Cognitive remediation therapy as a treatment enhancer in eating disorders and obsessive compulsive disorders

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Cognitive remediation therapy as a treatment enhancer in eating disorders and obsessive compulsive disorders"

Gijs de Valk
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Cognitive remediation therapy as a treatment enhancer in eating disorders and obsessive compulsive disorders B. van Passel Psychiater, onderzoeker Programmaleider Intensieve Zorg Angststoornissen b.van.passel@propersona.nl

B. van Passel Psychiater, onderzoeker Programmaleider

2 Inleiding Eetstoornissen en obsessieve compulsieve stoornis zijn ernstige aandoeningen Mortaliteit bij AN 6x hoger dan vergelijkingsgroepen OCD in top 10 van ernstigste medische aandoeningen; 65% ondervindt ernstige problemen in huishouden, sociale rollen, werk en relaties Cognitieve gedragstherapie is weliswaar effectief maar er is ruimte voor verbetering 20% met AN patiënten chronisch ziek 1 / 3 AN patiënten slechts gedeeltelijke verbetering 22% patiënten met OCD herstelt volledig van CBT Dropout 13-27% bij CBT voor OCD

rollen, werk en relaties Cognitieve gedragstherapie is weliswaar effectief maar er is ruimte voor verbetering 20% met AN patiënten

3 Achtergrond Eetstoornissen en obsessieve compulsieve stoornis delen aantal gezamenlijke fenotypische kenmerken Repetitief gedrag Ritualistisch gedrag Excessieve gewoontevorming Rigiditeit Gezamenlijke comorbiditeit 21-42% anorexia patiënten heeft OCD 12% OCD patiënten heeft eetstoornis

Ritualistisch gedrag Excessieve gewoontevorming Rigiditeit Gezamenlijke

4 Achtergrond (2) Gedeelde neuropsychologische kenmerken Verminderd vermogen tot set-shifting en cognitieve flexibiliteit Verminderde verwerkingssnelheid Visuospatial disabilities Verminderde inhibitie van cognitieve en motorische responsen

flexibiliteit Verminderde verwerkingssnelheid Visuospatial

5 Belangrijke begrippen Set shifting Centrale coherentie

6 Set shifting dagelijks functioneren

7 Set shifting wat weten we bij eetstoornissen? 30-50% van AN patiënten set shifting problemen (ook bij BN en BED gevonden) Ook bij herstelde AN patiënten Eerstegraads familieleden ook moeite Gerelateerd aan neurobiologische verstoringen Het beïnvloedt waarschijnlijk: ontwikkeling van een eetstoornis beloop van een eetstoornis terugval

herstelde AN patiënten Eerstegraads familieleden ook moeite Gerelateerd aan

8 Set shifting wat weten we bij dwangstoornissen? Minder uitgebreid onderzocht bij OCS Diverse studies van Chamberlain (2005, 2006, 2007) vonden verminderde motor-inhibition en verminderde cognitive flexibility bij OCSpatiënten én hun eerstegraads familieleden Diverse studies: Wisconsin Card Sorting Task: verminderde prestaties bij OCS; correleert het meest met symmetrie/ordeningsdwang Imaging-onderzoek correleert hiermee

verminderde motor-inhibition en verminderde cognitive flexibility bij OCSpatiënten én hun eerstegraads

9 Centrale coherentie Wat is centrale coherentie? Hoe verwerk je complexe informatie? Ben je in staat de context van een gebeurtenis te begrijpen? Houd je rekening met het grotere plaatje? Of focus je meer lokaal, op de details? Globale vs. gedetailleerde informatie verwerking

Ben je in staat de context van een gebeurtenis te begrijpen?

10 Normale situatie Sterke centrale coherentie

11 Te sterke aandacht voor details Zwakke centrale coherentie

12 Centrale coherentie wat weten we bij eetstoornissen? Wat weten we bij eetstoornissen? Globale integratie problemen bij AN en BN Sterke detail focus bij AN en BN Bij herstelde patiënten inconsistente bevindingen Mogelijk betere centrale coherentie met herstel Relaties met angst (Lopez et al)

Globale integratie problemen bij AN en BN Sterke detail focus bij AN en

13 en wat weten we bij dwang Savage (1999) OCD patients focus on irrelevant details (Rey-Osterrieth complex figure task) Savage (2000) impaired organizational strategies

14 Samengevat Patiënten met OCD of AN hebben een rigide denkstijl Moeite met mentale shifts Neiging vast te houden aan oude gedragingen Neiging om te focussen op details Moeite om het grotere geheel te zien Perfectionisme, controle behoefte Dwangmatige gedragingen en gedachtes Sterke routines, moeilijk om gedrag te veranderen

focussen op details Moeite om het grotere geheel te zien Perfectionisme,

15 Cognitieve remediatie therapie Brain gym, gericht op verminderen rigiditeit en verbeteren informatieverwerking

16 Cognitive remediation therapy The how rather than the what of thinking (Tchanturia, 2004)

17 Cognitieve remediatie therapie Doel verbetering van: geheugen planningsvaardigheden flexibiliteit denken en doen bewustzijn eigen denkprocessen (op een meta-niveau) Technieken: oefeningen, reflectie, vertaalslag gedragsexperimenten

doen bewustzijn eigen denkprocessen (op een meta-niveau)

18 Cognitieve remediatie therapie CRT oefeningen Introductory script Complex pictures Main Idea task Illusions task Stroop material Switching Attention Task Embedded Word task Word Search Task Up and Down task Card Stack Maps task Prioritizing task Bigger Picture Task How to Plant a Sunflower Search and Count Switching Time Zones Estimating Task

task Word Search Task Up and Down task Card Stack Maps task Prioritizing task Bigger

19 Visuele illusies

20 Huidige studie Placebogecontroleerde gerandomiseerde multicenter trial 64 patiënten met anorexia nervosa 64 patiënten met OCD Placeboconditie: SAT 10 sessies pre-therapie in 5 weken Gevolgd door TAU: CGT Metingen op baseline, post CRT/SAT, na 3 maanden, na 6 maanden en bij einde CGT

Placeboconditie: SAT 10 sessies pre-therapie in 5 weken Gevolgd door

21 Hypotheses Patiënten die CRT krijgen verbeteren meer en hebben een hogere kwaliteit van leven na TAU dan patiënten die geen CRT krijgen CRT is kosteneffectief

22 Doelstellingen De primaire doelstelling is de (kosten-)effectiviteit van CRT te onderzoeken, als behandeling door voorafgaand aan CGT Secundaire doelstelling: welke kenmerken bepalen welke patiënten het meest profiteren van augmentatie met CRT.

23 Study-design

24 General psychopathology SCID-I 1 SCID-II-OCPD 2 BISBAS 3 BAI 4 BDI-II 5 AQ 6 IUS 7 CAARS 8 Disease-specific psychopathology Y-BOCS 9 OCI-R 10 EDE-Q 11 D-Flex 12 CPQ 13 Quality of life EQ-5D 14 EDQOL 15 or* OCDQOL 16 T0 T1 T2 T3 Estimated duration (min.) Treatment adherence PEPPI Daily functioning WSAS 18 5 Direct medical costs TIC-P Computerized tests Trail Making Test 20 ID/EDS 21 SST 22 Paper-and-pen tasks Stroop 23 GEFT 24 BADS-Zoo map

25 Eerste gegevens uit baseline-meting OCD-sample: 72 patiënten (64 gepland) 50 vrouwen en 22 mannen Gemiddelde leeftijd 34 jaar Y-BOCS baseline: 24 pts (SD 6,7) IUS: 86 (SD 15,7) Dflex: 83 (SD 23)

26 Samenwerking Hoofdaanvragers Coördinator Financiële man Overwaal

27 Bedankt voor jullie aandacht!

28 Doelstelling We willen effectievere en efficiëntere behandelingen voor OCD (en anorexia nervosa) Verschillende pogingen hiertoe Intensiveren van CGT Toevoegen van een leerpil Therapie op onderliggende problemen, bv. SFT 3 e generatie gedragstherapieën Deep Brain Stimulation Deze studie: toevoegen van enhancer gericht op onderliggende neuropsychologische kenmerken

Vergelijkbare documenten

Een paar apart: behandeling van patienten met OCD en autisme

Een paar apart: behandeling van patienten met OCD en autisme Dr. Danielle Cath, psychiater 10-10-2014 Disciplinegroep Klinische en Gezondheidspsychologie UU Academisch Angstcentrum Altrecht Disclosure