Verbeteren van de leefstijl van langdurig opgenomen GGZ-patiënten. Dr. Frederike Jörg Senior onderzoeker GGZ Friesland Postdoc ICPE/UMCG

Transcriptie

1 Verbeteren van de leefstijl van langdurig opgenomen GGZ-patiënten Dr. Frederike Jörg Senior onderzoeker GGZ Friesland Postdoc ICPE/UMCG

2 Leefstijl VT Wonen?

3 Leefstijl Way of life?

4 Leefstijl Levensfase?

5 Gezonde leefstijl: gezond eten en voldoende bewegen

6 Schizofrenie en mortaliteit

7 Metabool syndroom Criteria: - Te grote buikomvang - Te veel triglyceriden - Te laag HDL-cholesterol - Te hoge bloeddruk - Te hoog HbA1c Prevalentie: - In algemene bevolking ~20% (en stijgend!) - GGZ populatie: 30-40% - GGZ verblijfspopulatie: 50% (PHAMOUS)

8 Risicofactoren metabool syndroom Gebruik antipsychotica Te weinig beweging Roken, drugs, alcohol Ongezonde voeding Slechte zelfverzorging Stress Genetica: link schizofrenie en DM

9 De verblijfs GGZ: een ongezonde omgeving Beperkt aanbod sportactiviteiten Activiteiten/dagbesteding niet verplicht Weinig zelf koken, zelf boodschappen doen Centrale keuken serveert ongezonde producten Overvloedig aanbod ongezonde tussendoortjes Met de bus naar het werk Schoonmaakdienst maakt kamers schoon

10 Houding en verwachtingen Wat verwachten we eigenlijk van cliënten? Autonomie? Rehabilitatie? Wat is de eigen gezondheid van hulpverleners? En hoe groot is hun kennis over gezondheid? Hoe groot is de groepsdruk?

11 Leefstijlinterventies in de GGZ? Ongezondheid meten = ook behandelen Behandelen met leefstijlinterventie, want: leefstijlinterventie net zo effectief, maar veel goedkoper dan medicatie (in algemene bevolking) tot nu toe slechte communicatie met huisarts Patiënten zijn zich bewust van ongezondheid Patiënten zijn gemotiveerd daar wat aan te doen Voor de scepticus: Interventie = meer activiteiten = invulling lege dagen Maar: is een leefstijlinterventie wel effectief bij langdurig zorgafhankelijke patiënten?

12 16 studies (N=11-130); 10 RCTs Gericht op counseling (dieet en beweging) Duur interventie: 10 weken 18 maanden Resultaten: Gewicht Risicofactoren bij langere duur interventie Conclusie: gedragstherapeutisch programma gericht op gewichtsverlies kan effectief zijn in het voorkomen van door antipsychotica toegenomen gewicht

13 3 studies (N= 61, 13, 10) Yoga vs exercise, wandelen, fitness/aerobics Duur interventie: weken Resultaten: Verbetering negatieve symptomen Verbetering fysieke conditie Conclusie: nog te weinig en te kleine studies voor definitief oordeel over effect

14 23 studies (N= 8-309); 9 RCT s Nadruk op kennisoverdracht en motivatie Duur interventie: 30 minuten 52 weken Resultaten: gewicht in 10/18 studies; cardiovasc. risicofactoren in 7/13 studies Conclusie: gecombineerde leefstijlinterventie lijkt veelbelovend in de behandeling van somatische klachten SMI patiënten Meer aandacht nodig voor implementatie in dagelijkse praktijk

15 8 RCTs (N = ) Wandelen, fitness, aerobics, yoga Duur interventie: 1 sessie 6 maanden Resultaten: gewicht, risicofactoren psychiatrische sx, functioneren Conclusie: Bewegingsgerichte interventies positief effect, maar aantal studies is beperkt, kleine N, en inhoud interventies divers. Grotere studies zijn nodig met langere follow up en duidelijk omschreven interventie

16 Financiering:

17 Doel en werkwijze ELIPS Deelnemers: 500 BW en KW bewoners van GGZ Friesland en Lentis Opzet: Cluster gerandomiseerde trial Doel: Stimuleren gezonde leefstijl bij bewoners Interventie: 3 maanden; 9 maanden monitoren Door: Leefstijladviseurs i.o. Hanze Hogeschool Metingen: T0 - T3mnd - T12mnd * Lichamelijk (metabool syndroom parameters) * Psychosociaal (pos & neg sx, kvl, funct.) * Voeding en beweging (oa fitheid) * Zorgconsumptie Personeel: Kennis, attitude, self efficacy gezonde leefstijl

18 ELIPS: 3 uitgangspunten 1. Interventie gericht op team 2. Creëren gezonde leefomgeving 3. Small change approach

19 ELIPS: vooral veel DOEN

20 Ingrediënten interventie Beweeg- en sportactiviteiten Workshops over gezond kopen, koken en eten Informatie overdracht Motiverende gesprekken Gezonder maken van omgeving

21 Motiverende gesprekken

22 Gezondere leefomgeving Kantine, restaurant Tussendoortjes Keukenkastjes

23 Workshops over voeding Suikerklontjes test Smoothies maken Groentequiche maken Gezonde lunch Naar de markt Alternatieven uitproberen Spelletjes over voeding Recepten uitdelen

24 Beweeg- en sportactiviteiten Wandelen

25 Bewegen en sporten Huishoudelijke taken

26 Bewegen en sporten

27 Bewegen en sporten

28 Bestendiging activiteiten Informatie (posters, flyers) Continuïteit Monitoring

29 Ervaringen tot nu toe: START Leefstijl ècht heel ongezond Ontbijten met chips Om 10 uur de frituur aan Pizza bestellen na tafeltje dekje Teams en bewoners enthousiast Basiszorg ; hernieuwde aandacht etc Veel beren op de weg (externe oorzaken) Geen formatie, geen indicatie, geen geld, geen activiteiten, geen zaal, etc etc etc

30 Ervaringen tot nu toe: INTERVENTIE Veel intiatieven: Wat doen de bewoners: snackbars langs om soort frituurvet smoothies verkopen aan personeel Maar ook: Eigen hagelslag meenemen naar de lunch

31 Omgeving wordt gezonder: Wat doet het personeel? Dienstrooster aanpassen Voorraadkasten op slot Bestellijsten aanpassen Geen zoet beleg meer serveren Fruit op tafel (ook op de verpleegpost!) Gesprekken met patiënten wandelend voeren Belangstelling van patiënten peilen!!

32 Omgeving wordt gezonder Wat doet de organisatie? Restaurants gaan gezond Dag van de verpleging: fruit Gezondheid personeel.. (Meer) eisen stellen aan patiënten Vraagt medewerkers goede voorbeeld te geven Leefstijlmodules in zorgprogramma

33 Wat moet nog? Samenwerking met PMT/beweegagogen Samenwerken met activiteitenbegeleiders Leefstijl als onderdeel behandelplan Aandacht voor negatieve symptomen, motivational interviewing, teambuilding,. Aandacht voor somatiek en gezonde leefstijl in opleiding (psychiater, verpleegkundige)

34 Discussie Ongezonde leefgewoontes bespreekbaar? Met patiënt, met elkaar? Autonomie versus paternalisme; of Autonomie versus negatieve symptomen

35 Dank voor uw aandacht