Levend-dood-levenloos hv12. Auteur Kunskapsskolan. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Transcriptie

1 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Auteur Kunskapsskolan 19 february 2018 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

2 Inhoudsopgave Levenskenmerken Intro Vooraf Eindproduct-Beoordeling Leerdoelen Werkwijze Aan de slag Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 Begrippenlijst Levenskenmerken Over dit lesmateriaal Pagina 1

3 Levenskenmerken Intro Intro In deze opdracht leer je het verschil tussen dood, levend en levensloos. Volg de stappen onder "Aan de slag" en maak in stap 6 de eindtoets. Druk op "start" in grijze balk onderaan de pagina. Je hebt de eindtoets gehaald als je minimaal 8 van de 10 vragen goed hebt. - Heb je de eindtoets niet gehaald? Lees dan de theorie nog eens door en maak de eindtoets opnieuw. - Heb je de eindtoets gehaald? Druk het certificaat af en bewaar het als bewijs dat je de toets gehaald hebt. Opdracht Bekijk het volgende filmpje. In het volgende filmpje zie je twee hondjes. Eén hond leeft, de ander leeft niet. Wat is eigenlijk het verschil, waardoor we zeggen: Dit leeft en dat leeft niet.? Hoeveel verschillen kun je bedenken tussen het levende en het niet levende hondje? Schrijf minimaal drie verschillen op. Vooraf Eindproduct-Beoordeling Eindproduct Als afronding van deze opdracht maak je een toets. De toets bestaat uit twaalf meerkeuzevragen. Beoordeling Je hebt een voldoende voor de toets als je minimaal 80% van de antwoorden goed hebt. Leerdoelen Pagina 2

4 Je kent de negen levenskenmerken en je kunt met een voorbeeld duidelijk maken wat met het levenskenmerk wordt bedoeld. Je kunt aangeven wanneer iets dood, levend of levenloos is. Je kunt voorbeelden geven van dode voorwerpen, levende organismen en voorwerpen die levenloos zijn. Werkwijze Groepsgrootte Je doet deze opdracht alleen. Je overlegt wel regelmatig met een klasgenoot. Benodigdheden Geen bijzonderheden. Tijd Voor deze opdracht heb je 2 lesuren nodig. Aan de slag Stap 1 Levend Gevoelsmatig weet je vast wel wat wordt bedoeld met levend, dood en levenloos. Kijk naar de afbeelding hiernaast. Je ziet een vogelverschrikker bij een maïsplant, stenen op de grond en enkele kraaien. Geef van deze dingen aan of ze levend, dood of levenloos zijn. a. vogelverschrikker:... b. maïsplant:... c. stenen:... d. grond:... e. kraaien:... Heb je dezelfde antwoorden als je buurman/buurvrouw? Bespreek eventuele verschillen. Pagina 3

5 Levend, dood of levenloos? Bekijk de acht afbeeldingen in de volgende oefening. Is wat je ziet levend, dood of levenloos? Stap 2 Levensverschijnselen In de biologie houden we ons met het leven bezig. Biologie betekent: leer van het leven. Maar wanneer noem je iets nu precies levend? Bestudeer uit de kennisbank biologie het volgende onderdeel. KB: Levenskenmerken Maak de volgende oefening. Stap 3 Groeien en ontwikkelen Groeien en ontwikkelen zijn twee levenskenmerken die nog wel eens door elkaar gehaald worden. Bekijk het filmpje over de erwt op SchoolTV. Video: Kiemende erwt Welke zinnen vertellen iets over de groei van de erwt en welke iets over de ontwikkeling van de erwt? Maak de volgende oefening. Stap 4 Waarnemen en reageren Reageren betekent dat een organisme iets doet of dat er in het lichaam van het organisme iets verandert, als er in de omgeving iets verandert. Je bent dan eerst aan het waarnemen en daarna aan het reageren. Bekijk het filmpje. In het filmpje zie je een woestijnhagedis. De hagedis reageert op een verandering in de omgeving. Let goed op welke reacties hij heeft. Welke waarneming gaat er aan vooraf? Video: Woestijnhagedis op jacht Pagina 4

6 Bespreek nu samen met je klasgenoot welke waarnemingen en reacties jullie hebben gezien. Ben je klaar? Doe dan de volgende opdracht. Stap 5 Voortplanten Alle organismen zorgen ervoor dat ze nakomelingen krijgen. Sommigen krijgen er heel veel, anderen maar weinig. Bekijk de vijf videoclips. Video 1: Vliegenzwam Video 2: Landschildpad Video 3: De bevalling Video 4: Kastanjes Video 5: Bacteriegroei Zoek bij ieder filmpje de zin die je het beste bij het filmpje vindt passen. Kies uit: A. Wij baren, net als alle andere zoogdieren, levende jongen. B. Veel diersoorten leggen eieren om zich voort te planten. C. Bacteriën planten zich voort door zichzelf te delen. D. Nieuwe paddenstoelen groeien uit sporen. E. Nieuwe planten ontstaan uit zaden. Stap 6 Eindtoets Je sluit deze opdracht af met het maken van een toets. De toets bestaat uit tien vragen. Je moet ongeveer 80% van de punten halen om een voldoende voor je toets te halen. Klik op de volgende link om te beginnen: Succes! Levend - dood - levenloos-2 maken.wikiwijs.nl/p/questionnaire/standalone/ Je hebt in deze opdracht geleerd dat er negen levenskenmerken zijn. Hieronder zie je er vijf. Welke vier missen er nog? 1 Bewegen Pagina 5

7 2 Ademhalen 3 Eten/voeden 4 Groeien 5 Voortplanten Geef van onderstaande zinnen aan of ze waar/niet waar zijn. I. Een koe die wordt gemolken door de boer is biotisch. II. Het kalfje in haar buik is abiotisch. a. I is waar, II is niet waar a. I is niet waar, II is waar a. I en II zijn beide waar a. I en II zijn beide niet waar 3 Op een tafel staat een vissenkom met daarin een zwemmende vis en een potje vissenvoer. Welke van de genoemde zaken is levenloos? a. houten tafel a. vis a. water a. visvoer 4 Op een tafel staat een vissenkom met daarin een zwemmende vis en een potje vissenvoer. Welke van de genoemde zaken is levend? a. vissenkom a. vis a. water a. visvoer 5 Op een tafel staat een vissenkom met daarin een zwemmende vis en een potje vissenvoer. Welke van de genoemde zaken is dood? a. houten tafel a. vis a. water 6 Wat is (een voorbeeld van) waarnemen? Pagina 6

8 a. Het merken wat er in je omgeving gebeurt. a. Het naar de klas gaan als je de bel hoort. a. Het communiceren met ander organismen. 7 Wat is een goede omschrijving van uitscheiden? a. Het plassen en poepen. a. Het in- en uitademen. a. Het verwijderen van afvalstoffen. 8 Twee voorbeeden van organismen zijn... a. boterham en kamerplant a. kamerplant en bevrucht kippenei a. bevrucht kippenei en siersteen a. siersteen en boterham 9 Welk levenskenmerk hoort bij het onderstaande levensverschijnsel? Een schaatser hoort het startschot. a. voortplanten a. reageren a. groeien a. waarnemen 10 Welk levenskenmerk hoort bij de onderstaande zin? Een meeuw legt eieren. a. voortplanten a. reageren a. groeien a. waarnemen 11 Welk levenskenmerk hoort bij de onderstaande zin? Een vis haalt met zijn kieuwen zuurstof uit het water. a. voortplanten a. ontwikkelen a. ademen a. uitscheiden 12 Welk levenskenmerk hoort bij de onderstaande zin? Een pup verandert in een hond. Pagina 7

9 a. voortplanten a. ontwikkelen a. groeien a. waarnemen Begrippenlijst Levenskenmerken Levenskenmerken/Levensverschijnselen De kenmerken die levende organismen vertonen, zoals: bewegen, waarnemen, reageren, voortplanten, groeien, ontwikkelen, eten/voeden, ademhalen en uitscheiden. Dood Een organisme is dood als het geen levenskenmerken meer vertoont. Biotisch Biotisch betekent 'levend'. Metamorfose Ook wel volledige gedaanteverwisseling genoemd; overgang van larve of rups via een popstadium naar volwassen stadium. De larve lijkt niet op het volwassen dier. Bij een vlinder of kever kent deze metamorfose de volgende fases: ei, rups/larve, pop en volwassen dier (imago). Anorganische stoffen Stoffen die geen koolstof- (C) atomen bevatten, bijvoorbeeld zouten en en water. Organisme Een levend wezen: een bacterie, schimmel, plant of dier. Organismen vertonen levensverschijnselen/levenskenmerken. Levenloos Iets dat nooit geleefd heeft is levenloos. Abiotisch Abiotisch betekent 'niet levend'. Organische stoffen Stoffen die voornamelijk uit koolstof- (C), zuurstof- (O) en waterstof- (H) atomen bestaan. Organismen zijn opgebouwd uit organische stoffen. Pop Levensfase waarbij de larve zich ontwikkelt tot een volwassen dier. Verpoppen is een proces bij de volledige metamorfose van veel insecten, zoals vlinders, vliegen en kevers. Het dier eet niet, beweegt niet, terwijl van binnen nieuwe organen ontwikkelen (bijvoorbeeld vleugels). Pagina 8

10 Over dit lesmateriaal Colofon Auteur Auteur Kunskapsskolan Laatst gewijzigd 19 february 2018 om 14:07 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; Leerinhoud en ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; doelen Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Studiebelasting 2 uur en 0 minuten Gebruikte Wikiwijs Arrangementen VO-, content. (2015). Levenskenmerken hv12. hv12 Pagina 9