ALARM! SMOG! Doelstellingen

Transcriptie

1 ALARM! SMOG! Lucht, eerste graad Delstellingen Kinderen maken zelf smg. Kinderen ervaren wat smg is. Kinderen nderzeken rzaken en gevlgen van smg. Kinderen bedenken plssingen vr het smg-prbleem Materiaal - 1 flap (eventueel) - ft smg (zie lesmateriaal) - 3 prenten wrdverklaring smg - ntstaan smg - lngen (eventueel) (zie lesmateriaal) - mndmaskertjes (type ziekenhuis f buw): 1 per kind en vr jezelf - materiaal m zelf smg te maken: glazen pt aluminiumflie krantenpapier schaar en meetlat een paar ijsblkjes lucifer f aansteker Organisatie - Klassikaal duwerk Vr je begint - Verzamel het materiaal m zelf smg te maken. - Dwnlad het lesmateriaal. Print het f prjecteer.

2 1 SMOG-alarm! Km de klas binnen met een mndmaskertje p en vertel bezrgd dat het smgalarm is afgegaan. Deel aan de kinderen mndmaskertjes uit, die meten ze mden. Pls via een nderwijsleergesprek naar de kennis van de kinderen rnd smg. Kijk samen naar de ft van smg in de stad. Vraag de kinderen wat ze zien p de ft. Het lijkt heel mistig. Maar wat je ziet is geen mist maar smg. Wie heeft er al eens van smg gehrd? Wanneer hr je dat? Waar hr je dat? Wat is smg? Kan je smg zien? Kan je smg ruiken? Van waar kmt smg denk je? Maak een smgwlk p het brd f p een flap en nteer de antwrden in een wrdenwlk rnd het wrd SMOG. Bewaar de flap f veeg het brd niet schn. 2 Wat is smg? Maak samen met de kinderen zelf smg. Zet klaar: glazen pt aluminiumflie krantenpapier schaar en meetlat een paar ijsblkjes lucifer f aansteker Knip uit het krantenpapier een strk van ngeveer 15 cm lang en 5 cm breed. Rl de strk p tt een lange lnt. Maak van de aluminiumflie een deksel vr de glazen pt. Zrg ervr dat er een klein kuiltje in het deksel is zdat de ijsblkjes er straks niet afglijden. Haal het deksel van de pt en leg het pzij. Maak de binnenkant van de pt nat met een beetje water. Giet de pt ged leeg in de gtsteen. Jij steekt als leerkracht de lnt aan en git het brandende papier in de vchtige glazen pt. De snel het aluminium deksel p de pt en sluit ged af.

3 Leg de ijsblkjes p het deksel. Kijk nu ged wat er gebeurt. Kppel de antwrden van de wrdenwlk nu aan de pref: Kan je het zien? Kan je het ruiken? Kmt smg z rechtstreeks uit aut s f fabrieken? Is smg hetzelfde als vuile lucht? Gebruik de prenten wrdverklaring smg en ntstaan smg vr deze uitleg. Smg is een samenstelling van de Engelse wrden smke en fg wat mist betekent. Smg ntstaat meestal bij bepaalde weersmstandigheden (weinig wind en geen regen) én als veel vervuilende stffen in de lucht blijven hangen. Bij helder en mi weer kan er smg ntstaan. Drdat er weinig wind is en geen regen blijven vervuilende stffen van bijvrbeeld verkeer en fabrieken in een stad hangen. Die vieze stffen samen vrmen dan smg. 3 Linkerlng-rechterlng: Orzaken en gevlgen van smg (SYSTEEMDENKEN) Bekijk samen het filmpje Air Plutin. (zie links) Schrijf Er hangt smg in de lucht in het midden van het brd. Teken links en rechts van het blad een lng. Of prjecteer de lng (zie lesmateriaal) p het brd zdat de zin Er hangt smg in de lucht in het midden van de lngen staat. Check bij de kinderen f ze het begrip lng kennen. Als dat niet het geval is, prbeer het simpel uit te leggen. Vraag de kinderen He kmt het dat er smg in de lucht hangt?. Het antwrd p die vraag is de rzaak. Elke rzaak schrijf je p één van de mndmaskers van één van de leerlingen. Die hang je in de linkse lng. Stel duidelijk de vraaag Wat gebeurt er als er smg in de lucht hangt?. Het antwrd p deze vraag is een gevlg. Schrijf de gevlgen p de mndmaskers en hang die in de rechtse lng. Benem de maskers die antwrd geven p de vraag He kmt het dat? als rzaken. Benem de maskers die antwrd geven p de vraag Wat als er? als gevlgen. Vraag de kinderen heveel mndmaskers ze tellen in de linkse lng. Vraag hetzelfde vr de mndmaskers in de rechtse lng. Reflecteer:

4 We hebben één situatie: Er hangt smg in de lucht. Waarm hangen hier maskers? Heveel? Wat staat erp? Was het wel/niet makkelijk m te bedenken he het kmt dat er smg in de lucht hangt? Wat staat er aan de rechterkant/andere zijde? Wat is het verschil tussen deze maskers (rzaak) en die maskers (gevlg)? Wijs aan. Besluit dat er veel verschillende rzaken en gevlgen zijn van één situatie. En dat het daarm z meilijk is m een gepaste plssing vr het prbleem te vinden. 4 Uitvinderslab vr Prpere Lucht (CREATIEF DENKEN) Je hebt nu samen met de kinderen nderzcht wat smg juist is en wat de gevlgen kunnen zijn. We zijn niet z blij met smg, want het is slecht vr de gezndheid. Het kan ervr zrgen dat je meilijk kan ademen en je gen kunnen ervan prikken. Ouderen, kinderen en zieke mensen hebben hier het meeste last van. Je gaat nu samen p zek naar plssingen. Maak klassikaal een lijst van willekeurige machines, gereedschappen (uit de keuken, vr in de tuin, ) f werktuigen die de kinderen kennen. Bijv. een aardappelschiller, een stfzuiger, een brmachine, een schp, een flessenvuller, TIP: De kinderen gaan waarschijnlijk meteen aan spullen denken die met de lucht te maken hebben zals stfzuigers, filters, dingen die vliegen, Dat is zeker niet ndig. Medig hen aan m z breed mgelijk te denken. Schrijf alle ideeën p het brd. Frmuleer de situatie van smg in de lucht als een prbleem waarvr je een plssing wil bedenken. Bijv. Mensen ademen vuile smg in. TIP Let erp dat je het prbleem z frmuleert dat je de kinderen zwel in de richting van rzaken als van de gevlgen laat nadenken. Bijv. Dat ze zwel iets prberen te bedenken dat ervr zrgt dat er minder f geen smg meer is, als dat ervr zrgt dat de smg niet meer in de lngen terecht kmt. Medig de kinderen aan m k de rzaken van smg aan te pakken. Het nadenken ver rzaken is abstracter dan ver gevlgen nadenken, maar zeker k zinvl.

5 Overlp pnieuw de wrdensmgwlk van in het begin. De kinderen kiezen per 2 een machine die hen inspireert m het prbleem aan te pakken. De machine kan integraal gebruikt wrden in hun ntwerp, maar evenzeer kan de machine hen eenvudigweg p een idee brengen. Laat de kinderen hun ntwerp tekenen. In grepjes f klassikaal: de du s stellen hun uitvindingen vr. De rest luistert aandachtig, stelt vragen en geeft eventueel tips m het ntwerp ng beter te maken. Reflecteer: Vnd je deze efening meilijk? Waarm wel? Waarm niet? Hebben de machines je p andere ideeën gebracht? En waren die ideeën dan beter? Of rigineler? Of juist niet? Vertel! Zu je deze efening k p de speelplaats f thuis kunnen den? In welke situatie? In deze les efen je de vaardigheden Systeemdenken en Creatief Denken. Creatief denken leert kinderen nieuwe mgelijkheden en plssingen te verkennen en bedenken vr het duurzame vraagstuk. In deze les gebeurt dit met werkvrmen rnd nderzekend denken en gericht denken. Tijdens deze les nderzeken de kinderen k rzaken en gevlgen. Om verbanden te nderzeken en begrijpen, kan je inzmen p verschillende relaties: rzaak-gevlg, deelgeheel f perspectieven. Deze vaardigheden vrmen de kern van de methde systeemdenken. Smaakt dit naar meer? In nze Methde Creatief Denken vind je 108 werkvrmen en 26 lessen rnd het thema 'klimaatverandering'. In een wrkshp f naschling creatief denken leer je tal van methdieken die leerlingen leren vaste denkpatrnen te drbreken en nieuwe paden in te slaan. Of bekijk wat een caching vr ju (en je team) kan betekenen. In de Methde Systeemdenken vind je meer dan 50 werkvrmen en 40 lessen m deze vaardigheden in te efenen. In de naschling 'Initiatie systeemdenken' pas je tal van methdieken te p prikkelende verhalen die leerlingen helpen verbanden te visualiseren. Of bekijk wat een caching vr ju (en je team) kan betekenen.

6