten vallen (red.) Lot van de hechtenis na veroordeling en de onmiddellijke aanhouding (D. De Wolf) Inhoud Kernbibliografie ) Algemeen ) Toepassingsgevallen ) Voorwaarden voor onmiddellijke aanhouding A. Bijzonderheden: de beklaagde en zijn raadsman moeten worden gehoord B. Bijzonderheden: er wordt gevreesd dat de beklaagde zich aan de uitvoering van de straf zou pogen te onttrekken ) Zetelsamenstelling ) Uitvoering ) Rechtsmiddelen A. Algemeen B. Verzet De persoon die verzet aantekent is niet in detentie De persoon die verzet aantekent is gedetineerd C. Hoger beroep De appellant is niet gedetineerd De appellant is gedetineerd D. Cassatieberoep Het bevel tot aanhouding bij verstek (D. De Wolf) Inhoud Kernbibliografie ) Algemeen ) Toepasselijke regels ) Draagwijdte ( 1) ) Betekening ( 2) ) Bijzonderheden inzake uitlevering ) Rechtsmiddelen

13 HOOFDSTUK X. VRIJHEID ONDER VOORWAARDEN EN INVRIJHEIDSTELLING ONDER VOORWAARDEN Vrijheid onder voorwaarde en invrijheidstelling onder voorwaarden (D. De Wolf) Inhoud Kernbibliografie ) Algemeen (art. 35, 1 en 5 en art. 36) ) Vrijheid en invrijheidstelling onder voorwaarden (art. 35 en 37-38bis) A. Type voorwaarden (art. 35, 1, 3 en 6) B. Duurtijd (art. 35, 1) C. Motivering (art. 35, 2) D. Uitvoering/betekening (art. 37) E. Controle op uitvoering (art bis) ) Voorafgaande betaling van een borgsom (art. 35, 4) A. Borgsom ( 4, eerste lid) B. Motieven ( 4, eerste en tweede lid) C. Bedrag D. Uitvoering (art. 35, 4, derde lid en 37) E. Controle (art. 38) F. Teruggave ( 1, leden vier tot zeven) ) Opheffing, wijziging of verlenging (art. 36) A. Algemeen B. Tijdens het gerechtelijk onderzoek ( 1) C. Op het einde van het gerechtelijk onderzoek ( 2) D. Voor het vonnisgerecht ( 3) ) Rechtsmiddelen (art. 37, eerste lid) TITEL II. SLOT-, WIJZIGINGS- EN OPHEFFINGSBEPALINGEN