PRAKTIJKBOEK OPENBAARHEID VAN BESTUUR

Transcriptie

1 PRAKTIJKBOEK OPENBAARHEID VAN BESTUUR Frankie Schram Gastprofessor faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen en faculteit Rechten Universiteit Antwerpen Gastprofessor Instituut voor de Overheid K.U.Leuven Lid en secretaris van de Commissie voor de toegang tot en het hergebruik van bestuursdocumenten Lid en secretaris van de Federale Beroepscommissie voor de toegang tot milieu-informatie

2 ISBN D/2010/2664/548 BP/OPENB-BI10001 Verantwoordelijke uitgever: Hans Suijkerbuijk Ragheno Business Park Motstraat 30, B-2800 Mechelen Tel fax Wolters Kluwer Belgium NV Behoudens de uitdrukkelijk bij wet bepaalde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, op welke wijze ook, zonder de uitdrukkelijke voorafgaande en schriftelijke toestemming van de uitgever.

3 INHOUDSTAFEL VOORWOORD I. ALGEMEEN GRONDWETTELIJK BEGINSEL EN FEDERALE OPENBAARHEIDSWETGEVING 1 Wetgeving 1 Algemene toelichting 3 I. Inleiding begrippen 3 II. Voorgeschiedenis van de wettelijke regelingen 4 III. Openbaarheid van bestuur als een grondrecht 4 Bijzondere toelichting 5 I. De federale wetten betreffende de openbaarheid van bestuur 5 II. De Wet van 22 maart 1995 tot instelling van federale ombudsmannen 14 III. Sectorale ombudsmannen 16 Literatuur 17 Casus 19 Modellen Aanvraag tot inzage van een bestuursdocument bij toepassing van de Wet van 11 april 1994 inzake de openbaarheid van bestuur en de wet van 12 november 1997 betreffende de openbaarheid van bestuur in provincies en gemeenten Aanvraag tot verbetering van gegevens die de aanvrager betreffen Verzoek tot heroverweging na negatief antwoord of bij gebrek aan antwoord van een federale/provinciale/ gemeentelijke administratieve overheid Vraag om advies aan de Commissie voor de toegang tot en het hergebruik van bestuursdocumenten, afdeling openbaarheid van bestuur Klacht bij de Federale Ombudsman/ombudsdienst Pensioenen 25 II. HET VLAAMSE OPENBAARHEIDSDECREET VAN 26 MAART Wetgeving 29 Algemene toelichting 30 Bijzondere toelichting 30 I. Het Openbaarheidsdecreet van 26 maart A. Het Openbaarheidsdecreeet als minimumregeling 30 B. De toekenning van een recht van toegang op verzoek De inhoud van het recht van toegang Een bestuursdocument Een recht van toegang tot documenten waarover een instantie beschikt Het begrip bestuursinstantie Het begrip milieu-instantie De invulling van het personeel toepassingsgebied Het begrip milieu-informatie Een aanvullend recht: het correctie- en aanvullingsrecht 35 C. Procedureregeling De aanvraag Het bestuur waarbij de aanvraag wordt ingediend De registratie van de aanvraag De doorverwijzingsverplichting De termijn waarbinnen een beslissing moet worden genomen over een aanvraag De beslissende instantie Het onderzoek door de instantie De beslissing De uitvoering van de beslissing 38 D. De uitzonderingsgronden Algemene interpretatieregels De uitzonderingen die enkel gelden voor de instanties die volledig onder het toepassingsgebied van het decreet vallen De facultatieve uitzonderingsgronden in het decreet Een weigeringsgrond buiten categorie De uitzonderingsgronden die gelden voor alle instanties in het Decreet van 26 maart Uitzonderingsgronden die gelden voor niet-milieu-informatie Uitzonderingsgronden die gelden voor milieu-informatie Uitzonderingen voor milieu-informatie in het algemeen Uitzonderingen die gelden voor emissies Uitzonderingen die gelden voor Seveso-informatie 42 E. Beroepsmogelijkheden Het administratief beroep Jurisdictionele beroepsmogelijkheden Het beroep bij de Raad van State Het beroep bij de gewone rechter 43 Kluwer - Praktijkboek openbaarheid van bestuur III

4 F. Niet langer een verbod van commercieel gebruik en commerciële exploitatie van bestuursdocumenten 44 G. Actieve openbaarheid van bestuur Een algemeen principe m.b.t. de actieve openbaarheid van bestuur Het voeren van een voorlichtingsbeleid De uitbouw van een bestand met wegwijs- en eerstelijnsinformatie Een kaderbepaling voor milieu-instanties De communicatieambtenaar Het vermelden van identificatiegegevens van de behandelende ambtenaar Het vermelden van de beroepsmogelijkheden 46 II. De Vlaamse ombudsdienst 46 Technische gegevens 47 Literatuur 47 Checklist 49 Casus 49 Modellen Aanvraag tot inzage van een bestuursdocument bij toepassing van het Decreet van 26 maart 2004 betreffende de openbaarheid van bestuur Indienen van een administratief beroep na negatief antwoord of bij gebrek aan antwoord van een bestuursinstantie die volledig onder het toepassingebied van het openbaarheidsdecreet valt Aanvraag tot verbetering van gegevens die de aanvrager betreffen Klacht bij de Vlaamse Ombudsdienst 54 III. OPENBAARHEID VAN BESTUUR OP HET GRONDGEBIED VAN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST 55 Wetgeving 55 Algemene toelichting Een veelheid aan instellingen en als gevolg van de bevoegdheidsverdelende regel in artikel 23 Gw.: een veelheid aan openbaarheidsregelingen Specifieke openbaarheidsregels op het grondgebied van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 57 Bijzondere toelichting 57 Technische gegevens 63 Literatuur 64 Checklist 64 Casus 64 Modellen Aanvraag tot inzage van een bestuursdocument bij toepassing van de ordonnantie van 30 maart 1995 van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest / van het decreet van de Franse Gemeenschapscommissie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest van 11 juli 1996 betreffende de openbaarheid van bestuur / van de Ordonnantie van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest van 26 juni 1997 betreffende de openbaarheid van bestuur Verzoek tot heroverweging na negatief antwoord van een Brusselse administratieve overheid / van een dienst die valt onder de bevoegdheid van de Franse Gemeenschapscommissie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest / van een dienst die valt onder de bevoegdheid van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Vraag om advies aan de Gewestelijke Commissie voor de toegang tot bestuursdocumenten Aanvraag tot verbetering van gegevens die de aanvrager betreffen 68 IV. DE WET VAN 5 AUGUSTUS 2006 BETREFFENDE DE TOEGANG VAN HET PUBLIEK TOT MILIEU-IN- FORMATIE 71 Wetgeving 71 Algemene toelichting 71 Bijzondere toelichting 72 I. De Wet van 5 augustus 2006 betreffende de toegang tot milieu-informatie Doelstellingen De wet toegang milieu-informatie als minimumregeling De toekenning van een recht van toegang op verzoek De inhoud van het recht van toegang Het materieel voorwerp van het recht van toegang Een recht van toegang tot milieu-informatie waarover een milieu-instantie beschikt Het personeel toepassingsgebied Het begrip milieu-instantie De omschrijving van het personeel toepassingsgebied Beschikken Een aanvullend recht: het correctie- en aanvullingsrecht Procedureregeling Een algemene bijstandsverplichting in hoofde van de milieu-instanties De aanvraag De wijze van aanvraag 77 IV Praktijkboek openbaarheid van bestuur - Kluwer

5 De inhoud van de aanvraag De milieu-instantie waarbij de aanvraag wordt ingediend De registratie van de aanvraag De doorverwijzingsverplichting De termijn waarbinnen een beslissing over een aanvraag ter kennis moet worden gebracht De beslissende instantie Het onderzoek door de instantie De beslissing De uitvoering van de beslissing De uitvoeringstermijn De wijze van uitvoering van de belissing De uitzonderingsgronden Algemene interpretatienormen voor de uitzonderingsgronden Het limitatief karakter van de uitzonderingsgronden Het relatief karakter van de uitzonderingsgronden De uitzonderingsgronden gelden zowel voor de passieve als voor de actieve openbaarmaking van milieu-informatie De uitzonderingsgronden bevinden zich volledig binnen de federale bevoegdheidssfeer Het principe van de gedeeltelijke openbaarmaking De verplichte inhoudelijke uitzonderingsgronden De verplicht inhoudelijke uitzonderingsgronden die gelden voor alle milieu-informatie De uitzonderingsgronden die op emissies van toepassing zijn Andere uitzonderingsgronden Een uitzonderingsgrond met een facultatief karakter De verplichte uitzonderingsgronden De kennelijke onredelijkheid van de aanvraag De kennelijk te algemeen geformuleerde aanvraag Beroepsmogelijkheden voor wie het recht van toegang wordt miskend Het administratief beroep De oprichting en samenstelling van een Federale Beroepscommissie voor de toegang tot milieu-informatie De administratieve beroepsprocedure in het kader van de passieve toegang tot milieu-informatie Het voorwerp van het beroep De termijn waarbinnen de aanvrager het beroep moet instellen De wijze van indienen van het beroep De verwerking van het beroep De beslissingstermijn Uitvoeringstermijn De uitvoering van de beslissing De adviesbevoegdheid van de Federale Beroepscommissie voor de toegang tot milieu-informatie Jurisdictionele beroepsmogelijkheden Het beroep bij de Raad van State Het beroep bij de gewone rechter Beroepsmogelijkheden van derden tegen de beslissing van de Federale Beroepscommissie Gebruik van de verkregen milieu-informatie Actieve openbaarheid van bestuur Een algemeen principe m.b.t. de actieve openbaarheid van bestuur Het personeel toepassingsgebied van de actieve openbaarheid Opstellen van een wegwijsdocument Een beleid inzake actieve informatieverspreiding De verplichte verspreiding van welbepaalde milieu-informatie Informatieverstrekking in crisissituaties Algemene informatieverplichtingen Identificatiegegevens in de briefwisseling Vermelding van de beroepsmogelijkheden in de betekening van een beslissing Een kwaliteitsnorm voor milieu-informatie 89 II. De federale ombudsman 89 Technische gegevens 90 Literatuur 90 Checklist 91 Casus 91 Modellen Aanvraag om toegang tot milieu-informatie bij toepassing van de Wet van 5 augustus 2006 betreffende de toegang van het publiek tot milieu-informatie Indienen van een administratief beroep na negatief antwoord of bij gebrek aan antwoord van een milieu-instantie die volledig onder het toepassingsgebied van de Wet van 5 augustus 2006 valt Aanvraag tot verbetering van gegevens die de aanvrager betreffen Klacht bij de federale Ombudsman 96 Kluwer - Praktijkboek openbaarheid van bestuur V

6 V. RECHT VAN TOEGANG TOT MILIEU-INFORMATIE IN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST 99 Wetgeving 99 Algemene toelichting 99 Bijzondere toelichting Doelstelling Het voorwerp en het toepassingsgebied van het recht van toegang Het materieel toepassingsgebied Het personeel toepassingsgebied De begunstigde en het recht van toegang Ondersteunende maatregelen ten behoeve van het recht van toegang tot milieu-informatie De keuze van uitoefening van het recht van toegang tot milieu-informatie De aanvraag De procedure bij de overheidsinstantie De mogelijkheid tot aanvullende regels De registratie van de aanvraag De doorverwijzing van de aanvraag De uitoefening van de toegang De onmiddellijke raadpleging De onmiddellijke raadpleging als gevolg van een beslissing De normale uitoefening van de toegang na een beslissing De weigering tot openbaarmaking Uitzonderingen op en begrenzingen van het recht van toegang tot milieu-informatie Toegang tot milieu-informatie en intellectuele rechten Vergoedingen voor de uitoefening van het recht van toegang Administratieve beroepsmogelijkheden voor de aanvrager De Gewestelijke Commissie voor de toegang tot bestuursdocumenten De beroepsprocedure Jurisdictionele beroepsmogelijkheden voor de aanvrager Annulatieberoep bij de Raad van State De beroepsmogelijkheden bij de gewone rechter De actieve openbaarheid van milieu-informatie De verplichting om milieu-informatie efficiënt te beheren Kwaliteitsnormen die gelden voor milieu-informatie De verplichting om milieu-informatie beschikbaar te stellen Een verspreidingsplicht in geval van een onmiddellijke bedreiging De mogelijkheid om de verspreidingsverplichting minimaal in te vullen Rapportageverplichtingen 107 Technische gegevens 107 Literatuur 107 Checklist 107 Casus 107 Modellen Schriftelijke aanvraag i.v.m. toegang tot gegevens inzake milieu-informatie bij toepassing van de ordonnantie van 18 maart Beroep gericht aan de Gewestelijke Commissie voor de toegang tot bestuursdocumenten 109 VI Praktijkboek openbaarheid van bestuur - Kluwer