Superboom. Kinderen onderzoeken op basis van een detail op een afbeelding hoe de volledige

Transcriptie

1 Superboom Natuur, eerste graad Doelstellingen Kinderen onderzoeken op basis van een detail op een afbeelding hoe de volledige situatie eruit kan zien. Kinderen ontdekken dat bomen noodzakelijk zijn voor mens, dier en natuur. Kinderen onderzoeken de gevolgen die meer of minder bomen teweegbrengen. Materiaal - Werkblad detail foto - Foto origineel - Stofzuiger met filter - Picto s woordspin Organisatie - Individueel proefje - kringgesprek Voor je begint - Print het werkblad 1x voor elk kind. - Print of projecteer de originele foto. - Zet een stofzuiger klaar met uitneembare filter.

2 1 Ik zit in de tekening (werkvorm systeemdenken) Geef de kinderen elk een werkblad en leg uit dat er maar een deel van de foto zichtbaar is. De kinderen tekenen de rest van de foto. Ondersteun met hulpvragen: - Waar staat deze boom? Wat of wie is er naast/boven/onder de boom? Wat gebeurt er rond de boom? Bekijk enkele tekeningen. - Waarom tekende je? Wie heeft nog getekend? - Zijn er veel verschillende of net veel dezelfde tekeningen? Besluit dat iedereen een andere tekening heeft gemaakt omdat ieder een eigen idee had. Opmerking: het doel is niet te raden welk de juiste, volledige tekening is. Het doel van deze oefening is na te denken over deel en geheel, over de boom en de context waarin hij kan staan. Toon de echte foto. - Wat zie je op de foto? Waar staat deze boom? - Wat gebeurt er rond de boom? - Had je dit verwacht? Waarom wel/niet? - Heb je dit of deze situatie zelf ook al eens gezien? Kom samen tot de conclusie dat de boom vuile deeltjes uit de lucht haalt en zo de lucht properder maakt. Vertel dat je gaat tonen hoe de boom dit doet. 2 Proefje! Zuig de lucht proper Zet de stoelen in een kring rond de stofzuiger. Laat de kinderen een beetje stof opzuigen. Maak de stofzuiger open en kijk samen naar de filter. Laat de kinderen zien dat al het stof hierop blijft zitten. - Wat doet de stofzuiger? Antwoord: hij zuigt vuile deeltjes op en houdt ze vast. Leg uit dat de boom hetzelfde doet: de boom haalt vuile deeltjes uit de lucht en ademt schone lucht uit. Tip: Ga met de kinderen even naar buiten bij voorkeur een groene plek (vlakbij het bos, struiken..). Laat hen diep in en uitademen. Herhaal dit binnen en vergelijk de ervaring: merk je verschil in de lucht buiten en binnen?

3 3 Woordspin maken Maak een woordspin aan bord. Plak in het midden van de woordspin de prent van de boom. Bouw samen met de leerlingen de woordspin op. - Wat kan je allemaal doen met bomen? Waarom zijn bomen nuttig? Gebruik de picto s wanneer een leerling een voorbeeld geeft. Bv. Een leerling zegt dat een boom nuttig is voor de vogels omdat ze daar hun nest kunnen bouwen. Nu kan je de picto van het huis rond de woordspin plakken. Stel de vraag: Voor wie is een boom nog een huis? Omdat je het hout kan gebruiken om een huis mee te bouwen, omdat er insecten onder de schors leven Mogelijke antwoorden: Picto huis: - Vogels bouwen hun nest in de boom. - Met het hout kan je huizen bouwen. - Er leven insecten onder de schors. - Je kan een kamp bouwen in de boom. Picto bal: - In de boom en rond de boom kan je spelletjes spelen zoals: verstoppertje, tikkertje, in bomen klimmen, Picto voedsel: - De boom zorgt voor vruchten die wij en dieren opeten. - De boom zorgt voor blaadjes die sommige dieren opeten. Picto werk: - Het bos biedt werk aan de timmerman. - Met het hout bouwen we meubels. - In het bos werkt de boswachter. Picto plant: - De boom zorgt voor schaduw zodat andere planten niet sterven van de hitte.

4 Picto aarde: - De boom zorgt voor schone lucht. - De boom geeft voedsel aan de aarde door de blaadjes die vallen. Tip: Laat de kinderen vrij denken en ideeën geven. Mogelijk kan je ze niet bij een picto plaatsen, geef deze inbreng dan een nieuwe plaats op de spin. Besluit samen dat de boom wel heel veel kan: het is een superboom. Mensen, dieren en de natuur hebben bomen heel erg nodig. 4 Teletijdmachine (werkvorm systeemdenken) Nu de woordspin klaar is, reizen we door de tijd. - Hoe ziet de toekomst eruit als er elke dag 100 bomen geplant worden? Laat hen de woordspin gebruiken als inspiratie. De kinderen tekenen hun beeld van de toekomst. Hang deze beelden op en bespreek ze samen. Daarna stel je de vraag: - Hoe ziet de toekomst eruit als er 100 bomen per dag gekapt worden? Laat de leerlingen weer een tekening maken en bespreek. - Hoe komt het dat er op jouw tekening.? - Zijn er nog tekeningen waarop je dezelfde situatie kan zien? - Wat vind je hiervan? De kinderen vullen eventueel hun tekening aan na deze bespreking. Mogelijk bedenken ze nieuwe gevolgen. Tip: Bouw een tijdmachine. Je kan twee zijkanten uit een kartonnen doos knippen en deze verven of beplakken met papier. De kinderen stappen erdoor en reizen door de tijdmachine naar de toekomst.

5 4 Heldenkaartjes maken De kinderen schrijven/tekenen kaartjes om de boom te vertellen waarom hij volgens hen een superboom is. 5 Reflectie - Vond je het gemakkelijk om een tekening bij een stukje foto te maken? Waarom? - Is het soms goed om een klein stukje te zien en niet de hele prent? Waarom wel/niet? - Is het goed om wel de hele prent te zien en niet enkel een klein stukje? Waarom wel/niet? - Is het moeilijk om de toekomst te voorspellen? Waarom wel/niet? - Zou de toekomst er nog anders kunnen uitzien dan wij denken? In deze les oefen je de vaardigheden Systeemdenken. Tijdens deze les onderzoeken de kinderen oorzaken en gevolgen en relaties tussen deel en geheel. Om verbanden te onderzoeken en begrijpen, kan je inzoomen op verschillende relaties: oorzaak-gevolg, deel-geheel of perspectieven. Deze vaardigheden vormen de kern van de methode systeemdenken. Smaakt dit naar meer? In de Methode Systeemdenken vind je meer dan 50 werkvormen en 40 lessen om deze vaardigheden in te oefenen. In de nascholing 'Initiatie systeemdenken' pas je tal van methodieken toe op prikkelende verhalen die leerlingen helpen verbanden te visualiseren. Of bekijk wat een coaching voor jou (en je team) kan betekenen.