INHOUDSOPGAVE Deel I Inleiding... 1 Hoofdstuk 1 Verantwoording van het onderzoek Probleemstelling Verantwoording

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "INHOUDSOPGAVE Deel I Inleiding... 1 Hoofdstuk 1 Verantwoording van het onderzoek... 3 1. Probleemstelling... 3 2. Verantwoording... 5 3."

Arthur de Wit
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 INHOUDSOPGAVE Deel I Inleiding... 1 Hoofdstuk 1 Verantwoording van het onderzoek Probleemstelling Verantwoording Onderzoeksvragen Methodologie Structuur... 9 Deel II Juridische analyse van de bestuurlijke boete Inleiding Hoofdstuk 2 Begripsomschrijving van de bestuurlijke boete Inleiding Publiekrechtelijk sanctierecht Begripsomschrijving van de rechtsgebieden Strafrecht Bestuursrecht Raakvlakken Ontstaansgeschiedenis Positie van de actoren Grondslag van de bevoegdheden Besluit over de raakvlakken Verschilpunten Functie Strafrecht Bestuursrecht Procesverplichting Strafrecht Bestuursrecht ix

.. 20 2.1. Begripsomschrijving van de rechtsgebieden... 20 2.1.1. Strafrecht... 20 2.1.2. Bestuursrecht... 21 2.2. Raakvlakken... 22 2.2.1. Ontstaansgeschiedenis... 22 2.2.2. Positie van de actoren.

2 Schuldbeginsel Strafrecht Bestuursrecht Procedure Strafrecht Bestuursrecht Legaliteitsbeginsel Criteria voor de sanctionering in de rechtsgebieden Sancties Strafrechtelijke sancties Bestuurlijke maatregelen De bestuurlijke boete Opkomst van de bestuurlijke boete Definitie en kenmerken van de bestuurlijke boete Sanctionerend orgaan Organiek criterium Reactieve maatregel Punitief uitgangspunt Individueel karakter Procesverplichting Schuldbeginsel Definitie Besluit Hoofdstuk 3 De instrumentele en rechtsbeschermende benadering van de bestuurlijke boete Inleiding Rechtsbegrip en grondslagentheorie Inleiding Positie van het bestuursstrafrecht Ontstaan van de benaderingen Spectrum Instrumentele benadering Rechtswaarborgende benadering Bespreking Besluit Instrumentele benadering Inleiding Bestuurlijke boete vanuit instrumenteel perspectief Besluit De rechtswaarborgende benadering Inleiding Toelaatbaarheid van de bestuurlijke boete x

.. 39 4.2. Definitie en kenmerken van de bestuurlijke boete... 41 4.2.1. Sanctionerend orgaan... 42 4.2.2. Organiek criterium... 42 4.2.3. Reactieve maatregel... 42 4.2.4. Punitief uitgangspunt... 43 4.

3 Bestuurlijke handhavingsbevoegdheid in de grondwet Grens aan de bevoegdheidstoekenning Besluit Verdragsrechtelijke positie van de bestuurlijke boete Inleiding Strafvervolging volgens artikel 6 EVRM Inleiding Criteria volgens het EVRM Formeel criterium Karakter van het overtreden normvoorschrift Aard en de zwaarte van de opgelegde sanctie Bespreking Bestuurlijke boete binnen het EVRM Besluit Waarborgen bij de bestuurlijke boete Procedurele waarborgen Rechtsmacht Toegang tot de rechter De omvang van de controle op de sanctiebeslissingen Hervorming en substitutie Besluit Principe du contradictoire en het paritas armorum-beginsel Redelijke termijn Ne bis in idem en una via Materiële waarborgen Evenredigheidsbeginsel Lex certa-vereiste en niet-retroactiviteit Motiveringsbeginsel Het non-incriminatierecht Presumptio innocentiae Besluit Besluit Hoofdstuk 4 De bestuurlijke boete juridisch benaderd. Resultaten van de analyse Deel III Rechtseconomische analyse van de bestuurlijke verkeersboete Inleiding Hoofdstuk 5 De bestuurlijke verkeersboete vanuit een welvaartstheoretische benadering Inleiding Aanwezigheid van marktimperfecties De wenselijkheid van overheidsingrijpen Het Coase-theorema xi

Karakter van het overtreden normvoorschrift... 67 3. Aard en de zwaarte van de opgelegde sanctie... 67 4. Bespreking... 68 4.3.2.3. Bestuurlijke boete binnen het EVRM... 68 4.3.3. Besluit... 69 4.4. Waarborgen bij de bestuurlijke boete.

4 3.2. Toepasbaarheid van het Coase-theorema in de verkeerssituatie Recht als remedie Noodzaak van regulering binnen het verkeersveiligheidsbeleid Aansprakelijkheid Regulering Aansprakelijkheid versus regulering bij verkeerswetgeving Informatie Kans dat een aansprakelijkheidsvordering wordt ingesteld Insolventie van de dader Administratieve kosten Rol van regulering Regulering binnen het verkeersveiligheidsbeleid Economische theorie van verkeersovertredingen Het individuele afwegingsmodel Optimaal handhavingsniveau De optimale wijze van verkeershandhaving Informatievergaring Insolventie Maatschappelijk draagvlak en ontwijking Risicohouding Besluit Het optimale budget voor verkeershandhaving Het handhavingsmodel Uitbreiding van het model Preventieve werking Stigma Alternatieve sancties Opzet Seponering Onderzoeksplicht Rechtswaarborgen Ne bis in idem De grenzen van de bestuurlijke boete Relevante handhavingskosten Vaststelling van de overtredingen Procedurele kosten Buitengerechtelijke procedures Seponering Actieplicht Onderzoekskosten Rechtswaarborgen Zekerheidsstelling Omvang van de toetsing Onmiddelijkheidsbeginsel xii

.. 116 4.3.4. Administratieve kosten... 116 4.4. Rol van regulering... 117 5. Regulering binnen het verkeersveiligheidsbeleid... 120 5.1. Economische theorie van verkeersovertredingen... 120 5.1.1. Het individuele afwegingsmodel.

5 4. Het non-incriminatierecht Presumptio innocentiae Opschorting van de sanctie Besluit Snelheid Uitvoeringskosten Executoriale titel Kennisgeving Invorderingsprocedure Besluit met betrekking tot de kosten De optimale bestuurlijke verkeersboete Besluit Hoofdstuk 6 Verkeersveiligheidsbeleid in een belangengroepenanalyse Inleiding Tekortkomingen van de welvaartstheorie Belangengroepentheorieën Captatietheorie De Chicago theory of regulation Stigler Peltzman Becker Public Choice Besluit De verkeersveiligheidssituatie vanuit de belangengroepentheorie Noodzaak van de belangengroepentheorie De spelers binnen het verkeersveiligheidsbeleid Besluit Hoofdstuk 7 De bestuurlijke boete rechtseconomisch benaderd. Resultaten van de analyse Deel IV Verkeershandhaving in België en Nederland Inleiding Hoofdstuk 8 Empirische beschrijving van de verkeersveiligheidsituatie in België en Nederland Inleiding De huidige situatie op het gebied van verkeersveiligheid Verkeersslachtoffers in cijfers Verkeersveiligheidsbeleid Beleidsdoelen van de Nederlandse overheid xiii

.. 155 1. Inleiding... 155 2. Tekortkomingen van de welvaartstheorie... 157 3. Belangengroepentheorieën... 158 3.1. Captatietheorie... 158 3.2. De Chicago theory of regulation... 159 3.2.1. Stigler.

6 Beleidsdoelen van de Belgische overheid Vergelijking van de beleidsdoelen Handhaving en sanctionering Besluit Hoofdstuk 9 Een schatting van de administratieve kosten van de Belgische en Nederlandse verkeersboete Inleiding Kostenmodel van de verkeerssanctionering België Afbakening en inhoudsanalyse Parkeerwetgeving Strafrechtelijke procedure Onmiddellijke inning voor 31 maart Doelstelling Toepassing Bevoegde diensten Procedure Onmiddellijke inning na 31 maart Overschrijving Proces-verbaal met het voorziene formulier Formulieren uit het boekje Voorstel tot betaling van een geldsom Toepassingsbereik Procedure Politierechtbank Invordering Alternatieve sanctioneringsvormen Het begrip en de ratio legis Toepassingsbereik Ratione materiae Voorwaarden Procedure Vaststelling De beoordeling van de zaak door de procureur des Konings Wettelijk gevolg De opgelegde geldsom en de wijze van betaling Verweermiddelen Inschrijving in het strafregister De evaluatie van de het bevel tot betaling vanuit het strafrechtelijke vervolgingsbeleid De verhouding tussen het bevel tot betaling en de strafrechtelijke procedure xiv

.. 191 3.1. Afbakening en inhoudsanalyse... 191 3.1.1. Parkeerwetgeving... 191 3.1.2. Strafrechtelijke procedure... 193 3.1.2.1. Onmiddellijke inning voor 31 maart 2006... 193 1. Doelstelling... 193 2.

7 De perceptie van degene op wie de wet van toepassing is Positie van het Openbaar Ministerie Welvaartsverbetering door het bevel tot betaling Opvolging Uitvoerbaarheid van rechtswege Zekerheidsstelling Werklast Inschrijving in het strafregister Gerechtsbrief Rechtswaarborgen Gelijkheid van behandeling Rechterlijke tussenkomst Besluit Verzameling van tijd- en tariefparameters Tijdparameters Politie Parket Politierechtbank Tariefparameters Frequentieparameters Berekening van de administratieve kosten Kosten per fase Onmiddellijke inning Minnelijke schikking Dagvaarding Gerechtelijke procedure Openbaar Ministerie Rechtbanken Administratieve kosten Besluit Nederland Afbakening en inhoudsanalyse: Wet Mulder Oorspronkelijke doelstellingen Toepassing Parkeerwetgeving Bevoegde diensten Procedure Beschikking Beroep Beroep bij de rechtbank Hoger beroep Invordering Verzameling van tijd- en tariefparameters Tijdparameters Politie of Dienst Wegverkeer xv

.. 215 1. Gelijkheid van behandeling... 215 2. Rechterlijke tussenkomst... 216 3.1.5. Besluit... 217 3.2. Verzameling van tijd- en tariefparameters... 217 3.2.1. Tijdparameters... 218 3.2.1.1. Politie.

8 Centraal Justitieel Incassobureau Openbaar Ministerie in de bezwarenprocedure Rechtbank Invordering Tariefparameters Frequentieparameters Berekening van de administratieve kosten Kosten per fase Politie CJIB Parket Rechtbank Administratieve kosten Besluit Vergelijking van de strafrechtelijke Belgische procedure met de bestuurlijke Nederlandse procedure Besluit Hoofdstuk 10 De belangengroepen in het Belgische verkeersveiligheidsbeleid Inleiding Geschiedenis van de bestuurlijke verkeershandhaving De Belgische verkeersveiligheidsregulering vanuit de belangengroepentheorieën De betrokken partijen bij het debat over de bestuurlijke boete Hypothese De gemeente als belangengroep voor de bestuurlijke boete De gemeenten als belangengroep in het parlement De onderzochte casuïstiek Kwantitatieve analyse Hypothese Parameters en modeltoetsen Beschrijving van de dataset Parameterschattingen Controle van het model Besluit Kwalitatieve analyse De gevolgen van de captatie door de gemeenten Besluit Hoofdstuk 11 Resultaten van de empirische analyse Deel V Resultaten van de analyse xvi

.. 253 4.5. Besluit... 253 5. Vergelijking van de strafrechtelijke Belgische procedure met de bestuurlijke Nederlandse procedure... 254 6. Besluit... 256 Hoofdstuk 10 De belangengroepen in het Belgische verkeersveiligheidsbeleid.

9 Hoofdstuk 12 De optimale omstandigheden voor de bestuurlijke boete Theoretische noodzaak van de strafrechtelijke verkeersboete Bestuurlijke verkeersboete Schuldbeginsel Rechtszekerheid en rechtsgelijkheid Sanctionering door het bestuursorgaan Het verzet Rechterlijke controle Besluit De omstandigheden waarin een bestuurlijke verkeersboete kan worden opgelegd Gebruik van de bestuurlijke verkeersboete Besluit Hoofdstuk 13 De optimale bestuurlijke boete juridisch en rechtseconomisch bekeken. Belangrijkste gevolgtrekkingen voor de Belgische verkeersboete Vlag met vele ladingen Toelaatbaarheidsvereisten van de bestuurlijke boete De bestuurlijke boete als straf De gevolgen van de kwalificatie als straf Processuele voorschriften Materiële voorschriften De effectiviteit van de bestuurlijke verkeersboete Taakverdeling tussen de bestuurlijke en de strafrechtelijke verkeersboete Bestuurlijke boete: het enige alternatief voor het strafrecht bij verkeerssanctionering? De optimale verkeershandhaving Bestuurlijke boete in een ruimer kader dan de welvaartsmaximalisatie Toekomstperspectief Deel VI Summary Introduction Part II Part III Part IV xvii

De omstandigheden waarin een bestuurlijke verkeersboete kan worden opgelegd... 307 4. Gebruik van de bestuurlijke verkeersboete... 309 5. Besluit.

10 5. Main Conclusions Deel VII Bijlagen Bibliografie xviii

Vergelijkbare documenten

De optimale inrichting van de verkeersboete in België en Nederland vanuit een strafrechtelijk en bestuursrechtelijk perspectief

Liesbet Deben De optimale inrichting van de verkeersboete in België en Nederland vanuit een strafrechtelijk en bestuursrechtelijk perspectief Een juridische en rechtseconomische analyse Ius Commune Europaeum