Klinische aan bed van. farmacie de patiënt? Het is niet altijd wat het lijkt. Symposium klinische farmacie Leuven, 8 oktober 2011

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Klinische aan bed van. farmacie de patiënt? Het is niet altijd wat het lijkt. Symposium klinische farmacie Leuven, 8 oktober 2011"

Transcriptie

1 Klinische aan bed van farmacie de patiënt? Het is niet altijd wat het lijkt Symposium klinische farmacie Leuven, 8 oktober 2011 Apr. Veerle Grootaert

2 Klinische farmacie: OF vanuit de apotheek aan bd bed van de patiënt

3 Casus 1: geen gezever Vrouw, 66 jaar, 57 kg met een nieuwe lever VG: Ziekte van Caroli 04/2009: herhaalde h episo odes van sepsis HC: Enterobacter aerogenes BAL: Mycobacterium avium intracellulare (MAI) 09/2010: verdere achteruitgang en inflammatoire episodes RVO: BAL: Mycobacterium avium intracellulare (MAI) start triple therapie: rifampicine 600 mg/d azit thromycine 500 mg/d cycloserine 250 mg 2/d 04/2011: levertx

4 Casus 1: geen gezever Medicatie op ICU: met een nieuwe lever CYP450 GEMEDIEERDE INTERACTIES!

5 Casus 1: geen gezever met een nieuwe lever CYP450 gemedieerde interacties:

6 Casus 1: geen gezever met een nieuwe lever CYP450 gemedieerde interacties:

7 Casus 1: geen gezever CYP450 gemedieerde interacties: Rifampicine + omeprazole: Theoretisch verlaging van serumlevels van omeprazole Documentatie? Rifampicine + simvastatine: Significante verhoging van plasmaklaring en verlaging van serumconcentraties van simvastatine monitoring van cholesterol levels met een nieuwe lever

8 Casus 1: geen gezever CYP450 gemedieerde interacties: Rifampicine + tacrolimus: rifampicine: significante daling van tacrolimus C pl in de lever: inductie CYP3A4 in de darm: inductie CYP3A4 en P glycoproteine casus: 6 maanden therapie met rifampicine inductie CYP3A4 iso enzymen bijstarten t tacrolimus = onmidd dellijk inductie van de metabolisatievan tbli ti tacrolimus TDM met een nieuwe lever GEEN CYP3A4 GEMEDIEERDE INTERACTIES???

9 Casus 1: geen gezever met een nieuwe lever Geen CYP450 gemedieerde interacties: Patiënt specifieke factoren RVO = LeverTx donor lever = Rifampi cine naïeve lever

10 Casus 2: geen gezever Vrouw, 46 jaar met een versleten lever VG: Alcohol abusus Opname op ICU: Gedecompenseerde alcoholische levercirrose (child Pugh score 13): Hepatische encefalopathie Ascites Bloedende slokdarmvarices Nierfalen

11

12 Casus 2: geen gezever Vrouw, 46 jaar met een versleten lever VG: Alcohol abusus Opname op ICU: Gedecompenseerde alcoholische levercirrose (child Pugh score 13): Hepatische encefalopathie Ascites Bloedende slokdarmvarices Nierfalen

13 Casus 2: geen gezever met een versleten lever Medicatie op ICU: Omeprazole 40 mg iv Vitamine B mg iv Terlipressine 1 mg 6/d Insuline Vitamine K 10 mg 2/w TPN (incl. vitamine en spoorelementen)

14 Casus 2: geen gezever met een versleten lever Verblijf op ICU: Pneumonie: Enterobacterr aerogenes D2: start meropenem m 1 g q12h iv (obv nierfunctie) D6: tonisch clonische aanvallen valproaatl t1500 mg LD 1800 mg/d continu infuus INTERACTIE MEROPENEM VALPROAAT!

15 Casus 2: geen gezever Interactie meropenem valproaat: meropenem: geen metabolis satie valproaat: extensieve VPA ALBUMIN levermetabolisatie VPA = 70 % BLOOD VESSEL met een versleten lever VPA GLU hydrolase UGT + UDPGA β oxidation ω hydroxylation VPA METABOLITES HEPATOCYT VPA GLU En teric bacteria VPA INTESTINE

16 Casus 2: geen gezever Interactie meropenem valproaat: Mechanisme UDPGA cofactor én remming cytosolisch hydrolase snellere excretie VPA Glu Klinisch zeer belangrijke en significante interactie Advies: risico op recidief epilepsie langdurige interactie: houdt tot > 10 dagen aan Geen concomittant gebruik carbape enem VPA! Stop carbapenem! Ander anti epilepticum! met een versleten lever daling spiegels

17 Casus 2: geen gezever met een versleten lever Verblijf op ICU: Pneumonie: Enterobacterr aerogenes D2: start meropenem m 1 g q12h iv D6: tonisch clonische aanvallen valproaatl t1500 mg LD 1800 mg/d continu infuus D8 D13: TDM valproaat l valproaa at (mg/l) GEEN INTERACTIE MEROPENEM 80 VALPROAAT??? Cp Dag

18 Casus 2: geen gezever met een versleten lever Geeninteractie meropenem valproaat: Patiënt specifieke factoren levercirrose Fysische barrière: Fibrotisch leverweefsel bemoeilijkt penetratie van GM Ondermijnde Fase II metabolisatie

19 Klinische farmacie: Patiënt specifieke + factoren

20 Klinische farmacie: OF EN vanuit de apotheek aan bd bed van de patiënt

Casus geriatrie. Symposium klinische farmacie 06 oktober Veerle Grootaert

Casus geriatrie. Symposium klinische farmacie 06 oktober Veerle Grootaert Casus geriatrie Symposium klinische farmacie 06 oktober 2012 Veerle Grootaert VG: permanente VKF, TIA, syst. Hartfalen, Dementie (MMSE = 15/30) RVO op geriatrie: val met rugpijn ontregelde INR =7 hartslag

Nadere informatie

Farmacokinetiek en dynamiek

Farmacokinetiek en dynamiek Farmacokinetiek en dynamiek Het toepassen van informatie uit het farmacotherapeutisch kompas Douwe van der Meer Ziekenhuisapotheker 20-03-2018 Wie schrijf het Kompas? VWS ZI Verzekeraars Wat is de bron?

Nadere informatie

M, 65 j. Valproaat spiegels:

M, 65 j. Valproaat spiegels: M, 65 j. Valproaat spiegels: Medicatie: Paracetamol Doxycycline Meropenem Captopril Propofol Sufentanil Macrogol Zopiclon SDD Nadroparine Atenolol insuline Wat is er aan de hand? Interactie VALPROINEZUUR

Nadere informatie

Geneesmiddeleninteracties op de Intensive Care. 11 december 2014 Esther Uijtendaal ziekenhuisapotheker UMC Utrecht

Geneesmiddeleninteracties op de Intensive Care. 11 december 2014 Esther Uijtendaal ziekenhuisapotheker UMC Utrecht Geneesmiddeleninteracties op de Intensive Care 11 december 2014 Esther Uijtendaal ziekenhuisapotheker UMC Utrecht Casus Vrouw 21 jaar wordt via SEH opgenomen op IC ivm nieuw gediagnostiseerde tonisch clonische

Nadere informatie

6 de Leuvens Symposium Klinische Farmacie oktober Apr. Peter Declercq In naam van de CENTRE groep UZ Leuven

6 de Leuvens Symposium Klinische Farmacie oktober Apr. Peter Declercq In naam van de CENTRE groep UZ Leuven CENTRE E studie (CENtralized Th herapy REview) 6 de Leuvens Symposium Klinische Farmacie 2011 8 oktober 2011 Apr. Peter Declercq In naam van de CENTRE groep UZ Leuven 1. Inleiding en on derzoeksvraag 2.

Nadere informatie

Interactie VALPROINEZUUR + CARBAPENEMS. Dr. Stephanie Natsch Ziekenhuisapotheker-klinisch farmacoloog

Interactie VALPROINEZUUR + CARBAPENEMS. Dr. Stephanie Natsch Ziekenhuisapotheker-klinisch farmacoloog Interactie VALPROINEZUUR + CARBAPENEMS Dr. Stephanie Natsch Ziekenhuisapotheker-klinisch farmacoloog Wat is het probleem? Bij toevoegen van een carbapenem bij patienten behandeld met valproïnezuur daalt

Nadere informatie

De klinisch apotheker op een chirurgische dienst

De klinisch apotheker op een chirurgische dienst De klinisch apotheker op een chirurgische dienst CASUÏSTIEK Apr. Karolien Walgraeve Symposium klinische farmacie 5 oktober 2013 OVERZICHT Casusvoorstelling Farmaceutisch probleem Fluconazole Tigecycline

Nadere informatie

Transmurale zorg: Casus geriatrie 1/02/2018. Achtergrond. Thuismedicatie. Casus. Andreas Capiau, ZAIO3 Apotheek UZ Gent

Transmurale zorg: Casus geriatrie 1/02/2018. Achtergrond. Thuismedicatie. Casus. Andreas Capiau, ZAIO3 Apotheek UZ Gent Andreas Capiau, ZAIO3 Apotheek UZ Gent Achtergrond Klinische farmacie op dienst geriatrie: Door ZAIO2, vier maanden dezelfde ZAIO (drie ZAIO s per jaar) Twee halve dagen per week (0,2 FTE) Transmurale

Nadere informatie

Geneesmiddelen en de lever de kunst van het doseren

Geneesmiddelen en de lever de kunst van het doseren Geneesmiddelen en de lever de kunst van het doseren NECF 5 september 2013 Inhoud Modellen Invloed op farmacokinetiek ADME Meten = weten 2 Leverfunctie: the basics Eiwitproductie Opslag, synthese en afgifte

Nadere informatie

Het Refeeding Syndroom

Het Refeeding Syndroom Het Refeeding Syndroom Presentatie t.b.v. symposium Voeding op leeftijd Neeltje Nabuurs, diëtist 29 september 2016 Waarom? 14-15% ondervoed op 1 e opnamedag (meting NPOZ 2015) Refeeding kan fatale gevolgen

Nadere informatie

Schakels in de zorg14 en 31 oktober 2013 Medicatietoediening op Intensive Care

Schakels in de zorg14 en 31 oktober 2013 Medicatietoediening op Intensive Care Schakels in de zorg14 en 31 oktober 2013 Medicatietoediening op Intensive Care Dr. Nicole Hunfeld ziekenhuisapotheker Intensive Care Volwassenen De keerzijde? 1250 doden per jaar door geneesmiddelen voorgeschreven

Nadere informatie

Klinische farmacie op kindermaat. Symposium Klinische Farmacie Apr. K. Cosaert

Klinische farmacie op kindermaat. Symposium Klinische Farmacie Apr. K. Cosaert Klinische farmacie op kindermaat Symposium Klinische Farmacie 06-10-2012 Apr. K. Cosaert Klinische farmacie op kindermaat 1. Inleiding 2. Individuele klinische farmacie 3. Overkoepelende klinische farmacie

Nadere informatie

Workshop farmacokinetiek. Marieke Zeeman Internist-ouderengeneeskunde Klinisch farmacoloog i.o.

Workshop farmacokinetiek. Marieke Zeeman Internist-ouderengeneeskunde Klinisch farmacoloog i.o. Workshop farmacokinetiek Marieke Zeeman Internist-ouderengeneeskunde Klinisch farmacoloog i.o. De wachtkamer Patiënt M Patiënt B Patiënt C Patiënt D Recapitulatie Oplaaddosis C 0 = F x D / Vd Klaring Cl

Nadere informatie

Casusbespreking Toedieningstijdstippen. Symposium Klinische Farmacie Leuven Apr. Sofie Desmet 8 oktober 2011

Casusbespreking Toedieningstijdstippen. Symposium Klinische Farmacie Leuven Apr. Sofie Desmet 8 oktober 2011 Casusbespreking Toedieningstijdstippen Symposium Klinische Farmacie Leuven Apr. Sofie Desmet 8 oktober 2011 Medische voorgeschiedenis Patiënt: vrouw, 81 jaar - Chronische VKF - Arteriële hypertensie -

Nadere informatie

Paracetamol bij de patiënt met leverfunctiestoornissen. Mirjam Wikkerink, ANIOS IC

Paracetamol bij de patiënt met leverfunctiestoornissen. Mirjam Wikkerink, ANIOS IC Paracetamol bij de patiënt met leverfunctiestoornissen Mirjam Wikkerink, ANIOS IC Paracetamol Voor het eerst beschreven in 1886 1970 veilige dosering van 4d 1000 mg door FDA vastgesteld (deze dosering

Nadere informatie

Casus 1: Dosisaanpassing bij nierinsufficiëntie

Casus 1: Dosisaanpassing bij nierinsufficiëntie PUO Infectiologie 6 maart 2018 Veerle Grootaert & Matthias Gijsen VZA Werkgroep Antibiotica Casus 1: Dosisaanpassing bij nierinsufficiëntie Vrouw, 81j, zwaar cardiovasculair belast (DM, CVA, VKF, PM) RvO:

Nadere informatie

8 e Post O.N.S. Meeting. Unraveling the mystery of the CYP450 pathway. Sophie Bunskoek, Verpleegkundig specialist, Medische oncologie, UMCG

8 e Post O.N.S. Meeting. Unraveling the mystery of the CYP450 pathway. Sophie Bunskoek, Verpleegkundig specialist, Medische oncologie, UMCG 8 e Post O.N.S. Meeting Unraveling the mystery of the CYP450 pathway Sophie Bunskoek, Verpleegkundig specialist, Medische oncologie, UMCG Wie heeft veel te maken met cytochroom P450 (CYP450) enzymen bij

Nadere informatie

Oncologie - Nielander

Oncologie - Nielander Oncologie - Nielander Is deze patiënt qua infectie 103 1 Low risk 2 - High risk Is deze patiënt qua infectie 1 Low risk 62% 2 - High risk 38% Wat doen we? 99 1 - kweken afwachten, evt. G-CSF 2 - amoxicilline

Nadere informatie

Van studie naar dagelijkse praktijk: behandeling van hepatocellulair- en cholangiocarcinoom

Van studie naar dagelijkse praktijk: behandeling van hepatocellulair- en cholangiocarcinoom Van studie naar dagelijkse praktijk: behandeling van hepatocellulair- en cholangiocarcinoom Vrijdag 19-01-2018 Tim Labeur, arts-onderzoeker Publiek en Voorkennis Wie is betrokken bij de behandeling van

Nadere informatie

Interacties geneesmiddel voedingsmiddel MYTHES EN WEETJES

Interacties geneesmiddel voedingsmiddel MYTHES EN WEETJES Interacties geneesmiddel voedingsmiddel MYTHES EN WEETJES Najaarssymposium VVKVM 3 december 2011 Apr. Peter Declercq 3 december 2011 SPOEDGEVALLEN Acute opname na val van trap man, 60 jaar, 50 kg roker,

Nadere informatie

Medicijncombinatie kan kankerpatiënt schaden Kankerpatiënt slikt vaak riskante mix van medicijnen

Medicijncombinatie kan kankerpatiënt schaden Kankerpatiënt slikt vaak riskante mix van medicijnen Medicijncombinatie kan kankerpatiënt schaden Kankerpatiënt slikt vaak riskante mix van medicijnen Pas op met medicatie tijdens chemotherapie! Kankerpatiënten lopen risico dat medicijnen kanker behandeling

Nadere informatie

Basale Farmacokinetiek op de Intensive care Armand R.J. Girbes & Noortje Swart

Basale Farmacokinetiek op de Intensive care Armand R.J. Girbes & Noortje Swart Basale Farmacokinetiek op de Intensive care Armand R.J. Girbes & Noortje Swart Intensive Care & Apotheek VU medisch centrum Netherlands Farmaco-terminologie Farmacologie de studie van geneesmiddelen observeerbare

Nadere informatie

Behandeling van oudere patiënt met epilepsie. C.L.P. Deckers SEIN Zwolle

Behandeling van oudere patiënt met epilepsie. C.L.P. Deckers SEIN Zwolle Behandeling van oudere patiënt met epilepsie C.L.P. Deckers SEIN Zwolle Incidentie van epilepsie nieuwe gevallen per 100.000 inwoners 160 140 120 100 80 60 40 20 0 0 10 20 30 40 50 60 70 80 leeftijd (jaren)

Nadere informatie

Datum Spreker Linda Schreur. (Poly)farmacie bij ouderen

Datum Spreker Linda Schreur. (Poly)farmacie bij ouderen Datum 28-02-2017 Spreker Linda Schreur (Poly)farmacie bij ouderen Een geriatrische patiënt Pt 82 jaar Voorgeschiedenis oa hartinfarct, boezemfibrilleren Woont zelfstandig alleen Langzaam geheugenproblemen

Nadere informatie

Twee richtingen met één stip aan horizon. Dr. Pieter Helmons, ziekenhuisapotheker MSc. Arthur Wasylewicz AIOS ziekenhuisfarmacie

Twee richtingen met één stip aan horizon. Dr. Pieter Helmons, ziekenhuisapotheker MSc. Arthur Wasylewicz AIOS ziekenhuisfarmacie Twee richtingen met één stip aan horizon SAMEN NAAR MEER MEDICATIEVEILIGHEID Dr. Pieter Helmons, ziekenhuisapotheker MSc. Arthur Wasylewicz AIOS ziekenhuisfarmacie Medicatiebewaking in het St Jansdal Het

Nadere informatie

1/02/2018. Casus. Casus: EMV. Check of Medication appropriateness (CoMA/COA) Check of Medication Appropriateness Klinische casus uit de praktijk

1/02/2018. Casus. Casus: EMV. Check of Medication appropriateness (CoMA/COA) Check of Medication Appropriateness Klinische casus uit de praktijk Check of Medication appropriateness (CoMA/COA) Klinisch symposium 27-01-2018 Klinisch Werkstation(KWS) EMV CDSS (interactiecontrole, allergiemodule, zwangerschap, borstvoeding, maximale dosis ) Check of

Nadere informatie

Varicesbloeding bij levercirrhose. E. Verweij 28/7/15

Varicesbloeding bij levercirrhose. E. Verweij 28/7/15 Varicesbloeding bij levercirrhose E. Verweij 28/7/15 n.a.v. casus op de IC 48- jarige man met Child- Pugh B alcoholische levercirrhose Opname ZKH elders vanwege massale varicesbloeding (PEA o.b.v. hypovolemie)

Nadere informatie

Basiscursus Epilepsie Epilepsie & Slaap update 25 maart Boodschappen. Boodschappen. Boodschappen. Boodschappen

Basiscursus Epilepsie Epilepsie & Slaap update 25 maart Boodschappen. Boodschappen. Boodschappen. Boodschappen Basiscursus Epilepsie Epilepsie & Slaap update 25 maart 2010 Chronische effecten van anti-epileptica: bijwerkingen en tolerantie Dr. Harriëtte van Eibergen Santhagens - Verzijl, neuroloog 4 boodschappen

Nadere informatie

Propofol infusie syndroom. Maartje de Gier AIOS anesthesiologie MDO praatje oktober 2016

Propofol infusie syndroom. Maartje de Gier AIOS anesthesiologie MDO praatje oktober 2016 Propofol infusie syndroom Maartje de Gier AIOS anesthesiologie MDO praatje oktober 2016 Man, 54 jaar RvO: sedatie bij wilsonbekwamepatient met glioblastoom Sedatie met o.a propofol: stand 20-25ml/uur gedurende±

Nadere informatie

Polyfarmacie bij ouderen

Polyfarmacie bij ouderen Polyfarmacie bij ouderen FTO maart 2016 WAGRO Polyfarmacie en Medicatiebeoordeling IGZ HARM NTVG Optimale zorg voor ouderen Ephor Start en Stopp criteria Strip methode 1 Opzet FTO Casussen (veel) Interactie

Nadere informatie

Farmacogenetica - workshop RCH -

Farmacogenetica - workshop RCH - Farmacogenetica - workshop RCH - Maureen ter Laak, ziekenhuisapotheker 8 en 16 november 2017 Disclosure belangen spreker Geen (potentiele) belangenverstrengeling: Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties

Nadere informatie

COIG Klinische Farmacologie Integratiecasus. Jorie Versmissen, internist-klinisch farmacoloog/vasculair geneeskundige Erasmus MC

COIG Klinische Farmacologie Integratiecasus. Jorie Versmissen, internist-klinisch farmacoloog/vasculair geneeskundige Erasmus MC COIG Klinische Farmacologie Integratiecasus Jorie Versmissen, internist-klinisch farmacoloog/vasculair geneeskundige Erasmus MC Casus 1 Mw H -72 jaar B/ start amoxicillineà Advies over dosering? Sinds

Nadere informatie

Nieuwe guidelines voor preventie. Cardio 2013 Johan Vaes

Nieuwe guidelines voor preventie. Cardio 2013 Johan Vaes Nieuwe guidelines voor preventie Cardio 2013 Johan Vaes Waarom is preventie nodig? CV ziekten blijven belangrijkste doodsoorzaak Zowel mannen als vrouwen Overlijden voor 75 j is ten gevolge van CV ziekten

Nadere informatie

Praktische handvaten voor het gebruik van Antistolling in de eerste lijn

Praktische handvaten voor het gebruik van Antistolling in de eerste lijn Praktische handvaten voor het gebruik van Antistolling in de eerste lijn Jan Hendriks, Apotheker te Veldhoven Aafke Snoeijen, Huisarts te Asten, kaderhuisarts Hart- en Vaatziekten Programma Casuïstiek

Nadere informatie

Midazolam spiegels. MDO IC Voordracht. Sander Wout AIOS Anesthesiologie 5 januari 2018

Midazolam spiegels. MDO IC Voordracht. Sander Wout AIOS Anesthesiologie 5 januari 2018 Midazolam spiegels MDO IC Voordracht Sander Wout AIOS Anesthesiologie 5 januari 2018 Aanleiding Patient 1959 BMI 54 (145 kg) Traumatisch schedel-hersenletsel na auto vs boom (50 km/u) Initieel E 1 M 1

Nadere informatie

Tuberculose Hyperinflammatie. Elgin Gülpinar

Tuberculose Hyperinflammatie. Elgin Gülpinar Tuberculose Hyperinflammatie Elgin Gülpinar 05-05-2017 Casus, 20 jarige vrouw Voorgeschiedenis Afkomstig uit Somalië 2016 (okt) obstipatie en verminderde eetlust 2016 (nov) opname elders 2017 (jan) gestart

Nadere informatie

Acute pijntherapie voor de geriatrische patiënt

Acute pijntherapie voor de geriatrische patiënt Acute pijntherapie voor de geriatrische patiënt Jona Houthuys promotor: Dr. Gert Poortmans Pijn bij de geriatrische patiënt Prevalentie Evaluatie van pijn Complicaties van pijn vertraagd herstel verminderde

Nadere informatie

Switch therapie goed uitgezocht

Switch therapie goed uitgezocht Switch therapie goed uitgezocht Klachten verbeterend Temperatuur < 37.8, > 8 uur Vitale functies verbeterend, leukocyten dalend Geschikt oraal middel In staat orale medicatie in te nemen Rhew et al, Arch

Nadere informatie

EPILEPSIE EN THERAPEUTIC DRUG MONITORING. A.CP. Mathot. In de meeste laboratoria van ziekenhuisapotheken. hebben of in een diepe slaap geraken.

EPILEPSIE EN THERAPEUTIC DRUG MONITORING. A.CP. Mathot. In de meeste laboratoria van ziekenhuisapotheken. hebben of in een diepe slaap geraken. EPILEPSIE EN THERAPEUTIC DRUG MONITORING A.CP. Mathot In de meeste laboratoria van ziekenhuisapotheken zullen bloedspiegels van antiepileptica bepaald worden. De redenen om bloedspiegels van anti-epileptica

Nadere informatie

METHADON ALS PIJNSTILLER IN DE PALLIATIEVE ZORG

METHADON ALS PIJNSTILLER IN DE PALLIATIEVE ZORG METHADON ALS PIJNSTILLER IN DE PALLIATIEVE ZORG RUBEN VAN COEVORDEN HUISARTS HOSPICE ARTS JHI CONSULENT PALLIATIEVE ZORG WAT KOMT AAN BOD? Indicaties Beschikbare preparaten Farmacokinetiek Farmacodynamiek

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/29755 holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/29755 holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/29755 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Moes, Dirk Jan Alie Roelof Title: Optimizing immunosuppression with mtor inhibitors

Nadere informatie

Een kind met een insult De stuipen op het lijf! Jolanda Schieving, kinderneuroloog Ties Eikendal, SEH arts

Een kind met een insult De stuipen op het lijf! Jolanda Schieving, kinderneuroloog Ties Eikendal, SEH arts Een kind met een insult De stuipen op het lijf! Jolanda Schieving, kinderneuroloog Ties Eikendal, SEH arts (potentiële) belangenverstrengeling Geen Disclosure belangenverstrengeling van de sprekers van

Nadere informatie

Veilige medicatie uitgifte

Veilige medicatie uitgifte Veilige medicatie uitgifte Afstemmen van de medicatie op basis van beschikbaar gestelde labwaarden. 29 maart 2018 1 De casus Een patiënt met verminderde nierfunctie krijgt van de huisarts medicatie voorgeschreven

Nadere informatie

Refeedingsyndroom in de Oncologie Marleen Ariëns en Esther Heijkoop Diëtisten

Refeedingsyndroom in de Oncologie Marleen Ariëns en Esther Heijkoop Diëtisten Refeedingsyndroom in de Oncologie Marleen Ariëns en Esther Heijkoop Diëtisten 2015 Agenda Historie Ondervoeding en oncologie Refeeding Casus tijdens de presentatie 1ste lijn Refeeding? Historie Belegeringen

Nadere informatie

VALDOXAN (agomelatine) Informatie voor beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg. Aanbevelingen met betrekking tot:

VALDOXAN (agomelatine) Informatie voor beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg. Aanbevelingen met betrekking tot: De Europese gezondheidsautoriteiten hebben bepaalde voorwaarden verbonden aan het in de handel brengen van het geneesmiddel Valdoxan 25 mg. Het verplicht plan voor risicobeperking in België, waarvan deze

Nadere informatie

Sinds maanden hoestklachten Geel/groen sputum Dyspnoe Snel moe 12 kg afgevallen Roken: kort geleden gestopt. Anamnese

Sinds maanden hoestklachten Geel/groen sputum Dyspnoe Snel moe 12 kg afgevallen Roken: kort geleden gestopt. Anamnese Anamnese 44 jaar oud Kort geleden diagnose HIV Profylactisch behandeling met Co-Trimoxazol Kort geleden behandeld voor candida oesophagitis, nu geen dysfagie Vooraf lichte temperatuur verhoging en sinds

Nadere informatie

Farmacologie en interacties van geneesmiddelen in de hemato-oncologie. Dr. Nicole Hunfeld, ziekenhuisapotheker 20 maart 2014

Farmacologie en interacties van geneesmiddelen in de hemato-oncologie. Dr. Nicole Hunfeld, ziekenhuisapotheker 20 maart 2014 Farmacologie en interacties van geneesmiddelen in de hemato-oncologie Dr. Nicole Hunfeld, ziekenhuisapotheker 20 maart 2014 Inhoud workshop Deel 1 (30 minuten): 1. Wat is farmacokinetiek? Nadruk op ouderen

Nadere informatie

Workshop chronische nierschade. Adry Bakker Diepenbroek Bettie Hoekstra

Workshop chronische nierschade. Adry Bakker Diepenbroek Bettie Hoekstra Workshop chronische nierschade Adry Bakker Diepenbroek Bettie Hoekstra Mevr. Muis 73 jaar Voorgeschiedenis: diabetes mellitus type 2 hartfalen regelmatig urineweginfecties, 2x pyelonefritis aspecifieke

Nadere informatie

Fysiologische respons op hypothermie II

Fysiologische respons op hypothermie II Fysiologische respons op hypothermie II Invloed op farmacokinetiek en dynamiek bij de neonatale patient TR de Haan, Y Bijleveld, R Mathot, PharmaCool study group. ZonMw Inleiding/ achtergrond Perinatale

Nadere informatie

Begeleiding van patiënten in behandeling met perorale oncologische therapieën

Begeleiding van patiënten in behandeling met perorale oncologische therapieën Begeleiding van patiënten in behandeling met perorale oncologische therapieën Apr. Jana Bonte AZ Sint-Jan Brugge-Oostende AV 05/10/2017 INHOUD 1. Algemene achtergrond 2. Project Begeleiding Orale Antitumorale

Nadere informatie

Lokale behandelingen van het hepatocellulair carcinoom (HCC)

Lokale behandelingen van het hepatocellulair carcinoom (HCC) Januari 2017, Centralisatie van complexe zorg Lokale behandelingen van het hepatocellulair carcinoom (HCC) Otto van Delden Radiologie AMC, Amsterdam Disclosure belangen sprekers (potentiële) Belangenverstrengeling

Nadere informatie

Doseren van geneesmiddelen bij morbide obese patiënten. Carli Wilmer MSc AIOS Ziekenhuisfarmacie UMCN / CWZ

Doseren van geneesmiddelen bij morbide obese patiënten. Carli Wilmer MSc AIOS Ziekenhuisfarmacie UMCN / CWZ Doseren van geneesmiddelen bij morbide obese patiënten Carli Wilmer MSc AIOS Ziekenhuisfarmacie UMCN / CWZ Doseren van geneesmiddelen bij morbide obese patiënten Casus- letter to the editor NEJM juni 2013

Nadere informatie

Casus. Judith Lie, hemovigilantiefunctionaris Erik Beckers, internist-hematoloog Kennisplatform ZO 04-04-2013

Casus. Judith Lie, hemovigilantiefunctionaris Erik Beckers, internist-hematoloog Kennisplatform ZO 04-04-2013 Casus Judith Lie, hemovigilantiefunctionaris Erik Beckers, internist-hematoloog Kennisplatform ZO 04-04-2013 Melding Transfusiereactie 09-11-2012 (vrij): vrouw 34 jaar Tijdens plasmaferese met FFP als

Nadere informatie

De#Lever# Dr.#(H.J.)#Eric#Vermeer## specialist#klinische#chemie#

De#Lever# Dr.#(H.J.)#Eric#Vermeer## specialist#klinische#chemie# De#Lever# Dr.#(H.J.)#Eric#Vermeer## specialist#klinische#chemie# 1=rechter leverkwab, 2=linker leverkwab, 3=lobus caudatus, 4=lobus quadratus, 5=leverslagader en poortader, 6=leverlymfklieren, 7=galblaas

Nadere informatie

Proces verantwoordelijke. Hiërarchisch Verantwoordelijke

Proces verantwoordelijke. Hiërarchisch Verantwoordelijke PROCEDURE KLINISCHE FARMACIE IMELDAZIEKENHUIS BONHEIDEN OPVOLGING PATIËNTEN MET PARENTERALE VOEDING Code: APO Versienummer: 1 Versiedatum: december 2013 Herevaluatiedatum: Aantal pagina s: Bijlage(n):

Nadere informatie

TEMOCILLINE Een prijs voor ecologie

TEMOCILLINE Een prijs voor ecologie TEMOCILLINE Een prijs voor ecologie Bilulu symposium 2012 G. Coppens Temocilline: een ecologisch alternatief? - Betalactam met Gram negatief spectrum -inclusief ESBL en AmpC type betalactamasen - Alternatief

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/66121 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Voskamp, P.W.M. Title: Prepare; before starting dialysis : outcomes in patients

Nadere informatie

Alcoholisme: een internistisch en anesthesiologisch probleem. Neyens Evy Dr Poortmans Gert KULeuven

Alcoholisme: een internistisch en anesthesiologisch probleem. Neyens Evy Dr Poortmans Gert KULeuven Alcoholisme: een internistisch en anesthesiologisch probleem Neyens Evy Dr Poortmans Gert KULeuven 2011-2012 Inhoud Pathofysiologie van alcoholisme Alcohol- gerelateerde internistische problemen Chronische

Nadere informatie

Continuous Lidocaine Infusion as Adjunctive Analgesia in Intensive Care Unit Patients Comfortprotocol ICU

Continuous Lidocaine Infusion as Adjunctive Analgesia in Intensive Care Unit Patients Comfortprotocol ICU Continuous Lidocaine Infusion as Adjunctive Analgesia in Intensive Care Unit Patients Comfortprotocol ICU Hugo Touw 14 juli 2017 Met dank voor deel dia s: Kim Smeijsters, AIOS Anesthesiologie VUMC https://www.youtube.com/w

Nadere informatie

Interacties tussen voeding en geneesmiddelen

Interacties tussen voeding en geneesmiddelen Interacties tussen voeding en geneesmiddelen Voeding: wat voor soort produkten? behoud van gezondheid preventie therapie Nutrition and Pharmacology Group Bridging nutrition and pharma in terms of Concepts,

Nadere informatie

Farmacotherapie bij 80+ers. Cholinesteraseremmers bij M. Alzheimer. Waar zijn we eigenlijk mee bezig?

Farmacotherapie bij 80+ers. Cholinesteraseremmers bij M. Alzheimer. Waar zijn we eigenlijk mee bezig? Farmacotherapie bij 80+ers Cholinesteraseremmers bij M. Alzheimer Waar zijn we eigenlijk mee bezig? Cholinesteraseremmers bij M. Alzheimer Waar zij we eigenlijk mee bezig? David Jansen, AIOS klinische

Nadere informatie

Maag-,darm- en leverziekten. Methotrexaat bij ziekte van Crohn en Colitis ulcerosa

Maag-,darm- en leverziekten. Methotrexaat bij ziekte van Crohn en Colitis ulcerosa Afdeling: Onderwerp: Maag-,darm- en leverziekten Methotrexaat bij ziekte van Crohn en Colitis ulcerosa MTX (Methotrexaat) bij IBD (ziekte van Crohn) Uw behandelend arts heeft met u gesproken over het gebruik

Nadere informatie

Is er een rol voor het gebruik van Immunoglobulinen bij CML? M. Roeven Canisius Wilhemina Ziekenhuis Nijmegen

Is er een rol voor het gebruik van Immunoglobulinen bij CML? M. Roeven Canisius Wilhemina Ziekenhuis Nijmegen Is er een rol voor het gebruik van Immunoglobulinen bij CML? M. Roeven Canisius Wilhemina Ziekenhuis Nijmegen Opbouw Casus Bespreking literatuur Hypothesen met betrekking tot casus Voorgeschiedenis: 1957

Nadere informatie

Mijn claudicatio patient is moe. Komt dit door zijn pillen? Workshop Dr. Ben Janssen UHD, Farmacoloog

Mijn claudicatio patient is moe. Komt dit door zijn pillen? Workshop Dr. Ben Janssen UHD, Farmacoloog Mijn claudicatio patient is moe. Komt dit door zijn pillen? Workshop Dr. Ben Janssen UHD, Farmacoloog b.janssen@maastrichtuniversity.nl 10-03-2016 Programma 1. Doel van de workshop 2. Presentatie casus

Nadere informatie

MEDICATIEBEOORDELING bij patiënten met een verstandelijke beperking: HOE? drs. Marianne van den Berg Apotheker te Alphen aan den Rijn

MEDICATIEBEOORDELING bij patiënten met een verstandelijke beperking: HOE? drs. Marianne van den Berg Apotheker te Alphen aan den Rijn MEDICATIEBEOORDELING bij patiënten met een verstandelijke beperking: HOE? drs. Marianne van den Berg Apotheker te Alphen aan den Rijn Disclosure relevante belangen trainer Marianne van den Berg heeft geen

Nadere informatie

ampc Wat moet je ermee? Tobias Engel AIOS MMB

ampc Wat moet je ermee? Tobias Engel AIOS MMB ampc Wat moet je ermee? Tobias Engel AIOS MMB S is goed (?) SDD kweek rectum: Enterobacter aerogenes, Piptazo gevoelig Advies MMB: Bij ernstige sepsis à Start meropenem (?????) BRMO MRSA VRE ESBL Carbapenemases

Nadere informatie

2

2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Vergelijkende studie om de effectiviteit van natuurlijke enzymen oraal versus injectiepreparaat en valproïnezuur te vergelijken in tonisch clonische aanvallen bij primaire systemische

Nadere informatie

Geachte collega, INTERACTIES

Geachte collega, INTERACTIES Geachte collega, Hierbij weer een overzicht van de wijzigingen van het G-Standaardbestand van februari 2019. Deze maand zijn er wijzigingen op de volgende gebieden: Interacties Verminderde nierfunctie

Nadere informatie

Nierfunctieonderzoek bij diabetes. N. Kleefstra & Henk Bilo 15 en 16 december Nieren. Nieren

Nierfunctieonderzoek bij diabetes. N. Kleefstra & Henk Bilo 15 en 16 december Nieren. Nieren Nierfunctieonderzoek bij diabetes N. Kleefstra & Henk Bilo 15 en 16 december 2011 Nieren Nieren 1 Functie & schade Nierfunctie : het vermogen om afvalstoffen te klaren (voorbeeld: kreatinine) het vermogen

Nadere informatie

Casuistiek Hartfalen en nierfunctiestoornissen

Casuistiek Hartfalen en nierfunctiestoornissen Casuistiek Hartfalen en nierfunctiestoornissen Prof. dr. H.P. Brunner-La Rocca Hoofd Divisie Structurele Hartziekte Directeur Hartfalenkliniek Maastricht UMC+ Geen interesse conflict voor deze presentatie

Nadere informatie

Prednison. bij kinderen en jongeren met de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa

Prednison. bij kinderen en jongeren met de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Prednison bij kinderen en jongeren met de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Waarom deze folder? Je dokter heeft met je gesproken over het gebruik van prednison. In deze folder lees je de belangrijkste

Nadere informatie

DOACs in 15 dia s Transmuraal Trombose Expertise Centrum Groningen

DOACs in 15 dia s Transmuraal Trombose Expertise Centrum Groningen DOACs in 15 dia s - 2018 - Transmuraal Trombose Expertise Centrum Groningen Wat zijn DOACs? DOACs zijn bloedverdunners: Directe Orale Anti Coagulantia Die worden gebruikt bij atriumfibrilleren (AF) en

Nadere informatie

Trends en uitdagingenbijde medicamenteuze behandeling van kanker

Trends en uitdagingenbijde medicamenteuze behandeling van kanker Trends en uitdagingenbijde medicamenteuze behandeling van kanker Apr Tine Van Nieuwenhuyse UZ Leuven ACHTERGROND - Veelbelovende evolutie - Nieuwe uitdagingen: Verantwoor delijkheid bij de patiënt? Nieuwe

Nadere informatie

Zoledroninezuur Aclasta

Zoledroninezuur Aclasta Zoledroninezuur Aclasta Ziekenhuis Gelderse Vallei Het doel van deze folder is u praktische informatie te geven over het nieuwe medicijn dat u gaat gebruiken: Hoe werkt zoledroninezuur? Zoledroninezuur

Nadere informatie

NEDERLANDSE SAMENVATTING

NEDERLANDSE SAMENVATTING NEDERLANDSE SAMENVATTING P. Langers en B. van Hoek Afdeling Maag-, Darm- en Leverziekten, Leids Universitair Medisch Centrum, Leiden Na orthotope levertransplantatie worden afweeronderdrukkende medicijnen

Nadere informatie

Mijn claudicatio patient is moe. Komt dit door zijn pillen? Workshop Dr. Ben Janssen UHD, Farmacoloog

Mijn claudicatio patient is moe. Komt dit door zijn pillen? Workshop Dr. Ben Janssen UHD, Farmacoloog Mijn claudicatio patient is moe. Komt dit door zijn pillen? Workshop Dr. Ben Janssen UHD, Farmacoloog b.janssen@maastrichtuniversity.nl 08-03-2018 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling

Nadere informatie

Digitaal Multidisciplinair Samenwerken

Digitaal Multidisciplinair Samenwerken Digitaal Multidisciplinair Samenwerken Workshop ROHA Conferentie 2018: Samen (uit)wijken Els Tibosch, kaderhuisarts ouderenzorg David Koetsier, kaderhuisarts HVZ / Loek Rappange, apotheker 1 In het hoofd

Nadere informatie

KWETSBARE OUDEREN IN HET ZIEKENHUIS HOE VOORKOMEN WE COMPLICATIES?

KWETSBARE OUDEREN IN HET ZIEKENHUIS HOE VOORKOMEN WE COMPLICATIES? KWETSBARE OUDEREN IN HET ZIEKENHUIS HOE VOORKOMEN WE COMPLICATIES? E. Meulen, klinisch geriater Inhoud van dit praatje Casus Wat maakt de oudere patiënt kwetsbaar? Het inschatten van kwetsbaarheid Terug

Nadere informatie

Annemieke Delhaas & Franca Horstink-Wortel Specialist ouderengeneeskunde/kaderarts palliatieve zorg

Annemieke Delhaas & Franca Horstink-Wortel Specialist ouderengeneeskunde/kaderarts palliatieve zorg Annemieke Delhaas & Franca Horstink-Wortel Specialist ouderengeneeskunde/kaderarts palliatieve zorg Franca.Horstink@kpnmail.nl Palliatief Team Midden Nederland (PTMN) Richtlijn palliatieve sedatie Continue

Nadere informatie

Impact van gebruik van alcohol en medicatie op de gevolgen van blootstelling aan chemicaliën

Impact van gebruik van alcohol en medicatie op de gevolgen van blootstelling aan chemicaliën Impact van gebruik van alcohol en medicatie op de gevolgen van blootstelling aan chemicaliën Prof. Dr. Apr. C. Stove Contactgroep Gezondheid en Chemie (CGC) & Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde

Nadere informatie

Workshop voor apothekers en huisartsen. (on)juiste behandeling met orale bloedsuikerverlagende middelen bij

Workshop voor apothekers en huisartsen. (on)juiste behandeling met orale bloedsuikerverlagende middelen bij Workshop voor apothekers en huisartsen (on)juiste behandeling met orale bloedsuikerverlagende middelen bij Diabetes Mellitus type 2 Voorbeeld Programma Maken van de ingangstoets Bespreking leerdoelen l

Nadere informatie

Antibiotic Stewardship. Prof. dr. J.M. Prins

Antibiotic Stewardship. Prof. dr. J.M. Prins Antibiotic Stewardship Prof. dr. J.M. Prins Juni 2012 June 2012 Drie Pijlers Hygiene En Infectiepreven tie Richtlijnen restrictief antibioticabele id Antimicrobial Stewardship 1 1 Restrictief voorschrijfsysteem

Nadere informatie

Topics in Chronic Disease. Chronische Nierschade en de huisarts

Topics in Chronic Disease. Chronische Nierschade en de huisarts Topics in Chronic Disease Chronische Nierschade en de huisarts Toets Nierinsufficiëntie Casus Metabole stoornissen Vervolg casus Nabespreking toets Nierinsufficiëntie komt bij ruim 10% van de Nederlandse

Nadere informatie

Bijwerkingen van geneesmiddelen: herkennen en melden

Bijwerkingen van geneesmiddelen: herkennen en melden Bijwerkingen van geneesmiddelen: herkennen en melden December 2013 COIG, Bunnik Dr. F. van Hunsel, apotheker-epidemioloog www.lareb.nl Nieuwe geneesmiddelen Veiligheid geneesmiddel is altijd onzeker Hoe

Nadere informatie

Acuut Leverfalen. Sjoerd Kuiken MDL- arts. SLAZ (OLVG- loca>e west)

Acuut Leverfalen. Sjoerd Kuiken MDL- arts. SLAZ (OLVG- loca>e west) Acuut Leverfalen Sjoerd Kuiken MDL- arts SLAZ (OLVG- loca>e west) Opzet Anatomie Belangrijkste leverfunc>es Oorzaken acuut leverfalen Behandeling / IC opvang pa>ënt met ALF Criteria acute levertransplanta>e

Nadere informatie

Methotrexaat. bij ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Maag-Darm-Levercentrum. Beter voor elkaar

Methotrexaat. bij ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Maag-Darm-Levercentrum. Beter voor elkaar Methotrexaat bij ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Maag-Darm-Levercentrum Beter voor elkaar MTX (Methotrexaat) bij IBD (ziekte van Crohn) Uw behandelend arts heeft met u gesproken over het gebruik van

Nadere informatie

SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN

SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Lambipol 25 mg kauw-/dispergeerbare tabletten. Lambipol 50 mg kauw-/dispergeerbare tabletten. Lambipol 100 mg kauw-/dispergeerbare tabletten.

Nadere informatie

Farmacokinetiek op pediatrie

Farmacokinetiek op pediatrie Symposium klinische farmacie 6 oktober 2012 Leuven Farmacokinetiek op pediatrie Kim Vanstraelen Ziekenhuisapotheker UZ Leuven KULeuven Kim.vanstraelen@uzleuven.be Historiek (1) Pediatrics does not deal

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Thiopurines en inflammatoir darmlijden; farmacologie en toxiciteit Dit proefschrift beschrijft nieuwe farmacologische en toxicologische inzichten in het gebruik van thiopurine

Nadere informatie

SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN

SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Lamictal 2 mg kauw-/dispergeerbare tabletten Lamictal 5 mg kauw-/dispergeerbare tabletten Lamictal 25 mg kauw-/dispergeerbare tabletten

Nadere informatie

Aanpassen antibioticadoseringen tijdens continue veno veneuze

Aanpassen antibioticadoseringen tijdens continue veno veneuze Aanpassen antibioticadoseringen tijdens continue veno veneuze hemfiltratie (CVVH) Catherine Bouman Internist intensivist Topics 11-12-2014 Antibiotica op de IC Intensief gebruik en vaak van levensbelang

Nadere informatie

Een doodgewone schimmelinfectie? Géke Kamphof Senior verpleegkundige Hematologie Beenmergtransplantatie LUMC

Een doodgewone schimmelinfectie? Géke Kamphof Senior verpleegkundige Hematologie Beenmergtransplantatie LUMC Een doodgewone schimmelinfectie? Géke Kamphof Senior verpleegkundige Hematologie Beenmergtransplantatie LUMC Casus Man 37 jaar (Mark) Voorgeschiedenis 2013 aug : AML (1 e inductie HOVON 102) Sweet syndroom

Nadere informatie

Lithium bij ouderen, wat als de nierfunctie verslechtert?

Lithium bij ouderen, wat als de nierfunctie verslechtert? Lithium bij ouderen, wat als de nierfunctie verslechtert? KenBis Maart 2017 Anna Krikke, psychiater Inleiding Inleiding Lithium, indicaties, bijwerkingen Richtlijn Renale bijwerkingen chronisch lithium

Nadere informatie

27-6-2014. Disclosure. Programma. Lab-w aarden. Casus De heer J. Xxxxxxx. Langerhanssymposium. Drs. V.R. Rambharose, kaderhuisarts

27-6-2014. Disclosure. Programma. Lab-w aarden. Casus De heer J. Xxxxxxx. Langerhanssymposium. Drs. V.R. Rambharose, kaderhuisarts 1 Sociale problematiek en diabetes Een sombere werkloze man van 59 jaar, veel sociale problemen en ook nog eens diabetes Ontwikkeld door de HartVaatHAG Langerhanssymposium Juni 2014 Drs. V.R. Rambharose,

Nadere informatie

Koorts. Diagnostische valkuilen bij de oudere patiënt

Koorts. Diagnostische valkuilen bij de oudere patiënt Koorts Diagnostische valkuilen bij de oudere patiënt Koorts Sinds de Oudheid weet men dat verhoogde lichaamstemperatuur een teken van ziekte kan zijn Vanaf 16-17 e eeuw worden thermometers ontwikkeld 1868

Nadere informatie

Gericht labo-onderzoek bij verdenking op schildklierlijden

Gericht labo-onderzoek bij verdenking op schildklierlijden Gericht labo-onderzoek bij verdenking op schildklierlijden Handleiding voor LOK-groepen Domus Medica vzw Overzicht programma Inleiding Casus 1 en 2 Plenaire bespreking Casus 3, 4, 5 en 6 Plenaire bespreking

Nadere informatie

Lokale handreiking epilepsie voor de specialist ouderengeneeskunde regio Arnhem-Nijmegen

Lokale handreiking epilepsie voor de specialist ouderengeneeskunde regio Arnhem-Nijmegen Lokale handreiking epilepsie voor de specialist ouderengeneeskunde regio Arnhem-Nijmegen DEFINITIE Epilepsie is een ziekte van de hersenen waarbij er sprake is van twee nietgeprovoceerde epileptische aanvallen

Nadere informatie