1. Aan de raad 2 Leeswijzer 3 Wijze van behandeling 3 Tot slot (Voorstel tot besluitvorming) 3

Transcriptie

1 Inhoudsopgave Bladzijde 1. Aan de raad 2 Leeswijzer 3 Wijze van behandeling 3 Tot slot (Voorstel tot besluitvorming) 3 2. Financiële positie 4 Meerjarenraming 2017 tot en met Ombuigingen 1 e t/m 4 e tranche 5 Beschikbaar stellen MIP projecten Reserves en voorzieningen 5 3. Kerngegevens 7 4a Begroting in hoofdlijnen 10 4b. Door de raad te autoriseren begrotingsbedragen c. Programma's Burger en bestuur Veiligheid Ruimte Werk en inkomen Zorg Toerisme en cultuur Educatie Financiën Totaal overzicht lasten en baten van de programma's Algemene dekkingsmiddelen, onvoorzien en mutaties in reserves Verplichte paragrafen Lokale heffingen Risico's en weerstandsvermogen Treasury Onderhoud Kapitaalgoederen Bedrijfsvoering Verbonden partijen Grondbeleid Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo) Krimpparagraaf Investeringsprojecten Interbestuurlijk toezicht Bijlagen Staat van reserves en voorzieningen Liquiditeitsplanning Overzicht recapitulatie programma/productgroepen Overzicht van incidentele lasten en baten Berekening EMU-saldo Raadsbesluit Afkortingenlijst

2 1. Aan de raad Hierbij bieden wij u de begroting voor 2016 en de meerjarenbegroting aan. Een begroting waarmee wij u, binnen de door u vastgestelde kaders en uitgangspunten, een solide financiële basis zonder extra bezuinigingsopgaven voor de komende jaren kunnen aanbieden. Met als titel Samenwerken naar samen werken beogen wij duidelijk te maken dat het jaar 2016 in het teken zal staan van ontwikkeling en uitvoering. Hierbij zal de maximale mobilisatie van burgerkracht die Vlagtwedde kenmerkt centraal blijven staan, evenals de rol van intermediair in samenwerkingsverbanden met omliggende gemeenten. Met onze buurgemeente Bellingwedde gaan wij bovendien voortvarend aan de slag om te bouwen aan de nieuwe gemeente Westerwolde; een duurzame gemeente met grote interne samenhang, complementair aan omliggende gemeenten met de Cittaslow-waarden en - ambities als uitgangspunt. Cittaslow zal hierbij in de komende periode worden uitgewerkt tot een belangrijke peiler voor het inhoudelijk toetsen van te voeren beleid. De Cittaslowwaarden hebben betrekking op alle beleidsvelden en zullen als inspiratiebron leiden tot verscheidenheid en duurzame kwalitatieve oplossingen, met oog voor kwaliteit van leven. Behalve innovatie binnen de beleidsvelden zijn er kansen voor versterking van economische en toeristische ontwikkelingen en aandacht voor het milieu. Een veeleisende, spannende, maar ook fantastisch opgave voor het nieuwe jaar. Dit vraagt echter niet alleen ambtelijk, maar ook bestuurlijk om begrip en een bijpassend ambitieniveau. Daarnaast natuurlijk om het beschikbaar stellen van de benodigde middelen en een goede sturing van het proces

3 Daarnaast zal bij al onze opgaven op het gebied van beheer openbare ruimte, welzijn, maar ook op sociaal-maatschappelijk, ruimtelijk economisch gebied, zoals in deze programmabegroting geschetst, de verbinding met de samenleving centraal blijven staan. In de Kadernota 2016 zijn de technische uitgangspunten voor de totstandkoming van de begroting 2016 opgenomen. Deze uitgangspunten zijn nu verwerkt in de begroting 2016 en tevens gebruikt voor de actualisering van het meerjarenperspectief Daarnaast zijn tijdens de algemene Leeswijzer De begroting 2016 geeft een beeld van de financiële positie van de gemeente Vlagtwedde. Hierbij zijn zoveel mogelijk landelijke (financiële) ontwikkelingen vertaald naar lokaal (financieel) beleid. Daarnaast biedt deze begroting ook een stevig inhoudelijk kader; onze ambitie staat recht overeind en ook de komende jaren blijven wij investeren in de zorg voor onze inwoners en de versterking van onze leefomgeving. In Hoofdstuk 2 wordt onze financiële positie toegelicht. Daarbij wordt nader ingegaan op de begrotingsuitkomst en de meerjarenraming. Ook wordt aandacht besteed aan de reservepositie en het meerjareninvesteringsplan. Uitgangspunten hierbij zijn een actief kernenbeleid, maatwerkvoorzieningen en burgernabijheid. Bovenal blijven wij ook in 2016 een veilige haven bieden aan hen die het niet alleen of met hun omgeving redden. beschouwingen de volgende uitgangspunten voor de begroting 2016 vastgesteld: voor incidenteel onvoorzien wordt een bedrag geraamd van ; voor het initiëren van Nieuw beleid wordt een bedrag geraamd van In de programma s (Hoofdstuk 4c) staan de ambities en de activiteiten die de gemeente in 2016 en volgende jaren wil gaan uitvoeren. Het programmaplan bevat 7 inhoudelijke programma s en een financieel programma over de algemene dekkingsmiddelen, onvoorzien en mutaties in de reserves. Daarbij staan de drie W-vragen -zo SMART mogelijk uitgewerkt- centraal: - Wat willen we bereiken (onze ambities); - Wat gaan we daarvoor doen (de activiteiten); - Wat mag het kosten (de begroting). Tot slot is een aantal verplichte paragrafen in de begroting opgenomen. In deze paragrafen wordt ondermeer ingegaan op de lokale heffingen, de risico s en weerstandsvermogen, de bedrijfsvoering en de krimpproblematiek. Wijze van behandeling Voor de behandeling van de begroting 2016 is de volgende planning opgesteld: - bespreken concept-begroting 2016 in DT/MT: 9 september 2015; - 1e bespreking concept-begroting 2016 in college: 15 september 2015; - 2 e bespreking concept-begroting 2016 in college: 22 september 2015; - besluitvormende bespreking concept-begroting 2016 in college: 22 september 2015; - digitale verzending programmabegroting 2016 aan de raad: 2 oktober 2015; - bespreken programmabegroting met de werkgroep financiën: 14 oktober 2015; - indiening technische vragen via griffie@vlagtwedde.nl: 21 oktober 2015 (uiterlijk tot uur); - beantwoording technische vragen aan griffie@vlagtwedde.nl: 2 november 2015; - verzending beantwoording aan raadsleden (uitsluitend digitaal): 2 november 2015; - begrotingsvergadering: dinsdag 10 november 2015; - verzending van programmabegroting 2016 incl. bijlagen aan provincie: vóór 15 november Tot slot (Voorstel tot besluitvorming) Wij gaan er van uit de raad voldoende informatie en heldere kaders aangereikt te hebben om de controlerende taak adequaat te kunnen uitvoeren en stellen daarom uw raad voor te besluiten tot vaststelling van: de begroting 2016 en het daarbij behorende meerjarenperspectief t/m 2019; de lijst met MIP-projecten Sellingen, 22 september 2015 College van burgemeester & wethouders

4 2. Financiële positie Gemeentefonds De omvang van het gemeentefonds is vanaf 2015 ingrijpend gewijzigd. Dit komt door de invoering van het sociaal domein. Het gemeentefonds heeft landelijk gezien de volgende omvang: Algemene uitkering 57 % Deelfonds sociaal domein 36 % Integratie- en decentr. uitk. 7 % Totaal 100 % Voor de ontwikkeling en de financiele gevolgen van het gemeentefonds wordt verwezen naar hoofdstuk 8 Financien. Krimpmaatstaf De huidige krimpmaatstaf eindigt met ingang van Het voorstel is om een uitkering te verstrekken aan centrumgemeenten in top krimpregio s. De gemeente Vlagtwedde valt Vennootschapsbelasting (VPB) Op 26 mei jl. is de Wet modernisering Vennootschapsbelastingplicht overheidsondernemingen door de eerste Kamer goedgekeurd. Daarmee is de VPB plicht voor overheidslichamen per 1 januari 2016 een feit. Dit betekent niet dat alle activiteiten van een overheid belast gaan worden. De nieuwe wet beoogt de activiteiten in de heffing te betrekken waarmee een overheid een onderneming drijft. De gemeente Vlagtwedde heeft dit onder coördinatie van EFK belastingadviseurs gezamenlijk met de gemeenten Bellingwedde, Vangnetregeling / BUIG De gemeente kan een beroep doen op de vangnetregeling / BUIG. De berekeningsmethodiek voor het jaar 2016 e.v. is gebaseerd op de integrale vangnet berekening Een meer definitieve vormgeving van deze vangnetregeling zal in de komende periode worden uitgewerkt. Meerjarenraming 2017 tot en met 2019 De meerjarenraming geeft een beeld van de financiële positie van de gemeente, op korte en middellange termijn. Dit beeld is van wezenlijk belang, omdat onder meer de algemene uitkering in een meerjarig kader is met 6 andere gemeenten onder de regio Oost Groningen. De definitieve regeling wordt in de septembercirculaire 2015 bekend gemaakt. Stadskanaal en Aa en Hunze opgepakt. De screening vindt echter voor elke gemeente individueel plaats. De screening binnen de gemeente Vlagtwedde is in een vergevorderd stadium. Tijdens het totstandkomen van de begroting zijn er nog geen concrete VPB plichtige activiteiten aan te wijzen. In de begroting 2016 is dan ook nog geen last voor te betalen VPB opgenomen. Indien in de loop van 2015 blijkt dat er nog wel activiteiten als VPB plichtig zijn aan te merken dan wordt dit middels tussentijdse rapportages gemeld. Dit kan effect hebben op de hoogte van de terug te ontvangen bedragen uit hoofde van de vangnetregeling en daarmee de storting in de reserve sociaal domein. Het opgenomen bedrag voor de vangnetregeling is nu ingeschat op voor 2016 tot en met geplaatst. Door hiermee rekening te houden kan de meerjarenraming uitwijzen of de doelstelling van een sluitende begroting op termijn wordt gerealiseerd. Uitgangspunten meerjarenramingen voortzetting bestaand beleid; basis is de begroting 2016; een constant loon- en prijsniveau t.o.v. 2016; een inwonersaantal, waarbij rekening gehouden wordt met krimp (zie toelichting Krimp paragraaf 9); onveranderde stand van de reserves en voorzieningen (met bekende mutaties is rekening gehouden); autonome stijging van gemeentelijke belastingen; vrijkomende kapitaallasten, waarbij is uitgegaan van een gelijkblijvende rentepercentage; - 4 -

5 met noodzakelijke vervangingsinvesteringen is rekening gehouden; constante prijzen voor de meerjarenprognose van de Algemene Uitkering. De begroting 2016 presenteren wij met een voordelig saldo van De meerjarenraming laat een voordelig saldo zien van in De daling van het voordelig saldo wordt nagenoeg geheel veroorzaakt door daling van de Algemene uitkering en de hogere bijdrage aan Wedeka. Jaar Resultaat (overschot) (overschot) (overschot) (overschot) Ombuigingen 1 e t/m 4 e tranche Het bovenstaande begrotingsresultaat is mede te danken aan de ombuigingstranches van de laatste jaren. We hebben de afgelopen periode voor een bedrag van ruim 4 miljoen euro aan ombuigingsoperaties ingeboekt, waarvan ,- nog niet in deze begroting is verwerkt. Deze bedragen zijn wel meegenomen in het begrotingsresultaat. De ombuigingentranches zijn de afgelopen jaren in verschillende jaarschijven gezet. Gelet op de gepresenteerde meerjarenraming doen wij uw raad dan ook geen extra bezuinig- ings voorstellen. Het streven voor de komende jaren is naast het continueren van het bestaande beleid, het realiseren van de doelen uit het coalitieprogramma. Het college heeft daarom in navolging op datgene wat bij de algemene beschouwingen is aangeboden, een lijst met noodzakelijke investeringswensen voor de komende jaren opgesteld. Hierbij zijn de uitgangspunten sober, doelmatig, duurzaam en realistisch zonder franje als leidraad gehanteerd. Beschikbaar stellen MIP projecten N MIPnr. Omschrijving project I Investering In Dekking 1601 Bewerken geplaatste te bewaren archieven tlv Begrotingsresultaat Toekomstvisie cultuurhistorisch erfgoed tlv Begrotingsresultaat 2016 Reserves en voorzieningen Van belang voor een goede beoordeling van onze financiële positie is tevens de stand van zaken met betrekking tot reserves en voorzie- ningen. Het volgende overzicht geeft één en ander weer: De reserves zijn als volgt te specificeren: 1/1/2015 1/1/2016 Algemene reserve Algemene Dienst Gebonden algemene reserve Algemene Dienst Bestemmingsreserves Alg. Dienst Gebonden bestemmingsreserve Alg. Dienst De voorzieningen zijn als volgt te specificeren: 1/1/2015 1/1/2016 Voorzieningen Algemene Dienst De gebonden reserves zijn in bovenstaand overzicht apart opgenomen. Gebonden reserves zijn reserves waarvan de aanwending niet vrij is. Op basis van in het verleden genomen besluiten ligt er al een claim op de deze reserve. Voor een nadere specificatie wordt overigens verwezen naar de staat van reserves en voorzieningen, die als bijlage in de programmabegroting 2016 is opgenomen

6 Voor een meer gedetailleerde beoordeling van de financiële postitie zijn niet alleen de verwachte saldi van de reserves bij aanvang van het begrotingsjaar van belang. Het is ook belangrijk te weten welke beslag er in de begrotingsjaren daarna reeds op de algemeneen bestemmingsreserves ligt. Op die manier kan worden bepaald welk deel nog vrij besteedbaar is. In onderstaand overzicht is per groep reserves weergegeven op welk deel van de reserves voor de komende jaren reeds beslag ligt. Dit kan zijn door raadsbesluit, toekenningsbesluit of door de meerjarenraming. Door hun aard is er bij de gebonden reserves en bij de voorzieningen geen sprake van een vrij besteedbaar deel. De verwachte toekomstige mutaties in de reserves zijn als volgt te specificeren: Algemene Bestemmingsreserves reserves Verwachte saldi per 1/1/ Rentetoevoeging 2016 * Nog te accorderen Mip projecten Mutaties zomernota 2015 *** Verwachte mutaties Verwachte mutaties 2019 en verder Reserves t.b.v. onderwijs ** Saldireserve (dient ter dekking in de exploitatie) Verplichte bodem * de rentetoevoeging is enkel over 2016 meegenomen, omdat toekomstige mutaties op grond van nieuwe besluiten uiteraard van invloed zijn op de rentetoevoeging in verdere jaren. ** voor de onderwijsreserves wordt ervan uitgegaan dat hier reeds voor 100% beslag op ligt, omdat deze reserves dienen ter egalisatie van lasten over de jaren en worden gevoed uit specifiek daarvoor bestemde rijksmiddelen. Normaliter is hier geen sprake van overschotten op lange termijn. *** deze mutaties waren ten tijde van het opmaken van deze begroting nog niet bekend; derhalve zijn ze nog niet meegenomen bij het bepalen van de verwachte saldi per 1/1/

7 3. Kerngegevens Foto: woning De Flutse aan Barlagerweg Vlagtwedde. Fysieke structuur Per 1 januari 2014 Werkelijke cijfers Per 1 januari 2015 Werkelijke cijfers Per 1 januari 2016 Prognose Oppervlakte gemeente in ha Land Binnenwater Woonruimten Miv 2015 andere definitie van woonruimten. Weglengte in beheer (in km) Asfaltwegen Klinker en betonwegen Zand en puinwegen Rijwiel en voetpaden Openbaar groen (in ha) Plantsoen en parken Bebossing en singels

8 Sociale structuur Aantal inwoners t/m 19 jaar t/m 64 jaar jaar en ouder Aantal uitkeringen - W.W.B Zelfstandigen I.O.A.W I.O.A.Z Aantal aanvragen - Bijzondere bijstand Schuldhulpverlening Aantal leerlingen - Openbaar basisonderwijs Bijzonder basisonderwijs Speciaal onderwijs Openbaar voortgezet onderwijs Bijzonder voortgezet onderwijs Financiële structuur Gewone uitgaven Per inwoner Boekwaarde vaste activa Per inwoner Opbrengst onroerende-zaakbelasting Per inwoner Opbrengst overige belastingen, rioolheffing en afvalstoffenheffing Per inwoner Algemene uitkering gemeentefonds excl COA Per inwoner Vaste schuld Per inwoner Reserves en voorzieningen Per inwoner

9 Hoofdstuk 4 BEGROTING in HOOFDLIJNEN - 9 -

10 4a Begroting in hoofdlijnen LASTEN De omzet van de begroting 2016 ligt op een niveau van 52,9 miljoen euro. De verdeling naar programma s wordt in onderstaande tabel en grafiek zichtbaar gemaakt. Programma Bedrag % x Burger en bestuur Veiligheid Ruimte Werk en inkomen Zorg Toerisme en cultuur Educatie Financiën Mutaties reserves (stortingen) Totaal (afgerond) De meeste lasten komen voort uit de programma s : Werk en inkomen (25%) Ruimte (18%) - Bijstandsverlening; - Volkshuisvesting; - Schuldhulpverlening e.d.; - Ruimtelijke ordening; - Sociale werkvoorziening; - Openbaar groen; - Reïntegratiebel. en trajectbegeleiding. - Afval; Zorg (22%) - Riolering; - Sociaal domein Wmo incl. vm AWBZ - Milieu; - Sociaal domein Jeugd - Economische zaken. - Volksgezondheid; Educatie (17%) - Ouderenbeleid; - Onderwijs; - Buurtwerk. - Sociaal cultureel werk; - Kinderopvang/peuterspeelzaalwerk; - Volwasseneneducatie

11 Lasten per programma (x 1.000) -1% 3% 8% 18% 2% 6% 18% 22% 24% 1. Burger en bestuur 2. Veiligheid 3. Ruimte 4. Werk en Inkomen 5. Zorg 6. Toerisme en Cultuur 7. Educatie 8. Financiën Mutaties reserves Onderverdeeld naar kostensoort hebben de meeste lasten betrekking op Salarissen en sociale lasten incl. Caso ( 11,4 miljoen), Inkomensoverdrachten, subsidies en bijdragen 26,6 miljoen, Overige goederen en diensten ( 10,7 miljoen) en Rente en afschrijvingen ( 2,4 Miljoen). Voor het overige wordt verwezen naar onderstaand schema. Kostensoorten 5% 0% 3% 22% Salarissen en sociale lasten (incl Caso) 20% Inkomensoverdrachten, subsidies en bijdragen Overige goederen en diensten Rente en afschrijvingen Niet in te delen lasten Mutaties reserves (stortingen) 50%

12 BATEN De baten per programma s zijn als volgt verdeeld: Programma Bedrag % x Burger en bestuur Veiligheid Ruimte Werk en inkomen Zorg Toerisme en cultuur Educatie Financiën Mutaties in reserves (onttrekkingen) Totaal (afgerond) Uit de tabel blijkt, dat het overgrote deel van de baten valt binnen het programma Financiën, namelijk 32,8 miljoen (62%). Dit komt omdat binnen dit programma de Algemene uitkering ( 14,7 miljoen), Sociaal domein 14,1 miljoen en de opbrengst van belastingen ( 2,3 miljoen) zijn opgenomen. De inkomsten in het programma Ruimte bestaan ondermeer uit de opbrengsten afvalstoffenheffing reinigings-rechten en rioolrechten, totaal ( 3,9 miljoen). De inkomsten in het programma Werk en inkomen betreffen met name specifieke doeluitkering bijstandsverlening 3,1 miljoen). De totale baten per programma zijn als volgt weer te geven: Baten per programma (x 1.000) 5% 2% 0% 9% 6% 4% 1% 11% 62% 1. Burger en bestuur 2. Veiligheid 3. Ruimte 4. Werk en Inkomen 5. Zorg 6. Toerisme en Cultuur 7. Educatie 8. Financiën Mutaties in reserves Kijkend naar de totale baten per programma blijkt dat de inkomensoverdrachten van het Rijk, zoals Algemene Uitkering (28%), Integratie-uitkering Sociaal domein (27%) en overige inkomensoverdrachten van het rijk (20%) zoals Bijstand, Onderwijs etc. relatief de belangrijkste inkomstenbronnen van de gemeente zijn. Daarna volgen de opbrengst belastingen incl. riool- en afvalstoffenheffing 12%, de leges, huren en pachten 6% en de overige baten 2%. Daarnaast wordt 5% onttrokken aan de reserves

13 Verdeling naar de bron 6% 2% 5% Algemene uitkering gemeentefonds Integratie-uitkering Sociaal domein 20% 28% Opbrengst belastingen (incl riool en afvalst.heff.) Inkomensoverdrachten van het rijk Leges, huren en pachten en ov. goed en dnst. Overige baten 12% 27% Mutaties reserve (onttrekkingen)

14 4b. Door de raad te autoriseren begrotingsbedragen (bedragen x 1.000) Rekening Begroting Begroting Meerjarenraming Lasten 1. Burger en bestuur Veiligheid Ruimte Werk en inkomen Zorg Toerisme en cultuur Educatie Financiën Totaal lasten Baten 1. Burger en bestuur Veiligheid Ruimte Werk en inkomen Zorg Toerisme en cultuur Educatie Financiën Totaal baten Saldo (exclusief mutaties reserves) 1. Burger en bestuur Veiligheid Ruimte Werk en inkomen Zorg Toerisme en cultuur Educatie Financiën Saldo voor bestemming Mutaties in reserves (per saldo) Saldo na bestemming: overschot tekort

15 4c. Programma's Programma s 1. Burger en bestuur 2. Veiligheid 3. Ruimte 4. Werk en inkomen 5. Zorg 6. Toerisme en cultuur 7. Educatie 8. Financiën

16 1. Burger en bestuur Missie en doelstelling Ook in 2016 willen wij als gemeente met vertrouwen en oog voor de menselijke maat onze ambities waarmaken. Een jaar waarin de doorgaande ontwikkelingen binnen het sociaal domein centraal zullen blijven staan, maar van ons ook voortgaande inzet wordt gevraagd om de leefbaarheid op peil te houden of zelfs te vergroten en met kracht te blijven investeren op de beleidsterreinen economie, onderwijs, recreatie en toerisme. Daarbij dienen wij de zelfredzaamheid van burgers te waarborgen en waar nodig goed noaberschap en burgerkracht te blijven stimuleren en te ondersteunen. Dat vraagt van ons een andere rol dan we tot nu toe gewend zijn. Die rol zullen wij ons in 2016 eigen moeten maken. Kortom, wij staan ook in het komende jaar weer voor een grote uitdaging. Dat wij die uitdaging graag aangaan mag duidelijk zijn, zeker met het perspectief van de nieuwe gemeente Westerwolde aan de horizon

17 Bestuur Meer dan ooit zal in 2016 de van ons gevraagde andere rol zich moeten uitkristalliseren. De nadruk komt nog meer te liggen op onze relatie met onze inwoners en maatschappelijke partijen. Dat vraagt het nodige van onze organisatie, de medewerkers en de manier waarop wij werken c.q. onze nieuwe rol invullen. In 2016 zal onze energie dan ook doorgaand ingezet worden voor de kwalitatieve doorontwikkeling van onze processen en ons personeelsbestand als noodzakelijke randvoorwaarden voor de invulling van die nieuwe rol. Dienstverlening In 2016 gaan we verder werken aan de afspraken uit het regeerakkoord om meer zaken digitaal af te kunnen werken. Dit binnen de bestaande middelen en wensen van de burgers en bedrijven. Daarnaast gaan we samen met de gemeente Bellingwedde kijken naar het dienstverleningconcept Westerwolde. Wat voor dienstverlening willen we in de nieuwe gemeente Westerwolde bieden. Invoering wet BRP De Wet Basisregistratie Personen (BRP) die sinds 6 januari 2014 van kracht is, zou in 2016 volledig worden ingevoerd. Dit is uitgesteld. Afhankelijk van de uitkomst van onderzoeken bij het ministerie van Binnenlandse Zaken zal invoering in 2017 of laten plaatsvinden. Afhankelijk daarvan zal gekeken moeten worden of er binnen onze gemeente voorbereidingsmaatregelen genomen moeten worden. BRP-straat In 2014 zijn we begonnen met een pilot inschrijvingen BRP in Ter Apel. Doel is om asielzoekers in een vroeg stadium in te schrijven in de BRP. Deze pilot is in 2015 omgezet in een project met landelijke invulling. Voor 2016 is het doel om zowel in Ter Apel als landelijk 100% van de asielzoekers binnen 5 werkdagen in te schrijven in het BRP. Daarnaast zal er ook een nieuwe pilot gaan lopen om asielzoekers welke geen asielstatus ook in te schrijven in de BRP. Informatiebeleid Het Informatiebeleid van de gemeente Vlagtwedde is vastgelegd in de nota Informatiebeleid Vlagtwedde , op weg naar 24/7 on demand dienstverlening. Visie, uitgangspunten en een vertaling naar concrete projecten zijn hierin vastgelegd, waarbij de hiermee gepaard gaande kosten worden gedekt uit reguliere budgetten. Een en ander dient in 2016 bovendien vorm te krijgen in het licht van de doorgaande concrete vertaling van de decentralisatie-opgaven, het herindelingsproces, het bouwen aan de nieuwe gemeentelijke organisatie Westerwolde alsmede de uitbouw van de internationale en regionale samenwerking. Een opgave die veel van onze organisatie en haar medewerkers zal vragen. Het is dan ook om deze reden dat ook in 2016 nieuwe slagen moeten worden gemaakt in de professionalisering van onze medewerkers. Ons personeels- en opleidingsbeleid dient zich dan ook hier naar te richten. Ontwikkelingen COA Nadat in 2015 gestart is met de feitelijke (nieuw)bouw, zullen in 2016 de eerste bewoners deze nieuwbouw betreden. Daarnaast zal verder gewerkt worden aan de nieuwbouw in Ter Apel. Uitgangspunt is volledige sloop van de huidige woningen en daarvoor in de plaats volledige nieuwbouw met een capaciteit van opvangplaatsen. De verwachting is dat de oplevering (fase 1) medio 2016 zal plaatsvinden. Wat het college betreft blijft in 2016 de kwaliteit voorop staan, zowel logistiek (Masterplan) als inhoudelijk conform afspraken. Daarbij zal er continu aandacht zijn voor de integratie van het (asiel)dorp in het dorp (Ter Apel). Daarnaast zal de landelijke en vaak wereldwijde aandacht voor (de opvang van) vluchtelingen en statushouders blijvende aandacht vragen van onze gemeente. Project adresonderzoek landelijke aanpak adreskwaliteit In 2015 heeft de gemeente Vlagtwedde meegewerkt aan het landelijke project aanpak adreskwaliteit. Doel is om adresfraude op te sporen en op te lossen. De eerste uitkomsten in 2015 waren positief. De verwachting is dat deze werkzaamheden in 2016 en 2017 regulier werk gaan worden. Financiering hiervan zal moeten komen van andere overheidsinstanties, zoals belastingdienst en DUO (dienst uitvoering onderwijs). De gemeente Vlagtwedde is een voorstander van continuering van deze werkzaamheden in Een groot deel van de projecten (29) is inmiddels uitgevoerd, en verder zijn er 10 projecten in uitvoering. De verwachting is dat tenminste 1 project zal doorlopen in

18 Samenwerking/herindeling In 2016 zal onze focus in belangrijke mate gericht zijn op het herindelingstraject Westerwolde. Niet alleen op de formele route van het wetgevingsproces, maar zeker ook zal alle aandacht moeten uitgaan naar de opbouw van de nieuwe gemeentelijke organisatie. Dit proces zal zich moeten voltrekken in een context waarbij herkenbaarheid, kleinschaligheid en netwerken sleutelwoorden zijn. Zowel beleidsinhoudelijk als op de inrichting van de organisatie en de bedrijfsprocessen zullen beide gemeenten moeten 'levelen' om Westerwolde naar een nieuw gezamenlijk Krimp en leefbaarheid In 2016 continueren we de eerder ingezette lijn om samen met bewoners, bedrijven en instellingen in onze gemeente de leefbaarheid op een goed kwalitatief niveau te houden. We blijven hierbij rekening houden met de beperkte financiële ruimte die tot onze beschikking staat. Naast het verder voorzetten van projecten uit Wonen en Leven en Cittaslow, blijft er ook aandacht en inzet voor de regionale samenwerking. niveau te brengen. Daarbij zal gebruik worden gemaakt van het beste uit de beide organisaties, het ontwikkelvermogen van de medewerkers, alsmede een organische aanpak. Daarnaast blijft de doorgaande versterking van de 2 e poot van ons herindelingsmodel om continue inzet vragen. Zowel provinciaal, regionaal als provincie- en landsgrensoverschrijdend moeten we ten aanzien van de niet-vrijblijvende, resultaatgerichte samenwerking betekenisvolle stappen zetten. Hierbij ligt de nadruk op de beleidsterreinen Wonen, Woonomgeving, Voorzieningen en Economie. Het Regionaal Woon- en Leefbaarheidsplan blijft onze volle aandacht houden. Niet alleen doordat we het voorzitterschap verzorgen van Stuurgroep en ambtelijke Projectgroep, maar ook door lokaal zoveel mogelijk aan te sluiten bij de regionale opzet (zie tevens paragraaf 9 Krimparagraaf)

19 Programmaonderdeel: Bestuur Wat willen we bereiken (ambities) 1. Het verbeteren van het samenspel tussen gemeenten en samenleving waarbij geparticipeerd wordt in initiatieven uit die samenleving met een maximale betrokkenheid op elkaar; 2. Ontwikkeling van medewerkers tot professionals in de publieke sector waarbij hun eigenaarschap zichtbaar wordt en kwaliteiten en passie worden ingezet voor nieuwe initiatieven; 3. Optimale ondersteuning van college en raad met toenemend plaatsvervangend denken en focus op maximale kwaliteit van het besluitvormingsproces. Wat gaan we er voor doen (activiteiten) 1 a. Vanuit de gedachte van kleinschaligheid zullen we ons verder specialiseren in specifiek lokale gebiedsopgaven met versterkte ambtenarenkracht, burgerkracht en samenwerkingskracht als belangrijkste hulpbronnen om de taakzwaarte duurzaam te dragen; 1 b. We laten onze communicatie(activiteiten) aansluiten bij de nieuwe rol van de gemeente. Transparantie over het eigen handelen is daarbij een onmisbare voorwaarde; 1 c. Wij streven er naar onze organisatie te ontwikkelen tot netwerkorganisatie, waarbij wij samen met anderen de schouders eronder zetten, in wisselende rollen; 1 d. We zijn er. Niet teveel, maar wel als het nodig is. We werken mee aan basisvoorzieningen, veiligheid en andere zaken die de scope van bewoners, buurten en wijken overstijgen. We leveren een stevige bijdrage aan solidaire vangnetten en veilige havens voor diegenen die het niet alleen of met hun omgeving redden; 2. De ontwikkeling van onze medewerkers krijgt verder vorm via ons HRM beleid. Daarnaast gaan we via gericht personeelsen trainingsbeleid de talenten en kwaliteiten van onze medewerkers aanboren, benutten en versterken. Onze medewerkers moeten kwaliteit en vernieuwing uitstralen om daarmee beweging in en om de eigen organisatie te stimuleren, passend bij de nieuwe rol van onze gemeente; 3. We blijven de focus houden op verdergaande optimalisering en kwalitatieve borging van voorbereiding en nazorg besluitvorming door college en raad. Indicatoren Omschrijving E/P Bron Meting Streefwaarden % inwoners dat vindt dat de raad de burgers voldoende betrekt bij de ontwikkeling van beleid E Burgerjaarverslag E=effectindicator; P=prestatieindicator

20 Programmaonderdeel: Dienstverlening Wat willen we bereiken (ambities) 1. Een op maat gesneden dienstverlening aan de inwoners van onze gemeente zal verder vorm en inhoud krijgen. Deels in lijn met wettelijke verplichtingen, maar vooral beredeneerd vanuit de behoefte van onze klanten, wordt onze dienstverlening in samenwerking met de gemeente Bellingwedde geoptimaliseerd; 2. Goede en tijdige registratie van vergunninghouders in Ter Apel; 3. Verbeteren BRP-kwaliteit gemeente Vlagtwede; 4. Verbetering elektronische dienstverlening. Wat gaan we er voor doen (activiteiten) 1. Samen met de gemeente Bellingwedde dienstverleningsconcept Westerwolde voorbereiden; 2. Verdere optimalisatie van de BRP-straat in Ter Apel, opschalen naar 100% inschrijven met een uitstekende kwaliteit; 3. Continuering van het project landelijke aanpak adreskwaliteit; 4 a. Doorontwikkeling website en vergroten mogelijkheden voor burgers tot het online aanvragen van dienst en/of producten waaronder de voorbereidingen van webrichtlijnen2 voor de website; 4 b. Via de uitslagen van de website en de resultaten van een onderzoek over de gemeentelijke communicatieuitingen richting burgers in beeld brengen waar er het komende jaar verbeteringen kunnen plaatsvinden; 4 c. DMS-systeem koppelen aan een zaken - magazijn; 4 d. Uitvoering van het nieuwe informatiebeleid Op weg naar 24/7 on demand dienstverlening en de daarin opgenomen projecten; 4 e. Vervanging van de centrale servers en de centrale storage systemen, als ook de overstap naar desktop virtualisatie; 4 f. Evalueren pilot Inschrijving asielzoekers en komen tot structurele invoering?. Indicatoren Omschrijving E/P Bron Meting Streefwaarden - aantal aangevraagde producten via de website P website Kwaliteit aangeleverde persoondossier BRP Ter Apel P gemeente Nog te bepalen 95% - klanttevredenheid burger bezoek aan publieksbalie E gemeente nog bepalen - gemiddelde afhandeltijd meldingen P gemeente 7,6 werkdagen 7 werkdagen E=effectindicator; P=prestatieindicator

21 Programmaonderdeel: Samenwerking/herindeling Wat willen we bereiken (ambities) 1. Een geolied en kwalitatief goed verloop van het herindelingstraject Westerwolde; 2. Voldoende, dat wil zeggen conform de opgestelde planning gevraagde, voortgang in de opbouw van de gemeentelijke organisatie Westerwolde; 3. Doorgaande versteviging van de regionale samenwerking als 2 e poot van het herindelingsmodel Westerwolde. Daarnaast uitbouwen van de grensoverschrijdende samenwerking, mede op basis van het in 2015 vastgestelde internationale beleid. Indicatoren Omschrijving E/P Bron Aantal bezoekers web-site gemeente Vlagtwedde P web-site Aantal pageviews web-site gemeente Vlagtwedde P web-site E=effectindicator; P=prestatieindicator Wat gaan we er voor doen (activiteiten) 1. Onderhouden van bestuurlijk- en ambtelijk contact met de provincie Groningen om het wetgevingstraject nauwgezet te volgen en waar nodig te ondersteunen c.q. te versterken; 2. Uitvoering van het projectplan dat moet leiden tot de gemeentelijke organisatie Westerwolde op 1 januari 2018; 3. Blijvende inzet op de niet-vrijblijvende resultaatgerichte regionale samenwerking, zowel provinciaal, binnen Oost- Groningen, over de provinciegrens heen (Emmen, Borger-Odoorn) en aan (Grensagenda BOV) en over de landsgrens (Lathen, Haren Ems). Meting ( ) ( ) Programmaonderdeel: Krimp en leefbaarheid Wat willen we bereiken (ambities) 1. Continueren eerder ingezette lijn; 2. Ontwikkelen en uitvoeren van projecten op de terreinen Wonen, Woonomgeving, Voorzieningen en Economie t.b.v. versterken van de leefbaarheid in de dorpen en gehuchten. Dit in samenwerking met bewoners, bedrijven en instellingen die actief zijn in Vlagtwedde. Wat gaan we er voor doen (activiteiten) 1. Uitvoeren en voortzetten projecten uit wonen en leven (RWLP); 2. Ontwikkeling en uitvoering gebiedsontwikkeling op maat (zie tevens programma Ruimte, onderdeel Wonen). Wat mag het kosten Opsomming van de lasten en baten van het programma: Burger en bestuur Bedragen x Omschrijving Rekening Begroting Begroting Meerjarenbegroting Lasten Baten Saldo

22 - 22 -

23 2. Veiligheid Missie en doelstelling Een veilige gemeente Vlagtwedde voor iedereen, nu en in de toekomst. De inwoners, ondernemers en bezoekers moeten met een veilig gevoel kunnen wonen, werken en recreëren. De crisisorganisatie is continu paraat. We willen zorg dragen voor hulpverlening en een zo optimaal mogelijke veiligheid voor en bescherming van mensen, dieren, (culturele erf-)goederen en het milieu in situaties van brand, rampen en andere buitengewone omstandigheden en in de nafase van een incident of ramp. Tussen de behoefte aan veiligheid en de onmogelijkheid om veiligheid te garanderen bestaat een zeker spanningsveld. In samenwerking met politie, brandweer en andere partners in de veiligheidsketen zetten we in op preventie en handhaving. Maar ook zetten we in op stimulering van de eigen verantwoordelijkheid door aandacht te vragen voor maatschappelijke waarden en normen. De doelstelling kan als volgt worden omschreven: bevorderen van een veilige en leefbare woonomgeving; handhaving openbare orde; naleving vergunningsvoorschriften; voorbereid zijn op een eventuele crisis of ramp investeren in preventie en communicatie, mede met het oog op zelfredzaamheid. Veiligheidsregio Groningen Veiligheidsregio Groningen is de organisatie die de taken uitvoert op het gebied van brand- Brandweer De brandweer bestaat uit 1000 medewerkers, waarvan ruim 700 vrijwilligers vanuit 40 brandweerposten verspreid over de regio Groningen. De hele Veiligheidsregio is ten aanzien van de brandweer in clusters verdeeld en er is per cluster één clustercommandant die brandweerzorg en crisisbeheersing. rechtstreeks aangestuurd wordt door de regionale commandant. Ons cluster bestaat uit de gemeenten Stadskanaal, Bellingwedde en Vlagtwedde. De kazernes in onze gemeente blijven ook in 2016 functioneren zoals ze dat tot nu toe altijd deden

24 Gemeentelijke Kolom Groningen In 2014 is de regionalisering van de voorbereidende ( koude ) taken voor de crisisbeheersing gerealiseerd en worden deze taken voor de 23 gemeenten in de Veiligheidsregio Groningen uitgevoerd door het Netwerkteam van de Gemeentelijke Kolom. Daarnaast zijn in 2014 ook de uitvoerende ( warme ) taken bij incidenten en crises geregionaliseerd. De Veiligheidsregio Groningen heeft één regionaal Team Bevolkingszorg, bestaande uit verschillende expertteams. De Groningse gemeenten leveren hiervoor het merendeel van de ongeveer 300 medewerkers. Het Netwerkteam van de Gemeentelijke Kolom is in 2014 en 2015 tijdelijke ondergebracht bij de gemeente Hoogezand-Sappemeer als gastorganisatie en wordt in 2016 ondergebracht bij de Veiligheidsregio Groningen. Integrale veiligheid Het doel is het veiligheidsgevoel van de inwoners, ondernemers en bezoekers van onze gemeente te versterken. Er zal handhavend worden opgetreden bij overtredingen van regels en wetten. Hiervoor is o.a. een BOA aangesteld. Dit om een veilige en prettige leefomgeving te creëren en te waarborgen. Het regionaal beleidsplan Noord-Nederland en het integraal veiligheidsbeleid vormen in 2016 het uitgangspunt voor de beleidsuitvoering op dit De Gemeentelijke Kolom realiseert als volwaardige crisispartner vanuit de één loketgedachte voor en met de 23 gemeenten in de Veiligheidsregio Groningen de voorbereidende ( koude ) taken voor de crisisbeheersing en de uitvoerende ( warme ) taken bij incidenten, rampen en crises. De prestaties voldoen aan de wettelijke vereisten en de landelijke en regionale uitgangspunten zoals die door het Veiligheidsberaad en het Algemeen Bestuur van de veiligheidsregio zijn vastgelegd voor bevolkingszorg. Voor de nieuwe werkwijze van bevolkingszorg ( eigentijdse bevolkingszorg ) in de Veiligheidsregio Groningen gelden onder andere de kwaliteitscriteria en prestatie-eisen van Bevolkingszorg op orde 2.0 en het het project GROOTER. onderdeel. Daarnaast zal het komend jaar onze aandacht gericht zijn op de lokale veiligheidsprioriteiten Ook de uitvoering van het Masterplan COA met in het bijzonder aandacht voor de eventuele overlast- en veiligheidsaspecten blijft een aandachtspunt voor Hierbij wordt uitvoering geven aan het amendement veiligheid en integratie van 22 september Programmaonderdeel: Veiligheidsregio Groningen Wat willen we bereiken (ambities) 1 a. Goede voorbereiding op incidenten, rampen en crises door planvorming, opleiden - trainen - oefenen, advisering, evaluatie en de organisatie van het regionale Team Bevolkingszorg; 2 a. Een adequaat en effectief regionaal Team Bevolkingszorg bestaande uit regionale expertteams die binnen de Veiligheidsregio Groningen snel kunnen worden ingezet om de kwaliteit een flexibiliteit te leveren voor gemeenten. Wat gaan we er voor doen (activiteiten) 1 a. Uitvoering van de gemeentelijke taken ter voorbereiding op incidenten, rampen en crises; 1 b. Opleiding, training en oefeningen (OTO); 2. Het leveren van de minimale expertise en inzet aan de Veiligheidsregio

25 Programmaonderdeel: Integrale veiligheid Wat willen we bereiken (ambities) 1. Versterking veiligheidsgevoel van de inwoners en ondernemers; 2. Verhoging veiligheid van inwoners, ondernemers en bezoekers; 3. Creëren begrip nieuwbouw opvangcentrum. Wat gaan we er voor doen (activiteiten) 1. Een bijdrage leveren aan de veiligheidsprioriteiten 2016; 2 a. Inzet BOA en Omgevingsdienst; 2 b. Uitwerking amendementveiligheid en integratie; 3. organiseren bijeenkomsten nieuwbouw opvangcentrum. Indicatoren Omschrijving E/P Bron Meting Streefwaarden -Positief resultaat veiligheidsprioriteiten E Gezamenlijke raadsbijeenkomst Jaarlijks -Korte communicatielijnen met veiligheidspartners E Per casus verschillend Continu E=effectindicator; P=prestatieindicator Wat mag het kosten Opsomming van de lasten en baten van het programma: Veiligheid Bedragen x Omschrijving Rekening Begroting Begroting Meerjarenbegroting Lasten Baten Saldo Aandeel lasten in de totale gemeentebegroting 2% 98%

26 - 26 -

27 3. Ruimte Missie en doelstelling De gemeente Vlagtwedde biedt voldoende ruimte voor wonen, werken en recreëren, met een evenwichtige afstemming tussen functie, beheer en inrichting van het gebied. De raad is van mening dat de gemeente haar inwoners ook in de toekomst een breed woonpakket moet kunnen aanbieden, rekening houdend met demografische ontwikkelingen, met daarbij aandacht voor ondermeer voorzieningen, zorg, leefbaarheid, veiligheid en groen. Meer dan op kwantiteit zal in de komende jaren de nadruk komen te liggen op kwaliteit bij het bouwen en wonen in onze gemeente. Doelstellingen: Kwaliteitsverbetering woningbestand; Randvoorwaarden scheppen voor een goed ondernemers- en vestigingsklimaat; Duurzame groene en veilige leefomgeving. Uiteraard zullen deze doelstellingen bereikt moeten worden in samenwerking met diverse externe partijen, waaronder de corporaties Acantus en Woonzorg Nederland, de Agenda voor de Veenkoloniën, de gebiedscommissie Westerwolde en collega gemeenten in onze regio. Wonen Wonen en Woonomgeving blijven een belangrijke plaats innemen binnen de taken van de gemeente. Op basis van de Woonvisie zijn er lokale prestatieafspraken opgesteld met de lokaal opererende corporaties. Op een aantal thema s van de Woonvisie zijn ook de zorg- en welzijnspartijen betrokken. In 2016 zullen deze tot uitvoering worden gebracht. Hierin is veel aandacht voor de gevolgen van de aankomende demografische ontwikkelingen op de woningmarkt In regionaal verband (RWLP) blijven we werken aan de realisatie en uitvoering van een regionaal uitvoeringsprogramma, waarin aandacht is voor de Regionale Prestatieafspraken, de aanpak van de particuliere woningvoorraad en de gevolgen van het scheiden van wonen en zorg

28 Via de woningmarktmonitor Oost Groningen volgen we de ontwikkeling en zullen we regionaal en lokaal beleid hiervoor ontwikkelen en uitvoeren. Dit met partijen die van belang zijn voor de woningmarkt en in samenspraak met de bewoners. Door de toenemende complexiteit en het grote aantal belanghebbenden komt echter zowel het tempo van uitvoering als de kwaliteit van veel plannen onder druk komen te staan. Meer samenwerking en een betere afstemming van Economie Ook in 2016 staat werkgelegenheid centraal. Speerpunten zijn (grensoverschrijdende) samenwerking en een heldere en betrouwbare informatievoorziening vanuit de gemeente richting de ondernemers. Faciliteren van en structureel bezoeken van onze ondernemers, maken hier onderdeel van uit. Duurzame en Veilige Leefomgeving Onze leefomgeving duurzaam en veilig in stand houden is een belangrijk thema. Beleidsmatig geven we hieraan invulling met de visie Wonen & Leven, het gemeentelijk verkeers- en vervoersplan, de nota Onderhoud Openbare Ruimte (OOR) en het verbreedde Gemeentelijk Riolerings Plan (vgrp). Uiteraard zijn de uitgangspunten van Cittaslow een belangrijk punt aan de horizon. Ook de uitvoering van de Ecologische Hoofdstructuur (EHS)is belangrijk voor onze leefomgeving. Verdonkering en toepassen van Led-armaturen in de openbare verlichting zijn een goed voorbeeld van onze ambitie op het terrein van duurzaamheid. Met de herinrichting van het Molenplein, school-omgevingen en diverse projecten in het kader van Wonen & Leven hopen we onze leefomgeving op duurzame wijze mooier, veiliger en comfortabeler te maken. plannen op gebiedsniveau is nodig om dit te ondervangen. Gebiedsontwikkeling is de term die bij een dergelijke aanpak hoort. Voor onze gemeente willen we gebiedsontwikkeling-op maat ontwikkelingen om recht te doen aan onze coleur locale. We staan voor een gemeente waar het goed wonen is, waar het erom gaat de voorzieningen en de leefbaarheid op peil te houden! Wij zetten ons in voor het bevorderen van samenwerking tussen de bedrijven. De gemeente profileert zich op o.a. beurzen en evenementen als goede vestigingsplaats voor nieuwe bedrijven. De gemeente heeft een faciliterende rol op het gebied van snel internet. De nadruk zal de komende jaren komen te liggen op de uitvoering van de integrale beheerplannen uit de nota OOR. De door de raad vastgestelde beheerstrategie moet leiden tot een zo efficiënt mogelijke invulling van de levencyclus van kapitaalgoederen in de openbare ruimte. Kortom: 2016 staat in het teken van uitvoering van eerder vastgestelde beleidslijnen. Er is geen apart programmadeel milieu opgenomen. Op het gebied van duurzaamheid bezien vanuit milieuoogpunt is er binnen de diverse programma s aandacht besteed aan duurzaamheid. De gemeente doet zelf veel en stimuleert anderen. Om meer samenhang hierin te brengen zullen wij in 2016 komen met een integrale duurzaamheidsnota waarin bestaande activiteiten en nieuwe ontwikkelingen en mogelijkheden worden geschetst. Programmaonderdeel: Wonen Wat willen we bereiken (ambities) 1. Woningbouw in de kernen is maatwerk; 2. Investeren in leefbare en vitale kernen: inzet op kwaliteit; 3. Duurzaam en kwalitatief goed (ver)bouwen; 4. Realisitisch en gedragen regionaal Uitvoeringsprogramma RWLP. Wat gaan we er voor doen (activiteiten) 1. Uitvoering lokale prestatieafspraken. 2. Ontwikkeling en uitvoering gebiedsontwikkeling op maat. 3. Aanpassen Stimuleringslening en Starterslening om de lokale woningmarkt beter te bedienen; 4. Actieve particiaptie in het RWLP d.m.v. voorzitterschap Stuurgroep en Projectgroep. Indicatoren

29 Omschrijving E/P Bron Meting Streefwaarden Aantal omgevingsvergunningen onderdeel bouw P gemeente jaarlijks 38 E=effectindicator; P=prestatieindicator Programmaonderdeel: Economie Wat willen we bereiken (ambities) 1. Goed functionerende bestaande bedrijventerreinen en positieve/actieve relatie met het bedrijfsleven; 2. Een sterke economie creëren, dat zorgt voor banen, kansen biedt aan ondernemers en welvaart genereert voor burgers; 3. Stimuleren van onderlinge samenwerking tussen de bedrijven. Wat gaan we er voor doen (activiteiten) 1 a. Structureel afleggen van bedrijfsbezoeken; 1 b. Profilering van onze gemeente, o.a. op beurzen en evenementen; 2 a. Ondernemers en starters waar nodig ondersteunen; 2 b. Actief optreden richting nieuwe ondernemers; 2 c. Ondersteuning bieden bij de actieve zoektocht naar werkgelegenheid in de Duitse grensregio (Doelstelling is hierbij minimaal een werkplek voor 100 werkzoekenden te vinden); 2 d. Een faciliterende rol bij initiatieven en realisatie op het gebied van snel internet in het buitengebied. 3 a. Samenwerking tussen ondernemers faciliteren; 3 b. Grensoverschrijdende samenwerking tussen het bedrijfsleven uitbouwen; Programmaonderdeel: Duurzame en veilige leefomgeving Wat willen we bereiken (ambities) 1. Er kan door alle weggebruikers veilig aan het verkeer worden deelgenomen over goed begaanbare wegen en paden; 2. Voldoende groene voorzieningen leveren een duurzame bijdrage aan de functies wonen, recreatie, natuur, werken en milieu; 3. Het oppervlaktewater is schoon. Een verantwoorde afvoer van afvalwater; 4. We willen binnen de bandbreedte van de beschikbare middelen zo efficiënt mogelijk invulling geven aan het integraal beheer van de openbare ruimte. Wat gaan we er voor doen (activiteiten) 1 a. Aanpak schoolomgevingen; 1 b. Aanleg wandelpad Parc Emslandermeer naar centrum Vlagtwedde; 1 c. Reconstructie Molenplein; 2 a. Diverse projecten Wonen & Leven; 2 b. Duurzaam maken openbare verlichting; 2 c. Een actieve rol van de gemeente bij het ontwikkelen van de EHS; 3. Uitvoering van het vgrp; 4. De levenscyclus van kapitaalgoederen in de openbare ruimte invullen op basis van vastgestelde integrale beheerplannen. Indicatoren Omschrijving E/P Bron Meting Streefwaarden Aantal meldingen onderhoudstoestand wegen en bermen P Gemeente Meldingen E=effectindicator; P=prestatieindicator

30 Wat mag het kosten Opsomming van de lasten en baten van het programma: Ruimte Bedragen x Omschrijving Rekening Begroting Begroting Meerjarenbegroting Lasten Baten Saldo

31 4. Werk en inkomen Missie en doelstelling Iedereen kan meedoen aan de samenleving. Voldoende werkgelegenheid is van essentieel belang voor het goed functioneren van de samenleving. Het realiseren van een zelfstandige bestaansvoorziening voor alle inwoners van de gemeente blijft van groot belang. Samen met Bellingwedde willen wij zelfredzaamheid bevorderen bij de meest kwetsbare groepen. Dit staat voorop. Als mensen niet voor zichzelf kunnen zorgen dan moet de gemeente een (tijdelijk) vangnet bieden. Reïntegratie en participatie Op 1 januari 2015 is door de inwerkingtreding van de Participatiewet de Sociale werkvoorziening (Wsw) op slot gedraaid. Bovendien is de instroom in de Wajong beperkt tot volledig en duurzaam arbeidsongeschikte jongeren. Deze maatregelen leiden tot extra instroom in de bijstand. Vlagtwedde voert samen met Bellingwedde de re-integratie in eigen beheer uit door middel van de methode, zoals door ons is vastgelegd in het collegeakkoord. De methode past binnen de Participatiewet en kenmerkt zich door het direct aan het werk of activering helpen van werkzoekenden. Daarbij wordt maatwerk geleverd door het inzetten van diverse re-integratie-middelen om terugkeer van bijstands-cliënten naar de arbeidsmarkt te bevorderen. De uitvoering vindt plaats vanuit het Trainings- en Diagnose Centrum (TDC). Hierbij wordt samengewerkt met de andere Oost-Groninger gemeenten die ook de reintegratie vanuit een TDC vormgeven. Hoofddoelstelling is uitstroom naar regulier werk. Als betaald werk (nog) niet beschikbaar of haalbaar is dan verwachten we maatschappelijke participatie van de uitkeringsgerechtigde. Deze koers wordt actief en dwingend ingezet. De nadruk ligt op de benadering van werkgevers om werkzoekenden te kunnen plaatsen op beschikbare vacatures. Het blijven onderhouden en versterken van de relaties met werkgevers, is cruciaal om werkzoekenden uit te laten stromen naar betaald werk. Daarbij draagt het optimaliseren van het programma bij het Trainings- en Diagnose Centrum (TDC) Westerwolde en het TDC Ter Apel er toe bij dat werkzoekenden werkfit zijn en eenvoudig aangeboden kunnen worden bij werkgevers. Wij werken samen in de regio om ten volle de mogelijkheden te benutten van het vinden van werk in Duitsland. Wij willen hierbij minimaal werkpleken voor 100 werkzoekenden vinden, waarbij hen naast het reguliere scholings

32 aanbod ook een cursus Duits kan worden aangeboden. Het motto hierbij is denken in kansen!. In het kader van de uitvoering van de Participatiewet en de nota Invoering Participatiewet in Oost-Groningen willen wij de verbinding leggen met de ontwikkeling van één uitvoeringsorganisatie in Oost-Groningen, die in het kader van het Akkoord van Westerlee in 2016 van start moet gaan. Uit het Akkoord van Westerlee volgt dat het TDC Westerwolde en het TDC Ter Apel zullen worden ondergebracht in de nieuwe uitvoeringsorganisatie. Deze uitvoeringsorganisatie richt zich op alle doelgroepen van de Participatiewet, in het bijzonder op mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, met taken als mensontwikkeling, bemiddelen en detachering. Wij willen werkgevers (met de gemeente in de voorbeeldrol!) stimuleren om banen Verstrekken van uitkeringen Samen met de invoering van de Participatiewet heeft er ook een aanscherping van de Algemene bijstand (Wwb) plaatsgevonden: de kostendelersnorm. Dit is een aangepaste norm voor mensen met huisgenoten die een eigen inkomen hebben. Daarnaast heeft het niet nakomen van de arbeids-verplichtingen sneller en zwaardere consequenties voor de hoogte van de uitkering. Ook is de gemeente verplicht om een verordening op te stellen voor de tegenprestatie. Door het op slot zetten van de Wsw, het beperken van de WW-duur en de beperking van de instroom van Wajong uitkeringen, is het de verwachting dat het aantal bijstands-uitkeringen de komende jaren Bijzondere bijstand/minimabeleid Iedereen doet mee, ook burgers die leven van een minimuminkomen moeten participeren in de maatschappij en krijgen daartoe ondersteuning, waar noodzakelijk. Sociale uitsluiting wordt hierdoor zoveel mogelijk voorkomen. Gemeenten mogen geen (eigen) inkomensbeleid voeren ter ondersteuning. Wat mag, is het verstrekken van bijzondere bijstand en minimabeleid. te maken voor mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt via zogenaamde jobcarving of functiecreatie. Hier is een hechte samenwerking tussen overheid, ondernemers en onderwijs op zowel lokaal-, sub-regionaal (Oost-Groningen) als regionaal niveau (Arbeidsmarktregio Groningen) van essentieel belang. Het streven is om in 2018 in Oost-Groningen 850 garantiebanen te realiseren binnen het reguliere bedrijfsleven. De toekomstige koers voor de twee Sw-bedrijven Synergon en Wedeka is met het Akkoord van Westerlee bepaald. Het streven is om deze twee bedrijven in 2018 te hebben afgebouwd en dan 60% van de huidige Sw-medewerkers via bijvoorbeeld detachering of begeleid werken zijn ondergebracht binnen het reguliere bedrijfsleven. Ons streven is een daling van het aantal verstrekte uitkeringen in eind 2016 naar 200 uitkeringen. zal stijgen. Het herstel van de economie zou deze stijging kunnen afvlakken. Wij zullen alle instrumenten inzetten om een eventuele stijging te voorkomen. Wie niet in zijn levensonderhoud kan voorzien, werkloos is of arbeidsongeschikt, heeft recht op een uitkering. Algemene bijstand (Participatiewet, Ioaw, Ioaz) wordt verstrekt door gemeenten, werkloosheids- en arbeidsongeschiktheidsuitkeringen door het UWV. In de gemeente Vlagtwedde heeft 1,6% van de bevolking een uitkering in het kader van de Participatiewet. (medio 2015: totaal 265 uitkeringen). De criteria zijn geformuleerd in het gemeentelijke beleid, waarbij overigens ook wettelijke kaders in acht moeten worden genomen. De gemeente kent naast het verstrekken van individuele bijzondere bijstand diverse regelingen waar inwoners een beroep op kunnen doen: de participatieregeling, de collectieve ziektekostenverzekering Menzis als financiële maatwerkvoorziening en de schuld

33 hulpverlening. Deze regelingen zullen in 2016, binnen de daarvoor geldende wettelijke kaders, worden gecontinueerd. Het Rijk stelt ook in 2016 ook extra middelen beschikbaar voor armoedebestrijding en het aanpakken van schuldenproblematiek. Deze middelen zullen voor 50% worden ingezet voor armoedebestrijding (bijdrage aan Stichting Leergeld, Geldkompas, Minimabeleid) en voor 50% aan het Voorportaal Schuldhulpverlening van Rzijn om mensen met (beginnende) schulden te helpen de schulden op te lossen. Het laatste beleid wordt gecontinueerd, waarbij stichting Rzijn een nadrukkelijke rol heeft in de eerstelijns dienstverlening en daarbij wordt ondersteund door de specialisten van Maatschappelijk Werk. Er is een toename geconstateerd voor de verstrekking van individuele bijzondere bijstand voor bewindvoering. De kosten voor beschermingsbewind doen een steeds grotere aanslag op het budget voor armoedebestrijding. De gemeenten hebben zelf geen grip op de stijgende kosten van beschermingsbewind. Doordat er een groot beroep wordt gedaan op de gemeentelijke middelen, kunnen gemeenten steeds minder besteden aan andere doeleinden binnen het armoedebeleid. De VNG en Divosa hebben het Rijk gevraagd om te komen tot een duurzame oplossing voor dit probleem. Daarnaast zien wij een toename van aanvragen voor bijzondere bijstand die te maken heeft met de verbreding van de gemeentelijke taken in het sociaal domein; de bezuinigingen in de zorg van rijkswege vertaalt zich deels in extra aanvragen. Programmaonderdeel: Reïntegratie en participatie Wat willen we bereiken (ambities) 1. Een goede uitvoering van de Participatiewet, met een stevige poortwachtersfunctie om instroom in de uitkering te voorkomen; 2. Een intensief re-integratie beleid om zoveel mogelijk uitstroom uit de uitkering te realiseren; 3. Iedereen doet mee en is zo zelfredzaam mogelijk. Maatschappelijke participatie van alle inwoners is gewaarborgd. Wat gaan we er voor doen (activiteiten) 1. Het toepassen van een streng maar rechtvaardig handhavingsbeleid op de naleving van de verplichtingen voor bijstandsgerechtigden die samenhangen met het verstrekken van een inkomensvoorziening. De poortwachtersfunctie wordt versterkt en de re-integratieinstrumenten worden efficient ingezet. Bij het niet nakomen van verplichtingen worden afstemmingen toegepast. 2. het intensieve reïntegratiebeleid de methode wordt voortgezet, waarbij alle werkzoekenden direct worden ondersteund om weer aan het werk te komen. Vanuit een gezamenlijk belang van werkzoekende, werkgever en gemeente zal blijvend actief worden bemiddeld tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt; 3. mensen in een kwetsbare arbeidspositie, die moeite hebben met het vinden van een baan, zoals WSW gerechtigden, jongeren en mensen met een beperking, extra ondersteunen, er wordt ingezet op projecten die zich er voor lenen om tijdelijk en/of langdurig werkzoekenden in te schakelen (bijvoorbeeld de leerwerkkwekerij). Daarnaast wordt de Tegenprestatie naar vermogen toegepast. Indicatoren Omschrijving E/P Bron Meting medio 2015 Streefwaarden Aantal mensen in werk/activeringstraject P GWS-4all Aantal uitstroom P GWS-4all waarvan naar regulier werk WSW dienstverbanden in se P Wedeka 306,7 300 E=effectindicator; P=prestatieindicator

34 Programmaonderdeel: Verstrekken van uitkeringen Wat willen we bereiken (ambities) 1. Degene die geen inkomen of uitkering hebben, wordt tijdelijk een uitkering verstrekt, totdat ze weer in hun eigen inkomen kunnen voorzien; 2. Meer synergie en voordelen voor de doelgroepen in het Sociaal Domein. Wat gaan we er voor doen (activiteiten) 1. Zorgdragen voor het tijdig en correct verstrekken van een bijstandsuitkering; 2. De samenhang tussen de Participatiewet en de WMO 2015 wordt verder uitgebouwd op mogelijkheden, zoals bijvoorbeeld de inzet van de klussendienst voor de WMO etc. Indicatoren Omschrijving E/P Bron Meting medio 2015 Streefwaarden Totale instroom bijstandsgerechtigden (aanvragen, mensen die een beroep doen op een uitkering). E GWS-4all Aantal bijstandsgerechtigden P GWS-4all E=effectindicator; P=prestatieindicator Programmaonderdeel: Bijzondere bijstand/minimabeleid Wat willen we bereiken (ambities) 1. Inwoners, die onverwachte noodzakelijke kosten in het bestaan hebben, maar niet de financiële middelen, ondersteunen middels verstrekking van bijzondere bijstand en voorzieningen als de Stichting Leergeld en de Participatieregeling, om sociale uitsluiting te voorkomen; 2. Laagdrempelige hulp bieden aan inwoners met financiële problematiek; 3. Verlaging lasten van individuele bijzondere bijstand voor bewindvoering. Wat gaan we er voor doen (activiteiten) 1. Het ingezette minimabeleid van de gemeente Vlagtwedde continueren. Hierover wordt laagdrempelig en doelgroepgericht gecommuniceerd; 2. Continuering van het Voorportaal Schuldhulpverlening door Rzijn, waarbij de nadruk in 2016 komt te liggen op preventie; 3. Indien er uit rijksonderzoek aanbevelingen volgen die tot een kostenverlaging van het budget voor de individuele bijzondere bijstand voor bewindvoering kunnen leiden, dan zullen deze -voor zover mogelijk- geïmplementeerd worden. Indicatoren Omschrijving E/P Bron Meting medio 2015 Streefwaarden Aantal mensen die een beroep doen op bijzondere bijstand, minimabeleid en ondersteuning. E GWS-4all E=effectindicator; P=prestatieindicator

35 Wat mag het kosten Opsomming van de lasten en baten van het programma: Werk en inkomen Bedragen x Omschrijving Rekening Begroting Begroting Meerjarenbegroting Lasten Baten Saldo Aandeel baten in de totale gemeentebegroting 6% 94%

36 5. Zorg Missie en doelstelling Iedereen kan meedoen in de samenleving. De verantwoordelijkheid daarvoor ligt in eerste instantie bij de individuele burger, maar als mensen niet volledig voor zichzelf kunnen zorgen, heeft de gemeente een taak. Beperkingen dienen dan gecompenseerd te worden. Dit kan van tijdelijke aard zijn, maar ook een meer structureel karakter hebben. Naast oog voor het individu, heeft de gemeente een verantwoordelijkheid wanneer het gaat om grotere verbanden: het bevorderen van de leerbaarheid in buurten en wijken. Daarnaast onderschrijft de gemeente het belang van voorlichting, preventie, het onderstuenen van manderzorgers en het stimuleren van vrijwillerswerk. Het gemeentelijk beleid op het gebied van zorg is uitwerking van drie wetten: De Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo); Jeugdhulp; Wet Publieke Gezondheid (Wpg). Het gemeentelijk sociaal domein bevat vanaf januari 2015: de Wmo, de Jeugdhulp en de Participatiewet. Daarmee wordt de verantwoordelijkheid van de gemeente voor het sociale domein substantieel groter. In ons beleidsplan Wmo 2015 Eigen Kracht Verzilveren hebben wij gemeld dat er vanaf 2017 een beleidsplan Sociaal Domein voor de nieuwe gemeente Westerwolde is opgesteld. Daarbij zal ook het beleid op het gebied van de Jeugdhulp, de Participatiewet én de Wmo nog beter op elkaar afgestemd worden, omdat het om het totale sociaal domein gaat. Deze transformatielijn zal in 2016 verder worden doorgezet. Er is aandacht voor de verbindingen met Jeugdhulp(naadloze overgang naarde Wmo) en de Participatiewet. Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo) De Wmo heeft tot doel de burgers te laten participeren en de zelfredzaamheid door ondersteuning te vergroten. De Wmo is vanaf 2007 een brede wet met een aantal prestatievelden. Ook is de Wmo de basis voor het verstrekken van individuele voorzieningen, maar ook voor het welzijnswerk in het algemeen. De Wmo is doorontwikkeld en vanaf 1 januari 2015 is er sprake van de Wmo In deze nieuwe wet wordt uitgegaan van de participatie maatschappij waarbij kwetsbare mensen in aanmerking kunnen komen voor maatwerkvoorzieningen. Per 1 januari 2015 heeft het rijk ook taken van- uit de AWBZ en een paar aanpalende beleidsvelden naar de Wmo overgeheveld. Dit heet de transitie van de Wmo. Bij de nieuwe taken vanuit de AWBZ gaat het om : 1. begeleiding (individueel en groep, plus het vervoer); 2. kortdurend verblijf; 3. een klein deel van de persoonlijke verzorging; 4. clientondersteuning (overheveling MEE middelen); 5. het mantelzorgcompliment; 6. financieel maatwerk ivm afschaffing van de Cer en Wtcg

37 Wmo beleidsontwikkelingen De decentralisatie van taken vanuit de AWBZ en andere nieuwe taken naar de gemeente heeft op 1 januari 2015 plaatsgevonden.het voorzieningenniveau in de gemeente Vlagtwedde zal nog beter afgestemd moeten worden op de lokale situatie en op de middelen die daarvoor in de komende jaren door het Rijk ter beschikking worden gesteld. Met de start van de Kanteling van de Wmo (2012) wordt er gekeken naar de eigen kracht en de mogelijkheden van het sociaal netwerk. In 2015 was er sprake van het Provinciaal continuiteitsarrangement voor clienten met een AWBZ indicatie. In 2015 is gestart met een nieuwe Wmo aanbesteding volgens het Ommelander samenwerkingsmodel (samenwerking tussen 12 gemeenten in Noord en Oost-Groningen). Bij de inkoop staan keuze vrijheid, budgetneutraal, transformatie, kwaliteit en innovatie centraal. Het gaat hierbij om een tweejarig contract met de mogelijk van verlenging. Voor huishoudelijke hulp (HH) zullen nieuwe contracten worden afgesloten ingaande 1 april Ons beleid is erop gericht dat het beleid met de huidige HH contractpartners wordt voortgezet. Voor de HH zijn extra middelen ontvangen voor het inzetten van de huishoudelijke hulp toeslag (HHT). De inzet van deze middelen is gestart in 2015 en loopt door tot eind Voor het (flankerend) financieel maatwerk is beleid ontwikkeld voor onze inwoners met een laag inkomen en met hoge zorgkosten. De resultaten zullen begin 2016 worden geevalueerd en het beleid zal zo nodig worden aangepast. Mantelzorgondersteuning en de uitvoering van het mantelzorgcompliment wordt samen met de gemeente Bellingwedde vorm gegeven. De uitgangspunten mantelzorgbeleid Westerwolde zullen gezamenlijk worden uitgevoerd Jeugdhulp Bij de taken vanuit de Jeugdhulp gaat het om een brede verantwoordelijkheid voor jongeren en jeugd tot 18 jaar. Het Centrum voor Jeugd, Gezien en Veiligheid vormt de Toegang tot de Jeugdhulp. Het lokale veld is verder verstrekt door middel van extra (school) maatschappelijk werk, een orthopedagoog en extra inzet van de GGD jeugdarts. In 2016 willen we de Toegang efficienter laten werken en daarnaast de inkoop en het aanbod van passende zorg, waar mogelijk lokaal, verder op maat mogelijk maken. In het (overgangs) jaar 2015 zal de gemeente Door zowel het beleid als uitreiking van het mantelzorgcompliment hoopt de gemeente meer zicht te krijgen op (overbelaste) mantelzorgers.voor de respijtzorg van mantelzorgers en het kortdurend verblijf wordt het Westerwolds Zorghuis ontwikkeld. De officiele opening hiervan zal in 2016 plaatsvinden. De onafhankelijk clientondersteuning wordt breed ingezet via onze welzijnsorganisatie Rzijn. De expertise, kennis en kunde, op het gebied van de vroegere AWBZ doelgroepen is op deze wijze geborgd. In 2016 zal door de Wmo Benchmark het totale Wmo beleid actueel worden gevolgd. Monitoring van de decentralisatie met nieuwe taken maar ook door de bezuinigingen van het Rijk is het van belang om het welbevinden van onze kwetsbare burgers te monitoren. Wij zetten in op contractmanagement met onze zorgaanbieders, en client ervaringsonderzoek. Wij willen op deze wijze een vinger aan de pols houden met betrekking tot de kwaliteit van de dienstverlening. In het coalitieprogramma is met nadruk de intentie genoemd om woonzorgzones te creeren in zowel Ter Apel als Vlagtwedde. De gezamenlijke ontwikkeling past uitstekend in de verdere uitwerking van de gemeentelijke visie op wonen, welzijn en zorg zoals beschreven in het Koersdocument Wonen en Zorg alsmede in onze Woonvisie. Het scheiden van wonen en zorg en de de nieuwe visie op het zorgvastgoed worden hierbij betrokken. In samenwerking met onze ketenpartners op het terrein van wonen, welzijn en zorg gaat in 2016 de doorontwikkeling van de beide woonzorgzones verder. Hierbij wordt nauw samengewerkt met de afdeling Ruimte van de gemeente. alle bij hen bekende jeugdhulpclienten zien en spreken. Op deze wijze ontstaat een goed beeld van de problematiek van de doelgroep. Het algemeen maatschappelijk werk en de onafhankelijke clientondersteuning worden per 1 januari 2016 ondergebracht bij stichting Rzijn. Naast efficiencyvoordelen zien we hierin een belangrijke stap in de verdere uitbouw van het lokale veld. In het kader van deze nieuwe taken is in 2015 gestart met een waardevolle overlegstructuur met alle huisartsen en apothekers in de gemeente, welke we in 2016 zullen continueren en inhoudelijk verder zullen uitbouwen

38 Budget Jeugdhulp De ondersteuning zal door de gemeente zowel verstrekt moeten worden als zorg in natura (ZIN) als in de vorm van een persoonsgebonden budget (PGB). De decentralisatie van taken gaat gepaard met een substantiële bezuiniging door het Rijk. Inzet van het college is het uitvoeren van de oude en nieuwe taken Volksgezondheid Middels de Wet publieke gezondheid (Wpg) is de gemeente verplicht door de GGD een basis takenpakket uit te laten voeren. Dit word landelijk bepaald. Activeiten binnen het Gezond in de Stad In 2015 is reeds gestart met de inzet en invulling van de Gezond in de Stad (GIDS) middelen. Deze middelen worden in de schooljaren 2015/2016 t/m 2017/2018 ingezet, waarbij het merendeel van de middelen wordt besteed aan de verdere professionalisering van het bewegingsonderwijs van de basisscholen. Kans voor de Veenkoloniën Onder de naam Kans voor de Veenkoloniën gaan dertien gemeenten uit de Groningse en Drentse Veenkoloniën samenwerken aan de gezondheid van haar burgers. Hiervoor is samen met de GGDen uit de beide provincies en het Zorg Innovatie Forum een eerste plan opgesteld. Dit plan is besproken in de dertien colleges en zal de basis zijn voor een gezamenlijke subsidieaanvraag bij het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Deze unieke kans is mogelijk gemaakt door het amendement dat eind van het vorig jaar in de Tweede Kamer is ingediend door Agnes Wolbert. Doel van dit amendement is meer aandacht voor regio s die zich kenmerken door Sociaal-economische gezondheidsverschillen. In Nederland zijn de sociaaleconomische gezondheidsverschillen aanzienlijk en deze nemen eerder toe dan af. Mensen met een lage opleiding en een laag inkomen overlijden 7 á 8 jaar eerder en leven 15 jaar minder in goede gezondheid. De ervaringen die in de Veenkoloniën worden opgedaan zullen ook worden gebruikt in Ouderenwerk Met de bevordering van maatschappelijke participatie en zelfredzaamheid van ouderen beogen wij deze groep zo lang mogelijk volwaardig en zelfstandig aan de samenleving te laten deelnemen. Wij streven naar het voeren van een samenhangend beleid met betrekking tot de sociale infrastructuur, met daarbij binnen het beschikbare budget, waarbij in het jaar 2016, na het overgangsjaar 2015, nadrukkelijker in het teken van de transformatie zal staan. Voor de transitie Jeugdhulp is een Regionaal Transitiearrangement afgesproken met een looptijd van drie jaar tot 1 januari programma Volksgezondheid worden gezamenlijk met het NASB-project (Vlagtwedde Actief) uitgezet en uitgevoerd. Verder zal de sportcoach extra worden ingezet, is er ruimte om weerbaarheidstrajecten op maat in te zetten of zelfs een geheel eigen plan ter beoordeling bij de gemeente in te dienen. Bij de opzet van het programma voor de lokale inzet van deze middelen is Pharos Nederland de beoordelende en begeleidende partij. andere regio s. Het plan voorziet in een brede samenwerking van allerlei partijen, organisaties, burgers, verenigingen, scholen, werkgevers etc. die een rol kunnen spelen de gezondheidsverschillen te helpen te verkleinen. Zorgverzekeraars Menzis en Achmea zullen hierin samen met de gemeenten optrekken. Gezondheidsverschillen hebben vaak verschillende achtergronden. Hierdoor is het van belang dat andere beleidsterreinen dan de volksgezondheid betrokken worden bij dit thema. Het traject heeft een looptijd van 8 jaar. Vlagtwedde streeft ernaar om deze middelen te laten aansluiten bij de inzet die reeds voor de GIDs-middelen wordt gedaan. De gemeenten van Kans voor de Veenkoloniën zijn: Hoogezand -Sappemeer, Veendam, Pekela, Menterwolde, Oldambt, Bellingwedde, Stadskanaal, Vlagtwedde, Borger-Odoorn, Aa en Hunze, Emmen, Coevorden en Hoogeveen. aandacht voor onder meer zorg, welzijnsvoorzieningen, sport en onderwijs en het in voldoende mate beschikbaar zijn van Zorg en welzijnsvoorzieningen voor hen die dat nodig hebben. De jaarlijkse inzet voor deze doelgroep wordt in nauw overleg met Stichting Rzijn bepaald en door deze stichting uitgevoerd

39 Sociaal cultureel werk In samenwerking met tal van maatschappelijke organisaties biedt de gemeente een gedifferentieerd, eigentijds aanbod van welzijnsvoorzieningen en bevordering van het welzijn van de inwoners. Via de Stichting Rzijn wordt het vrijwilligerswerk in de gemeente ondersteund. De afgelopen twee jaren is dit Steunpunt nog gefaciliteerd. Vrijwilligers zullen in de toekomst immers harder nodig zijn. De stichting Rzijn is de methodiek van Welzijn Nieuwe Stijl reeds aan het toepassen binnen haar manier van werken. Ten behoeve van het vrijwilligerswerk zal een aparte beleidsnotitie worden opgesteld. Programmaonderdeel: Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo) Wat willen we bereiken (ambities) 1. Zorg-opmaat te bieden voor onze kwetsbare burgers. 2. Burgers te laten participeren en de zelfredzaamheid te vergroten. 3. Een tevreden burger op het gebied van de Wmo. Wat gaan we er voor doen (activiteiten) 1. Het in voldoende mate beschikbaar zijn van zorg- en welzijnsvoorzieningen voor hen die dat nodig hebben; a. Uitvoering van het Wmo-beleidsplan en van de specifieke uitvoeringsprogramma s; b. Doorontwikkeling van het Ommelandersamenwerkingsmodel het accent op kwaliteit en innovatie van de zorg voor de(meest)kwetsbare groepen; c. Realisatie van de nieuwe contracten voor hulp bij het huishouden per 1 april 2016; d. Naadloos de Jeugdhulp laten overgaan in de Wmo; 2. Het stimuleren van de integratie van lichamelijk en verstandelijk gehandicapten in de samenleving; 3. De werkzaamheden van de Participatieraad worden gefaciliteerd en ambtelijk ondersteund. Indicatoren Omschrijving E/P Bron Meting enquête Streefwaarden Rapportcijfer cliënttevredenheid hulp bij het huishouden (8,0) E SGBO 8,0 7,9 (landelijk) Rapportcijfer Wmo-hulpmiddelen en woonvoorzieningen (7.6) E SGBO 7,2 7,4 (landelijk) Rapportcijfer Collectief vervoer (7.2) E SGBO 7,0 7,2 (landelijk) Basis voor de onderzoeksgegevens: Tevredenheidsonderzoek Wmo over 2013, publicatie medio 2013, bureau SGBO E=effectindicator; P=prestatieindicator Programmaonderdeel: Volksgezondheid Wat willen we bereiken (ambities) 1. Schone en hygiënische leefomgeving voor de burger, hetgeen de volksgezondheid ten goede komt; 2. Betere samenwerking met de 1 e lijns gezondheidszorg. Wat gaan we er voor doen (activiteiten) 1. Uitvoering jaarlijks activiteitenplan n.a.v. Nota Lokaal Gezondheidszorg; 2. Structureel overleg met huisartsen (2 x per jaar) Indicatoren Omschrijving E/P Bron Gem.Vlw Streefwaarden GGD Gezondheids- Levensverwachting mannen bij geboorte E Profiel ,5 78,3 jr. (CBS/landelijk) Levensverwachting vrouwen bij geboorte E idem 81,9 82,5 jr. (CBS/landelijk) E=effectindicator; P=prestatieindicator

40 Programmaonderdeel: Ouderenwerk Wat willen we bereiken (ambities) 1. Oudere burgers kunnen zo lang en volwaardig mogelijk zelfstandig deelnemen aan de samenleving. Wat gaan we er voor doen (activiteiten) 1. Het organiseren en bevorderen van maatschappelijke participatie van ouderen d.m.v.: a. Het faciliteren van de klussendienst voor ouderen, ouderenadviseurs, seniorenvoorlichting, advies- en informatierol van 3 Steunstee s in de 3 grote kernen, etc; b. De uitgangspunten tbv de mantelzorgondersteuning, mantelzorgcompliment en respijtzorg, zoals genoemd in de notitie Informele Zorg in Westerwolde worden samen met Bellingwedde uitgevoerd; c. De woonzorgzones in Ter Apel en Vlagtwedde worden doorontwikkeld in samenspraak met onze WWZ ketenpartners en inwoners. Indicatoren Omschrijving E/P Bron Meting Streefwaarden Aantal ondersteunde ouderen P Rzijn E=effectindicator; P=prestatieindicator Programmaonderdeel: Sociaal cultureel werk Wat willen we bereiken (ambities) 1. Het welzijn van de burgers bevorderen door een samenhangend beleid te voeren tussen beleidsterreinen welzijn, zorg en onderwijs. Daarnaast vanuit de gemeentelijke regierol nauw samen te werken met jeugdzorg, politie, verslavingszorg en scholen. Wat gaan we er voor doen (activiteiten) 1. Er wordt maximaal ingezet op het blijven waarderen, stimuleren en ondersteunen van vrijwilligerswerkm d.m.v.: a. Continuering van het buurtwerk; b. Het instandhouden van de 3 Steunstee s in de 3 grote kernen als advies- en informatiepunt; c. Het faciliteren van Rzijn als welzijnsinstelling. Indicatoren Omschrijving E/P Bron Meting Streefwaarden Aantal ondersteunde verenigingen P Rzijn Aantal ondersteunde vrijwilligers en instellingen P Rzijn E=effectindicator; P=prestatieindicator

41 Totalen Wmo (lasten en baten) grootboeknummers , , , , , , en ) LASTEN Maatwerkvz natura materieel Wmo Woonvoorzieningen tot Vervoersvoorzieningen Wmo Rolstoelen Wmo Doorbel. Kapitaallasten Maatwerkvoorzieningen Natura immaterieel Wmo Begeleiding ABWZ naar Wmo L.d.d. overige afdelingen Uitk. onderst. psychosociaal soc.verstr.in natura aan pers. Wmo Inkomensondersteunende voorzieningen Begeleiding immaterieel Wmo Vervoersvoorzieningen Wmo Huishoudelijke hulp toelage (inc) Mantelzorg Opvang en beschermd wonen Wmo Begeleiding immaterieel Wmo Algemene voorzieningen Wmo Ov.ink.overdr.St. Rzijn Overige inkomensoverdrachten Eerstelijnsloket Wmo L.d.d. overige afdelingen Begeleiding immaterieel Wmo Advieskosten extern indicatiestellingen Wmo Ov.ink.overdr.St. Rzijn Overige inkomensoverdrachten Apparaatskosten Samenleving Doorbel. Bezwaar en Beroep PGB Wmo Huishoudelijke verzorging PGB Begeleiding immaterieel Wmo PGB maatwerk materieel Wmo Eigen bijdragen algemene voorzieningen Wmo Eigen bijdragen algemene voorzieningen Wmo 0 0 Totaal Lasten BATEN Eigen bijdrage Wmo via CAK Eigen bijdrage RegioTaxipPus Terugkoop hulpmiddelen Terugvordering Wmo Algemene uitkering Wmo incl pakketmaatregelen Uitkering deelfonds Sociaal domein, AWBZ naar Wmo Beschikbaar oud WVG ,5% Beschikbaar Huishoudelijke Hulp Toeslag (2015 en 2016) Beschikbaar personeelskosten uit Algemene middelen Beschikbaar bezwaar en beroep uit Algemene middelen Totaal Baten Resumé Totaal Lasten Totaal Baten Overschot Per saldo zit er op de Wmo een geraamd voordeel van minus bezuiniging = Voor 2016 wordt dit bedrag éénmalig ingezet voor transitiekosten op ec.cat

42 Wat mag het kosten Opsomming van de lasten en baten van het programma: Zorg Bedragen x Omschrijving Rekening Begroting Begroting Meerjarenbegroting Lasten Baten Saldo

43 6. Toerisme en cultuur Missie en doelstelling Het fraaie landschap en de rijke cultuurhistorie van Westerwolde bieden legio mogelijkheden om de woon- en leefbaarheid van de regio effectief met beleid te ondersteunen. De ontwikkeling van toerisme en cultuur zijn in dit kader belangrijke beleidsvelden. Evenals in vorige jaren blijven de speerpunten van het beleid gericht op de gastvrije uitstraling van de gemeente, gedragen door een gevarieerd cultureel, cultuurhistorisch, toeristisch, recreatief en sportief aanbod. Het ingezette beleid wordt in samenwerking met de fusiegemeente Bellingwedde in de praktijk gebracht, en daar waar relevant afgestemd met de gemeente Stadskanaal. Ook zal daar waar mogelijk samenwerking worden gezocht met de Duitse buurgemeenten. De beleidsvelden Toerisme en cultuur zijn tevens opgenomen in het beleidskader Wonen & Leven als elementen die bepalend zijn voor de kwaliteit van wonen en de leefbaarheid in onze gemeenten. Cultuurbeleid Het cultuurbeleid van de gemeente Vlagtwedde is gericht op de versterking van de culturele en cultuurhistorische infrastructuur van de gemeente. Daarbij ligt de nadruk op de bijzondere combinatie van cultuurhistorie en landschap, waarin Westerwolde zich onderscheidt van de omringende streken. De gemeente omvat een groot deel van het oude Landschap Westerwolde, waarvan de structuur wordt bepaald door de beekdalen van de Ruiten Aa en de Westerwoldsche Aa. Het beekdal zet zich voort in de fusiegemeente Bellingwedde, dat in landschappelijk en cultuurhistorisch opzicht een eenheid met Vlagtwedde vertoont. Het karakter van het gebied past goed bij de doelstellingen van het keurmerk Cittaslow, dat de gemeente in 2014 heeft verworven (hierover elders meer). Het sterke landschappelijke en cultuurhistorische profiel wordt gezien als het basiskapitaal van de gemeenten en biedt vele Kansen voor de lokale economie, het welzijn en het vestigingsklimaat. Verschillende projecten hebben in de afgelopen jaren laten zien hoe cultuur en cultuurhistorie effectief hieraan kunnen bijdragen. Daarnaast dragen muziek, podiumkunsten en beeldende kunst ook bij aan de leefbaarheid en het welzijn van de gemeente en de bevolking. Cultuurparticipatie is daarom belangrijk: de actieve deelname aan cultuur is goed voor de persoonlijke en maatschappelijke ontwikkeling. Allerlei onderzoeken wijzen uit dat een sterk cultuurhistorisch profiel allerlei kansen biedt op sociaaleconomisch gebied. Met name de toeristisch-recreatieve sector profiteert hiervan en het is zaak om hierop goed in te spelen. De gereconstrueerde vesting Bourtange laat goed zien op welke wijze een goed vermarkt cultuurhistorisch object vele economische activiteiten op lokaal niveau genereert

44 Ook het voormalige Kruisherenklooster Domus novae Lucis in Ter Apel met de omringende kloosterenclave valt in dit verband te noemen. Een uitdaging voor de gemeente vormt het behoud en/of accentuering van de cultuurdragers in het beekdal van de Ruiten Aa. Hieronder vallen bijvoorbeeld de zogenaamde Corvey-erven (de oudste boerderijen van Westerwolde; in de Middeleeuwen verbonden aan het klooster Corvey bij Höxter aan de Weser) en andere monumenten. Het is vooral de mix van landschappelijk schoon en de oorspronkelijke gezichtsbepalende panden die de gemeente gezicht, profiel en karakter geven. Deze combinatie vormt een niet te onderschatten kracht in het vestigingsklimaat van de regio. Kortom: de gemeente is zich bewust van de kansen die cultuur en cultuurhistorie bieden en wil zich inzetten om de voordelen ervan optimaal te benutten. vergroten. Het gaat daarbij om een cultureel en economisch sterkere en daardoor meer leefbare samenleving. De kunst- en cultuurnota Tussen Klooster en Vesting vormde voor de periode het denk- en operatiekader voor het gemeentelijk cultuurbeleid. Voor de uitwerking van het cultuurbeleid in de periode zal een nieuwe cultuurnota voor de toekomstige gemeente Westerwolde worden gerealiseerd. Daarnaast wordt er vanuit cultuur actief Monumentenzorg De gemeente wil (waar mogelijk) de herbestemming van (historisch waardevolle) panden stimuleren. Dit is een economisch vraagstuk, maar het gaat ook over de kwaliteit van het woon- en leefklimaat. Het is goed voor het milieu, helpt leegstand te voorkomen en kan Recreatie & Toerisme Ambitie: Onze gemeente is aantrekkelijk voor toeristen, (recreatie-)ondernemers en (nieuwe) inwoners omdat het totale aanbod aan toeristische attracties en voorzieningen, gecombineerd met klantvriendelijkheid en service op een hoog niveau staan. Het landschappelijk en cultuurhistorisch erfgoed behoort onmiskenbaar tot het basiskapitaal van Westerwolde. Een rijk palet aan culturele activiteiten dat veel bijdraagt aan meegewerkt aan de versterking van de het cultuurhistorische aspect in het landschap. Met name het beekdal van de Ruiten A (EHS) is hierbij speerpunt van beleid. In de nieuwe nota voor de gemeente Westerwolde worden een aantal deelterreinen omschreven, waarbij wordt aangegeven hoe de huidige situatie er uitziet, welke doelstellingen en uitgangspunten belangrijk zijn en welke beleidsvoornemens voor de komende jaren worden voorgesteld. We hebben het dan over: 1. Cittaslow; 2. Het Verhaal van Westerwolde ; 3. Landschap en ruimtelijke ordening; 4. Monumentenbeleid; 5. Groninger immateriële cultuur; 6. Museumbeleid; 7. Vesting Bourtange; 8. Klooster Ter Apel; 9. Museum de Oude Wolden; 10. De Oude Stelmakerij; 11. Kamp de Beetse; 12. Vestingmuseum Oudeschans; 13. Bibliotheekwerk; 14. Muziekonderwijs; 15. Beeldende kunst; 16. Podiumkunsten; 17. Ad hoc-projecten 18. Internationalisering (cultureel). Deze deelterreinen worden niet los van elkaar gezien, maar zoveel mogelijk in verband gebracht met het totale cultuurbeleid (integrale benadering). zorgen voor cohesie in de buurt. Hierdoor kan cultureel erfgoed de vitaliteit in de dorpen en landelijke gebieden vergroten en een belangrijke aanjager zijn voor de lokale economie. de leefbaarheid, het vestigingsklimaat, de economie en de identiteit van onze streek.uit onderzoek blijkt dat de gemeente vooral aantrekkelijk is voor doelgroepen die willen genieten van rust en ruimte. De historische panden en landschappen, de herinrichting van de ecologische hoofdstructuur en de goede voorzieningen om te fietsen en te wandelen zijn voor inwoners en toeristen interessant

45 Toeristen kunnen genieten en onthaasten in een sfeer van gastvrijheid en persoonlijke aandacht.een gericht en uitgewogen planologisch beleid voor het landschap is nodig om de positieve effecten van het karakteristieke landschap en het gevarieerde culturele aanbod te kunnen waarborgen voor de toekomst. De gemeente zorgt samen met de terreinbeheerders voor het onderhoud en beheer van de recreatieve infrastructuur, onder- Sport In 2016 zullen er tal van sport- en beweegactiviteiten worden georganiseerd in het kader van Gemeente Vlagtwedde Actief. Door de succesvolle samenwerking wordt Gemeente Vlagtwedde Actief breed gedragen binnen het basisonderwijs onderwijs, RSG, sportverenigingen en Rzijn Kinderopvang en Welzijn. Gemeente Vlagtwedde Actief heeft als doel door middel van sport- en beweegactiviteiten de gezonde leefstijl te bevorderen bij de inwoners van de gemeente Vlagtwedde. Dit blijft een speerpunt van het gemeentelijk beleid. Voor de coördinatie (sportconsulent) en uit- steunt de promotie van het gebied en zet zich in om de werkgelegenheid in het toerisme vooral voor jongeren, laag opgeleiden en deeltijders uit te breiden. Cittaslow: Het jaar 2016 zal in het teken staan van het doorontwikkelen van de Citaslowfilosofie binnen de diverse beleidsterreinen en uitvoering van het terzake opgestelde beleidsplan. voering (sportcoach) hiervan wordt Huis voor de Sport Groningen ingezet. De accommodatie voorzieningen in de gemeente Vlagtwedde staan er goed op. De hoge kosten die verbonden zijn aan de binnensportaccommodaties en de zwembaden vragen wel de nodige aandacht. De resultaten van het sportaccommodatie onderzoek uit 2015 worden hierin meegenomen. De verschillende buitensportaccommodaties zijn geprivatiseerd hierdoor ligt er een belangrijke taak bij de verenigingen. Wel is het belangrijk goed contact te onderhouden met deze verenigingen. Programmaonderdeel: Cultuurbeleid Wat willen we bereiken (ambities) 1. De raad wil met betrekking tot het cultuurbeleid de nadruk leggen op het versterken en vastleggen van de bestaande culturele infrastructuur. Daarbij staat de samenhang tussen het cultuurhistorisch erfgoed en recreatie en toerisme centraal. Daar waar mogelijk stimuleert en particpeert de gemeente het behoud en de verdere ontwikkeling van het cultuurhistorisch erfgoed. Wat gaan we er voor doen (activiteiten) 1 a. De uitwerking van een nieuwe cultuurnota voor de gemeente Vlagtwedde (samen met de gemeente Bellingwedde) en het initiëren en faciliteren van activiteiten op het gebied van kunst en cultuur, zoals omschreven binnen de kaders van de nieuwe cultuurnota; 1 b. De instandhouding van een bibliotheekaanbod in de gemeente;, waarbij inspelen op de veranderende rol van de bibliotheek en het stimuleren van lezen belangrijke speerpunten zijn; 1 c. De instandhouding en tevens doorontwikkeling van muziekonderwijs in de gemeente; 1 d. Het uitvoeren en ondersteunen van activiteiten die de Groninger taal en cultuur ondersteunen; 1 e. De (door-)ontwikkeling van het terrein en de barak van het voormalig interneringskamp De Beetse als een herinnerings- en bezoekerscentrum voor de periode ; 1 f. Het gestalte geven aan de partnerschapsbanden en andere daaraan gerelateerde activiteiten op het gebied van internationaal beleid

46 Indicatoren Omschrijving E/P Bron Meting Streefwaarden Aantal leners bibliotheken P begr. Bibliotheek 5202 Aantal leerlingen muziekschool P begr. Muziekschool 392 Aantal bezoekers Vesting Bourtange P Aantal bezoekers t Klooster Ter Apel P E=effectindicator; P=prestatieindicator Programmaonderdeel: Monumentenzorg Wat willen we bereiken (ambities) 1. Cultuurhistorisch waardevolle en monumentale objecten, beschermd dorpsgezicht Bourtange en landschappen beschermen en behouden; 2. Promotie monumenten. Wat gaan we er voor doen (activiteiten) 1 a. Advisering eigenaren rijksmonumenten door de ODG; 1 b. Monumenten in eigendom van de gemeente in stand houden door planmatig onderhoud; 1 c. Structureel overleg met de manager van de Vesting Bourtange; 2. Deelname aan de Open Monumentendag. Indicatoren Omschrijving E/P Bron Meting Streefwaarden Aantal gemeentelijke monumenten E E=effectindicator; P=prestatieindicator Programmaonderdeel: Recreatie & Toerisme Wat willen we bereiken (ambities) Om de missie te kunnen bereiken wordt ingezet op: 1. Cittaslow; 2. Marketing en promotie; 3. Landschap- en cultuurhistorie. Wat gaan we er voor doen (activiteiten) 1 a. Uitvoering beleidplan Cittaslow in samenwerking met Bellingwedde; 1 b. Organisatie gebiedsfonds Westerwolde; 2. Structurele subsidiëring Tourist Info Westerwolde; 3. Deelname aan projectgroep EHS. Indicatoren Omschrijving E/P Bron Meting Streefwaarden Aantal toeristische overnachtingen P Aantal vaarbewegingen E Verslaglegging Wedeka Aantal bezoekers evenementen P Aantal werknemers in toeristische sector P Aantal bedrijven toeristische sector P E=effectindicator; P=prestatieindicator

47 Programmaonderdeel: Sport Wat willen we bereiken (ambities) 1. In standhouden van sportvoorzieningen waar mogelijk in samenwerking met verenigingen; 2. Het contact met de sportverenigingen behouden en waar mogelijk verbeteren; 3. Het stimuleren van meer bewegen en gezonder leven door het aanbieden van sport- en beweegactiviteiten; 4. Het organiseren van vernieuwde sport-, beweeg- en of gezondheidsactiviteiten met zowel lokale en provinciale aanbieders. Wat gaan we er voor doen (activiteiten) 1. Het stimuleren van verenigingsactiviteiten; 2. Drie (noord, midden en zuid) bijeenkomsten organiseren met de verschillende verenigingen met een opkomst van minimaal 4 verenigingen per bijeenkomst; 3. Aanbieden van minimaal 50 verschillende sport-, beweeg- en gezondheidsactiviteiten aan de diverse doelgroep in het kader van Gemeente Vlagtwedde Actief aansluitend op het gezondheidsbeleid; 4. Vier vernieuwde sport-, beweeg- en of gezondheidsactiviteiten organiseren. Indicatoren Omschrijving E/P Bron Meting Streefwaarden Aantal verenigingsactiviteiten P Aantal sport, beweeg en gezondheidsactiviteiten P Aantal sport, beweeg en gezondheidsactiviteiten P Aantal vernieuwde sport-, beweeg- en of gezondheidsactiviteiten P E=effectindicator; P=prestatieindicator Wat mag het kosten Opsomming van de lasten en baten van het programma: Toerisme en cultuur Bedragen x Omschrijving Rekening Begroting Begroting Meerjarenbegroting Lasten Baten Saldo

48 Aandeel baten in de totale gemeentebegroting 0,4% 99,6%