Risicobeoordeling. Jan DILLEN

Transcriptie

1 Risicobeoordeling Jan DILLEN 22 november 2012

2 Verantwoordelijke uitgever: Hans Suijkerbuijk 2012 Wolters Kluwer Belgium NV Ragheno Business Park Motstraat 30 B-2800 Mechelen Tel Fax Behoudens de uitdrukkelijk bij wet bepaalde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt worden, op welke wijze ook, zonder de uitdrukkelijke voorafgaande en schriftelijke toestemming van de uitgever. AB DO 2008 VEIWET VB 2004

3 Algemene inhoud Inleiding 1 Wat is een risicobeoordeling? 3 1. Inleiding 3 2. Definitie van een risicobeoordeling 3 3. Zin van de risicobeoordeling 7 4. De risicobeoordeling per niveau De opmaak van de risicobeoordeling volgens het cascadesysteem Het watervalsysteem of de cascadeaanpak Betrouwbaarheid en reproduceerbaarheid van de risicobeoordeling De validiteit van de risicobeoordeling De risicobeoordeling als purely procedural prevention principle PPPP De risicobeoordeling opgevat als contested concept De risicobeoordeling als besluitvormingsproces De risicobeoordeling en de risicodriehoek 21 Historische ontwikkeling van het toenemende belang van de risicobeoordeling Naar een toenemend belang van de risicobeoordeling Bespreking van de evolutie van een toenemend belang van de risicobeoordeling Negatieve gevolgen bij de opmaak van risicobeoordeling: disciplinering 31 Kluwer Risicobeoordeling Inhoud - 1

4 ALGEMENE INHOUD 4. Methoden van risico-identificatie en -analyse De Failure Mode and Effect Analysis FMEA De Foutenboomanalyse De gebeurtenissenboom De Hazard and Operability Study HAZOP Commentaar 42 De 4 stappen van de risicobeoordeling Inleiding Stap 1: De risico-identificatie Stap 2: De risicoanalyse Stap 3: De risico-evaluatie Stap 4: De keuze van de preventiemaatregelen Problemen met de risicobeoordeling Het probleem van de maten Het probleem van de niet vergelijkbaarheid Het probleem van de schalen bij de risicoanalyse 73 Wat is een risicobeoordeling niet? De risicobeoordeling het afvinken van een checklist Paradoxen en de risicobeoordeling: de paradox van de beheersing, van de ernst en van de analyseerbaarheid bij de risicobeoordeling Paradox 1: De paradox van de beheersing van risico s Paradox 2: De paradox van de ernst of de gevolgen van het risico Paradox 3: De paradox van de analyse bij de risicobeoordeling 81 Wat is een risicobeoordeling wel? De risicobeoordeling is normatief Kennis van eisen Kennis van functies 85 Inhoud - 2 Risicobeoordeling Kluwer

5 ALGEMENE INHOUD 1.3. Kennis van good practice op veiligheidsgebied De risicobeoordeling en het doorlopen van de ethische cyclus De risicobeoordeling: verantwoordelijk voor, verantwoordelijk volgens en verantwoording De risicobeoordeling: kritische aanpak 92 Hoe kunnen we de risicobeoordeling beter laten werken binnen de onderneming? Waarom de risicobeoordeling kan falen: geen eenduidige terminologie en het instrumentele karakter Maatregelen om de risicobeoordeling beter te laten werken in de onderneming Punten om de risicobeoordeling te verbeteren Een element van onzekerheid Een element van positieve dan wel negatieve gevolgen in de preventie Een element van te nemen preventiemaatregelen De preventieadviseur, de risicobeoordeling en de netwerkanalyse 104 De implementatie van de risicobeoordeling in de organisatie De implementatie van de risicobeoordeling volgens de Deming-cirkel Plan-Do-Check-Act Inleiding Plan-fase Do-fase Check-fase Act-fase De communicatie en de risicobeoordeling De risicobeoordeling en de veiligheidscultuur Betrokkenheid van directie en werknemers bij de risicobeoordeling 124 Kluwer Risicobeoordeling Inhoud - 3

6 ALGEMENE INHOUD Theorieën en modellen van de risicobeoordeling Grondslagen, wetten, theorieën, modellen, metaforen en de risicobeoordeling Risicotheorieën en -modellen Waarom is stilstaan bij theorieën en modellen zinvol? Het scientific management De gedragswetenschappelijke en de systeembenadering De contingentiebenadering De rationele keuze De risicobeoordeling als narratief 138 Toepassing van de risicobeoordeling in de koninklijke besluiten van de codex 143 Risicobeoordeling van het brandrisico Inleiding De risico-identificatie van het brandrisico De risicoanalyse van het brandrisico De risico-evaluatie van het brandrisico De brandpreventiemaatregelen 168 Tot slot 171 Inhoud - 4 Risicobeoordeling Kluwer