Inhoudstafel. Opzet van het onderzoek en centrale onderzoeksvraag... 21

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Inhoudstafel. Opzet van het onderzoek en centrale onderzoeksvraag... 21"

Ludo Aalderink
5 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 xi Voorwoord bij de Reeks Grondslagen van het Fiscaal Recht. i Préface à la Collection Fondements de Droit Fiscal iii Woord vooraf v Avant-propos vii Dankwoord ix Afkortingen 1 Deel I Inleiding 7 Hoofdstuk I. Probleemstelling... 9 Afdeling 1. Dubbele belasting... 9 Afdeling 2. Gebrek aan coherentie Hoofdstuk II. Toelichting bij het onderzoek Afdeling 1. Opzet van het onderzoek en centrale onderzoeksvraag Afdeling 2. Afbakening van het onderzoek Afdeling 3. Methodologie van het onderzoek Algemeen Klassieke juridische onderzoeksmethode Rechtshistorische onderzoeksmethode Methode van functionele rechtsvergelijking Literatuurstudie in het domein van de rechtsfilosofie Afdeling 4. Toegevoegde waarde voor de rechtswetenschap en de praktijk Hoofdstuk III. Rechtstheoretisch kader Afdeling 1. Rechtstheorie van Dworkin: coherentietheorie Afdeling 2. Overgang naar de Belgische rechtsorde Aanknoping bij de algemene rechtsbeginselen Aanknoping bij de interpretatiemethoden Afdeling 3. Ne bis in idem: een verkenning... 54

2 xii Hoofdstuk IV. Begripsvorming Afdeling 1. Rechtsfilosofische inleiding Ruilbelasting, plichtbelasting en bijdragebelasting Bijdragebelasting volgens Immanuel Kant Overgang naar de Belgische rechtsorde: essentie van een belasting. 62 Afdeling 2. Concept belasting Klassieke definitie Eigen definitie A. Belastbare materie, belastingplichtige en belastingbijdrage B. Tussentijds besluit Definitie Belastingmodaliteiten a) Belastbaar feit: aanknopingsfactoren en aanknopingsvoorwaarden.. 74 b) Berekeningsgrondslag c) Betaling van de belasting: belastingschuldige Afdeling 3. Concept dubbele belasting Klassieke definitie Eigen definitie A. Samenloop van belastingen B. Identiteit Algemeen Feitelijke identiteit: belastbare materie en belastingplichtige a) Belastbare materie b) Belastingplichtige Juridische identiteit: belastingbijdrage C. Incoherentie Algemeen Materiële en formele dubbele belasting Interne en internationale dubbele belasting Onopzettelijke en opzettelijke dubbele belasting D. Tussentijds besluit Definitie Verwante begrippen a) Samengestelde belasting b) Excessieve belasting Hoofdstuk V. Functionele externe rechtsvergelijking Afdeling 1. Algemeen Afdeling 2. Nederland Nederlandse rechtsorde: context Interne dubbele belasting A. Materiële dubbele belasting... 92

3 xiii B. Formele dubbele belasting Internationale dubbele belasting Afdeling 3. Frankrijk Franse rechtsorde: context Interne dubbele belasting Internationale dubbele belasting Afdeling 4. Duitsland Duitse rechtsorde: context Interne dubbele belasting A. Zuiver interne dubbele belasting B. Deelstatelijke dubbele belasting Internationale dubbele belasting Afdeling 5. Zwitserland Zwitserse rechtsorde: context Interne dubbele belasting A. Deelstatelijke dubbele belasting B. Lokale dubbele belasting Internationale dubbele belasting Afdeling 6. Rechtsvergelijking met België Interne dubbele belasting A. Zuiver interne dubbele belasting B. Deelstatelijke en lokale dubbele belasting Internationale dubbele belasting Deel II Status quaestionis Hoofdstuk I. Ne bis in idem in de rechtspraak Afdeling 1. Erkenning van ne bis in idem Algemeen Verkeerd begrepen rechtspraak van het Hof van Cassatie A. Arresten van 13 december 1915 en 24 juni B. Arrest Bourguignon van 30 november C. Andere uitspraken van het Hof van Cassatie leidt tot uiteenlopende uitspraken van andere rechtscolleges A. Grondwettelijk Hof B. Raad van State C. Hoven van beroep Afdeling 2. Ne bis in idem als algemeen rechtsbeginsel Identiteit (in idem) A. Feitelijke identiteit B. Juridische identiteit

4 xiv 2. Incoherentie (ne bis) A. Materiële en formele dubbele belasting B. Interne dubbele belasting C. Onopzettelijke dubbele belasting Afdeling 3. Ne bis in idem om billijkheidsoverwegingen Identiteit (in idem) Incoherentie (ne bis) Hoofdstuk II. Ne bis in idem in de rechtsleer Afdeling 1. Erkenning van ne bis in idem Afdeling 2. Ne bis in idem als algemeen rechtsbeginsel Identiteit (in idem) Incoherentie (ne bis) A. Materiële dubbele belasting en formele dubbele belasting B. Interne dubbele belasting C. Onopzettelijke dubbele belasting Afdeling 3. Ne bis in idem om billijkheidsoverwegingen Identiteit (in idem) Incoherentie (ne bis) Hoofdstuk III. Tussentijds besluit Hoofdstuk IV. Rechtstakvergelijking: strafrecht Afdeling 1. Erkenning van ne bis in idem Algemeen Grondslagen van ne bis in idem in het strafrecht Afdeling 2. Ne bis in idem als algemeen rechtsbeginsel Identiteit (in idem) Incoherentie (ne bis) A. Dubbele vervolging, dubbele berechting en dubbele bestraffing B. Interne dubbele bestraffing C. Samenloop hoofdstraf en bijkomende straf Afdeling 3. Ne bis in idem om billijkheidsoverwegingen Afdeling 4. Rechtstakvergelijking met het belastingrecht Deel III Grondslagen van het ne bis in idem beginsel. 221 Hoofdstuk I. Inductietechnieken Afdeling 1. Inductietechnieken in de rechtstheorie van Dworkin. 223 Afdeling 2. Overgang naar de Belgische rechtsorde

5 xv Hoofdstuk II. Herhaalde toepassing van ne bis in idem Afdeling 1. Algemeen Afdeling 2. Rechtshistorisch overzicht Belastingstelsel voor de Belgische onafhankelijkheid De Belgische onafhankelijkheid en de nasleep daarvan A. Onredelijke nationale belastingen B. Parallelle belastingbevoegdheden voor de Staat en de lokale overheden C. Internationale dubbele belasting Voor, tijdens en in de nasleep van de Eerste Wereldoorlog A. Interne dubbele belasting Eerste inkomstenbelasting: de wet van 1 september Hervorming van de inkomstenbelasting: de wet van 29 oktober De met zegelrechten gelijkgestelde belastingen B. Lokale dubbele belasting Samenloop met de eerste inkomstenbelasting (wet 1 september 1913) Samenloop met de inkomstenbelasting (wet 29 oktober 1919) Samenloop met de nieuwe met de inkomstenbelasting gelijkgestelde belastingen C. Internationale dubbele belasting Samenloop met buitenlandse belastingen op buitenlandse inkomsten Samenloop met buitenlandse belastingen op overdrachten van roerende goederen Samenloop met buitenlandse successierechten Verdragen Na de Tweede Wereldoorlog A. Interne dubbele belasting Oorlogsbelasting Procedure van ambtshalve ontheffing wegens dubbele belasting en procedure van subsidiaire aanslag Hervorming van de inkomstenbelasting: de wet van 20 november B. Lokale dubbele belasting Verbod van samenloop met oorlogsbelasting (Opnieuw) verbod van samenloop met inkomstenbelastingen C. Internationale dubbele belasting Samenloop van de inkomstenbelasting met buitenlandse belastingen Verdragen ter voorkoming of vermindering van internationale dubbele belasting

6 xvi 5. België als federale staat A. Belastingbevoegdheid van de gewesten en de gemeenschappen Tweede staatshervorming (1980) Derde staatshervorming ( ) Vierde staatshervorming (1993) Vijfde staatshervorming (2001) Zesde staatshervorming (2014) B. Belastingbevoegdheid van de gemeenten en de provincies Afdeling 3. Inductie van het ne bis in idem-beginsel Herhaalde toepassing van ne bis in idem A. Ne bis in idem als algemeen rechtsbeginsel B. Ne bis in idem om billijkheidsoverwegingen Veralgemening tot een algemeen rechtsbeginsel Hoofdstuk III. Coherentie met de essentie van de belasting Afdeling 1. Algemeen Afdeling 2. Essentie van een belasting en ne bis in idem Hoofdstuk IV. Rationeel georganiseerde staatsstructuur Afdeling 1. Regelgevend kader voor de financiering Algemeen Financiering van de gewesten en de gemeenschappen Financiering van de gemeenten en de provincies Afdeling 2. Territorialiteitsbeginsel Algemeen Territorialiteitsbeginsel en ne bis in idem Afdeling 3. Beginsel van de Belgische EMU Algemeen Beginsel van de Belgische EMU en ne bis in idem Afdeling 4. Beginsel van de federale loyauteit Algemeen Beginsel van de federale loyauteit en ne bis in idem Afdeling 5. Samenvatting en tussentijds besluit Hoofdstuk V. Coherentie met de algemene rechtsbeginselen ter bescherming van de belastingplichtige Afdeling 1. Algemeen Afdeling 2. Fiscaal legaliteitsbeginsel Algemeen Fiscaal legaliteitsbeginsel en ne bis in idem

7 xvii Afdeling 3. Evenredigheidsbeginsel Algemeen Evenredigheidsbeginsel en ne bis in idem Afdeling 4. Rechtszekerheidsbeginsel Algemeen Rechtszekerheidsbeginsel en ne bis in idem Afdeling 5. Gelijkheidsbeginsel Algemeen Gelijkheidsbeginsel en ne bis in idem A. Dubbele belasting B. Voorkoming of vermindering van dubbele belasting Deel IV Beginselenafweging 413 Hoofdstuk I. Ne bis in idem-beginsel als middelbeginsel Hoofdstuk II. Tegengestelde beginselen Afdeling 1. Fiscaal legaliteitsbeginsel Algemeen Fiscaal legaliteitsbeginsel versus ne bis in idem Afdeling 2. Beginsel van de fiscale autonomie Algemeen Beginsel van de fiscale autonomie versus ne bis in idem Deel V Stellingen en besluiten 433 Hoofdstuk I. Synthese Hoofdstuk II. Ne bis in idem als richtsnoer voor de wetgever Afdeling 1. Algemeen Afdeling 2. Beginsel van het verbod van dubbele belasting Beginsel van het verbod van materiële dubbele belasting A. In idem (identiteit) B. Ne bis (incoherentie) C. Voorstel Beginsel van het verbod van formele dubbele belasting A. In idem (identiteit) B. Ne bis (incoherentie) C. Voorstel

8 xviii Afdeling 3. Beginsel van doeltreffende, noodzakelijke en zorgvuldige voorkoming of vermindering van dubbele belasting Beginsel van de duidelijke doelstelling A. Richtsnoeren B. Voorstel Beginsel van doeltreffende, noodzakelijke en zorgvuldige voorkoming of vermindering van dubbele belasting A. Richtsnoeren B. Voorstellen Hoofdstuk III. Ne bis in idem als houvast voor de rechter Afdeling 1. Algemeen Afdeling 2. Beginsel van het verbod van dubbele belasting Beginsel van het verbod van materiële dubbele belasting Beginsel van het verbod van formele dubbele belasting Afdeling 3. Beginsel van doeltreffende, noodzakelijke en zorgvuldige voorkoming of vermindering van dubbele belasting Internrechtelijke regels tegen dubbele belasting Verdragen Hoofdstuk IV. Samenvatting Bibliografie

Vergelijkbare documenten

Een verkenning van de grondslagen van het ne bis in idem beginsel in het Belgisch belastingrecht

Een verkenning van de grondslagen van het ne bis in idem beginsel in het Belgisch belastingrecht Een verkenning van de van het ne bis in idem beginsel in het Belgisch belastingrecht Prof. dr. Anne Van de Vijver 17 november 2015 Overzicht Inleiding - Probleemstelling: dubbele belasting - Rechtstheoretisch