DIABETES EN HYPERTENSIE: HET BELANG VAN BEWEGEN

Transcriptie

1 DIABETES EN HYPERTENSIE: HET BELANG VAN BEWEGEN Dr. Véronique Cornelissen Departement Revalidatiewetenschappen Onderzoekscentrum voor Cardiovasculaire en Respiratoire Revalidatie Diabetes en Hypertensie: epidemiologie De prevalentie van hypertensie is keer groter in patiënten met diabetes in vergelijking met nondiabetespatiënten. 50% van de patiënten heeft hypertensie bij de diagnose van diabetes type 2. Prevalentie van hypertensie neemt toe met de leeftijd waarbij ongeveer 65-75% van de patiënten met type 2 diabetes op een leeftijd van 75 jaar ook hypertensie hebben. 1

2 Diabetes en Hypertensie: epidemiologie Hypertensie verhoogt het risico op cardiovasculaire mortaliteit/ morbiditeit in patiënten met diabetes Stamler et al. Diabetes Care 1993 Effect van BD verlaging in patiënten met diabetes SHEP en Syst-Eur trials: bloeddrukverlagende effecten zijn over het algemeen groter in de diabetes patiënten vs nondiabetes patienten. HOT trial: het effect van verschillende diastolische bloeddrukdoelen Meer effect met een meer aggressieve bloeddrukbehandeling (goal: 80 mmhg) waarbij een risicovermindering werd waargenomen voor CV events in diabetes vs non-diabetespatienten. ADVANCE BP studie: als de bloeddruk verlaagd werd tot 135/75 mmhg een verdere afname van het risico of CV events en totale mortaliteit 2

3 Behandeling BD in de diabetes patiënt Indicaties for initiële behandeling and BD-doelen van volwassen diabetespatiënten met hypertensie. Systolische BD Diastolische BD Goal (mmhg) <130 <80 Enkel leefstijlverandering (maximum 3 maanden, dan + pharmacotherapie) Leefstijlverandering + pharmacotherapie Leefstijl= rookstop, gewichtsreductie, vermindering van zoutinname (<5g/dag), vermindering van alcoholinname (<20g ethanol/dag man; <10g ethanol/dag vrouw), DASH dieet, en FYSIEKE ACTIVITEIT Joint ESC guidelines. Eur Heart J 2012; 33: Terminologie Fysieke activiteit: iedere lichaamsbeweging geproduceerd door skeletspieren dat resulteert in een energieverbruik boven het basale rustmetabolisme o FA gerelateerd aan het werk o FA gerelateerd aan verplaatsing o FA in de vrije tijd Exercise (beweging): gepland, gestructureerd, en met een regelmaat uitgevoerd met als ultiem doel één of meerdere componenten van fysieke fitheid te verbeteren 3

4 Bewegingsvoorschrift voor minimale en optimale effecten op bloeddruk Frequentie van bewegen Intensiteit van bewegen Type van beweging Time of duur van bewegen Welke TYPE van beweging? Dynamische uithoudingstraining: Bewegingsprogramma s waarbij grote spiergroepen worden gebruikt in dynamische activiteiten, specifiek gericht op de ontwikkeling van de aërobe uithouding. vb: wandelen, fietsen, zwemmen, springen, Weerstandstraining: Kracht-, weerstands- en of isometrische bewegingsprogramma s waarbij kleinere spiergroepen worden gebruikt en die specifiek gericht zijn op het verbeteren van de individuele spieruithouding, spiervermogen, spierkracht. Dynamische weerstandstraining Isometrische weerstandstraining 4

5 Meta-analyse: inclusiecriteria Gerandomiseerde gecontroleerde studies Bewegingsprogramma 4 weken = enige interventie Gezonde volwassenen ( 18 jr) Afwezigheid van CV ziektes of andere aandoeningen Rapporteren van systolische en/of diastolische BD Gepubliceerd in peer-reviewed tijdschrift (tem mei 2012) Cornelissen VA and Smart NA, unpublished data Meta-analyse: geselecteerde studies Aantal trials: 93 Aantal studiegroepen: 153 o o o 105 dynamische uithoudingstraining (29 OP, 50 PHTN, 26 HTN) 29 dynamische weerstandstraining(12 OP, 13 PHTN, 4 HTN) 14 combinatie (4 OP, 8 PHTN,2 HTN) o 5 isometrische weerstandstraining (3 OP, 1 PHT, 1 HTN) Aantal deelnemers: (3 401 ex; control) Cornelissen VA and Smart NA, unpublished data 5

6 Karakteristieken uithoudingsprogramma Totale duur(weeks): 16 (4-52) Frequentie (n/week): 3 (1-7) Intensiteit (%HRres): 65 ( ) Tijd/sessie (min)*: 40 (15-63) Modus: vnl wandelen, joggen, lopen, fietsen Waarden zijn mediaan (range) Karakteristieken dynamisch krachtprogramma Parameter Mediaan Range Duur interventie(wks) Frequentie (times/wk) Intensiteit (% 1RM) oefeningen (#) Sets (#/oefening) Herhalingen/set (#)

7 Karakteristieken Isometrisch krachtsprogramma Parameter Mediaan Range Duur interventie(wks) Frequentie (n/wk) 3 3 Intensiteit (% 1MVC) 40% Oefeningen(#) 1 herhalingen/set (#) 4 of 2 contractie Bewegen en systolische BD 7

8 Bewegen en diastolische BD Bewegen en BD in diabetespatiënten Meta-analyse van 34 RCTs naar effect van minimum 8 weken: Uithoudingstraining (21 studies) Dynamische weerstandstraining (8 studies) Combinatie uithoudings + weerstandstraining (10 studies) op cardiovasculaire risicofactoren in volwassen diabetes type 2 patiënten Chudyk and Petralla, Diabetes Care 2011; 34:

9 net change SBP (mmhg) 3/12/2012 Bewegen en BD in diabetespatiënten 0-1 AE RE COMB * * Chudyk and Petralla, Diabetes Care 2011; 34: Hoe INTENS bewegen? Lage intensiteit Matige intensiteit Hoge intensiteit Zeer zwaar/hoog Maximale inspanning % HRR % HR Max Dynamische uithoudingstraining RPE % VO2peak Weerstandstrainin g METs VB % 1RM or % 1MVC Wandelen Snelwandelen Joggen >84 > > Hardlopen > >10 Maximaal sprinten 100% Vanhees et al. EJPC

10 Hoe INTENS bewegen? Intensiteit Systolische BD Diastolische BD N Effect Size (95%CL) N Effect Size (95% CL) Laag (-2.8 to +2.9) (-1.9 to +2.5) Matig (-7.5 to -2.2) (-3.3 to -1.3) Hoog (-4.7 to -2.5) (-4.3 to -1.9) Subgroep-analyse toont geen verschil in bloeddrukverandering tussen de verschillende trainingsintensiteiten van UITHOUDINGSTRAINING Hoe INTENS bewegen? Randomised cross-over design: 3 X 10 wks Training 33 or 66% of HRres Sedentary period Training 66 or 33% of HRres 10 weeks 10 weeks 10 weeks Baseline Follow-Up 1 Follow-Up 2 Follow-Up 3 39 (18 mannen) prehypertensie of hypertensie, gemiddelde leeftijd: 58 yrs Training: 3x1 uur/week; wandelen, joggen, fietsen, steppen Sedentaire rustperiode: telefonisch contact of , iedere 3 weken *Cornelissen VA et al. J Hypertens

11 Hoe INTENS bewegen? Lower intensity (33% of Hrres) Higher intensity (66% of Hrres) Baseline Training P Baseline Training P Sit SUPINE SBP < <0.001 DBP NS <0.01 SBP < <0.01 DBP NS <0.01 SUBMAX EX SBP < <0.01 Geen significantce verschillen in bloeddrukdaling tussen de twee trainingsintensiteiten. *Cornelissen VA et al. J Hypertens Hoe INTENS bewegen? Cornelissen VA et al. Hypertension

12 Hoe INTENS bewegen? Univariaat gewogen meta-regressie analyse toont geen relatie tussen intensiteit van bewegen (% 1RM) en bloeddrukverandering na WEERSTANDSTRAINING Cornelissen VA and Smart Na, unpublished data Hoe FREQUENT bewegen? Univariaat gewogen meta-regressie analyse toont geen relatie tussen frequentie van bewegen (β1=-0.45; p=0.29) en bloeddrukverandering na UITHOUDINGSTRAINING Cornelissen VA and Smart Cornelissen Na, unpublished VA and Smart data N 12

13 Difference in means 3/12/2012 Hoe FREQUENT bewegen? Regression of freq on Difference in means Univariaat gewogen meta-regressie analyse toont geen relatie (β1=-0.87, p=0.67) tussen frequentie van bewegen en bloeddrukverandering na WEERSTANDSTRAINING freq Hoe FREQUENT bewegen? Eén enkele bewegingssessie veroorzaakt een onmiddellijke bloeddrukdaling die gedurende een groot deel van de dag aangehouden blijft! Pescatello LS et al. Circulation 1991; 83:

14 Hoe FREQUENT bewegen? Eén enkele bewegingssessie kan al een onmiddellijke bloeddrukdaling veroorzaken die gedurende een groot deel van de dag volgehouden blijft! - zowel na uithoudingstraining als dynamische weerstandstraining 1. Mac Donald J hum Hypertens 1999 Hoe FREQUENT bewegen? Eén enkele bewegingssessie veroorzaakt een onmiddellijke bloeddrukdaling die gedurende een groot deel van de dag aangehouden wordt! - OOK in type 2 diabetes Keese et al. J Strength and Cond Research 2011; 25:

15 Hoe FREQUENT bewegen? Eén enkele bewegingssessie veroorzaakt een onmiddellijke bloeddrukdaling die gedurende een groot deel van de dag aangehouden wordt! - groter effect bij intensiteit Eicher et al 2010 HoeLANG bewegen? Dalleck et al 2009: RCT 5*30 /sessie vs 5*45 /sessie ->Huidige aanbeveling van 30 minuten per dag is reeds voldoende Continue vs geaccumuleerd? ->Murphy et al 2009: geen verschil op bloeddruk Acute inspanning (March et al, 2005): 10 is reeds voldoende 15

16 Conclusie MODE Intensiteit Duur Frequentie Aërobe (Uithouding) Wandelen Matig: 40-60% of HRR 30 min 5 dagen/week Fietsen Joggen Lopen or RPE or Hoog: 60-84% of HRR 20 min 3 dagen/week or RPE EN Weerstand(kracht) Progressieve krachttraining voor grote spiergroepen 8-12 herhalingen resulterend in 1 set van 8-10 oefeningen 2 of meer nietopeenvolgende voldoende (meerdere sets indien dagen/week vermoeidheid voldoende tijd) Vanhees et al. EJPC 2012 Thank You! KU Leuven Cardiovascular and Respiratory Rehabilitation Research Unit 16