Levenskenmerken vmbo-b34

Transcriptie

1 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 19 december 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

2 Inhoudsopgave Levenskenmerken Kennisbank Toepassingen Levenskenmerken Gordeldieren Pekelkreeftjes Verwerken Examenopgave Begrippenlijst Begrippenlijst Over dit lesmateriaal Pagina 1

3 Levenskenmerken Kennisbank Biologie betekent: leer van het leven. Je noemt iets levend als het alle levenskenmerken of levensverschijnselen vertoont. Bestudeer uit de Kennisbank biologie het onderdeel 'Levenskenmerken'. KB: Levenskenmerken Test je kennis Beantwoord de volgende vragen over de theorie in de Kennisbank. Levenskenmerken maken.wikiwijs.nl/p/questionnaire/standalone/ van 7 Welke organismen zijn levend? Meerdere antwoorden mogelijk. a. houten tafel b. paard c. water d. bevrucht kippenei e. steen f. paardenbloem 2 van 7 Welke organismen zijn levenloos? Meerdere antwoorden mogelijk. a. houten tafel b. paard c. water d. bevrucht kippenei e. steen f. paardenbloem 3 van 7 Pagina 2

4 Een houten tafel is... a. levend b. levenloos c. dood 4 van 7 Juist of onjuist? I Iets dat dood is, heeft nooit geleefd. II Iets dat levenloos is, heeft ooit geleefd. a. I en II zijn beide juist. b. I is juist, II is onjuist. c. I is onjuist, II is juist. d. I en II zijn beide onjuist. 5 van 7 Over welk levenskenmerken gaat de volgende zin. Een boom wordt zestig meter hoog. a. voortplanten b. waarnemen c. reageren d. groeien 6 van 7 Over welke levensknmerken gaat de volgende zin. Een hardloper hoort het startschot en sprint weg. a. groeien en reageren b. groeien en waarnemen c. waarnemen en reageren 7 van 7 Over welk levenskenmerken gaat de volgende zin. De rups van de Sint-Jakobsvlinder verandert eerst in een pop en daarna in een vlinder. a. bewegen b. groeien c. ontwikkelen d. reageren Pagina 3

5 Toepassingen Levenskenmerken In de video hieronder zie je de volgende levenskenmerken: bewegen (2x) voeden ademhalen voortplanten uitscheiden ontwikkelen en groeien In welke volgorde zie je de levenskenmerken? Neem de nummers over en vul de levenskenmerken in: 1 =... 2 =... 3 =... 4 =... 5 =... 6 =... 7 =... Klaar? Vergelijk je antwoord met het antwoord van een klasgenoot. Bespreek verschillen. Komen jullie er niet uit, vraag dan hulp aan de docent. Maak de volgende sleepoefening. Levenskenmerken op een rij maken.wikiwijs.nl/p/questionnaire/standalone/ Levenskenmerken op een rij Sleep het kenmerk naar de juiste omschrijving Een reiger tuurt in het water. Een meeuw maakt zijn nest. Een kat begint te blazen. Een pup wordt een volwassen hond. Een koe graast in een wieland. Een vis beweegt zijn kiewen. Een hond piest tegen een paal. Een boom vormt jaarringen. Een kind huppelt naar haar moeder. Pagina 4

6 a. b. c. d. e. f. g. h. i. Groeien Ademhalen Voortplanten Eten Uitscheiden Reageren Bewegen Ontwikkelen Waarnemen Gordeldieren Gordeldieren zijn zoogdieren die in Amerika leven. Het lichaam van gordeldieren is aan de bovenkant bedekt met harde schilden. De onderkant is zacht. Als gordeldieren bedreigd worden, rollen ze zich als een bal op met de harde schilden als bescherming. Hun voedsel bestaat vooral uit insecten. Ze leven meestal alleen, behalve in de voortplantingstijd. Negenbandige gordeldieren in Noord-Amerika paren in de zomer. De innesteling van de embryo s gebeurt pas in november. De jongen worden in het voorjaar geboren. In de informatie hierboven wordt over enkele levenskenmerken geschreven, waaronder voortplanting. Gaat de informatie ook over reageren op prikkels? En gaat de informatie over uitscheiding? Kies het juiste antwoord. A. Over geen van beide levenskenmerken. B. Alleen over reageren op prikkels. C. Alleen over uitscheiding. D. Zowel over reageren op prikkels als over uitscheiding. Leg je keuze uit aan een medeleerling. Pekelkreeftjes Pagina 5

7 Pekelkreeftjes kun je gebruiken als vissenvoer. Je kunt in de dierenwinkel eitjes van pekelkreeftjes kopen. Die eitjes zien eruit als donkere korreltjes. Binnen de eitjes ontwikkelen de larven zich tot volwassen dieren. Bekijk het filmpje: Bekijk de levenscyclus van een pekelkreeftje. nemen onder andere licht waar en reageren hierop. In tweetallen. Pekelkreeftjes zijn levende organismen en vertonen dus levenskenmerken. Zij kunnen waarnemen. Zij Je gaat in een practicum onderzoeken hoe pekelkreeftjes reageren op licht. Download het practicum Pekelkreeftjes. Lees het practicum een keer helemaal door. Zoek de benodigdheden bij elkaar. Voer het practicum uit zoals beschreven onder de werkwijze. Maak het: Onderzoeksverslag Beoordeel eerst samen het onderzoeksverslag. Laat het verslag vervolgens beoordelen door jullie docent. Succes. Pagina 6

8 Verwerken Examenopgave Beantwoord ter afsluiting van deze module de volgende examenvragen. VMBO BB Vraag 14 VMBO BB Vraag 4 Pagina 7

9 Begrippenlijst Begrippenlijst Levenskenmerken/Levensverschijnselen De kenmerken die levende organismen vertonen, zoals; bewegen, waarnemen, reageren, voortplanten, groeien, ontwikkelen, eten/voeden, ademhalen en uitscheiden. Dood Een organisme is dood als het geen levenskenmerken meer vertoont. Biotisch Biotisch betekend 'levend' Metamorfose Ook wel volledige gedaanteverwisseling genoemd; overgang van larve of rups via een popstadium naar volwassen stadium. De larve lijkt niet op het volwassen dier. Bij een vlinder of kever kent deze metamorfose de volgende fases: ei, rups/larve, pop en volwassen dier (imago). Anorganische stoffen Stoffen die geen koolstof- (C) atomen bevatten, bijvoorbeeld zouten en water. Organisme Een levend wezen: een bacterie, schimmel, plant of dier. Organismen vertonen levensverschijnselen/levenskenmerken Levenloos Iets dat nooit geleefd heeft is levenloos. Abiotisch Abiotisch betekent 'niet levend' Organische stoffen Stoffen die voornamelijk uit koolstof- (C), zuurstof- (O) en waterstof- (H) atomen bestaan. Organismen zijn opgebouwd uit organische stoffen. Pop Levensfase waarbij de larve zich ontwikkelt tot een volwassen dier. Verpoppen is een proces bij de volledige metamorfose van veel insecten, zoals vlinders, vliegen en kevers. Het dier eet niet, beweegt niet, terwijl van binnen nieuwe organen ontwikkelen (bijvoorbeeld vleugels). Pagina 8

10 Over dit lesmateriaal Colofon Auteur VO-content Laatst gewijzigd 19 december 2016 om 14:50 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau Leerinhoud en doelen Eindgebruiker Moeilijkheidsgraad Studiebelasting Trefwoorden VMBO basisberoepsgerichte leerweg, 4; VMBO basisberoepsgerichte leerweg, 3; Biologie; Instandhouding en ontwikkeling; leerling/student gemiddeld 1 uur en 30 minuten leerlijn, reangeerbare Pagina 9