AANDACHT (VOOR) WETENSCHAP EN PRAKTIJK

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "AANDACHT (VOOR) WETENSCHAP EN PRAKTIJK"

Merel Maes
6 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 AANDACHT (VOOR) WETENSCHAP EN PRAKTIJK NEUROPSYCHOLOGISCH ONDERZOEK VAN AANDACHTSPROBLEMEN drs. Marleen van der Wees, KNP Libra revalidatie & Audiologie dr. Marsh Königs Emma Kinderziekenhuis, AMC

2 INHOUD Literatuur (10 min) Aandachtstoornissen (DSM-5) en TBI Neurocognitie: aandachtsproblemen Zelf Doen! (10 min) Paper & Pencil Test Computergestuurde test Voor- nadelen ophangen met post-it Discussie (15 min) Overzicht voor- en nadelen Samenvatting en toekomst?

3 AANDACHTSTOORNISSEN (DSM-5) AANDACHT DEFICIËNTIE-/HYPERACTIVITEITSSTOORNIS A. Zes of meer Aandachtssymptomen en/of Zes of meer Hyperactiviteits- impulsiviteits symptomen uit lijstjes van steeds 9 symptomen a. Gecombineerd beeld b. Overwegend onoplettend beeld c. Overwegend hyperactief-impulsief beeld B. Verschillende symptomen voor het 12 e jaar. C. Verschillende symptomen in meer dan 1 context D. Duidelijk dat de symptomen leiden tot verminderde kwaliteit van leven of schools of beroepsmatig functioneren E. Symptomen zijn niet het gevolg van een andere mentale stoornis.

4 AANDACHTSTOORNISSEN (DSM-5) AANDACHT DEFICIËNTIE-/HYPERACTIVITEITSSTOORNIS Onder de koepel neurobiologische ontwikkelingsstoornissen Weinig veranderingen in de criteria Meer voorbeelden gericht naar adolescenten en volwassenen Vanaf 17 jaar > 5 symptomen i.p.v 6 symptomen ASS geen exclusiecriteria meer Ernst van gradatie: licht matig ernstig - Licht: weinig extra symptomen boven minimum en minimaal disfunctioneren in sociale, schoolse of beroepsmatige functioneren - Matig: tussen beide - Ernstig: veel extra symptomen of enkele zeer ernstig en opmerkelijk disfunctioneren

5 OVERZICHT AANDACHTSTOORNISSEN EN TBI ( BAKELJAUW 2014) Prevalentie S-ADHD na TBI = 14,5-19 % (Gerring ea. 1998, Levin ea 2007) S-ADHD heeft een sterk verband met de ernst van het letsel. Kinderen met ernstig TBI hebben een hoger risico voor S-ADHD (Max ea. 2004) P-ADHD heeft een hogere prevalentie in een TBI populatie 20% versus 4% in een algemene populatie P-ADHD heeft een hoger risico op minder volledig herstel na mild hersenletsel (Bonfield ea 2013) Wees alert op aandachtstoornissen bij TBI

6 NEUROCOGNITIEVE ASPECTEN VAN AANDACHT Posner & Petersen (1990) in Annual Review of Neuroscience Update: Petersen & Posner (2012) in Annual Review of Neuroscience Alerting attention Orienting attention Executive attention Pubmed: ATTENTION [and] NETWORK [and] TEST

7 ALERTING ATTENTION Het vermogen om alertheid te vergroten door een externe waarschuwing (cue) Posner & Petersen, 2012; Green et al;., 2008

8 ALERTING ATTENTION

9 ORIENTING ATTENTION Het vermogen om aandacht ruimtelijk te richten Posner & Petersen, 2012; Green et al;., 2008

10 ORIENTING ATTENTION

11 EXECUTIVE ATTENTION Het vermogen om conflicterende informatie te onderdrukken Posner & Petersen, 2012; Green et al;., 2008

12 EXECUTIVE ATTENTION

13 ZELF DOEN! Doe zelf of kijk mee: Paper & pencil test Computergestuurde test Hang op de betreffende post-it: Voordelen van het type onderzoek Nadelen van het type onderzoek

14 Samenvatting post-its DISCUSSIE

15 DISCUSSIE PAPER EN PENCIL TESTS (VOORBEELDEN) Jongen 10 jaar ss=10 Jongen 17 jaar ss=1

17 DISCUSSIE PAPER EN PENCIL TESTS Klinische gedragsobservatie Mogelijkheid van gedragsobservaties te combineren met resultaten : Zien wat het kind op dat moment doet Analyse binnen een taak (meetpretentie). Clientniveau Client heeft overzicht over de taak weet waar het aan toe is Kan tempo/snelheid aanpassen Materiaal Geen computer(ver)storingen

18 Nepsy DISCUSSIE PAPER EN PENCIL TESTS (COTAN) Meetpretentie Leeftijd TC KT KH No Bt Bv Cv Orientatie (OR) D2 (2011) Volgehouden aandacht (VA) 9-80 v g g o g v o Bourdon Vos test (1992) Volgehouden aandacht 6-17 g g v o v v o TEA-CH Testbatterij: (VA, SA/IN, CF) 6-16 g g g o o o o FePsy Computer VA, CF, WG ANT Computer VA, OR, IN,WG, CF verschillen - Test of Variables of Attention Computer VA, SA Trail Making Test/ K-DEFS TMT Cognitieve flexibiliteit (CF) > 12 / Wisconsin Card Sorting Test Cognitieve flexibiliteit 6, STROOP KWT/K-DEFS STROOP respons inhibitie 8-12 / 8-88 Tower of Londen planning 7 15 / g v g o o v o D-KEFS Tower of Hanoi planning Corsi Blokkentest / WNV-NL WG > 4 /8-21 -

19 DISCUSSIE COMPUTERGESTUURD TESTONDERZOEK

20 DISCUSSIE COMPUTERGESTUURD TESTONDERZOEK Lapses of attention Volledig verklarend voor tragere prestatie Samenhang met meer aandachtsproblemen geobserveerd door ouders Samenhang met lagere intelligentie

21 DISCUSSIE COMPUTERGESTUURD TESTONDERZOEK Procedure Sterk gestandaardiseerde afname Mogelijkheid tot adaptieve aanpassing moeilijkheidsgraad Analyse Geavanceerde analyse van taakprestatie (bv. analyse van dataverdelingen) Isoleren van specifieke neurocognitieve processen met contrasten Materiaal Effecten van computersnelheid, schermgrootte en besturingssysteem Geen COTAN beoordeling

22 SAMENVATTING EN TOEKOMST Potentiele toegevoegde waarde - Integratie van paper en pencil en computer maak gebruik van beide! Wees alert: testen meten vaak verschillende/andere aspecten Wees alert: meer testen gebruiken voor meer een betrouwbaar beeld Wees alert: scoren via internet ( bijvoorbeeld ) Toekomst: - Analyse via internet van testen multivariate analyse (bijvoorbeeld - Computer versies van bestaande testen - COTAN - Nieuwe Computer testen bijvoorbeeld COTAPP (Boom 2017) - Testen via internet

23 AANDACHT (VOOR) WETENSCHAP EN PRAKTIJK NEUROPSYCHOLOGISCH ONDERZOEK VAN AANDACHTSPROBLEMEN drs. Marleen van der Wees, KNP Libra revalidatie & Audiologie dr. Marsh Königs Emma Kinderziekenhuis, AMC

Vergelijkbare documenten

ADHD en ASS. Bij normaal begaafde volwassen. Utrecht, 23-01-2014 Anne van Lammeren, psychiater UCP/UMCG

ADHD en ASS. Bij normaal begaafde volwassen. Utrecht, 23-01-2014 Anne van Lammeren, psychiater UCP/UMCG ADHD en ASS Bij normaal begaafde volwassen Utrecht, 23-01-2014 Anne van Lammeren, psychiater UCP/UMCG Disclosure belangen spreker (potentiële) Belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante