Adipositas pandemie Obesidemie

Transcriptie

1 Sport en bewegen, altijd goed bij diabetes type 2? 30 minutes active a day, keeps the doctor away Diabetes type 2 in NL Ca 1 miljoen Nederlanders hebben diabetes mellitus (6% van de bevolking), 9 op de 10 type 2 diabetes. Bij ruim per jaar diabetes nieuw vastgesteld: Dat is ca per week (mannen = vrouwen). Jan Evert Heeg, internist, Isala Klinieken, Zwolle 1 2 BMI en risico op DM type 2 Voor leeftijd gecorrigeerd risico op DM type Vrouwen 2 Mannen Adipositas pandemie Obesidemie Wereldwijd: Meer mensen te dik dan ondervoed. In NL 44% overgewicht en 12% adipositas < BMI 1 JM Chan et al. Diabetes Care 17: , G Colditz et al. Ann Intern Med 122: , < BMI 4 Oorzaken overgewicht in NL Eetgewoontes teveel hoogcalorisch, suikerhoudend, overal verkrijgbaar en reclame. Zittende leefstijl: zittend werk, minimum aan lichaamsbeweging inrichting: lift, roltrap i.p.v. trap, dichtbij parkeren televisie kijken (in 2015: 3 uur/dag) computer (1,5 uur/dag) en smartphone (3-4 uur/dag) 8 miljoen auto s 1,2 miljoen bromfietsen e.d. 1 miljoen elektrische fietsen (nu ook scholieren) Overgewicht: eet-gewoontes Martijn Katan: Afvallen is een hopeloze zaak: Obesitas is geen voedingsprobleem, het is een maatschappelijk probleem, net als klimaatverandering Leven in luilekkerland: alles is lui en lekker. Bewegen hoeft niet meer. Overal en altijd hoogcalorisch eten aangeboden. Veel bijna alles suikerhoudend, om lekker te smaken. Onmogelijk voor individu een dieet vol te houden. Katan Dieet? Niet letten op het etiket, maar vraag je af: Vind ik dit lekker? Zo ja, laat het dan staan 1

2 Jongeren Op Gezond Gewicht Zwolle 1 e JOGG-stad In 2010 wijkgerichte programma Zwolle Gezonde Stad. Doel: gezond gewicht en gedrag bij 0-19 jarigen. Scholen, ouders, sportclubs, huisarts, fysiotherapie, welzijnswerkers, gemeente, winkeliers, bedrijven, onderzoekers. Beter eten thuis, op school: ontbijt, fruit, minder snacks. Sporten en bewegen >1 uur per dag, ook bij een club. Beeldschermtijd beperken (max 2 uur). Overgewicht van 14% naar 12%; in 2 probleemwijken van 20% naar 16,7% en van 21.5% naar 19.3%. 7 8 Gezonde voeding promoten Op scholen en sportclubs En thuis!! 9 Overgewicht voorkómen: Afvallen met dieet moeilijk: dan maar met extra beweging? Meta-analyses: Extra beweging geeft: Vooral samen met dieet 5% (0-10%) gewichtsreductie. Verlaagt kans op diabetes ca 30%. Verbetert bij diabetes de regulatie HbA1c 0,3% 0,7%. Verbetert CV risicofactoren (bloeddruk, lipiden). Hoeveel?: >150 min = 2,5 uur/week, 3-4 uur/week beter Aerobe of cardio = weerstands- of krachttraining. Voor DM-regulatie: beide goed; afwisseling en combinatie. Voor afvallen aeroob-cardio beter; bij kracht wel vet-% af. Beweging verlaagt gewicht, als je het volhoudt, en niets extra eet Afvallen door beweging: je mag niet stoppen en niet extra eten Elke dag 1 uur stevig fietsen of joggen (480 kcal/dag) 1 kg = 7000 kcal/480 = 1 kg per 14 dgn, maar het is 1 kg per maand. Ruststofwisseling daalt bij lager gewicht. Afvallen gaat steeds trager ondanks dezelfde 480 kcal/dag verbranding door afname ruststofwisseling (240 kcal per dag) 1 energie-reep = ca 220 kcal (480 kcal per dag) Katan, 2015: Wat is nu gezond? 11 Katan, 2015: Wat is nu gezond? 12 2

3 Diabetes type 2 en extra beweging: vermindert ook de sterfte! Meta-analyses: Extra beweging geeft: gewichtsreductie ca 5%, vooral aerobe-cardio training kans op diabetes ca 30% kleiner, cardio = krachttraining beter HbA1c 0,3% 0,7%, cardio = krachttraining. bloeddruk en lipiden beter. In cohort onderzoek: Stevig wandelen (ca 5 km/uur) geeft in 8 jaar 30-50% minder HVZ en sterfte: 2 uur/week -39%, 3-4 uur/week -54% minder doden. NNT ca 60 patienten: na 1 jaar programma is 1 dode voorkomen (Gregg et al: Archives Intern Med 2003;163:1440-7) NB: Wat gebeurt er in de overige ca 110 wakkere uren in de week? >2 uur/week wandelen bij DM 2: Afname sterfte in alle subgroepen Gregg et al: Archives Intern Med 2003;163: Sterfte risico t.o.v. niet actieven 14 in 8 years Sporten dus gezond? Hoe meer hoe beter? Overige 110 uur uren per week: >11 u/dag zitten hogere sterfte! Copenhagen City Heart Study (JACC, 2015): Licht: 1-2,5 uur /week joggen (2-3x/week): 78% lagere sterfte dan niet-sporters. Intensief: >4 uur /week hardlopen: 97% hogere sterfte dan niet-sporters!!! Intensief bewegen is minder gezond! 1-2,5 uur joggen?? Kan ik niet 15 Vd Ploeg, Arch Intern Med 2012; 172: Stevig wandelen en bewegen in in dagelijks leven, en niet zitten Richtlijnen: 150 min/week stevig wandelen of fietsen (600 kcal/week) in 3-5 sessies gunstig metabool effect. Zittend in beweging: Fiets-bureau Daarnaast minder zitten en in dagelijks leven lopen: Stappenteller: streven > stappen/dag. Lancet 2014: per 2000 stappen/dag méér = 10% minder HVZ. En minder zitten: Zitten is het nieuwe roken! Neem de fiets en neem de trap, parkeer verder weg en loop, etc. Maar bijna niemand die het doet 3

4 Fiets-Wifi en oplaadpunt op station in Parijs Op Schiphol nog niet helemaal begrepen.. 20 Beweging inpassen in dagelijks leven Beweging inpassen in dagelijks leven U neemt vanavond: a. De rechter roltrap om fit aan de fitness te beginnen. b. De trap in de midden omdat u altijd de trap neemt. c. De linker roltrap tegen de richting in als warming up voor de fitness. d. Ik draai om omdat ik te moe ben na een dag Langerhans. Maak svp uw keuze Dit doet/deed u echt DM: maatregelen vòòr sport 80% van u neemt de roltrap omhoog 23 Belemmerende factoren en risico s wegnemen: Leeftijd: >50 jaar of >10 jaar DM: sportkeuring! Hart- en vaatziekten: consult cardioloog Hypertensie, moet goed geregeld Polyfarmacie (beta-blokkers) Neuropathie: goede schoenen, evt podotherapeut Diabetische retinopathie Individuele trainingsprogramma s (+ fysiotherapie) Over hoe met insuline en medicatie om te gaan: r_beleid_bij_inspanning 4

5 Onze voorzitter geeft t voorbeeld Bas van de Goor Foundation Zie Missie om de kwaliteit van leven van mensen met diabetes te verbeteren d.m.v. sport en bewegen 25 NDC beweegprogramma s Door lokale huisartspraktijken, met fysiotherapeut en dietist: Speciaal voor mensen met diabetes Samen met uw zorgverlener werken aan uw gezondheid 16 weken gezamenlijk 1x per week wandelen Leren over diabetes en leefstijl Lage instap met haalbare doelen Wandelen in uw eigen omgeving NISB: Ned Instituut Sport & Beweging Alle informatie voor opzetten van beweegprogramma in uw praktijk t/m formatie en kosten Nuttige site NISB: en: bmit= Conclusies: DM&beweging/sport Lichaamsbeweging en sport dragen bij aan gezondheid en goede regulatie van diabetes mellitus type 2, en dragen - samen met dieet - bij aan afvallen. Dagelijks leven:1x30 min te weinig, marathon niet nodig: 150 min/week extra matige inspanning: beweging en krachttraining beide goed, afwisselen het beste. Meer beweging in dagelijks leven, > stappen/dag. Conclusies: DM&beweging/sport 30 minutes active a day, keeps the doctor away. Yes, but keep on moving the rest of the day! Gezonde leefstijl vanaf de geboorte: Gezonde voeding en beweging promoten. Thuis, op scholen en sportclubs. Beweegprogramma s vanuit de praktijk, in groepen gezamenlijk bewegen: Bas Houweling, Bas van de Goor, Beweegkuur, U ook! 5