HOOFDSTUK 1. INLEIDING Introductie Naar een visie op kwaliteits-, veiligheids- en milieumanagement...

Transcriptie

1 Inhoud INHOUD VOORWOORD HOOFDSTUK 1. INLEIDING Introductie Naar een visie op kwaliteits-, veiligheids- en milieumanagement Het uitgangspunt van beheersing Het uitgangspunt van mensgerichtheid Het uitgangspunt van de contextbenadering Het operationaliseren van kwaliteit, veiligheid en milieu: is een eenduidige begripsvorming mogelijk? Waarom een kwaliteits-, veiligheids- en milieumanagementsysteem gebaseerd op ISO 9001, en 45001? Evolutie bij de ontwikkeling van kwaliteits-, veiligheids- en milieumanagementsystemen Verspreiding van de managementsysteemnormen ISO 9001 en ISO over de wereld Kwaliteit, veiligheid en milieu als managementsysteem Wat is een managementsysteem? Kwaliteit, veiligheid en milieu als managementsysteem Risicogebaseerd denken, de PDCA-cirkel en de procesaanpak Risicogebaseerd denken De PDCA-cyclus De procesbenadering De procesbenadering De procesbenadering op drie niveaus De zeven kwaliteitsprincipes Klantgerichtheid Leiderschap Engagement van medewerkers

2 Kwaliteit, veiligheid en milieu als geïntegreerde managementsystemen Procesbenadering Verbetering Besluitvorming op basis van bewijzen Relatiemanagement De uitoefening van het kwaliteits-, veiligheids- en milieumanagement door de kwaliteits-, veiligheids- en milieucoördinator als professioneel beroep Kwaliteitskosten HOOFDSTUK 2. DE RISICOANALYSE EN -EVALUATIE IN ISO 9001:2015, ISO 14001:2015 EN ISO Risico s op drie niveaus: strategisch, tactisch en operationeel niveau De risicobenadering in de nieuwe managementsysteemnormen Risico s in het kwaliteits-, veiligheids- en milieumanagementsysteem ISO 9001:2015, ISO 14001:2015 en ISO Risico s in het kwaliteits-, veiligheids- en milieumanagementsysteem Risico s op operationeel niveau De risicobeoordeling als proces De interne en externe context van de risicobeoordeling De vier fasen in de kwaliteits-, veiligheids- en mi lieu risicobeoordeling Stap 1: de risico-identificatie en de identificatie van de kwaliteits-, veiligheids- en milieuaspecten (plan-fase) Stap 2: de risicoanalyse (do-fase) Stap 3: de risico-evaluatie en de evaluatie van de kwaliteits-, veiligheids- en milieuaspecten (check-fase) Stap 4: de keuze van de preventiemaatregelen (act-fase) Commentaar op de vier stappen van de risicobeoordeling

3 Inhoud 2.6. Problemen met de risicobeoordeling Het probleem van de maten Het probleem van de niet-vergelijkbaarheid Het probleem van de schalen bij de kwaliteits-, veiligheids- en milieurisicoanalyse HOOFDSTUK 3. CONTEXTANALYSE EN BETROKKEN PAR- TIJEN IN HET KWALITEITS-, VEILIGHEIDS- EN MILIEUMA- NAGEMENTSYSTEEM Van inside out naar outside in : bepaling van de interne en externe context van de organisatie Algemeen De externe context De interne context Betrokken partijen en het kwaliteits-, veiligheids- en milieumanagementsysteem Het begrip stakeholders De stakeholderstheorie nader toegelicht Het identificeren, analyseren, evalueren en het nemen van maatregelen met betrekking tot de belanghebbenden Stap 1: identificatie van de belanghebbenden Stap 2: analyse van de belanghebbenden Stap 3: evaluatie van de belanghebbenden Keuze van maatregelen met betrekking tot de belanghebbenden Maatschappelijke verantwoordelijkheid, stakeholders en strategisch management Maatschappelijke verantwoordelijkheid, stakeholders en strategisch management Maatschappelijke verantwoordelijkheid, strategisch management en de waardeketen HOOFDSTUK 4. DE PARAGRAAFSGEWIJZE BESPREKING VAN ISO 9001:2015, ISO 14001:2015 EN ISO Toepassingsgebied van de norm

4 Kwaliteit, veiligheid en milieu als geïntegreerde managementsystemen 4.2. Normatieve verwijzingen Nieuwe termen en definities in ISO 9001:2015, ISO 14001:2015 en ISO Context van de organisatie De context van de organisatie Inzicht in behoeften en verwachtingen belanghebbenden: reeds besproken in het vorige hoofdstuk Vaststellen scope kwaliteits-, veiligheids- en milieumanagementsysteem Kwaliteits-, veiligheids- en milieumanagementsysteem en haar processen Leiderschap Leiderschap en betrokkenheid Algemeen Klantgerichtheid Kwaliteits-, veiligheids- en milieubeleid Rollen, verantwoordelijkheden en bevoegdheden in de organisatie Planning Maatregelen om risico s aan te pakken en kansen te benutten Risico s en opportuniteiten: algemeen Significante milieuaspecten Identificatie en beoordeling van de welzijnsrisico s Compliance-verplichtingen: naleving van wettelijke eisen Kwaliteits-, veiligheids- en milieudoelstellingen en planning om de kwaliteits-, veiligheids- en milieudoelstellingen te bereiken Planning van wijzigingen Ondersteuning Middelen Competentie

5 Inhoud Bewustzijn Communicatie Gedocumenteerde informatie Uitvoering Operationele planning en beheersing Eisen voor producten en diensten: het verkoopsproces Ontwerp en ontwikkeling van producten en diensten Beheersing van extern geleverde processen, producten en diensten Productie en het leveren van diensten Controle op productie en leveren van diensten Identificatie en naspeurbaarheid Eigendom van klanten of externe leveranciers In stand houden Nazorgactiviteiten Beheersing van wijzigingen Vrijgave van producten en diensten Beheersing van afwijkende outputs Noodsituaties Evaluatie van de prestaties Monitoring, meten, analyse en evaluatie Algemeen Klanttevredenheid Analyse en evaluatie Evaluatie van de naleving van de wetgeving Interne audit Directiebeoordeling Verbetering Afwijkingen en corrigerende maatregelen Afwijkingen en corrigerende maatregelen Continue verbetering

6 Kwaliteit, veiligheid en milieu als geïntegreerde managementsystemen HOOFDSTUK 5. DE EXTERNE AUDIT EN HET CERTIFICE- REN VAN HET KWALITEITS-, VEILIGHEIDS- EN MILIEUMA- NAGEMENTSYSTEEM Inleiding Wat is auditing? Wie participeert? Principes van auditing Voordelen van externe audit volgens de normen ISO en van een kwaliteits-, veiligheids- en milieumanagementsysteem Proceseisen bij auditcyclus kwaliteit Het auditprogramma kwaliteit Het auditplan Het uitvoeren van audits Het auditverslag De certificatiebeslissing De initiële audit, toezichtsaudit en hercertificering De initiële audit en certificering Fase 1-audit (documentbeoordeling) Fase 2-audit (implementatie) Toezichtsaudits Hercertificering HOOFDSTUK 6. INTEGRATIE VAN MANAGEMENTSYSTE- MEN Integratie van managementsystemen Inleiding Motivatie om te komen tot een geïntegreerd managementsysteem (IMS) Voor- en nadelen van integratie van managementsystemen van ISO 9001:2015 met andere normen zoals ISO 14001:2015 en ISO

7 Inhoud 6.2. Implementatie van een geïntegreerd managementsysteem Inleiding implementatie van geïntegreerde managementsystemen Twee metaforen bij de implementatie van ISO 9001:2015, ISO 14001:2015 of ISO in een geïntegreerd managementsysteem: de metafoor van het puzzelstuk en de metafoor van het plug in-model Verschillen in de normen op het gebied van kwaliteit, milieu en veiligheid Integratie van het managementsysteem ISO 9001:2015, ISO 14001:2015 of ISO in de organisatie HOOFDSTUK 7. KENNISMANAGEMENT, BETROKKEN- HEID, CULTUUR EN INNOVATIVITEIT BIJ KWALITEIT, VEI- LIGHEID EN MILIEU Kennismanagement Kennismanagement en de PDCA-cyclus Kennismanagement in de ISO 9001:2015, ISO 14001:2015 en ISO Wat is kennis? Betrokkenheid van werknemers Inleiding De theorie van gepland gedrag De diffusie-innovatietheorie (DIT) De technologie-acceptatietheorie: gepercipieerd nut en waargenomen gebruiksgemak Gepercipieerd nut Waargenomen gebruiksgemak Het Job Characteristics Model (JCM) van Hackman and Oldham: de betrokkenheid bij gevoel van verantwoordelijkheid Kwaliteits-, veiligheids- en milieucultuur Kwaliteits-, veiligheids- en milieucultuur

8 Kwaliteit, veiligheid en milieu als geïntegreerde managementsystemen Kwaliteitscultuur in de norm ISO 9001:2015, ISO 14001:2015 en ISO Vier typologieën van organisatiekwaliteits-, veiligheidsen milieucultuur Kwaliteit, veiligheid, milieu en innovatie