Hoe vergroten we rolstoelmobiliteit vanuit de gebruiker?

Transcriptie

1 10/26/11 1 Hoe vergroten we rolstoelmobiliteit vanuit de gebruiker? Hoe kan je optimaal functioneren en participeren, met alleen de armen ter beschikking? Dr. Floor J. Hettinga & Drs. Riemer J.K. Vegter Centre of Human Movement Sciences, UMCG/University of Groningen, Groningen Belasting & Belastbaarheid (ADL & Sport) Ontwikkeling materiaal ( assistive technology ) Verlagen van de belasting Aandacht gebruiker-interface Verlagen van de belasting Materiaal: modern design All terrain wheelchairs Harley Davidson Aandacht voor de gebruiker! Vergroten belastbaarheid

2 Alternatieve aandrijfsystemen Hefboom Roeien Fietsen Gebruiker Interface: Eén zijn met je rolstoel Aanpassen aan de taak vs Aanpassen aan de gebruiker. Denk aan zitafstellingen (diepte, hoogte,hoek), breedte, hoek en hoogte van ruggesteun in relatie tot handicap Gebruiker Hoe vergroten we de belastbaarheid? Training Pacing Motorisch leren Hoe kunnen we het bovenlichaam optimaal trainen? Handbiking: lager risico blessures, in ADL en topsport. Minder belastend en efficienter Door te sporten: Fysieke capaciteit wordt getraind Je leert je eigen grenzen kennen Vaardigheden worden geoefend

3 10/26/11 10 Vanuit sportachtergrond: Veel bekend over materiaal, gebruiker-interface en gebruiker ACSM richtlijnen gezond bewegen (18-65 jaar) VO2 ml/min Gebaseerd op grote spiergroepen van het onderlichaam Gebaseerd op gezonde personen zonder beperking VO2 ml/min Exercise: some is good, more is better! >30min/dag op > 5 dagen/week laag intensief >20min/dag op 3 dagen/week aardig intensief 10/26/ /26/11 12 Relatieve intensiteiten die je in ADL handbiken haalt vergelijkbaar met ACSM richtlijnen Maar: hoe zit het met piekwaarden? Handbike (HB) vs. Fietsen (F): VO 2peak HB at ~60%VO 2max F HR peak HB at ~90%HR max F PO peak HB at ~35%PO max F Handcycling >loopsnelheid: Hiermee voldoe je aan de onderste limiet van de ACSM richtlijnen

4 10/26/11 13 Handcycling training 7 weken, 3 keer per week op 65%HRR VO 2peak : % HR peak : + 4.0% PO peak : %!! VO 2peak at 70%VO 2max PO peak at 42%PO max HR peak at 96%HR max Submaximale inspanning: VO2: -14.8% RPE: -21.0% Met name perifere adaptaties Pacing: Hoe kan je met datgene wat je hebt de dag door? Pacing van hartpatienten 6MWT gelijk aan wedstrijd topsporters speed& Trial& Time&(sec) fast.group slow.group Pacing 6MHT: wat over aan het einde Toekomst: Allemaal eindsprint: ze bewaren dus wat energie voor als ze het nodig hebben Ze raken dus niet voortijdig vermoeid. Hoe zit dat met patiënten? Vaardigheden oefenen: Motorisch leren Naast training en pacing is ook motorisch leren belangrijk om zonder blessures te sporten, en zo efficient mogelijk met je energie om te gaan. Goede pacers/slechte pacers? Verder vertalen naar open-loop inspanningen: de dag

5 Motorisch leren vergroot mobiliteit rolstoel vaardigheid Optimaal functioneren 19 Mechanische efficientie 20 gebruiker Trainen: Verandert fysieke capaciteit Oefenen Verandert rolstoel vaardigheid Percentage van de totale energie die je gebruikt die er uitkomt bij de wielen: ME(%) = P Gemeten bij de wielen output 100 P metabolic geschat uit ademhaling Mobiliteit = fysieke capaciteit x rolstoel vaardigheid Rolstoel (ca. 2-10%), Handbike (ca. 15%), Fietsen(ca. 25%)

6 ambulante meetwielen 21 Duw-cycli van 1 wiel Mz Push Cycl 22 Natuurlijk leren 12 Min 56 Min.over 3 weeks 12 Min Variable training intensity 0.25 W/kg 0.25 W/kg

7 26 Mechanische efficientie block 1 18 block 2 14 block 3 10 block 10 8 block 11 8 ME= *test+0.143*Pout block 12 8 Resultaten 27 Resultaten 28 Tz pre Tz post Lagere frequentie Langere pushtime Tz pre Tz post minder afremmen

8 Betere aandrijf-techniek verbetert de mobiliteit Mechanische efficientie gaat omhoog: De belasting door een taak wordt minder De belastbaarheid wordt door vaardigheden verhoogd. Samenvattend: Het gaat om de interactie tussen techniek en gebruiker 31 Vragen? Aanpassingen gebeuren vanuit techniek en gebruiker Trainen, pacen en leren vergroten de mobiliteit (belasting vs belastbaarheid) Toekomst: Training op maat