Een nieuwe bank. Lesvoorbereiding Crisis graad 2. Verwondering

Transcriptie

1 Een nieuwe bank Lesvoorbereiding Crisis graad 2 Voorzie speelgoed - geld, echte kleine muntstukken of print het blad met de centen. Op elk blad staan 100 centen in rijen van 10. Zo kan je gemakkelijk het juiste aantal uitknippen. Voorzie één schaar per groepje Print de familiefiches, knip ze uit (4 verschillende) Print de rekening van maand 1, knip ze uit (4 verschillende) Print de rekening van maand 2, knip ze uit (4 verschillende) Print de rekening van maand 3, knip ze uit (4 verschillende) Print 'Wat verandert er in jouw familie?', knip ze uit (4 verschillende) Verwondering Geld lenen kost ook geld Schrijf in het groot op het bord: 'Let op: Geld lenen kost ook geld!' Vertel dat alle banken in België sinds december 2010 verplicht zijn om dit zinnetje toe te voegen bij alle reclame die ze voeren op radio en televisie. Stel volgende vragen: Hebben jullie dat al eens gehoord op de radio? Wat bedoelen ze hiermee? Waarom moeten de banken dit zeggen tegen hun klanten? Wat kan er gebeuren als je heel veel geld leent? Wanneer je te weinig geld hebt om een bepaalde droom te verwezenlijken of om iets wat je hard nodig hebt te kunnen kopen is lenen een oplossing. Hierbij moet je wel rente betalen, dit is een vergoeding voor de bank om dit geld te lenen. Hoe meer geld je leent, hoe meer rente je moet betalen. Tegenwoordig wordt lenen als oplossing aangeboden bij de meeste geldprobleem en wordt er geen aandacht besteed aan de nadelen van geld lenen. Veel mensen komen dan ook in de problemen doordat ze te veel lenen. De schulden stapelen zich op wat voor sommigen een aanleiding is om nog meer te gaan lenen. Zo zijn al veel mensen in de problemen geraakt en in armoede terecht gekomen.

2 Kennis D.m.v. een rollenspel proberen we op een eenvoudige manier het lenen van geld uit te leggen. We laten hen ook de gevolgen van de crisis voelen. Leerkracht = bank Leerlingen = families uit verschillende landen Groepje 1: een Belgische familie die een huis wilt kopen en 1000 centen leent Groepje 2: een Belgische familie die een huis wilt kopen en 700 centen leent Groepje 3: een Spaanse familie die een nieuwe auto nodig heeft en 200 centen leent Groepje 4:een Griekse familie die een huis wilt kopen en 700 centen leent 1) Deel de klas op in 4 groepjes. Geef elke groepje een andere familiefiche. Ze lezen wie ze zijn, welk huis ze gekocht hebben en hoeveel ze hiervoor elke maand moeten afbetalen. Overloop dit klassikaal en bekijk of ze het systeem van 'rente' begrijpen. Ze moeten dus elke maand een extra vergoeding betalen aan de bank voor het lenen van dat geld. 2) Start met maand 1. Geef elke familie de rekening van maand 1. Hierop s taan 2 kolommen met aan de ene kant hoeveel ze verdienen en aan de andere kant hoeveel ze moeten betalen aan de bank en voor andere belangrijke zaken (zoals voeding). Dit zijn vaste kosten die elke maand terugkomen. Daarnaast komen er extra kosten bij die elke maand verschillend zijn (bv een doktersbezoek, weekendje weg,...). De leerlingen berekenen hoeveel ze verdienen en vragen dit aan de bank. De leerkracht geeft het juiste bedrag aan elke familie. Nadien rekenen de families uit hoeveel ze moeten betalen. Dit knippen ze van hun centen af en geven het terug aan de bank. Bespreek: Wat heb je over deze maand? Wat moest je allemaal betalen? De meeste families zullen juist toekomen met hun geld of een paar centen overhouden. 3) Hierna start de 2de maand en geef jij de rekening van maand 2 aan de juiste familie. De leerlingen berekenen opnieuw hoeveel centen ze verdiend hebben en hoeveel ze moeten betalen. Bespreek: Hoeveel geld heb je over? Wat moest je betalen? Waarom? De meeste families zullen juist toekomen met hun geld of een paar centen overhouden. 4) Na de 2de maand vraag je de aandacht van alle families voor een belangrijke boodschap. Lees voor: Het is crisis in Europa. Dit wil zeggen dat veel landen schulden hebben en minder geld gaan uitgeven. In veel landen worden er maatregelen genomen, deze zijn in het ene land

3 strenger dan in het andere. Voorbeelden: Soms worden mensen ontslagen (omdat het loon van de mensen vaak de grootste kost is). Mensen moeten langer werken (in het loon van mensen zit een deel voor de overheid, dus hoe meer mensen werken hoe meer geld er binnenkomt). In sommige landen krijgen mensen minder loon. Er is minder geld voor onderwijs en gezondheidszorg. Sommige dingen worden duurder (bv. voedsel, medicijnen, hier wordt extra belasting op betaald).... 5) Geef elke familie een extra briefje 'Wat verandert er in jouw familie?'. De leerlingen lezen wat er bij hun familie gebeurt. Bij sommige families slaat de crisis harder toe dan bij andere families (bv. in Griekenland en Spanje meer dan in België). 6) Deel tenslotte de rekening van maand 3 uit aan elke familie. Bespreek hoe de leerlingen zich voelen. Hoeveel geld heb je over? Hebben sommigen geld tekort? Waar zou je minder geld aan kunnen uitgeven? Wat betekent het als je je lening niet kan afbetalen? Wat zou dit voor de banken betekenen als veel mensen hun lening niet kunnen afbetalen? Conclusie: In België ondervinden veel gezinnen de gevolgen van de crisis (bv. ontslagen, besparingen in sommige sectoren), maar in veel landen in Zuid-Europa (zoals Griekenland) is de crisis nog veel meer voelbaar. Mensen zijn hiervan het slachtoffer en komen daarom op straat. Opmerking: Voor de precieze oorzaken van de crisis kan je naar het onderdeel 'kennis' van de 3de graad gaan kijken. In de 2de graad focussen we vooral op de gevolgen. Filosoferen Maak van je leerlingen veerkrachtige en kritische wereldburgers door met hen te filosoferen. Zet je samen met de leerlingen in een kring. Zorg dat je elkaar in de ogen kan kijken. Vertel hen dat je gaat nadenken over één vraag (zie voorbeeld). Hoe meer vragen die ene vraag oproept, hoe beter. Het is helemaal niet erg als de leerlingen geen pasklare antwoorden vinden. Er zijn slechts drie regels:

4 1) Ze mogen allerlei opmerkingen maken als ze bereid zijn het uit te leggen. 2) Ze luisteren naar elkaar. 3) Alles wordt in vertrouwen gezegd. Voorbereiding: Je bereidt een filosofisch gesprek voor door een discussieplan op te stellen (zie hieronder). Je start met één thema uit de les als concept. Daaruit leid je opnieuw verschillende concepten af. Deze concepten helpen je om de hoofdvraag en bijvragen te formuleren. De bijvragen kunnen aan bod komen om een antwoord te vinden op de hoofdvraag. Let wel, het is niet de bedoeling om tijdens het filosofisch gesprek het discussieplan letterlijk te volgen. Laat ruimte voor de inbreng van de leerlingen. Het discussieplan is als een kompas dat je door het gesprek kan leiden. lenen krijgen tijdelijk bezit cadeau altijd afspraken samen belofte Hoofdvraag: Kan je alles lenen? Subvragen: Als je iets leent, wordt het dan van jou? Kan je iets voor eeuwig lenen? Mag je doen wat je wilt met iets dat niet van jou is? Kan je iets geleend cadeau doen aan iemand anders? Kan je iets van iemand lenen zonder dat hij het weet?

5 Smaakt dit naar meer? In de nascholing 'initiatie in filosoferen met kinderen' reiken we een houvast aan om een filosofisch gesprek te begeleiden aan de hand van inspirerende vragen. Of bekijk wat een coaching voor jou (en je team) kan betekenen. Interessante informatie over filosoferen met kinderen vind je bij de links. Actie Een bank zonder geld Een bank heeft niet veel geld in huis...vroeger zat er inderdaad goud en/of geld in de kluizen van banken. Maar vandaag zie je dit enkel nog in films. Waar halen de banken dan wel hun geld vandaan? Banken hebben het geld van spaarders en gebruiken de rente van de mensen die leningen bij hen hebben. Met dit geld gaan de banken andere mensen betalen en investeringen te doen. Er wordt dus vooral met het geld van de mensen gewerkt, er is slechts een klein beetje reserve. Een bank kan dus ook in de problemen komen als mensen hun schulden niet kunnen afbetalen. Of als mensen de bank niet meer vertrouwen en al hun spaargeld van de bank halen om thuis te bewaren. Een bank zonder geld geeft natuurlijk problemen. Hierdoor is heel de crisis enkele jaren geleden dan ook begonnen.... Voor meer info: zie 'kennis' van het thema 'crisis' 3de graad. Uitvinders aan de slag! (alleen of per 2) Misschien kan een bank zonder geld ook goed zijn. En moeten banken zich met andere dingen gaan bezig houden dan met geld.... De uitdaging: Bedenk een bank die mensen gelukkig maakt en niet met geld bezig is. Hoe zou dit kunnen? Stap 1: Wat gaat jouw speciale bank precies doen? Wat kan de bank maken i.p.v. geld? Waar worden mensen gelukkig van? Wordt de aarde er ook beter van? Maak hier eventueel een woordspin van. Verzin een naam voor jouw uitvinding. Stap 2: Verzamel materialen om een maquette te maken van jouw uitvinding. Zoek zeker buiten naar natuurmaterialen of afvalmateriaal uit de vuilbak. Stap 3: Stel je bank voor aan de anderen en probeer zoveel mogelijk mensen uit de buurt te overtuigen van jouw zelf ontworpen bank. Bespreek: Kunnen we ideeën halen uit de voorstellen van de leerlingen om in de echte wereld te gebruiken? Reflectie Bespreek: Wat vonden de kinderen van de les? Hoe voelden ze zich bij de les? Begrijpen ze nu de slogan beter 'geld lenen kost ook geld?