Bedrijfsleider: een beroep dat sociaal en fiscaal streng wordt aangepakt!

Transcriptie

1 Bedrijfsleider: een beroep dat sociaal en fiscaal streng wordt aangepakt! Charles-Éric CLESSE Eerste substituut-arbeidsauditeur te Charleroi Jean-François DIZIER Advocaat bij de balie te Charleroi Redactioneel afgesloten op 1 maart 2012 Kluwer Ragheno Business Park Motstraat Mechelen tel. (0800) fax (0800) info@kluwer.be

2 ISBN: Depot: D/2012/2664/461 Verantwoordelijke uitgever: Hans Suijkerbuijk, Ragheno Business Park, Motstraat 30, B-2800 Mechelen. Kluwer klantenservice: tel (gratis oproep) (vanuit het buitenland), fax , info@kluwer.be 2012 Wolters Kluwer Belgium NV Behoudens de uitdrukkelijk bij wet bepaalde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, op welke wijze ook, zonder de uitdrukkelijke voorafgaande en schriftelijke toestemming van de uitgever.

3 INHOUD INLEIDING 13 DEEL 1: SOCIAAL STATUUT VAN DE BEDRIJFSLEIDER AFDELING 1: DE BEDRIJFSLEIDER: DEFINITIE IN HET SOCIAAL RECHT IN HET SOCIAAL STRAFRECHT De werkgever De lasthebber De theorie van het mandaat De theorie van het orgaan De aangestelde 23 AFDELING 2: SOCIAAL STATUUT VAN DE BEDRIJFSLEIDER: ZELFSTANDIGE OF LOONTREKKENDE SCHIJNZELFSTANDIGHEID De criteria van de programmawet van 27 december De criteria van de rechtspraak Voorbeschouwingen De affectio societatis Rechtvaardiging van afwezigheden wegens ziekte Exclusiviteitsclausule Concurrentiebeding 30 3

4 Proefbeding Scholingsbeding Handelsfonds Rapporten en evaluaties Deelname aan vergaderingen en opleidingen Briefpapier en visitekaartjes MOGELIJKHEID OM IN HET KADER VAN EEN ARBEIDSOVEREENKOMST TE WERKEN Bestuurders van nv s en cvba s Historiek Begrippen Cumul arbeidsovereenkomst/functie van bestuurder Zaakvoerder van een bvba en een vzw Enig zaakvoerderschap Meervoudig zaakvoerderschap Gedelegeerden voor het dagelijks bestuur van een nv of een bvba Gezinsleden Overeenkomst tussen echtgenoten Overeenkomst tussen samenwonenden Overeenkomst tussen verwanten 47 AFDELING 3: VERRUIMDE ONDERWERPING AAN DE SOCIALE ZEKERHEID VAN DE BEZOLDIGDE WERKNEMERS VERMOEDENS VAN ONDERWERPING: BEGRIPPEN DE LASTHEBBERS VAN VENNOOTSCHAPPEN TRANSPORTEURS VAN GOEDEREN EN PERSONEN Voorbeschouwingen Goederenvervoer Begrip voertuig en zaak Transport besteld door een onderneming Voertuig waarvan de werknemer niet de eigenaar is Onderworpen activiteit 54 4

5 3.3. Transporteurs van personen Wettekst Bestaansvoorwaarden van het vermoeden Begrip vervoer De zaakvoerder of de bestuurder van een vennootschap is zelf de transporteur van personen De taxibestuurders 56 AFDELING 4: VERMOEDENS VAN ONDERWERPING AAN DE SOCIALE ZEKERHEID VAN DE ZELFSTANDIGEN DE VENNOTEN DE LASTHEBBERS Het fiscaal vermoeden van het koninklijk besluit nr Wettekst Toepassingsgebied Attractiebeginsel van de inkomsten (On)weerlegbaar karakter van de vermoedens Het sociaaleconomisch vermoeden van het koninklijk besluit van 19 december Wettekst Principes Type vennootschap Type mandaat Een werkelijk mandaat Onweerlegbaar karakter van het vermoeden Kosteloosheid van het mandaat De uitoefening van een gewoonlijke activiteit Onderwerping van de lasthebbers die vanuit het buitenland besturen Cumul van een mandaat in België met een activiteit in het buitenland 71 AFDELING 5: PROCEDURES VOOR DE ONDERWERPING VAN DE WERKNEMERS AAN DE SOCIALE ZEKERHEID 73 5

6 1. VRIJWILLIGE ONDERWERPING AMBTSHALVE ONDERWERPING DOOR DE RSZ Beslissingsbevoegdheid van de RSZ Motivering van de bestuurshandeling Voorbeschouwingen Wet van 29 juli Beslissing tot onderwerping of intrekking van de onderwerping Bericht van wijziging ONDERWERPING INGEVOLGE EEN VORDERING VAN DE WERKNEMER Vordering gericht tegen de werkgever Vordering voor de arbeidsrechtbank Vordering ingeleid bij de rechtbank van koophandel Vordering gericht tegen de RSZ Vordering gericht tegen de RSVZ ONDERWERPING INGEVOLGE EEN VORDERING VAN HET OPENBAAR MINISTERIE Rechtstreekse dagvaarding Vordering sui generis van de arbeidsauditeur GEVOLGEN VAN HET VONNIS 90 AFDELING 6: PROCEDURE VOOR DE ONDERWERPING VAN DE ZELFSTANDIGEN AAN DE SOCIALE ZEKERHEID VRIJWILLIGE ONDERWERPING ONDERWERPING VAN AMBTSWEGE Bepaling van de bijdragen Motivering van de bestuurshandeling ONDERWERPING INGEVOLGE EEN VORDERING VAN DE WERKGEVER Vordering gericht tegen de werknemer 93 6

7 3.2. Vordering gericht tegen de RSZ 94 AFDELING 7: BEREKENINGSGRONDSLAG VAN DE SOCIALE BIJDRAGEN BIJDRAGEN VOOR DE WERKNEMERS BIJDRAGEN VAN DE ZELFSTANDIGEN Begrip inkomen Het in acht genomen inkomstenjaar Grondwettelijkheid van de norm Bedrag van de bijdragen Bedrag van de voorlopige bijdragen van de eerste drie jaren Berekening van de definitieve bijdragen BEREKENINGSGRONDSLAG VAN DE BIJDRAGEN IN GEVAL VAN CUMUL VAN EEN MANDAAT EN BEZOLDIGDE ACTIVITEITEN BEREKENINGSGRONDSLAG VOOR DE LAST- HEBBERS DIE VANUIT HET BUITENLAND WERKEN VENNOOTSCHAPSBIJDRAGE HOOFDELIJKE AANSPRAKELIJKHEID VAN DE VENNOOTSCHAP De helpers Rechtspersonen Werkende vennoten en helpers 107 AFDELING 8: INVORDERINGSPROCEDURE VAN DE BIJDRAGEN SOCIALE BIJDRAGEN VAN LOONTREKKENDE Administratieve procedure De gerechtelijke procedure SOCIALE BIJDRAGEN VAN ZELFSTANDIGE 111 7

8 2.1. Administratieve procedure De gerechtelijke procedure 112 AFDELING 9: SOCIALE GEVOLGEN VAN DE KEUZE VAN STATUUT: ZELFSTANDIGE OF LOONTREKKENDE SOCIALEZEKERHEIDSSECTOREN VOORBEHOUDEN AAN DE LOONTREKKENDEN Arbeidsongevallen Beroepsziekten Werkloosheid Jaarlijkse vakantie SOCIALEZEKERHEIDSSECTOREN GELDEND VOOR DE LOONTREKKENDEN EN ZELFSTANDIGEN Pensioenen Ziekte- en invaliditeitsverzekering Kinderbijslag 118 AFDELING 10: DE STRAFRECHTELIJKE AANSPRAKELIJKHEID DE ZAAKVOERDER EN DE BESTUURDER VAN EEN VENNOOTSCHAP: WERKGEVER, AANGESTELDE OF LASTHEBBER? DE MISDRIJVEN TOEREKENBAARHEID VAN HET MISDRIJF DE AANSPRAKELIJKHEID VAN DE AANGESTELDEN EN LASTHEBBERS De lasthebber in ruime zin De sociale secretariaten 124 8

9 5. DE STRAFUITSLUITENDE VERSCHONINGSGROND VAN ARTIKEL 5 VAN HET STRAFWETBOEK Begrippen Decumul van verantwoordelijkheid Misdrijf gepleegd uit onachtzaamheid Wetens en willens gepleegd misdrijf DE BURGERLIJK AANSPRAKELIJKE 131 DEEL 2: HET FISCAAL STATUUT VAN DE BEDRIJFSLEIDER AFDELING 1: DE BEDRIJFSLEIDER IN DE ZIN VAN ARTIKEL 32 VAN HET WIB DE BEDRIJFSLEIDER IN DE ZIN VAN ARTIKEL 32 VAN HET WIB Uitoefening van een mandaat Uitoefening van een leidende functie of activiteit Het specifieke geval van de bedrijfsleiders van een vzw DE BEDRIJFSLEIDER IN DE ZIN VAN HET WETBOEK VAN VENNOOTSCHAPPEN DE BEDRIJFSLEIDER IN DE ZIN VAN ARTIKELEN 442QUATER VAN HET WIB 1992 EN 93UNDECIES VAN HET BTW-WETBOEK 139 AFDELING 2: DE BEZOLDIGING VAN DE BEDRIJFSLEIDER HET ATTRACTIEBEGINSEL UITZONDERINGEN OP HET ATTRACTIEREGIME De uitgesloten beroepsinkomsten Onroerende inkomsten De roerende inkomsten 146 9

10 2.4. Beroepsinkomsten van de bestuurder uit een andere bron AFTREK IN HOOFDE VAN DE VENNOOTSCHAP IN DE PRAKTIJK Eigenlijke bezoldigingen Bezoldigingen Tantièmes Aanvulling op de bezoldigingen Onroerende inkomsten Roerende inkomsten Voordelen voortvloeiend uit de positie van de bedrijfsleider (voordelen van alle aard) Definitie en bepaling De vaststelling van de begunstigde van het voordeel Gebruik van een bedrijfswagen Gebruik van een tankkaart Gebruik van een moto Gebruik van een fiets Gebruik van een zeilboot Terbeschikkingstelling van een vliegtuig Kosteloze beschikking over een onroerend goed of een deel van een onroerend goed Telefoonkosten Beschikking over een pc of een internetverbinding Verwarming en elektriciteit Beschikking over een grasmachine Beschikking over een zwembad Afname van goederen Terugbetaling van eigen kosten van de werkgever Lopende de betrekening van de bedrijfsleider Renteloze lening of lening tegen verminderde rentevoet toegestaan door de vennootschap aan één van haar bedrijfsleiders Gebruik van de kredietkaart van de onderneming Reizen naar het buitenland Kledijkosten Aandelenopties Geen inhouding van bedrijfsvoorheffing op de gestorte bezoldigingen

11 4.6. Niet-belastbare voordelen van alle aard: sociale voordelen 175 AFDELING 3: DE KOSTEN VAN DE BEDRIJFSLEIDER HERHALING VAN DE PRINCIPES LENING DIE EEN BEDRIJFSLEIDER GESLOTEN HEEFT OM AANDELEN VAN ZIJN VENNOOTSCHAP TE VERWERVEN LENING DIE EEN BEDRIJFSLEIDER AANGEGAAN HEEFT OM DE KAPITAALSVERHOGING VAN ZIJN VENNOOTSCHAP TE FINANCIEREN TENLASTENEMING VAN DE VENNOOTSCHAPS- VERLIEZEN DOOR EEN BEDRIJFSLEIDER De vennootschap moet werkelijk bestaan De belastingplichtige moet aantonen dat hij de hoedanigheid van bedrijfsleider heeft De identiteit van de geldschieter De betaling moet ten voordele van de vennootschap waarin de belastingplichtige een leidinggevende functie uitoefent gebeuren De betaling moet onherroepelijk zijn De bedrijfsleider moet periodieke beroepsinkomsten uit de vennootschap halen Evenredigheid tussen de verrichte betaling en de ontvangen inkomsten BETALING DOOR EEN BEDRIJFSLEIDER IN UITVOERING VAN EEN BORGSTELLING AUTOKOSTEN 190 AFDELING 4: DE AANSPRAKELIJKHEID VAN DE BEDRIJFSLEIDER PRINCIPE: DE IMMUNITEIT

12 2. AANSPRAKELIJKHEID VAN DE BEDRIJFSLEIDER GEBASEERD OP DE BEPALINGEN VAN HET WETBOEK VAN VENNOOTSCHAPPEN Bestuursfout (art. 527 W.Venn.) Schending van het Wetboek van Vennootschappen of van de statuten (art. 528 W.Venn.) AANSPRAKELIJKHEID VAN DE BEDRIJFSLEIDER GEBASEERD OP ARTIKEL 1382 VAN HET BURGERLIJK WETBOEK Overzicht van de rechtspraak Voorlegging van het drievoudig bewijs Fout Schade Oorzakelijk verband VORDERING TOT AANVULLING VAN HET PASSIEF (ART. 530 W.VENN.) AANSPRAKELIJKHEID VAN DE BEDRIJFSLEIDER GEBASEERD OP DE NIEUWE BEPALINGEN INGEVOERD DOOR DE WET VAN 20 JULI Artikel 442quater van het WIB Artikel 93undecies van het Btw-Wetboek VERJARING VAN DE AANSPRAKELIJKHEIDS- VORDERING BEVOEGDE RECHTBANK BEVOEGDE AUTORITEIT CONCLUSIE