Hof van Cassatie van België

Transcriptie

1 30 JUNI 2015 P N/1 Hof van Cassatie van België Arrest Nr. P N G. C., beklaagde, vrij onder voorwaarden, eiser, met als raadsman mr. Eric Pringuet, advocaat bij de balie te Gent. I. RECHTSPLEGING VOOR HET HOF Het cassatieberoep is gericht tegen het arrest van het hof van beroep te Antwerpen, kamer van inbeschuldigingstelling, van 18 juni De eiser voert in een memorie die aan dit arrest is gehecht, twee middelen aan. Raadsheer Alain Bloch heeft verslag uitgebracht. Advocaat-generaal met opdracht Alain Winants heeft geconcludeerd.

2 30 JUNI 2015 P N/2 II. BESLISSING VAN HET HOF Beoordeling Eerste middel Eerste onderdeel 1. Het onderdeel voert schending aan van artikel 23, 4, Voorlopige Hechteniswet, evenals miskenning van de motiveringsplicht: het arrest beantwoordt eisers verweer niet dat de klacht met burgerlijkepartijstelling onontvankelijk was en aldus de strafvordering niet op gang kon brengen. 2. Met de vaststelling dat het bevel tot aanhouding waaruit blijkt dat de procureur des Konings een gerechtelijk onderzoek had gevorderd naar de feiten, vervat in het bevel tot aanhouding, vooraleer de onderzoeksrechter besliste de eiser aan te houden, regelmatig is, oordeelt het arrest wettig dat de strafvordering lastens de eiser regelmatig was opgestart. De kamer van inbeschuldigingstelling diende dan ook eisers verweer met betrekking tot de onontvankelijkheid van de burgerlijkepartijstelling die geen afbreuk kan doen aan de ontvankelijkheid van de strafvordering, niet verder te beantwoorden. Het onderdeel kan niet worden aangenomen. Tweede en derde onderdeel 3. De beide onderdelen voeren schending aan van artikel 235ter Wetboek van Strafvordering en de artikelen 16, 1 en 5, en 23, 4, Voorlopige Hechteniswet, evenals miskenning van de motiveringsverplichting: het arrest beantwoordt eisers verweer niet dat er geen ernstige aanwijzingen van schuld bestaan wat betreft het hem ten laste gelegde feit van misbruik van vennootschapsgoederen (tweede onderdeel) en van passieve private omkoping (derde onderdeel); de verwijzing naar het proces-verbaal nr /2015 volstaat niet als antwoord; de appelrechters konden onmogelijk vaststellen dat er aanwijzingen van schuld dienaangaande bestonden.

3 30 JUNI 2015 P N/3 4. De onderdelen wijzen artikel 235ter Wetboek van Strafvordering aan als geschonden, maar geven niet aan hoe en waardoor het arrest die bepaling schendt. In zoverre zijn de onderdelen onduidelijk en bijgevolg niet ontvankelijk. 5. Wanneer de partijen in conclusies het bestaan van ernstige aanwijzingen van schuld betwisten, onder vermelding van feitelijke gegevens, moet de raadkamer of in voorkomend geval de kamer van inbeschuldigingstelling, indien zij de voorlopige hechtenis handhaaft, preciseren welke gegevens volgens haar dergelijke aanwijzingen van schuld uitmaken. 6. Het arrest oordeelt dat de ernstige aanwijzingen van schuld blijken uit het navolgend proces-verbaal nr /2015 van 17/6/2015, die thans worden bijgetreden door de kamer van inbeschuldigingstelling en niet ontkracht worden door eisers in besluiten aangevoerde argumentatie. Aldus beantwoordt het arrest eisers verweer en verantwoordt het de beslissing naar recht. In zoverre kunnen de onderdelen niet worden aangenomen. 7. Voor het overige verplichten de onderdelen het Hof tot een onderzoek van feiten waarvoor het niet bevoegd is. In zoverre zijn de onderdelen niet ontvankelijk. Vierde onderdeel 8. Het onderdeel voert schending aan van artikel 235ter Wetboek van Strafvordering en de artikelen 16, 1 en 5, en 23, 4, Voorlopige Hechteniswet, evenals miskenning van de motiveringsverplichting: het arrest beantwoordt eisers verweer niet dat het recidivegevaar niet wordt gemotiveerd aan de hand van de antecedenten en de persoonlijkheid van de eiser en dat het collusiegevaar niet ernstig kan worden weerhouden; de appelrechters konden onmogelijk vaststellen dat er recidive- of collusiegevaar bestond. 9. Het onderdeel wijst artikel 235ter Wetboek van Strafvordering aan als geschonden, maar geeft niet aan hoe en waardoor het arrest die bepaling schendt. In zoverre is het onderdeel onduidelijk en bijgevolg niet ontvankelijk.

4 30 JUNI 2015 P N/4 10. Het arrest oordeelt onaantastbaar met overname van de redenen van de beroepen beschikking en het bevel tot aanhouding dat: - het te vrezen is dat de eiser, mocht hij zonder meer in vrijheid worden gesteld, nieuwe misdaden of wanbedrijven zou plegen of zich zou verstaan met derden; - er ernstige aanwijzingen zijn dat feiten met een zwaarwichtig karakter werden gepleegd, wat wijst op een gevaarlijke geestesgesteldheid; - het onderzoek zich nog in een beginstadium bevindt en nog verschillende onderzoeksdaden dienen te gebeuren, in het bijzonder het horen en confronteren van verschillende personen, met gevaar voor collusie; - er gevaar is voor recidive, gelet op het winstgevend karakter van de feiten. Het preciseert verder bij de opgave van de na te leven voorwaarden met wie de collusie moet vermeden worden. 11. Met deze redenen beantwoordt het arrest eisers verweer en is de beslissing dat er recidive- en collusiegevaar bestaat, naar recht verantwoord. In zoverre kan het onderdeel niet worden aangenomen. 12. Voor het overige verplicht het onderdeel het Hof tot een onderzoek van feiten waarvoor het niet bevoegd is. In zoverre is het onderdeel niet ontvankelijk. Tweede middel Eerste onderdeel 13. Het onderdeel voert schending aan van de artikelen 16, 1 en 5, en 35, 2, Voorlopige Hechteniswet, evenals miskenning van de motiveringsverplichting: het arrest geeft de redenen niet op waarom het als voorwaarde het hebben van een vaste woonstplaats oplegt; deze voorwaarde houdt geen verband met het recidive- of collusiegevaar; de eiser verzoekt om de marginale toetsing van de feiten. 14. Artikel 35, 2, Voorlopige Hechteniswet bepaalt: Alle beslissingen waarbij aan de verdachte of de beklaagde een of meer voorwaarden worden opgelegd,

5 30 JUNI 2015 P N/5 moeten met redenen omkleed zijn, zoals bepaald in artikel 16, 5, eerste en tweede lid. 15. Uit deze bepaling volgt niet dat elke voorwaarde afzonderlijk dient te worden gemotiveerd. In zoverre het onderdeel uitgaat van een andere rechtsopvatting, faalt het naar recht. 16. Voor het overige verplicht het onderdeel het Hof tot een onderzoek van feiten waarvoor het niet bevoegd is. In zoverre is het onderdeel niet ontvankelijk. Tweede onderdeel 17. Het onderdeel voert schending aan van artikel 8 EVRM, artikel 22 Grondwet en de artikelen 16, 1 en 5, en 35, 2, 3 en 5, Voorlopige Hechteniswet: het arrest miskent eisers recht op privé-, familie- en gezinsleven doordat het als voorwaarde oplegt op geen enkele directe of indirecte wijze contact hebben of zoeken met N. P., dit is zijn echtgenote; deze inperking van zijn recht op gezinsleven, huis en briefwisseling is niet uitdrukkelijk voorzien in de Voorlopige Hechteniswet en is onvoldoende nauwkeurig, toegankelijk en voorzienbaar; de eiser verzoekt om de marginale toetsing van de feiten. 18. Artikel 8 EVRM bepaalt: 1. Een ieder heeft het recht op respect voor zijn privé leven, zijn familie- en gezinsleven, zijn woning en zijn correspondentie. 2. Geen inmenging van enig openbaar gezag is toegestaan in de uitoefening van dit recht, dan voor zover bij wet is voorzien en in een democratische samenleving noodzakelijk is in het belang van de nationale veiligheid, de openbare veiligheid of het economisch welzijn van het land, het voorkomen van wanordelijkheden en strafbare feiten, de bescherming van de gezondheid of de goede zeden of voor de bescherming van de rechten en vrijheden van anderen. Krachtens artikel 35, 1 en 5, Voorlopige Hechteniswet, kunnen de onderzoeksgerechten ambtshalve, op vordering van het openbaar ministerie of op verzoek van de verdachte, de betrokkene in vrijheid laten onder oplegging van een of meer voorwaarden voor de tijd die zij bepalen en maximum voor drie maanden.

6 30 JUNI 2015 P N/6 Krachtens artikel 35, 2 en 5, Voorlopige Hechteniswet, moeten alle beslissingen waarbij aan de verdachte of de beklaagde een of meer voorwaarden worden opgelegd, met redenen omkleed zijn. Bovendien moeten, krachtens artikel 35, 3, Voorlopige Hechteniswet, de voorwaarden betrekking hebben op een van de redenen genoemd in artikel 16, 1, vierde lid, en daaraan aangepast zijn, in acht genomen de omstandigheden van de zaak. Als redenen vermeldt die laatste bepaling dat het maximum van de van toepassing zijnde straf vijftien jaar opsluiting niet mag te boven gaan, dat er ernstige redenen bestaan om te vrezen dat de in vrijheid gelaten verdachte nieuwe misdaden of wanbedrijven zou plegen, zich aan het optreden van het gerecht zou onttrekken, bewijzen zou pogen te laten verdwijnen of zich zou verstaan met derden. 19. De bepalingen van de Voorlopige Hechteniswet zijn aldus de nauwkeurige, toegankelijke en voorzienbare wettelijke bepalingen die inmenging in de uitoefening van het recht op privacy toestaan, en die in een democratische maatschappij noodzakelijk zijn in het belang van de voorkoming van strafbare feiten en de bescherming van de rechten en vrijheden van anderen. In zoverre het onderdeel uitgaat van een andere rechtsopvatting, faalt het naar recht. 20. De rechter oordeelt onaantastbaar in feite welke voorwaarden noodzakelijk zijn, gelet op de redenen vermeld in artikel 16, 1, vierde lid, Voorlopige Hechteniswet. Bij het bepalen van voorwaarden voor de invrijheidstelling is hij echter niet alleen gehouden de voorschriften van de Voorlopige Hechteniswet na te leven, maar kan hij daarbij ook geen voorwaarden opleggen die in strijd zijn met supranationale verdragsbepalingen die rechtstreekse werking hebben in de interne rechtsorde, of die strijdig zijn met de Grondwet, de nationale wetten of de algemene rechtsbeginselen, zonder motivering van de absolute noodzaak ervan. 21. De appelrechters staan de invrijheidstelling van de eiser toe, onder andere onder de volgende voorwaarde: op geen enkele directe of indirecte wijze contact hebben of zoeken met N. P. en bij een toevallige ontmoeting zelf spontaan het contact verbreken.

7 30 JUNI 2015 P N/7 Uit het bevel tot aanhouding en de beroepen beschikking waarnaar het arrest verwijst om het bestaan van het recidive- en collusiegevaar te verantwoorden, de appelconclusie van de eiser en het arrest blijkt dat : - het arrest (ro 3.4) de voorwaarden bepaalt om het vermelde recidive- en collusiegevaar te voorkomen; - het bevel tot aanhouding melding maakt van het feit dat op de rekening van eisers echtgenote door Van Bavel bvba kennelijk een aantal malen een bedrag werd overgeschreven, wat lijkt te zijn gebeurd om opdrachten te verkrijgen en mogelijks een opgezette constructie te verhullen; - met kennis hiervan de eiser zelf heeft voorgesteld om als voorwaarde bij zijn invrijheidstelling op te leggen dat hij geen contact mocht hebben met personen die nog ondervraagd zouden moeten worden; - het arrest de duur van de voorwaarden op drie maanden bepaalt. 22. Met die redenen die wijzen op het noodzakelijk karakter van de opgelegde voorwaarden omwille van het vermelde recidive- en collusiegevaar, legt het arrest wettig de in het onderdeel vermelde voorwaarde op en is de beslissing eisers recht op een gezinsleven, huis en briefwisseling in die mate in te perken, naar recht verantwoord. In zoverre kan het onderdeel niet worden aangenomen. 23. Voor het overige komt het onderdeel op tegen het oordeel van de rechter over de feiten of verplicht het Hof tot een onderzoek van feiten waarvoor het geen bevoegdheid heeft. In zoverre is het onderdeel niet ontvankelijk. Derde onderdeel 24. Het onderdeel voert schending aan van artikel 11 EVRM, artikel 22 IVBPR, artikel 8 Internationaal Verdrag inzake Economische, Sociale en Culturele Rechten (hierna: IVESCR), artikel 27 Grondwet, de artikelen 16, 1 en 5, en 35, 1, 2, 3 en 5, Voorlopige Hechteniswet, alsook de artikelen 1 en 2 van de wet van 24 mei 1921 tot waarborging van de vrijheid van vereniging: het arrest stelt

8 30 JUNI 2015 P N/8 de eiser in vrijheid onder de verplichting op geen enkele directe of indirecte wijze contact hebben of zoeken met ( ) personen rechtstreeks verbonden aan de NSPV ( ) en bij een toevallige ontmoeting zelf spontaan het contact te verbreken en geen activiteiten uitoefenen in het kader van de NSPV en haar gelieerde vennootschappen of VZW s ; aldus doet het afbreuk aan eisers fundamenteel grondrecht van vergaderen en van vereniging; de mogelijkheid om deze rechten te beperken wordt niet in de Voorlopige Hechteniswet bepaald, minstens is artikel 35 van die wet onvoldoende nauwkeurig, toegankelijk en voorzienbaar; de voorwaarden ontnemen de eiser zijn recht op syndicale bijstand en hinderen de werking van de NSPV, vakvereniging waarvan de eiser voorzitter is; de eiser verzoekt om de marginale toetsing van de feiten. 25. Artikel 11.1 EVRM, artikel 22.1 IVBPR, artikel 8.1.a, eerste zin, IVESCR en artikel 27 Grondwet waarborgen het recht van vergadering, vereniging of vakvereniging. Beperking van de uitoefening van die rechten is overeenkomstig artikel 11.2 EVRM, artikel 22.2 IVBPR, artikel 8.1.a, tweede zin, IVESCR toegelaten, indien deze door de wet is voorgeschreven en in een democratische maatschappij noodzakelijk is onder andere voor de bescherming van de rechten en vrijheden van anderen. Krachtens artikel 35, 1 en 5, Voorlopige Hechteniswet, kunnen de onderzoeksgerechten ambtshalve, op vordering van het openbaar ministerie of op verzoek van de verdachte, de betrokkene in vrijheid laten onder oplegging van een of meer voorwaarden voor de tijd die zij bepalen en maximum voor drie maanden. Krachtens artikel 35, 2 en 5, Voorlopige Hechteniswet moeten alle beslissingen waarbij aan de verdachte of de beklaagde een of meer voorwaarden worden opgelegd, met redenen omkleed zijn. Bovendien moeten krachtens artikel 35, 3, Voorlopige Hechteniswet de voorwaarden betrekking hebben op een van de redenen genoemd in artikel 16, 1, vierde lid, en daaraan aangepast zijn, in acht genomen de omstandigheden van de zaak. Als redenen vermeldt die laatste bepaling dat het maximum van de van toepassing zijnde straf vijftien jaar opsluiting niet mag te boven gaan, dat er ernstige redenen bestaan om te vrezen dat de in vrijheid gelaten verdachte nieuwe misda-

9 30 JUNI 2015 P N/9 den of wanbedrijven zou plegen, zich aan het optreden van het gerecht zou onttrekken, bewijzen zou pogen te laten verdwijnen of zich zou verstaan met derden. 26. De bepalingen van de Voorlopige Hechteniswet zijn aldus de nauwkeurige, toegankelijke en voorzienbare wettelijke bepalingen die inmenging in de uitoefening van het recht op vergadering, vereniging of vakvereniging toestaan, en die in een democratische maatschappij noodzakelijk zijn onder meer om de rechten en vrijheden van anderen te beschermen. In zoverre het onderdeel uitgaat van een andere rechtsopvatting, faalt het naar recht. 27. De rechter oordeelt onaantastbaar in feite welke voorwaarden noodzakelijk zijn, gelet op de redenen vermeld in artikel 16, 1, vierde lid, Voorlopige Hechteniswet. Bij het bepalen van voorwaarden voor de invrijheidstelling is hij echter niet alleen gehouden de voorschriften van de Voorlopige Hechteniswet na te leven, maar kan hij daarbij ook geen voorwaarden opleggen die in strijd zijn met supranationale verdragsbepalingen die rechtstreekse werking hebben in de interne rechtsorde, of die strijdig zijn met de Grondwet, de nationale wetten of de algemene rechtsbeginselen, zonder motivering van de absolute noodzaak ervan. 28. De appelrechters staan de invrijheidstelling van de eiser toe, onder andere onder de volgende voorwaarde: - op geen enkele directe of indirecte wijze contact hebben of zoeken met N. P., personen rechtstreeks of onrechtstreeks verbonden aan de NSPV, personen rechtstreeks of onrechtstreeks betrokken bij de flrma Van Bavel, personen rechtstreeks of onrechtstreeks betrokken bij de firma Golden Tulip, geen contact met M.-J. V. B., en bij een toevallige ontmoeting zelf spontaan het contact verbreken; - geen activiteiten uitoefenen in het kader van de NSPV en haar geliëerde vennootschappen en VZW's. Uit het arrest, het bevel tot aanhouding en de beroepen beschikking waarnaar het verwijst, blijkt onder meer dat : - het arrest (ro 3.4) de voorwaarden bepaalt om het vermelde recidive- en collusiegevaar te voorkomen;

10 30 JUNI 2015 P N/10 - de eiser de voorzitter is van het Nationaal Syndicaat voor Politie- en Veiligheidspersoneel (NSPV); - NSVP vzw hoofdaandeelhouder is van Formatio nv en Assurnat nv; - Formatio nv het onroerend patrimonium van NSPV vzw beheert en de leden van NSPV zich bij Assurnat nv kunnen laten verzekeren; - CMS, een eenmanszaak van eisers echtgenote, alleen inkomsten zou hebben verworven uit activiteiten die met NSPV gerelateerd zijn; - de firma CMS commissies en gadgets factureerde aan Formatio nv of aan de firma Golden Tulip, die doorfactureerden aan NSPV. CMS werd pas betaald nadat NSPV de tussenschakels had betaald. De leden van de raden van bestuur zouden hiervan niet zijn ingelicht; - de eiser alleen de financiële zaken regelde in NSPV vzw, Formation nv en Assurnat nv; - het arrest de duur van de voorwaarden op drie maanden bepaalt. 29. Met die redenen die wijzen op het noodzakelijk karakter van de opgelegde voorwaarden omwille van het vermelde recidive- en collusiegevaar, legt het arrest wettig de in het onderdeel vermelde voorwaarden op en is de beslissing eisers recht van vergaderen, vereniging en vakvereniging in die mate in te perken, naar recht verantwoord. In zoverre kan het onderdeel niet worden aangenomen. 30. Voor het overige komt het onderdeel op tegen het oordeel van de rechter over de feiten of verplicht het Hof tot een onderzoek van feiten waarvoor het geen bevoegdheid heeft. In zoverre is het onderdeel niet ontvankelijk. Ambtshalve onderzoek van de beslissing 31. De substantiële of op straffe van nietigheid voorgeschreven rechtsvormen zijn in acht genomen en de beslissing is overeenkomstig de wet gewezen.

11 30 JUNI 2015 P N/11 Dictum Het Hof, Verwerpt het cassatieberoep. Veroordeelt de eiser tot de kosten. Bepaalt de kosten op 57,81 euro. Dit arrest is gewezen te Brussel door het Hof van Cassatie, tweede kamer, samengesteld uit afdelingsvoorzitter Luc Van hoogenbemt, als voorzitter, de raadsheren Filip Van Volsem, Alain Bloch, Peter Hoet en Antoine Lievens, en op de openbare rechtszitting van 30 juni 2015 uitgesproken door afdelingsvoorzitter Luc Van hoogenbemt, in aanwezigheid van advocaat-generaal met opdracht Alain Winants, met bijstand van afgevaardigd griffier Véronique Kosynsky. V. Kosynsky A. Lievens P. Hoet A. Bloch F. Van Volsem L. Van hoogenbemt