AANSPRAKELIJKHEID VAN VENNOOTSCHAPS BESTUURDERS

Transcriptie

1 AANSPRAKELIJKHEID VAN VENNOOTSCHAPS BESTUURDERS MATTHIAS VANDENBOGAERDE Aspirant FWO Katholieke Universiteit Leuven Campus Kortrijk intersentia Antwerpen - Oxford

2 INHOUD Voorwoord v Preliminaria 1 I. Algemene beschouwingen omtrent bestuurdersaansprakelijkheid 5 1. Notie bestuurder 5 A. Bestuurder/zaakvoerder sensu stricto 5 B. Leden van het directiecomité 6 C. Feitelijk bestuurder 6 i. Positieve handeling 8 ii. Bestuurshandeling 10 iii. Onafhankelijkheid en soevereiniteit 12 iv. Aansprakelijkheid 13 D. Dagelijks bestuurder 13 E. Bestuurder-rechtspersoon en vaste vertegenwoordiger 15 i. Doelstelling 15 ii. Twistpunten en lacunes 16 iii. Aansprakelijkheid 19 iv. Algemeen besluit 21 F. Leden van het auditcomité Orgaantheorie Pluraliteit van bestuurders Impact van bepaalde mechanismen op de aansprakelijkheid van bestuurders 29 A. Verzekering en vrijwaring 29 B. Exoneratie 31 C. Invloed strafrechtelijke decumul 32 D. Kwijting 35 i. Definitie en geldigheidsvereisten 35 ii. Invloed van de kwijting 38 iii. Tegenwerpelijkheid kwijting aan de curator Verjaring 41 A. Bijzondere verjaringsregeling voor bestuurders 41 B. Verjaring van rechtsvorderingen tegen andere bestuursorganen IX

3 Aansprakelijkheid van vennootschapsbestuurders II. Verschillende fouten waarvoor bestuurders aansprakelijk zijn Gewone bestuursfouten 49 A. Toepassingsgebied 49 i. Ratione personae 49 ii. Ratione temporis 50 iii. Ratione iure agendi 52 B. Foutbegrip 63 i. Concept bestuursfout 63 ii. Beoordelingscriteria 66 iii. Verweer bestuurder 71 iv. Toepassingsgevallen 74 C. Causaal verband 78 D. Vergoedbare schade 79 E. Pluraliteit van bestuurders 80 F. Evaluatie Schending van de statuten of het Wetboek van Vennootschappen 82 A. Toepassingsgebied 82 i. Ratione personae 82 ii. Ratione temporis 83 iii. Ratione iure agendi 83 B. Foutbegrip 85 i. Foutconcept: overtreding statuten 85 ii. Foutconcept: overtreding Wetboek van Vennootschappen iii. Beoordeling 89 iv. Cumulatief tegenbewijs bestuurder 89 v. Toepassingsgevallen 90 C. Causaal verband 92 D. Vergoedbare schade 93 E. Pluraliteit van bestuurders 97 F. Bijzondere toepassing: niet-naleving alarmbelprocedure 97 i. Algemeen 97 ii. Fout 101 iii. Oorzakelijk verband 109 iv. Schade 119 v. Besluit Schending algemene zorgvuldigheidsnorm 121 A. Toepassingsgebied 121 i. Ratione personae 121 ii. Ratione iure agendi 122 iii. Aansprakelijkheid van bestuurder én vennootschap ten aanzien van derden 127

4 Inhoud B. Foutbegrip 130 i. Gemeenrechtelijke fout 130 ii. Beoordelingscriteria 131 iii. Verweer bestuurder 133 iv. Toepassingsgevallen 133 C. Causaal verband 137 D. Vergoedbare schade 138 E. Pluraliteit van bestuurders 141 F. Bestuurdersaansprakelijkheid voor fiscale schulden 142 i. De fiscus als bijzondere schuldeiser 142 ii. Fout: niet doorstorten bedrijfsvoorheffing 144 iii. Andere fiscale fouten 151 iv. Invloed van programmawet Kennelijk grove fout: de bijzondere faillissementsaansprakelijkheid A. Toepassingsgebied 162 i. Ratione personae 163 ii. Ratione societatis 164 iii. Ratione iure agendi 165 iv. Faillissement van de vennootschap 166 v. Schulden overtreffen baten 167 B. Concept kennelijk(e) grove fout 168 i. Kennelijke fout 168 ii. Grove fout 169 iii. Beoordeling 171 iv. Toepassingsgevallen 173 C. Causaal verband 178 D. Vergoedbare schade 182 E. Pluraliteit van bestuurders 186 F. Exclusieve bevoegdheid rechtbank van koophandel 187 G. Samenhang met strafrechtelijk beroepsverbod Bijzondere faillissementsaansprakelijkheid ten aanzien van de RSZ (en curator): grove fout 190 A. Toepassingsgebied 190 B. Fout 191 C. Causaal verband 193 D. Schade 194 E. Objectieve aansprakelijkheid 194 F. Mildere verjaringstermijn 196 G. Evaluatie 197

5 Aansprakelijkheid van vennootschapsbestuurders III. Samenloop van aansprakelijkheidsgronden Hiërarchie van preferenties 199 A. Ten aanzien van de vennootschap 199 B. Ten aanzien van derden 200 C. Ten aanzien van de curator Rechterlijke motivering tot schadevergoeding 202 Trefwoordenregister 205 Xll