UITGEBREIDE INHOUDSOPGAVE

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "UITGEBREIDE INHOUDSOPGAVE"

Irena Meyer
6 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 UITGEBREIDE INHOUDSOPGAVE Inleiding Algemeen deel in drievoud 1 1 Synthese 2 Leeswijzer 3 Nieuwe visie 4 Forumgedachte 5 Discipline in transitie 6 Privaatrecht 1 Pluriforme rechtswetenschap Een identiteitscrisis? 7 7 Juridisch-dogmatisch onderzoek onder kritiek 1.2 Kenmerken van juridisch dogmatisch onderzoek 8 8 Praktijkgericht 9 Geen eigen methodologie 10 Beslissingsgericht: achtste vooronderstelling 11 Opleiding 12 Situatie in buitenland niet anders 13 SIEMS 14 Kritiek 15 Verdedigers 1.3 Nuanceringen Contextgebonden 17 Verhullend argumenteren 18 Rechtsvergelijking 19 Geen eenduidig concept 1.4 Nieuwe richtingen Redenen om na te denken over verandering 21 Heroverweging praktijkgerichtheid 22 Meer fundamenteel onderzoek 23 Europa en internationalisering 24 Multidisciplinariteit 25 Meer empirisch onderzoek 26 Een eigen methodologie 1.5 Alternatief of complementair? Pluriforme rechtswetenschap 28 Veel verschillende soorten juridisch onderzoek 29 Uitgangspunt in het vervolg van dit boek 2 Een nieuwe invalshoek: vergelijking van rechter en rechtswetenschappelijke onderzoeker Twee fora Forumleden 31 Positie rechters en onderzoekers in de fora 32 Rechtspraak en literatuur XI

2 2.2 Aanpak en afbakening van soorten juridische publicaties Stap voor stap aanpak 34 Methodologie en inhoudelijke kwaliteit 35 Beperking tot drie soorten publicaties 36 Te toetsen veronderstelling in dit boek 3 Vergelijking (1). Vordering en onderzoeksvraag. Over keuzevrijheid en strijklichten Vordering, onderzoeksvraag en keuzevrijheid Vordering en onderzoeksvraag vergeleken 38 Keuzevrijheid in onderzoek en verantwoordingsplicht 39 Eis van nieuwheid in onderzoek 40 Wat is nieuw? 41 Afbakenen onderzoeksvraag 42 Probleemanalyse 43 Circulair proces, vergelijkbaar met rechtspraak 3.2 Verantwoording van de onderzoeksvraag Verantwoording onderzoeksvraag 45 Inbedden 46 Wetenschappelijk en maatschappelijk belang 47 Precisie 48 Beperkingen 49 Soort onderzoeksvraag 50 Vooronderzoek 3.3 Kent juridisch dogmatisch onderzoek maar één perspectief: het rechtssysteem? Het systeem 52 Een breed strijklicht 53 Verschil rechter en onderzoeker? 54 Het systeem in onderzoek: verschil met rechtspraak. Drie redenen 55 Tweede reden 56 Derde reden 57 Onderzoeker niet gebonden aan het systeem, rechter wel 3.4 Annotaties Waardering in rechterlijk forum voor annotatie 59 Annotaties in diskrediet in rechtswetenschappelijk forum 60 Onderzoeksvraag in annotaties? 61 Toetsing veronderstelling 4 Vergelijking (2). Feiten verzamelen en vaststellen Inleiding Verschil rechter en onderzoeker 4.2 Een overwegend historische oriëntatie in de rechtspraak Hoogste rechters 64 Feiten reconstrueren 65 Feiten uit het verleden 66 Verschil overheidsrechtspraak en alternatieven 67 Redenen voor verschil 4.3 Waarheidsvinding versus partijautonomie Verhouding rechter en partijen in procedure 69 Inherente spanning 70 Recente discussie 71 Andere botsende procesrechtelijke waarden en beginselen 4.4 Een specifiek kader voor de feitenvaststelling door de rechter. Vier factoren 96 XII

3 72 Vordering 73 Materieel recht 74 Beslissingsdwang en circulariteit 75 Rechterlijke overtuiging 76 Motivering en rechterlijke overtuiging 77 Belang persoon van de rechter 78 Waarborgen tegen subjectiviteit 4.5 De persoon van de rechter als nieuw veld van onderzoek in Europa Wie is de persoon van de rechter? 80 Vorverständnis 81 Ervaring, intuïtie en practical wisdom 82 Wijsheid achteraf 4.6 De rechtswetenschappelijke onderzoeker vergeleken met de rechter: in vrijwel alle opzichten anders Vergelijking rechter en onderzoeker 84 Samenvatting tot nu toe in tien stellingen 85 Relatie onderzoeksvraag en relevante feiten: een voorbeeld 86 Vervolg voorbeeld 87 Praktische gang van zaken in juridisch-dogmatisch onderzoek: de grote onbekende 4.7 Een conclusie kan nu al getrokken worden: de rechter is, anders dan de gangbare opvatting wil doen geloven, niet het rolmodel voor rechtswetenschappelijke onderzoekers Rechter niet rolmodel voor onderzoeker 5 Als een arrest niet bevalt, laten wij het gewoon weg. Over bronnenverantwoording in rechtswetenschappelijk onderzoek Amuse Bronnenverantwoording in rechtspraak en onderzoek 90 Geschreven en ongeschreven regels 91 Legitimatie en niet heuristiek 92 Geen snelle antwoorden 93 Enkele cijfers 5.2 Bronnenverantwoording: acht krijtlijnen I Verantwoording: begrip en functies Drie functies 95 Uittillen boven persoonlijke mening 5.2.II Verantwoording tendeert naar volledigheid, maar kan dat wel? Volledigheid als opgave? Soms wel 97 Meestal kan het niet 98 Rechtspraak en literatuurvermeldingen 99 Complexere onderzoeksvragen? 100 Eerste voorbeeld: leerstukoverschrijdend 101 Vervolg voorbeeld 102 Vervolg voorbeeld 103 Tweede voorbeeld: empirische gegevens 104 Samenvattend 105 Digitaal bronnenonderzoek 5.2.III De onderzoeksvraag en relevante gegevens Onderzoeksvraag bakent bronnen af 107 Op zes punten 108 Vergelijking onderzoeker met rechter 5.2.IV Interpretatie van rechtsregels Kernonderwerp in de rechtsvindingsliteratuur over rechtspraak XIII

4 110 Geen grote verschillen tussen rechter en onderzoeker 111 Uitleg rechterlijke uitspraken 112 Voorbeeld: uitleg van een rechtsontwikkeling 113 In beginsel: niet één juiste uitleg 114 Afsluitend 5.2.V Betrouwbaarheid, tegendenken en herhaalbaarheid Betogende stijl 116 Meer dan één bronverwijzing 117 Tegendenken 118 Herhaalbaarheid? 5.2.VI Synthese en conclusies Synthese: vier situaties onderscheiden 120 Europacheck? 121 Synthese: verschil rechter en onderzoeker 122 Vervolg 123 Onderzoeksconclusies 5.2.VII Leesbaarheid en overtuigingskracht Tast verantwoording leesbaarheid aan? 125 Overdaad schaadt 126 Afsluitend 127 Overtuigingskracht en de persoon van de onderzoeker 128 Gebrekkige feitelijke basis in onderzoek 129 Overtuigingskracht en leesbaarheid 5.2.VIII Kwaliteit Drie niveaus van kwaliteit 131 Van inhoudelijke naar procedurele eisen 132 In andere wetenschappen stap al gezet 133 In rechtspraak ook? 134 Keuze voor inhoudelijke kwaliteit 135 Normatieve keuze 136 Soorten onderzoek 137 Inhoudelijke kwaliteitseisen in onderzoek op een rij 138 Inhoudelijke kwaliteitseisen in rechtspraak op een rij 5.3 Annotaties Vergelijkbaarheid met rechtspraak 140 Inhoud annotatie 141 Toetsingskader als meerwaarde 142 Kritische doorrekenen als meerwaarde 143 Een voorbeeld 144 Kortom 6 Enkele rechtsvergelijkende, multidisciplinaire en empirische bijzonderheden Beperking tot enkele bijzonderheden Bredere vergelijking van rechter en onderzoeker 146 Indeling onderzoek in zes fasen 6.2 Bijzonderheden met betrekking tot de onderzoeksvraag I Rechtsvergelijking Drie bijzonderheden 148 Selectie van rechtsstelsels 149 Wanneer en waarom? XIV

5 150 Rechtsvergelijking soms verplicht in rechtspraak 151 Meestal niet 152 Rechtsvergelijkend onderzoek 153 Weging van rechtsvergelijkende gegevens 154 Rechtsvergelijking in onderzoek verplichten? 155 Onderscheid naar soort publicaties 156 Onderscheid naar soort onderzoeksvraag 157 Rechtsvergelijkingscheck? 6.2.II Empirische en multidisciplinaire rechtswetenschap Begrip empirische rechtswetenschap 159 Begrip multidisciplinaire rechtswetenschap 160 Drie bijzonderheden 161 Stellen van de juiste onderzoeksvraag 162 Belang vooronderzoek 163 Feitelijke grondslagcheck? 164 Contextualisering 165 Waarom? 166 Vervolg waarom 6.3 Bijzonderheden met betrekking tot de bronnenverantwoording. Vertalen als kernbegrip I Wat wel en niet aan de orde komt Afbakening en beperking 168 Bijzonderheden: betrouwbaarheid en vertaalslag 6.3.II Betrouwbaarheid In rechtspraak 170 In onderzoek 171 Social Sciences in Law 172 Daubert-uitspraken 173 In Nederland andere beoordelingscriteria voor deskundigenberichten 6.3.III Vertaling De vertaalslag 175 Differentiatie naar categorieën 176 Beslissingsgericht 177 Altijd verschil met rechter 178 Vertalen en diepgang van onderzoek 179 Rijke casuïstiek 180 Veronderstelling getoetst 7 Conclusies Kort resumé van de lijn van het betoog Verschillen tussen rechter en onderzoeker 182 Methodedebat: wat ik niet besproken heb 7.2 Conclusies van het onderzoek Tussenconclusies op een rij 184 Schema 7.3 Legio verschillen in verantwoording en motivering van onderzoeker en rechter Toelichting schema 186 Verschillen 187 Overeenkomsten 188 Doorwerking in verantwoording en motivering: drie factoren 189 Geen harde conclusies mogelijk XV

6 190 Een vierde functie van verantwoording 191 Aandachtspunten ter discussie in beide fora 192 Nadere aandachtspunten voor het rechterlijke forum 193 Nadere aandachtspunten voor het rechtswetenschappelijke forum 194 Aandachtspunten voor annotaties XVI

Vergelijkbare documenten

Voorwoord 5. Inhoudsopgave 7. Curriculum Vitae 13

Voorwoord 5. Inhoudsopgave 7. Curriculum Vitae 13 INHOUDSOPGAVE Voorwoord 5 Inhoudsopgave 7 Curriculum Vitae 13 Over grondslagen van privaatrecht, discursieve grootheden, rechters die wetgeven en juridische methoden. Inleiding door Rob van Gestel en Eric